Donderdag 15 April,
96sle jaargang
to FEUILLETON.
WRAAK.
G« litgavd inzer Oonra»t gaiohiedt üaaEdag-, Woe».d*» ca Vrgdagr.yoad,
uitgezonderd op feeitdagen.
P'ïl por kwartaal, ia üoei 0,75, buitvn Goei, fraaco, f („SS
Afzoadcrlgke sommen S oeat.
,lnx*i^rling wan adoeplMtilii v&or 2 a»n op de» dop dar
nilgava.
Oe prgi dor gowoae advortentiba 11 van 2-6 regeli 50 cent, elkon regel aieer 10 of.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaetiing derzelfde advertentie wordt de prf
•lecbtt tweemaal berekead.
Geboorte-, tauweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regela i 1,fcerekeid
Bewjjinnmmeri 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaral. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
De zegen voor Zuid-Beveland.
Van iemand, die tot oordcelen zeer
bevoegd is in de bieronder behandelde
belangrjjke zaak, optving n we het vol
gende schrjjven.
Er is voor ons stervelingen, voor armen
en ïjjken, voorzeker geen grootere weelde
denkbaar dan de vrjjo beschikking over
overvloedig zuiver drinkwater, omdat
hiervan in do eerste plaats het kostbaarst
bezit van den rnenschde gezondheid,
afhankelijk is.
In ons land, mot zjjn aangeslibden
drassigen, zout- of veenachtigen bodem,
wordt ovoral waar zuiver drinkwater
ontbreekt jjverig gezocht naar de ge
legenheid om dit machtig te worden door
het aan rivieren te ontleenen of in de
diepte to zoeken, hier terplaatse of in
de nabjjheid van onze woningen, elders
op aanzienleken afstand daarvan ver
wijderd, oindat de ervaring geleerd heeft
dat d&ar waar men uitsluitend op regen
water aangewezen is, zoowel in tjjdon
van langdurige droogte als bjj vloedgolf
en overstrooming, njjpend gebrek voor
mensch en dier ontstaat^ aan de eerste
levensbehoefte zuiver drinkwater om
niet te gewagen van de menigvuldige
gevallen, waarin de regenbakken wèl
voldoende gevuld zijn, maarmet
water, dat op de daken (wat men zien
kan) of iü den bodem (wat men niet
waarneemt) dermate verontreinigd is door
organischen afval van veelal zeer be-
denkeljjken aard, dat bjj het gebruik
van zoodanig drinkwater de gezondheid
beslist schade moet ljjden. Men staat dan
voortdurend bloot aan gevaar, ook al
volgt hioruit niet altjjd nadeel, dat met
den vinger aaD te wjjzon is. Er is hier
o zooveel, dat altjjd voor ons verborgen
bl|jffc en mede in het graf gaat 1
Nog zjjn de Btriemen niet geheel weg
getrokken van de slagen, die bij ds jongste
overstroomingen aan Zeeland zjjn toege
bracht, toen het water in zoovele regen
bakken onbruikbaar werd en drinkwater
onverwijld van heinde en verre moest
aangevoerd worden, of ziethet daghet
in Oosten l
Mannen van wetenschap on praktijk
hobben zich veceenigd en studie gemaakt
van de mogelijkheid om Zuid-Bovoland
van overvloedig zuiver drinkwater te
voorzien. Zjj hebben hiertoe een grootsch
plan ontworpen, berekeningen gemaakt,
overleg gepleegd, metingen en grond
boringen doen verrichten kortom alle
maatregelen van voorbereiding getroffen
om het schoone doel waarnaar zjj streven
tot verwezenlijking te brengeD.
Niet ver van de oosteljjke grens van
ons eiland, e^en in het naburige Noord-
Brabant, waar de spoordjjk Zeeland met
deze provincie verbindt, in de gemeente
Ossendrecht, is op betrekkelijk grooto
diepte in maagdelgken zandgrond een
watorstroom aangetroffen en aangeboord,
in zwak hellende richting naar zee
vloeiend, die onuitputtelijk mag heeten
en kristalhelder zoet water van voor
treffelijke hoedanigheid leveren zal voor
ROMAN
van
Boris, Vrijvrouwe van Spattger,
April bracht voorjaarsbeloften met
zich. De leeuwerikken zongen, en naast
den 2iekenstool stond een grooto bouquet
lelietjes van dalen.
»Zet de vensters wjjd open, anders
stik ik nog," riep Isabelle luide uit en
tastte als naar hulp zoekend, naar de
hand harer trouwe verpleegster, die geen
oogonblik van haar post week.
Men voldeed aan haar verlangen. Maar
luister, wat beteekende dat? Lory, die
in do aangrenzende kamer zat, luisterde
verbaasd. Isabelle begon te zingen. Eerst
zachtjes, maar dan steeds horder en
krachtiger tot dat haar prachtige stem
luid weerklonk.
»En als ik bemin, neem dan u in
acht 1" Boscha's oogon straalden! Was
dat geen goed teeken
Was dat geen bewjjs, dat ze zich op
don weg der beterschap bevond Zjj
knielde voor haar afgod neer en keek
vol onbeschrjjfeljjke liefde en opoffering
naar haar op. flaarj hort klopte alsof
bet bersten zou. Nu was hot oogenblik
gekomen om die vraag te doen, die haar
al die wekon lang, sedert haar terugkeer,
op de lippen brandde. Ozjj moest spre-
25 of meor gemeenten met vjjffcig duizend
zielen een zegen voor Zuid-Beveland
Een woord van hulde eu dank aan
deze mannen van het initiatief, in de
eerste plaats aan hem, den bekenden,
i/oormaligeu bewoner van ons eiland (1), in
wiens brein de eerste gedachte aan dit
grootsch plan is gerjjpt on een woord
tot opwekking aan allen die dit nog
mochten behoeven om hun schouders
daaronder le zeiten en het in minder
dan geen tjjd tot uitvoering te doen
komen
Maandag 19 April o. k. zal voor Zuid-
Beveland een gewichtige dag zjjn. Op
dien dag zgn alle burgemeesters, wet
houders, secretarissen en gemeenteraads
leden uitgenoodigd tot den gemeenschap-
pelgken tocht naar de prise d'eau van
het in voorkoop verkregen terrein bg
Ossendrecht, waar uit de daartoe ge
boorde putten het water van do ontworpen
waterleiding voor heel Zuid-Beveland
geproefpompt wordt. Tal van andere
autoriteiten van hoinde en verre want
do sympathie voor het plan is algemeen
en groot zullen zich daé-r met hen
verzamelen om de schitterende resultaten
van wetenschap en vernuft, die zich gaan
paren aan goed vertrouwen, rechtschapen
heid en plichtbesef, in oogenschouw te
nemen.
Het zou heeton uilen naar Athene
dragen, wanneer wjj voor de verwezen
lijking van het plan tot aanleg dezer
drinkwaterleiding den algemeenen steun
en de onverdeelde belangstelling van de
gemeentebesturen gingen inroepen, over
tuigd als wij zgn dat het verantwoorde
lijkheidsgevoel van de hoofden der ge
meenten zich nimmer beter zal kunnen
uiten dan hier, waar het geldt de be
hartiging van de grootste belangen der
bevolkingzuiver drinkwater voor den
mensch en voor het vee, voor de zuivel
bereiding, voor alle industrieele doel
einden oen zegen voor Zuid-Beveland.
(1) De sehrjjver doelt hier op dr.
W. Jenny Weyerman, thans te Utrecht,
vroeger te 's-Heer Arendskerke.
Red. O. Ct.
SCHENDBLAD.
In de laatste gemeenteraadsvergadering
te Eüewoutsdjjk heeft de burgemeester
getoond eon bijzonder achterlgke en
hoogst zeldzame opvattiug te hebben van
het doel van raadsvergaderingen en van
de taak van raadsleden en burgemeesters.
In De Zeeuw van Maandag vinden we
vermeid, dat hg, doelend op de aanwe
zigheid van een verslaggever, gezegd
zou hebben
»In de 24 jaren waarin ik burgemeester
ben, heb ik nog geen enkele maal den
Raad doen overgaan van openbare in
geheime zitting. Nooit is er bezoek ge
weest. De menschen vertrouwden vroeger
zeker wel dat do zaken goed gingen. Nu
is er echter bezoek, en nog wel van een
verslaggevereen bewgs van wan
trouwen Daarom moet ik de openbare
vergadering sluiten".
Deze burgervader schjjnt een honderd
jaar of twee te laat geboren. Tegen
woordig toch golooven de burgemeesters
ken, zg moest haar zeggen hoe zeer
haar arm, vertrapt hart nu overliep van
geluk en dankbaarheid. Boscha pjjnigde
haar brein voortdurendwal het niet
haar schuld, dat do prins Schönau zgn
mooie vrouw ventooten had, on dat deze
een schuilplaats had gezocht in haar
vroeger ouderljjk huis
Die papieren die ongelukkige pa
pieren 1 In een bui van krankzinnige
overhaasting en tougolloozen dorst naar
wraak had zij zo aan haar gemaal ge
geven. En de gedachte aan dat manus
cript vrat aan haar door angst en berouw
gepeinigd brein. Die ellendeling
Maar Isabelle is groot en edel. Zjj heeft
vergiffenis geschonken aan dat arme
schepsel, dat zich haar moeder noemt
Zou Boscha anders hier mogen big ven
Neen, zeker niet. Zg verlangt er immers
niet naar, dat haar rechten erkend zullen
worden. Boscha zal stil en bescheiden haar
betrekking blgven vervullen. Het ia vol
doende als ze maar eenige genegenheid en
goedheid ondervindt. De oogon der knie
lende vrouw staan op eens vol tranen. Isa
belle kjjkt, haar verbaasd aan. >Maakje
niet voor niots zoo ongerust, oudje. Als ik
weer beter ben, dan zal je het goed bg
mg hebben, beter dan in Berlijn," zeide
de jonge vrouw, terwjjl ze haar door
schijnende hand op don schouder der
Poolsche legde. »Ik ben wel eens onge
duldig en onaangonaam geweest, maar
dat zal nu anders worden, dat beloof
ik je."
De aangesprokene knikte zwjjgend en
in-gelukkig.
niet moer, dat de burgers er zgn voor
hem, maar beseffen ze dat zjj, de burge
meesters, er zgn voor de burgerjj. Met
of zonder vertrouwen eon raad
zitting is eon vergadering, waar de be
langen der gemeente besproken worden
en daarbjj behoort ieder aanwezig te
kunnen zgn.
Wat zou de burgemeester van Elie
woutsdgk zeggen als in eenVoroeniging 't
bestuur oordeelde en sprak als hg ge
daan heeft En wat is een gemeente
anders dan een vereemging
We hebben dit nieuwtje in De Zeeuw
gevonden, die er nog iets bij zegt
»Indien deze woorden gesproken
waren door een antirevolutionairen
burgemeester, en gestaan hadden in
eon liberaal blad, had de ganiche vrij
zinnige pers in Nederland ze aan do
vergetelheid ontrukt, en met name het
bekende Goesche vrjjzmnige schend
blad bad ze aan de verachting vun
het publiek overgegeven".
Dat is de eerljjkbeid, de waarheids
liefde van eon vroom blad, van een blad
waaruit de psalmklankon kreunen als
men 't vouwt, van een redactie, die als
een ras-Farizeër haar vroomheid uit-
bulkt, dat de ware christonen er wee
van worden.
Zóó liegt en lastert het christelijke
blad De Zeeuw I Als men een eerljjk man
een dief scheldt, dan is dat leagen en
laster en als iemand dit doet die wéét
dat de ander een eerljjk man is, dan is
zgn handolwgze nog gemeener.
Dit laatste is 't bedrjjf van de vrome
Zeeuw. De redactie van dit weerzin
wekkend blad leest mot zeer groote
aandacht de Goesche Courant en hoe
zeer die redactie ons wol goed ge
leerd heeft haar vlugheid van geest
vooral niet te overschatten, zóó normaal
is ze nog wel, dat ze zonder twgfel zeker
wist en weet dat zo loog, met opzet loog
toen ze de Goesche Courant een schend
blad schold.
We hebben en ncgal dikwjjls
de Zeeuw aangevallen over togenstrjjdig-
heden, domheden, stommiteiten, incon
sequenties, vorkeerde begrippen, enz. Die
aanvallen waron altijd gericht op hetgeen
hat blad zelf verkondigd had, een debat
dus, zooals ieder, die begrip en kennis
heeft van hetgeen hij verteld heeft, gaarne
aanvaardt. De Zeeuwdie niet de moeite
doet zelf te denken, maar dit overlaat
aan de redacties van Standaard en Rot
terdammer, de Zeeuw zwoeg, waagde nooit
of kón nooit iets antwoorden op onze
openljjke tegenwerpingen. Eu omdat haar
machtelooze woede gevaarljjk werd voor
haar gezondheid, uitte ze zich eindelgk
zóó als ze 't wel konzo schold. Weer
leggen kon ze niet, daarom loog ze
antwoorden kon ze niet, daarom las
terde zezich er in verkneuterend
dat zoovele harer abonnó's de Goesche Cou
rant niet lezen en dus de uitgestrooide
laster daar welig tieren zal.
Doch zjj die onze courant wel kennen,
weten beter en zoo zullen we »door
wetenschap bevrjjd worden".Daar
behoort nog iets bjj dat treffend toepasse
lijk is»De huichelaar verderft zijnen
naaste door den mond maar door weten
schap worden do rechtvaardigen bevrjjd".
»Wilt ge ook met mg meegaan naar
Davos, Boscha
»Naar het andere eind der wereld wil
ik gaan."
Isabelle scheen niet te merken dat
Boscha niet meer Doorluchtigheid" tegen
haar zei. Misschien voelde de zieke zich
weer in haar kindortgd verplaatst.
»Dan bon ik tevredeD, zoo is het goed,"
klonk het matfca antwoord. Het donkere
kopje zonk krachtolooB achterover en het
bleeke gezicht nam een uitdrukking van
welbehagen aan.
Dat was te veel geluk voor BoBcha.
Haar zelfbeheorsching geheel verliezend
sprong 2jj op en riep uit»Als ik hier
vergiffenis krjjg dan heeft God het mij
ook vergeven. Dank u."
Isabelle glimlachte. De oude bekoorljjke
glimlach spoelde nog eenmaal om haar
door smart vertrokken mond.
Sedert den dood van Isabelle was het
vriendschappaljjk verkeer van Lory met
AltstUtten zoo raogeljjk nog inniger ge
worden de doodgoede prinses Mechtild
achtte zich verplicht hot eenig overge
bleven kind van haar dierbare Thérese
alle mogeljjko bljjkon van belangstelling
te geven. Natuurljjk bospraken zg ontel
bare malen het ongelukkige lot van de
kloine Irma. Nadat het diep bedroefde
meisje eindelgk van een hevigo zenuw
koorts genezen was, had zjj dringend den
wensch uitgesproken om in een klooster
te gaan hiertegen verzetten zich echter
ouders en grootouders met alle mogelyjgg
8 a i t s u I a li <t
Ernstige onlusten.
Turkjje heeft geheel Europa verbaasd
door de wjjze, waarop er zich de revo
lutie, die leidde.tot de bgeenroeping van
het parlement, voltrok.
Wjj West-Europeanen hebben van de
Turken nog eteeds een voorstelling van
halve barbaren en een revolutie in het
MuzelmaD8che rijk moest naar onze
meening gepaard gaan met nog ontzet
tender gruwelen dan zelfs de beruchte
Pransche revolutie te aanschouwen gaf.
Edoch, het was anders. De revolutie
in Turkije voltrok zich, zonder dat er
een druppel bloed werd gestort en al
bleven in het nieuwe parlement storm
achtige incidenten niet uit, de Turkschb
volksvertegenwoordiging werd nimmer
het tooneel van gebeurtenissen als in den
Oo8tenrjjkschen Rjjksdag maandenlang
aan de orde van den dag waren.
Nu echter schgnt een ongunstige wjjzi-
ging te zgn ingetreden. De laatste dagen
reeds waren er teokenen waarneembaar,
die op een naderenden storm wezen en
plotseling is een opstand uitgebroken,
waarvan de beteekenis uit de enkele
korte telegrammon niet valt op te maken.
Muitende Boldaten hebben het parle
mentsgebouw omsingeld en eischten onder
bedreigingen het aftreden van den groot
vizier.
Nu zgn militaire onlusten in Turkjje
geen zeldzaamheid. Meestal vonden zg
hun oorzaak in een slechte uitbetaling
der soldjj. Heel goed van betalen is de
Turksche regeering de laatste tientallen
jaren n.l. niet geweest en al te vaak
moesten soldaten, officieren, ambtenaren
en anderen maandenlang wachten op bun
loon.
Toch schgnt hef, of de oorzaak van het
pas uitgebroken militaire oproer niet in
die richting moet worden gezocht.
Wilden de soldaten alleon uiting geven
aan hun vijandige gezindheid ten op
zichte van het nieuwe regime Zoo ja,
dan hebben hier de reactionnairen de
hand in het spel.
Wat de Turksohe buitenlandsche po
litiek betreft, met Bulgarjje is nog steeds
geen overeenkomst getroffen als is met
Oostenrjjk alles in het reine.
OoBtenrjjk kan nu werkeljjk met vol
doening zien op zgn Balkan-politiek, die
een succes wat.
Een oogenblik dreigde wel Servië roet
in het eten te werpen, doch het gevaar
is nu geweken en de gemobiliseerde
Oostenrjjksche
trobpen worden naar huis gezonden.
Toch schgnt Oostenrjjk de noodzake
lijkheid in te zien om zich ook voor de
toekpmst op alle gebeurlijkheden voor
bereid te houden, tenminste het heeft
plannen tot den aanbouw van vier Dread
noughts, het grootste type van slagsche
pen. Elk dezer schepen zal 20.000 ton
waterverplaatsing hebben. De Oostenrjjk
sche regeering wordt daartoe gebracht
door de overweging, dat de kleinere
schepen niet de voldoende gevechtswaardo
hebben, wjjl zg niet de noodige groote
stukken geschut bevatten en bovendien
kracht.
Voor het grootste gedeelte der schul
den van Renatns had de edelmoedige,
ridderljjKe graaf Trach zich aansprakelijk
gesteld, mat het overgebleven deel be
lastte Lory zich, die de bezittingen van
Isabelle geërfd had, daar Hemrich
Schönau geen enkele aanspraak had doen
gelden.
Frits von Harder was spoorloos ver
dwenen. Toevallig vernam Lory later
van een harer vrienden, een geestelgke,
dat de voormalige huisgenoot van RenatUB,
na eenigen tjjd doelloos rondge worven
en een afkeer van de wereld gekregen
te hebben, tot de orde der barmhartige
broeders te B. toegetreden was. Wat da
lichtzinnige spotter en Godloochenaar er
toe bewogen had, voortaan zgn krachten
in den dienst van de Igdende menschheid
te stellen, bleef voor iedereen een raadsel.
Boscha had levenslang een ruime toe-
lage gekregen, waar de arme vrouw
evenwel niet veel aan had, daar zg
geesteljjk hard achteruit ging en ten
slotte in een gesticht moest opgenomen
worden.
Een enkel onderworp werd tusichen
prinses Schönau en Lory hoogst zelden
aangeroerd, een onderwerp, dat vooral
de laatste zorgvuldig scheen te vermjjden.
Nooit vroeg zg naar Heinz, en als zgn
moeder soms over hem sprak, dan ge
schiedde dat zeer vluchtig, tüisschien
wel om geen treurige herinneringen op
te wekken.
Het was een wondermooie, heldere
niet voldoende gepantserd kunnen worden
tegen het geschut van andere grooto
schepen. En daarnaast wordt gewezen
op den somberen internationalen toeBtand.
Oostenrjjk is dns eveneons door de
door de Dreadnought-koorts aangegrepen,
en wil aan de Delegaties voorstellen voor
leggen om buitengewone credieten tot een
bedrag van 100 millioen kronen voor dien
aanbouw beschikbaar te stellen.
Het is wonderbaar welk een uitwerking
die plannen in Engeland hebben gehad.
De vlootbouw-manie vond er natuurljjk
nieuw voedsel in. Zonder eenigen schroom
worden de no? slechts in plan bestaande
Oostenrjjksche Dreadnoughts bg do Duit-
sche vloot gevoegd, en wordt do gecom
bineerde Oostenrjjksch Duitscho vloot
voorgesteld als een bedreiging van Enge
land, voornamelijk van den Engelschen
zeeweg naar Indië. En natuurljjk achten
de Engelsche vloot-fanatici de Engelsche
>Dreadnought"-plannen lang niet vol
doende voor de bescherming van Enge-
lands heerschappij ter zee. Wat weer
aanleiding geeft om nieuwe gelden te
eischen voor nieuwe Dreadnoughts.
Eenige Engelsche bladen eischen den
onmiddellgken bouw van nog vier nieuwe
Dreadnoughts, die het Engelsche eskader
in de MiddelJandsche Zee moeten ver
sterken, wjjl Oostenrjjk het bestaande
evenwicht verbroken heeft. En de »Dread-
noughts bevolken don geheelen Oceaan
der toekomst. Want de nieuwe plannen
van Engeland leiden weer tot andera
plannen en zoo draaien we in een cirkel
rond en de belastingbetalers mogen steeds
meer opbrengen.
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
Zoete aardappels.
De tjjd komt weer aan of is er misschien
al, dat aardappels een zoeten smaak
krjjgen. Men meent, dat dit alleen hot
geval is met aardappels, die bevroren
geweest zgn, maar de ondervinding leert,
dat ook niet bevrozene aan die kwaal
ljjden,al is het in mindere mate. Dit golrok
kan geheel of grootendeels worden weg
genomen en wel op eenvoudige wjjze,
zoodat de aardappels weer eetbaar worden.
Men brengt ze daarvoor over naar een
plaats, waar het warmer is dan daar,
waar zg gedurende den winter hebben
gelegen. Door toeneming der warmte
komen de suikerdeelen, die zich in den
aardappel opgehoopt hebben, vrjj en
verdwjjnen, zoodat de zoete smaak niet
meer merkbaar is.
Het is dus zaak de aardappels in den
winter voor vorst te vrjj waren en in het
voorjaar, als de zoete smaak «ich toch
voordoet, ze op een warmer plaats te
brengen.
Kunst en Wetenschap,
Dinosauriër.
In den staat Wyoming (V. St.) zgn
wederom fossiele overbljjfselen van een
dinosauriër gevonden. Ditmaal is do
vondst zeer merkwaardig geweest omdat
niet enkel bet geraamte maar ook een
gedeelte van de huid van het groote dier
Octoberdag, een azuurblauwe lucht over
welfde de in de gulden stralen der herfst
zon schitterende landstreek. Boven de
kleurige aster- en begonia-perken zweefde
nog een eenzame vlinder.
De natuur vierde feest.
Het bloote, sierljjke kopje door eon
parasol tegen de felle zonnestralen be
schut, begaf Lory zich van uit de villa
naar den stal.
Lory trok van daag in het geheel geen
tevreden gezicht. Juist van daag had zjj
zoo'n greoteu zin gehad, om eens een
grooten rit te doen. Variety begou ook
al langzamerhand een daagje ouder te
worden, (hg was al wel tien jaar oud),
maar als zgn jonge meesteres hem tereed,
dao was het mooie dier als geëlectriseGrd.
OnbegrjjpeljjkJuist van daag bad
oom Fred geweigerd zjj'ne toestemming
te geven.
>Brown zal de merrie wel afrjjden
Jjj bljjft thuis basta J" voegde hij er
droogjes bjj.
I}ie goede Brown met zgn stgve beenon
en VarietyWat zou oom toch man-
keeren
Waarom moest zg nu juist thuis blgvon
Zou hg de eene of andere verrassing
voor haar op het oog hebben Ja, dat
was waar, vandaag voor een jaar waren
zg in dat lieve, gezellige huis getrokken.
Al weer een jaar vervlogen
Eensklaps overviel de dappere onver
schrokken Lory een ongewoon, angstig
voorgevoel dat haar geest en wilskracht
eenigszins verlamde.
(Wordt vervolgd.)