N°. 43 J909.
Zaterdag 10 April
96a,<> jaargang.
3# FEUILLETON.
mum.
'lVleloouuiinmier 23. Directeur A. F. A. van Setibs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ooesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerbemans.
De litgave dezer Oonraat geeohiedt Meesdag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
I'rijs pet "twaitael, ia Soes 0,7'i, baiton Goes, franco, f l,M,
Afzonderlijke «ommen S oeet.
Inendini wam srtvert«ntltn «Aar 8 uren op dan da@ da?
uilgnt.
De prijs der gewone advertentiën is van I -5 regels 50 cent, olken regel meer 10 et,
B* directe opgaaf van driemaal plar,t»ing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slecht! tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgfci- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen wordoi van 110 regels 1,berekend
Bewijsnummers 5 cent.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Het volgend nummer van de
Goesche Courant zal verschijnen
Woensdagavond 14 April.
Overdenkingen.
in bewondering.
Nu jubelt weer de zou met gouden
lichtweelde eii ten leven wekkende warmte
over de ontwakende natuur, nu ruischt
de lentefee met statigen wiekslag over
do velden en beroert met tooverzwaai
alles wat nog hard, droog en afgestor
ven leek. Dat toovergebaar heeft een
haast zichtbare buivering doen rillen door
al wat leeft, door menschen, dieren en
planten. Als een banneling die, van uit
een onherbergzaam oord terugkeert, in zjjn
oude vaderland zoo voelt de mensch zich
na dien tjjd van vrieskoude, treurig don
kere dagen, windgehuil, sneeuw, regen,
hagel. In bewondering is hg voor het
jonge natuurleven.
Niet allen in dezelfde mate. De min
ontwikkelde, uit zgn gewone omgeving
overgebracht naar een plaats, veel ver
schillende van het tooneol, dat hg dage-
ljjka ziet zal, tenzjj er iets verba
zingwekkends is dat hem vorbjjstert,
niet zóó door getroffen worden als iemand,
die door het herhaald zien, door het be-
grgpen van kleuren en lgnen, door 't dik-
wjjis verlevendigen van het gevoel voor
tegenstellingen, bet landschap, of het zee
tafereel geheel in zich kan opnemen de
onbeschaafde man zal de zee onder de
heerlgksfce verlichting te zien krggen, zon
der iets te ontwaren van het aangrijpende,
dat de oceaan tot een voorstelling van het
oneindige maakt. De indruk, die natuur
beschouwing op kinderen maakt, bljjft
ook, in verreweg de meeste gevallen,
beneden de verwachting die enthousiaste
ouders of familieleden er van hadden.
Om hun er iets van te doen gevoelen
moet men hun opmerkzaamheid richten
op bijzonderheden zoowel als op het ge
heel, dat doen bg herhaling en onder
verschillende omstandigheden en dan
nog is het resultaat niet zelden teleur
stellend.
't Is niet voor allen even gemakkeljjk
in bewondering te geraken of m. a. w.
om het schoone op te merken. Men heeft
gepoogd ons te doen bewonderen op com
mando en werkeljjk heeft men door
een krachtig optreden in die richting
wel iets gedaan gekregen. In het eerst
kwam tegen het aangebodene de smaak
in verzet. Men vond die teekeningen,
schilderijen, meubelen, taal, gedichten
ronduit leeljjk. Dat ligt aan u zelf, werd
er gezegd, uw zintuigen zgn door lang
durige eenvormigheid verwend en afge
stompt ziet ge niet hoe rank en buigzaam
die lgnen zgn, hoe doorvoeld en kern
achtig die woorden, hoe statig die vers
bouw. En zoo zgn we er vaak toe geko
men, ook onder den invloed van een luid
ruchtige en algemeene reclame, om voor
schoon te verklaren wat het wezenlgk niet
was totdat op oen zeker oogenblik
het ons al te bont werd gemaakt en wg
HOM AN
VAN
Doris, Vrijvrouwe van Spattger,
XI
Voorjaarslucht 1 hè dat doet goed 1 Zet
de ramen wjjd open en laat ze vrg naar
binnen stroomen, anders stik ik nog1"
zei Isabelle die iu een gemakkelgken
stoel zat eu met vermoeiden blik naar
buiten keek.
Het was hetzelfde zonnige vertrek met
de kleine empire meubeltjes en de bloei
ende azalia's, waarin ongeveer een jaar
geleden het toen zoo zegevierende jonge
meisje prinses Mechtild ontvangen had.
Ter wille van de gunstige ligging van
die kamer had Lory ze aan haar zieke
zuster afgestaan. Was dat de van schoon
heid stralende en steeds naar afwisse
ling en genot verlangende vrouw, die
een schaduw geljjk, met ingevallen slapen
en wangen en koortsachtig schitterende
oogen als het beeld van verral in dien
stoel lag.
Had haar zwakte langer geen weerstand
kunnen bieden aan de eischen, die er
verscheidene maanden lang aan gesteld
waren geworden.
•Waarvoor bedankt go me) .Tob nu
niet moer over dingen die voorbjj zgn.
de suggestie vau ons afwierpen.
Wg moeten ook erkennen,dat op aesthe-
tisch gebied de uitdrukking der bewon
dering niet zelden de echo is van hetgeen
door anderen is gezegd. De moesten onzer
hebben niet den moed, om wanneer zjj
staan tegenover een kunstuiting, die
boven hun bevatting ligt, daarvoor uit te
komen. Wanneer zg weteu dat personen
van oenig gezag op dat terrein het aan
gebodene schoon noemen, dan zullen zg
met genoegen die meeniDg overnemen en
zoo mogeljjk als eigen opmerking en oor
deel uitbreiden. Op die wjjze worden
reputation gemaakt en anderen afgemaakt
een soort handel iu bewondering ontstaat,
verdorfelgk voor de vrjje ontwikkeling
van het kunstgevoel.
Er is in onze bewondering veel sub
jectiefs en dat moet er in blgven, wil zg
voor ons zgn een opvoedingsmiddel. Het
goed recht der critiek bljjve onverkort
gehandhaafd; zg kan en moet kunst
uitingen toetsen aan de regelen, die wg
gewoon zgn gevolgd te zien, maar voor
het overige is zg en blgft zg de uitdruk
king van een persoonlgk gevoelen. Ook
moet men niet vergeten, dat vele van die
regelen, zoo niet alle, niet vormen een van
hoogerband geoctroyeerdo grondwet, die
on voorwaardelijk moet worden geëer
biedigd, maar dat zg gegroeid zjjü, dat
zg zich ontwikkeld en vervormd hebben
juist door de afwgkingen.
Bjjna alles van wat hier gezegd is over
bewondering op aesthetisch terrein is
van toepasBing de ethische bewondering.
Om een edele handeling een nobel karakter
te kunnen bewonderen, moeten wg in de
ziel iets hebben, dat er mede in har
monie is.
De vlugge geest, het scherp vernuft en
snelle gedaebtengang van een zeker per
soon kan niet opgemerkt en dus zeker
niet gewaardeerd worden door iemand
die stomp is van geesthoe meer goljjk
de geest is van den waarnemer hoe beter
en juister hg zal kunnen opmerfteu.
Het geval vau min of meer in harmonie
te zgn met een edele natuur is meer dan
eenig ander opvoedingsmiddel bg machte
om het vermogen tot navolging aan ce
kweeken. Hier toch is geen technische
voorbereiding noodig zooals op het ter
rein van de kunst, om in staat te zgn
do echo's te doen weerklinken door do
daad van anderen opgewekt. Als er is
de bezieling door bewondering in het
aanzjjn geroepen, dan wordt deze een
drang om in geljjke richting, met gebruik
making van beschikbare krachten, over
eenstemmende daden te verriohten.
De gave van bewondering moet dan
ook niet slechts bewaard en onderhouden,
maar tevens aaugescherpt eu versterkt
worden, want zg is onmisbaar voor de
ontwikkeling van het zedeljjk bewjjstzgn,
dat op zgn beurt levensvoorwaarde is
van de menschheid.
Buitenland.
Een zwerver.
Wel is het bestaan in ditondermaansche
tranendal wissolvallig en steeds verbergt
de toekomst vele en niet altjjd aangename
verrassingen in haar sohoot. Alles is jjdel,
vergankelijk, grootheid, eer, macht en de
oud-president Castro moet van de waar
heid dezer woorden nu wel diep door
drongen zgn.
Nog iB het zoo lang niet geleden, dat
hg, als president der Venezolaansche
republiek, heel do wereld durfde tarten.
Machiig, de Zuid-Amerikaansche Napo
leon waande hg zich te Caracas, hjj, de
gewezen ezeldrgver, die hej, dank zg
zgn intrigantennatuur, zgn moed, zgn
waagbalzerg en tallooze minder nobele
karaktertrekken had weten te brengen
tot de hoogste plaats in den staat.
Heel het Venezolaansche volk beefde
voor hem, die alB president der republiek
een macht uitoefende als oeu onbeperkt
vorst.
Toen kwam zgn uittocht naar Europa,
om gezondheidsredenen, de omwenteling
in zgn rjjk. Wg Nederlanders hebben
allerminst reden tot groote sympathie
voor den ex-ezeldrjjver, maar toch is er
iets tragisch in het lot van den man,
die tot voor kort staatshoofd in Vene
zuela, nu als een banneling rondzwalkt
eu nergens een veilige wgkplaats vindt.
Na zgn volkomen genezing bleef Castro
nog eenigen tjjd in Berljjn, daarna ver
toefde bg in verschillende Duitsche steden.
Naar Europa gekomen met een heel ge
volg, vereenzaamde hg na zgn afzetting
als president hoe langer hoe meer, werd
hg in Duitschland een nauwelgks opge
merkt vreemdeling, alleen nog merkwaar
dig om zgn romantisch verleden.
Tot in Castro het heimwee begon te
knagen naar zgn geboortegrond. Hg ver
langde terug naar Zuid-Amerika en
scheepte zich daarheen in.
Naar Venezuela wilde hjj het liefst,
doch daar wachtte hem de gevangen
schap. Zgn vroegere vriend Gomez,
die thans zgn plaats inneemt op den
presidentieelen zetel, zou niet aarzelen
Castro te doen kerkeren.
En de ex-president rekende op de
gastvrgheid van een Engelsche ofFran-
sche kolonie. Aan de Nederlandsche
koloniën in Zuid-Amerika kon bg natuur-
ljjk niet denken.
Maar ook Engeland en Frankrjjk wil
len zulk een onruststoker op hun Zuid-
Amerikaansch gebied niet dulden en hem
zal niets anders overbljjven dan zich te
wagen op Venezolaansch grondgebied,
waar hem de gevangenis wacht, of terug
te koeren naar Earopa.
Op dit oogenblik bevindt hg ïich op
Fransch gebied, maar reeds is hem de
aanzegging gedaan, dat hjj vertrekken
moet. Toch zal hij allicht weder eenige
dagen moeten blgven waar hjj is, want
plotseling heeft hg zware pgnen in het
onderljjf gekregen en is de wond, die bg
de operatie te Berlgn was gemaakt, over
de lengte van eenige centimeters open
gegaan.
Men zal hem nu misschien rust gunnen
tot hg weder hersteld ia, maar dan wordt
hg weer verjaagd als een houd.
Voor een deel heeft Castro de veran
dering in zgn lot ook te wjjten aan het
optreden van ons land, waaruit bljjkt, dat
ook een klein land nog veel invloed kan
uitoefenen op den loop van zaken in
andere rjjken.
Ook een klein land, mits bet in staat
is zjjn rechten met de wapenen te onder
steunen, want al zal steeds de rol van
een klein land bescheiden moeten blgven,
als het ongewapend is telt het totaal
niet meer mee.
Dat begrjjpen ook velen in Denemarken
en vandaar, dat in dit land een stroo
ming merkbaar is om de verdediging in
goeden staat te brengen.
De 8trjjd gaat or tusschen
Patriotten en anti-militaristen.
Onder de laatsteu zgn er, die alleen
anti-militarist zgn om de overweging, dat
Denemarken zelfs bg de uiterste krachts
inspanning zoo goed als weerloos zal
blgven.
Een commissie uit de volksvertegen
woordiging heeft de kwestie van de
landsverdediging onderzocht en de min
derheid slechts schaart zich aan de zjjde
der regeering, die Kopenhagen zoowel
aan do land- als aan de zeezjjde met forten
wil beschermen.
De minister van de landsverdediging
zou de kwestie het liefst aan de uitspraak
van heel het volk willen onderwerpen.
Gemengd nieuws.
Een bestuurbare luchtballon. De Fran-
sche Minister van Oorlog heeft een prijs
vraag uitgeschreven voor een bestuur
baren luchtballon, die als luchtkruiser
zal kunnen dienen. Deze balion zal zioh
gedurende 15 achtereenvolgende uren
met een snelheid van 50 KM. per uur
met 6 man aan boord moeten kunnen
bewegen op een hoogte van 2000 meter.
De inhoud zal hoogstens 6500 M3. mogen
bedrageo, de lengte 90 meter, da geheele
hoogte 20 meter en de grootste ballon-
dcorsnede 13 meter. Er wordt vier maan
den tgd gegeven voor het indienen van
ontwtrpen. De eerste prjjs bedraagt 5000
fres. Een officier van de luchtschippers-
afdeeling verklaarde aan een medewerker
van De Journal, dat Frankrgk ten op
zichte van militaire luchtschepen beden-
keljjk ten achter staat bg Duitschland en
Italië. Duitschland heeft 6 bestuurbare
luchtschepen, Frankrgk slechts 2.
Aanvaring. De Engelsche torpedo
jager Blackwater is, zooals Reuter reeds
seinde, ter hoogte van Dungeness ge
zonken, nadat hij met een handelsstoom
boot in aanvaring was geweest tengevolge
van een zwaren mist. De bemanning van
de Blackwater is gered.
Later kwam hel bericht, dat de te
Bristol thuisbehoorende nachtboot Hero
met een onbekend gebleven oorlogsschip
in aanvaring was geweest.
Beide berichten zullen wel op hetzelfde
ongeluk betrekking hebben. De Hero liep
ernstige averjj op.
Bgzonderheden ontbreken nog.
Bom. Woensdagavond sprong te
Barcelona een bom in de straat Boqueria
voor het etablissement Estabaneli. Be-
langrjjke schade werd aangebracht. Drie
personen werden gewond. De straat,
hoewel gewoonljjk aeer druk bezocht., was
gelukkig op bet >ogenbhk der ontploffing
zoo goed als verlaten.
Een nieuw stelsel. Professor Tamas-
sia beeft een nieuw stelsel uitgedacht tot
voor de trouwe liefde en goede zorgen
barer zuster.
Had Isabelle chevalier d'Harcourt wer
keljjk lief gehad en had zgn afschuwe
lijk gedrag haar zoo diep gewond of kwam
het door het lichameljjke ljjden, dat al
de levenslust van die anders zoo vurige
vrouw gebroken scheen te zgn Haar op
edelen, voornamen smaak. Waar de blik
ook heendwaaide, overal vond men Flora's
kinderen, al naar gelang van het jaar
getijde.
Er waren nu twee en een half jaar
verloopen sedert Renato's en iBabelle's
dood, een lange treurige tgd, die echter
Lory ook menige afleiding gebracht had.
Dokter Kömer, die prinses Scbönau
al tien jaar lang kende en steeds voor
zichtigheid had aangeraden, trok nu een
koel en ernstig gezicht en was van mee-
ning dat de zieke in geen geval aaü den
scherpen voorjaarswind mocht blootge
steld worden. Zoodra haar krachten weer
wat toegenomen waren, moest zjj naar
Davos gevoerd worden.
Dat alles had Lory aan Isabelle'B echt
genoot geschreven, waarop deze per koe
rende post antwoordde»dat hjj zou
komen, zoodra zgn vrouw het verlangde
en dat hjj de hem aangedane beleedi-
ging zou vergeten".
Maar Isabelle drukte dat verlangen
niet uit zg sprak trouwens in het ge
heel nooit over hem. Eiken dag lag ze
weer met hopeloozen, gevoelloozen blik
uit het raam te staren en scheen voor
niets belangstelling te hebben, zelfs niet
het indentificeeren van personen. Hg wil
n.l. de aderen op het voorhoofd fotogra
feeren, en moent, dat de ligging van deze
ten opzichte van elkaar een veel zekerder
herkenningsteeken is dan vingerafdruk
keu.
Een cycloon heeft de stad Marion,
die op 10 K.M. van 4 ittsburg ligt, gedeol-
teijjk verwoest. Ook te Pittsburg zgn twee
personen gedood en verschillende huizon
vernield.
Een staking op school. De Fransche
schooljeugd weet voortaan hoeond^rwjj-
zers en onderwijzeressen, die niet in den
smaak vallen, gedwongen knnnen worden
heen te gaan. Te Osny (Seine et Oise)
staakte een lagere meisjesschool, omdat
de juffrouw niet naar den zin van de
jonge dames was. De ouders waren hot
met de kinderen eons, de juffrouw rede
neerde voor leege banken en kreeg ten
slotte pensioen.
Zooals de ouden zongen, piepen de
jongen l
Luchtballonongeluk. Te Saint-Cloud
is een paar dagen geleden een luchtballon
opgegaan, genaamd Gay-Lussac, met in
het schuitje twee heeren en een dame.
De Gay-Lussac is omgekomen in het
Kanaal en van de drie luchtreizigers zgn
er maar twee teruggekeerd. De Gay-
Lussac dreef eerst naar het Westen, maar
na eenigen tgd werd hjj gegrepen door
een krachtigen Oostewind, die hem in
korten tgd naar de zeekust meevoerde.
In Normauiië wilde de schipper landen,
toe de zee iu het gezicht kwam. M.aar
de wind was sneller dan de schipper bad
gedacht, zoodat de Gay-Lussac een paar
honderd meter van de kust in zee terecht
kwam. De twee mannen hielden zich een
tjjdlaug in het touwwerk boven water,
de dame vasthoudende. De dame was
geheel haar zelf beheersching kwjjt. Een
boot aan de kust, die het ongeluk gezien
had, naderde den ballon, die op het punt
was met het drietal de diepte iu te gaan.
Een der heeren, de heer Watteau, eon
voortreffeljjk zwemmer, riep de dame toe,
dat zjj haar armen om zgn hals zou slaan.
Dit deed zjj, en daarop liet Watteau zich
in het water gigden, om de reddende
boot tegenoet te zwemmen. De andere
heer verliet eveneens den ballon. De boot
zou zeker alle drie hebben gered, als de
dame zich meeseer was geweest. Toen er
een hooge golf kwam liet zjj haar armen
los eu ze verdween in de diepte. Watteau
dook verscheiden malen, maar hjj kon
haar niet meer vinden. Geheel uitgeput
werden de twee mannen aan boord van
de boot geheschen.
Een onbetrouwbaar vaartuig. Het
Journal des Débats verneemt nit Toulon,
dat do equipage van de onderzeeboot
Cigogne geweigerd heeft in zee te gaan,
daar m^n beweert, ten gevolge van een
paar plaats gehad hebbende onheilen aan
boord, geen vertrouwen meer in het
schip te hebben.
Op het spoor. De politie moet de
moordenaars van den Amerikaanschen
detective PetroBino op het spoor zgn. Op
het lgk werd indertgd een portret ge
vonden. De recherche zocht in alle stilte
naar het origineel hiervan, en slaagde er
zoo angstaanjagende wgze veranderd ge
zicht drukte doffe onverschilligheid, ge
blaseerdheid, ja zelfs walging uit.
En Boscba Eens op een avond was ze
zonder verder eenige opheldering het buis
binnengekomen en aan de voeten harer
joDge meesteres neergevallen.
flefc is goed, dat jjj daar bent, oudje.
Ik beu ziek en heb jou speciaal zeer
gemist. Niemand verstaat zoo gced de
kunst om zieken op te passen
Zjj spraken geen van beiden over het
heftige tooneel, dat aanleiding had ge
geven tot de scheiding. Tot Lory's ge
ruststelling was de goede verstandhouding
onmiddelljjk weer hersteld.
Kort geleden had Isabelle maar Reoatns
gevraagd en er zich over verbaasd, dat
hg zich in het geheel niet om haar be
kommerde. Men kon haar toen de treurige
waarheid niet langer verzwijgen.
Dood, dood!" Werktuigeljjk her
haalde zg dat veelbeteekenende woord en
keek daarbjj meer peinzend dan aange
daan voor zich uit.
Misschien had de tot nu toe alleen
voor uiterlijkheden levende vrouw, zich
nog geen daideljjk begrip gemaakt van
de diepe beteekenis van dat woord. Be
stond er een hiernamaals Wie zou
dat duiBtere raadsel oplossen Er voeren
zichtbare rillingen door haar uitgeteerd
lichaam en door zwakte overmand liet
zjj haar hoofd tegen de kussens rusten.
Wordt vervolgd.)
Een ieder doet wel iets verkeerds". De
toon der zieke was vandaag bjjzonder
week.
••Mag ik dan nu nog een verzoek
doen f" vervolgde Boscha geheimzinnig
fluisterend.
Isabelle knikte.
»Zeg dan eenmaal, een enkele maal,
moeder tegen mg, mjjn eenig teer bemind
kind".
•Wie wat Angstig en alsof ze
een spookverschijning aanschouwd had
den, staarden de met het oude vuur
schitterende donkere oogen naar het met
tranen bedokte gezicht der oude vrouw.
•Ooh Isabelle neen, dat is je naam
uiet, zoo heette het door mjjn toedoen
gestorven gravinnetje, waartegen ifejoa,
mjjn eigen vleesch en bloed, verruild heb.
Je bent Marinka gedoopt, voor mg bljjf
je Marinka. TusBchen ons moet voortaan
elke scheiding wegvallen. Wat je strenge
heer gemaal ook over mg moge uitspre
ken jjj houdt, je aan mg vast. Dat weet
ik. De natuur eisoht haar recht op".
In haar grenzenlooze opwinding had
Boscha niets gemerkt van de plotselinge
en hevige verandering op het gelaat der
zieke. Toen zjj zich nog verder over haar
heenboog, was het alsof Isabelle zou
stikken.
Haar lippen waren blauw-rood, een
ljjkkleur bedekt hare wangen en haar
voorhoofd en haar oogen hadden iets
starends.
•Grooto barmhartige God!" Boscha
gtootte een angstig hulpgeroep uit, waarop
freule von Schrattenbacb en Lory tegel jjk
de kamer binnenstormden.
Eindelgk lostte de afschuwelijk be
nauwde toestand zich in een rauw ge
hoest op. De zieke hjjgde naar adem.
Een lichtroode bloedstroom vloeide lang
zaam over den witten kanten peignoir
en over de zjjden deken, tot op den grond.
Isabelle lag onbeweogljjk in haar stoel.
•Gauw om den dokter sturen en aan
den prius telegrafeeren," fluisterde Lory
tante Virginie toe.
Boscha, die zelf meer dood dan levend
was, hield het hoofd der zieke vast.
•Leeft zg nog. Is het een flauwte
Met den avondtiein awam de door het
telegram gewaarschuwde echtgenoot uit
Berljjo, maar de vrouw, wier schoonheid
hem oens betooverd had zóó, dat hg haar
gebrek aan gevoel niet had opgemerkt,
was niet meer.
Weer breidde do sombere doodsengel
zgn zwarte vleugels over het grafeljjke
huis uit, waarvan de bewoners als het
ware verlamd en veritgfd van verdriet,
die zware slagen van het noodlot ver
droegen.
»Je tehuis is voortaan bg mg," had
baron Fred indertgd Lory toegeroepen.
Lory's tehuis. Lang voordat de eerste
steen gelegd was, bad zg het zich zoo voor
gesteld. Het was een tehuia vol sohoon-
beid en poëzie. Het was niet overladen
met grillig fantastische zoogenaamd mo
derne dingen, waarmee Isabelle zoo zeer
dweept.n.en, alles getuigde vau een
