N" 42 1909. Donderdag 8 April. 96slt jaargang. as FEUILLETON. WRAAK. De litgave dezer Oo«r*nt geiehiodt Maandag-, Woeaidag- ea Vrgdagavoad, nitgezoadord op feoatdagen. Prijr per kwartaal, in Goea f 0,73, buiten Goea, franco, f 1,10. Afzoadsrlgke «ommen S oast. Inze^dline ran adaerianliia vtor 2 uraai no dan Sarj clap uitgave. De prijder gewono adverrentiün it van I -5 regela 50 cent, eiken regel meer 10 ct. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt da prgt alechta tweemaal berekend. Geboorte-, buweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen wordea van 110 rege a 1,berekend Bewgtnnmmert 5 Cent, Telefoonnummer 22. Directeur A. P. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Conrant". Hoofdredacteur W. Kerremans. COURANT. Het Christendom en de Vrouw. Het comité voor vrouwenkiesrecht in de NederlandBche Hervormde Kerk heeft de namen bekend gemaakt van de predikanten, die zich hebben bereid ver klaard om op de clessicalo vergadering van 1909 (op 30 Juni a.s.) een voorstel in te dienen tot vaststelling van de kies bevoegdheid der vrouwelijke lidmaten. 226 predikanten, verdeeld over 38 classes, verklaarden zich bereid. De Jjjst vor- moldt 54 predikanten in Friesland en 45 predikanten in Noord-Holland. In zes classes verklaarde zich geen enkole predi kant bereid om zulk een voorstel te doen en een dezer zes classes is Goes. Dit beschamende bericht valt samen met de verschoning eener brochure van den ovangelisch-lutherschon predikant J. W. K. Hoevers getiteld »Het Christen dom en de Vrouw". De schrjjver heeft blpkbaar van de rechten der vrouw en hare plaats in de samenleving een andere opvatting dan zjjn Goesche ambtgenoot©» van de Hervormde Kerk. Tot leering en stichting van doze hoeren namen we hier een stuk uit bedoeld workjo over. •Wat wil nu het Christendom f Hier is eene moeilijkheid. Want er is tweeërlei Christendom een, dat uitgaat van eene beschonwing van den Bijbel in dien zin, dat deze een onfeilbaar boek is, welks inhoud ais het ware aan de schrijvers der bjjbelboeken op bovennatuurlijke wijze is ingegeven, zoodat elk bjjbelwoord van een volstrekt bindend gezag is, waar aan de mensch zich eenvoudig beeft te onderwerpen. Bjj zulk eene opvatting is, geljjk wel van zelf spreekt, verwerping van, ja zelfs reeds twijfel aan de onfeil baarheid van eenig bjjbelwoord zonde. Er is ook eene andere beschouwing van den bjj bel, eene andere opvatting van zijne uitspraken mogeijjk. Vrijzinnige Christenen zjjn tot het inzicht gekomen, dat de bjjbelboeken, geschreven door menschen, die, hoe hoog zjj gestemd mochten zjjn, aan dwaling onderhevig konden wezen, dit karakter van onfeil baarheid missendat derhalve de uit spraken van dit boek geen bindend karakter uit zich zeiven hebben, maar hun gezag over ons alleen kunnen doen gelden voor zoover zjj bevestigd worden door onze eigene inzichten aangaande de waarheid in de dingen van het gods dienstige en het zedeljjke loven. Voor ons is niet de eerste en beslissende vraag hoe is dit boek ontstaan of welke is zjjn uiterlijk gezag, maar wjj kennen hom zulk een hooge waarde toe, omdat wjj er in vinden eeuwige levenswaarheden, welke te kennen en te beminnen ons de* grootste levenszegen is. Voor hen cu, die de eerBte beschou wing van den Bjj bei huldigen, staat de zaak tatneljjk eenvoudig. Wanneer de Bjjbel inderdaad het onfeilbaar Gods woord is, dan is, men kan wel zeggen, de geheele vrouwenbeweging uit den booze. Immers, wat de vrouw vraagt als haar rechteene met den man geljjke plaats in het levon is in strjjd met wat de Bjjbel zegt. Dan bljjft de vrouw wat zjj is, neen, moer nog, dan moet zjj wor den teruggezet naar eene plaats, nog lager dan die, welke zjj nu inneemt. Do vrouw late zich in stilheid leeren, in alle onderdanigheid". Het kan wel ROMAN VAN Doris, Vrijvrouwe van Spattger. Hoogstens een kwartier daarna stond ik weer, zonder dat iemand mij gezien had, in de kamer, waar zich voor een oogenblik het afschuwelijke drama had afgespeeld. Er lag echter nu geen ver- stjjfd ljjkje meer in mjjn armen, maar een warm frisch kinderlichaampje, het lichaam van mjjn eigen kind, dat maar een klein beetje ouder was dan het ge storven gravinnetje. Was er een verschil op te merken Ik verruilde de armoedige kleertjes tegen het fijne met kant ver sierde ondergoed van Isabelle en woldra was het donkere kopje bedekt door een aardig mutsje. Leek mjjn kleintje niet als twee druppelen water op het arme doode kindje Het uur, waarop gravin Lommitz, nog slechts half genezen, mjj rp mjjn gebied kwam bezoeken, sloeg eindeljjk het was wol eerBt weken drama, maar Bedert dat vreeselijk oogenblik werd mjjn geweten voortdurend gepjjnigd door wroeging. •Boscha, ik vind Isabelle wel wat ver anderd." Zjj liep met het kind op haar niet dnideljjkor worden gezegd»in alle onderdanigheid" naar do uitspraak van dit woord kan er geen sprake van ge lijkwaardigheid met den man zj)d,enals men nog klaarder wil hebben uitgespro ken wat do vrouw toekomt »doch ik sta de vrouw niet toe, dat zij onderwjjze of over den man heersche, maar dat zjj in stilheid zjj". »Laat geijjk in al de vergaderingen der heiligen de vrouwen in uwe vergaderingen zwjjgen want hot staat haar niot vrjj te spreken, maar on derdanig te gjjn geljjk ook de wot zegt". Gjj gevoelt, welke de gevolgtrekkingen van deze woorden zouden moeten zijn, indien ze inderdaad werden toegepast. Zwjjgend, ook onder het grievendste on recht, zal zjj in don eerbied der onder danigheid togen haar heer en meester opzien 1 Welk een geluk, dat ook in kringen dergenen, die den Bjj bel als een onfeilbaar, met onvoorwaardelijk gezag bekleed boek beschouwen, eene kleine ongeboorzaan heid aan zgne uitspraken wordt geduid. »Doch ik sta de vrouw niet toe, dat zjj onderwjjze" de na tuur gaat gelukkig toch nog altjjd boven de leer is er niet een groot getal »Chris- ljjke" onderwijzeressen, die haar schoone levenstaak kunnen vervullen alleen door stillekens zulke woorden als niet gespro ken op zjjde te schuiven. Het spreekt wel van zelf, dat wjj, niet gehouden aan de letter van den Bjjbel, een ander inzicht in deze dingen hebben dan de schrjjver der aangehaalde plaatsen. Ons gevoel voor recht, ons geweten ver biedt ons zoo volstrekt moge<jjk deze woorden als rechtvaardige te erkennen. Wjj kunnen zelfs zeggen, dat een der- geljjke beschouwing over de vrouw en hare plaat» in onze samenleving ons voorkomt in strjjd met den geest van Jezus te zjjn. Er zullen er zjjn, die er op wjjzon, hoe Jezus met geen enkel woord over deze kwestie beeft gesproken. Volkomen waar. En evenzeer volkomen natuurljjk om do eonvoudige reden, dat in zjjne dagen deze vraag niet bestond. Maar daarom behoeven wjj nog niet verlegen te staan, alsof ons Christendom in deze dingen geen woord zou kunnen mede- spreken. Er is in werkeljjkbeid niet één vraagstuk van zedeljjken aard of het christendom wjjst een weg om tot op lossing te geraken. Hierin ligt juist de groote kracht en de voor alle tjjden bljjvende waarde van onzen godsdienst. Want het christendom geeft de groote ljjnen aan, waarlangs het leven zich heeft te bewegen om tot een hoogeren trap van ontwikkeling te geraken. Men zou van het christendom eene caricatuur maken, indien men het ging voorstellen, alsof het voor alle denkbare gevallen als 't ware een recept aan do hand deed. Maar evenzeer zou men zjjne beteekenis ouderschatten, indien men, omdat het zwjjgt over zoovole stoffeljjke en zedeljjke nooden onzer huidige maat'cbappjj, meende, dat het daarom buiten het leven stond. Zoodra het christendom tegenover welken nood, welk onrecht, welk ljjden ook zwjjgend moest staan, zou het zjjn karakter van een voor 't leven oninis- baren godsdienst hebben verloren. Waar het groote grondbeginsel van ons geloof »heb God lief boven alles en uwen naaste als u zei ven" oprecht als arm naar het venster. »Bedoelt mevrouw de Gravin, dat zjj magerder is dan Lory Maar aan den anderen kant is zjj ook veel grooter. Kjjk eens wat een lengte I" Dat zeg gende, sloeg ik het dekbed em weinig terug en wees lachend naar het sparte lend bloote lichaampje. •Ja, dat is waar, wat ie ze groot, mjjn aardig tweetalletje is wel erg verschil lend. Maar zorg er maar voor dat Isabelle niet te slap wordt." »Zooal8 mevrouw de gravin het be veelt I" Toen de arme, lieve, zoo schandeljjk bedrogen vrouw de kamer verlaten had, viel ik op mjjn knieën neer en hief mjjn handen op tot God. De vreeseljjke ljjdens- kelk was goddank voorbjj gegaan, zonder dat ik hem had behoeven to ledigen. En het doode kind, dat ik bjj mjjn moeder gebracht had Ik weet niet meer precies, wat deze als oorzaak van den dood had opgegeven, en hoe de armen- dokter zich in die ietwat gehe'mzinnige zaak gedragen hoeft. Het was duideljjk dat er een ongeluk gebeurd was. In- tu8scben kon men de gebrekkige, f halfblinde oude vrouw niet de verant woordelijkheid op de schouders leggen. God had het goed gemeend met het arme schaap. Dat dacbton de buren en kennissen zeker Er zou hier een einde kunnen komen aau deze bekentenis maar ik moet nog het hoogste levenagebod wordt aanvaard, daar zal dit immer zjjn wondere kracht doen gevoelen. Tegenover elk onrecht staat Christus en wie luistert naar zjjne stem, weet, dat er maar één ding noodig is te strjjden togen dat onrecht. Gjj kent het schoone beeld uit het schep pingswerk. Aan het einde der schepping, als bekroning van dit heerljjke werk, roept God den mensch in het leven »laten wjj menschen maken als ons even beeld zoo schiep God den mensch als Zjjn evenbeeld man en vrouw Bchiep Hjj hen". Tot welk een hoogte heeft zich de dichter van dit verhaal verheven, toen hjj God den mensch Zich voor den geest stelde 1 »Man en vrouw als Zijn evenbeeld" hoe eenvoudig, hoe rustig is zjjn woord ter verheerlij king van den mensch, maar tegelijkertijd, hoe duideljjk en waardig wordt aan bei den, man en vrouw, dezelfde hooge plaats aangewezen. Hier is geen sprake van een meerdere of van een mindere bjj alle verschil, hetwelk tusschen deze Gods kinderen mag bestaan. Voor God zjjn zjj geljjk, elkander aanvullend tot eene schoone eenbeid. En hoe kan men ook slechts één oogen blik in den waan verkeeren, dat Jezus de vrouw bjj den man zou hebben achter gesteld sprak hjj niet van God al* den Vader, en wij, man en vrouw, Zjjne kinderen. Zou het in Zjjn geest gelegen hebben op de vrouw noer te zien als op een minderwaardige waren er geen vrouwen met hem op Zgnen weg, wier liefde en vereering bjj dankbaar als eene vergoeding voor veel leed aannam Niec één voorval uit Zjjn leven, niet één woord uit Zgnen mond geeft recht tot het ver moeden, dat hjj het zou billjjken in de samenleving de vrouw naar achteren te dringen. 6 ti i i a n 1 a r d. Regeering en ambtenaren. Nog verBch ligt de onverwachte tele grafistenstaking in Frankrjjk in het geheugen. Nadat eenige dagen lang het telegrafisch verkeer voor een deel onder broken was geweest, hervatten de ambte naren den arbeid,maar dit wil niet zeggon, dat tevens de rust in het corps was teruggekeerd. Er bljjft een agitatie heerscheu, die nog wordt vermeerderd door de maatregelen der regeering om een staking van ambtenaren in den vervolge strafbaar te stellen. Do regeering gaat hierbjj uit van het juiste beginsel, dat de rijksambtenaren verkeeren in een bjjzondere positie. Den werknemer in dienst van een particulier bljjft soms geen ander middel over dan de staking, de rijksambtenaren knnnen steeds een beroep doen op de volksvertegen woordiging, dat is het volk. Bovendien is het onduldbaar, dat misschien om een nietige reden, de ambte naren ,de verschillende organen van het openbare leven plotseling tot werkeloos heid zouden bunnen doemen. De ambtenaren eischen echter voor zich het recht van staking en niet achter gesteld te worden bjj de andere werk nemers. In eenige te Parjjs gehouden vergade- een paar woorden zeggen over mjjne dochter, nu Isabelle, gravin Lommitz. Zjj was op alle punten een kind der smarte, bjjzonder teer gestel, en zwak lichaam, zjj heeft mjj heel veel zorgen bereid en heel wat slapelooze nachten gekost.. Vaak meende ik dat het zwakke levenslicht uitgedoofd zou worden. Eerst na haar veertiende jaar begon het bleeke, armzalige knopje tot een bekoorljjke bloem te ontluiken. Ir hing met mjjn geheele hart aan haar, die door de zonde en schuld barer eigen moeder in rjjkdom en eer werd opgevoed. Het vervulde mjj echter met bitterheid en smart, dat gravin Lommitz haar andere dochter altjjd voor trok. Des te meer deed ik mjjn best om Isabelle te koesteren en te bederven, iets waarvan de kwade gevolgen niet zjjn uitgebleven. Al heel spoedig tyran- niseerdo het kind mjj. Haar aangeboren trots, haar egoïsme en liefdeloosheid hebben mjj dikwjjls veel verdriet ver oorzaakt, maar ik heb mjjn geduld ge oefend en gezwegen. Was het niet een groot geluk voor mjj haar altjjd bjj mjj in de omgeving te hebben en er getuige van te zjjn, dat zjj als een voorname dame werd opgevoed en behandeld Waarom ik dit eigenlijk allemaal neer- schrjjf, is mjj zelf een raadsel. De een of andere geheimzinnige macht spoort er mjj toe aan en misschien is de pjjnljjke gedachte, dat ik met die groote zonden op mjjn geweten zou kunnen sterven, er ringen is dat beslist {uitgesproken en verschillende arbeidersorganisaties heb ben den ambtenaren steun toegezegd voor het geval zjj meenden het werk te moeten nederloggen. Licht begrijpeljjk is het onder deze omstandigheden, dat zich een geweldig© onrust openbaart. Waar zou het heen mceten als werkeljjk telegraaf- en post ambtenaren,het personeel der spoorwegen, der electrische centrales, der gasfabrieken, dor waterleidingen plotseling zich niet langer kwjjten wilden van hun taak De gevolgen zouden niet te overzien zjjn. Geheel denkbeeldig is het gevaar, dat het zoo ver komen zal, niet. Do leiders der vakvereenigingen zijn bezield met een strjjdlu8tigen geest, in d0 overtuiging, dat de regeering machteloos zou zjjn tegenover een eendrachtig optreden der arbeiders. Zjjn in Frankrjjk dus mogeljjke buiten gewone gebeurtenissen aanstaande, ook iD Duitschland is iets op til. Daar spreekt mon over ©en waarschjjnlgke Kanselierscrisis. Vrjj algemeen is men overtuigd, dat de meerderheid, bestaande uit vrjjzin- nigen en conservatieven, het zoogenaamde blok", heeft afgedaan. De conserva tieven zullen zich dan aansluiten bjj hun oude vrienden, de leden van het centrum (de R. K. partjjy en met hen de meerderheid vormen. Dat hot eenmaal zoo ver zou komen, was te voorzien. Een bondgenootschap tusschen conservatieven en vrjjzinnigen, op een oogenblik noodzakeljjk gemaakt door de houding van het centrum, sloot te veel elementen voor ontbinding in zich, dan dat het op den duur stand zou kunnen houden. Het centrum zou daD weder regeerings- partjj worden, maar het centrum zou tevens weigeren samen te werken met von Bülow, zoodat deze als rjjkakauselier onmogeljjk zou kunnen worden gehand haafd. Uit de Pers. Christelijke politiek. In de anti-revolutionaire Rotterdammer komt een breedvoerig artikel voor van prof. L. Lindeboom te Kampen. De re dactie van het bladj noemt het >ernstig bedoelde professorale bedenkingen"de hoogleeraar zelf schjjnt zjjn stuk als een •conscientiekreet" beschouwd te willen hebben. De inhoud komt kort weergegeven hierop neer, dat er iets op moet worden gevonden, om er onder de broe deren tegen de aanstaande verkiezingen wat gloed in te krjjgen. Het samenflansen meent professor van redevoeringen, om die onder den »geliefkoosden term" •christeljjke politiek" »te markt" te bren gen, baat daartoe niet. >Onder de ge meente het christenvolk in zjjn ge heel en al zjjne geledingen, is nog weinig bezieling." En die komt er, volgens den heer Lindeboom, ook niet in door ver kiezingsprogramma's, goljjk er thans een aan do deputatenvergadering der anti revolutionaire partjj ter goedkeuring zal worden voorgelegd. Wat ia daar ken merkend christeljjks in Huismanskies- recht, verplichte verzekering, herziening de oorzaak van Zou de dag ooit aanbreken waarop Isabelle mjjn zorgvuldig bewaard geheim ontdekt De vreeB voor Btraf tegenover de ruite- looze Btem der natuur? De wegen van God zjjn wonderljjk. Boscha Lubienscha". Geschreven te X. Op den achttienden verjaardag van Isabelle. Nadat bjj het manuscript had doorge lezen, stond de prinB van zjjn stoel op en begon hjj langzaam de kamer op en neer te loopen. •De waarheid, kras en onbewimpeld, spreekt uit deze zonderlinge bladzjjden maar waar zjjn echter de bewjjzen De eenvoudige woorden van een lichtzinnige, overspannen vrouw, zjjn die geldig voor de rechtbank of voor de wet 1" fluisterde hjj voor zich heen, terwijl hjj het manu script nog altjjd tusschen de vingers ge klemd hield. Welk een gevaarljjk wapen heeft Boscha mjj daar in de band gedrukt. Zottin! Wilde ze mg daardoor vernede ren of vernietigen Degenen die ge eens bedrogen hebt, zjjn dood. Waarom dan nu dingen aan het licht brengen, waar door alleen stof opgejaagd zou worden en waardoor men voedsel zou geven aan de praatzncht der menschen Ik ben de eenige die benadeeld is. Het zou eigen van het tarief, meer gelijkstelling wat scholenbouw betreft tusschen openbaar en bjjzonder onderwjjs de heer Linde boom kan het zich denken, dat men die zaken begeert. >Maar dat nu daarin hot chriBteljjke van do antirevolutionaire of van de coalitie-politiek in heldor licht treedt, dat is mg en velen niet duideljjk". Professor Lindeboom vreest daarom zeer, dat dit alias niet zal spreker tot hart en consciëntie van het volk Gods# Voor dat program is weinig gebed te verwachten", hetgeen »een ernstig en kwaad verschjjnsel" moet wordon geacht. Hg stelt dus andere, meer kenmerkend christelijke leuzen voorwederinvoering van de doodstraf; herziening van art. 171 der Grondwet (1); afschaffing van den vaccinedwang. •Indien deze punten niet op den voor grond worden gesteld, dan is ook van een krachtige meerderheid, die van de Juni-stembus gowenscht wordt, geen heil te wachten voor de hoogere en hoogste belangen vau Vorstenhuis en Volk, van Kerk en Land. Wat baat dan een Deputaten-vergade- ring van een paar duizend bezoekers Zou niet meer zegen tot leiding in den rechten weg en saambinding en sterking der harten tot en in den arbeid en strjjd voor ons volksleven mogen verwacht worden van een samenkomen, in alle plaatsen des lands, tot schuldbelijdenis en smeeking, of de Heere zich uit genade over Vorstenhuis en Volk ontferme en door Zgnen Geest in alle kringen een machtige beroering der wateren geve •Het antwoord" eindigt prof. Linde boom »wat zal het zjjn De hoogleeraar schjjnt zich dus wer- keljjk nog illusies te maken, dat bij een hem bevredigend antwoord zou kunnen erlangen, zegt de N. R. Ct. Dit toont, dat hjj van de christeljjke politiek nog bjj uitstek weinig begrip heeft kunnen vatten. Zjjn »kenmerkeDÖ" christelgk program zal nooit een program van •christelgk" politiek worden, om de een voudige reden, dat de »ehristelijke" par tgen juist over deze >kenmerkende" aan gelegenheden het met elkaar volstrekt oneens zjjn. Zjjn program moge, naar hjj meent, tot het hart en de consciëntie van het volk Gods spreken, de •chris teljjke" politiek zal het links laten liggen. Het zal reeds mooi zjjn, zoo do professor op de komendo deputatenvergadering er tien minuten over zal mogen spreken. Dan stemt men het, zonder meer, af. (1) Art. 171 van de Grondwet bevat de regeling van de tractementen der predikanten. Herziening (d. i. verhooging) hiervan dat noemt prof. Lindeboom »ken- merkond christelgk". Red. O. Ct. Rechtzaken. Door don kantonrechter alhier werd nog veroordeeld wegens overtreding der bouwverordening 0. C. te Hoedekenskerke tot f 10 boete. (Bij vergissing den vorigen keer uit gevallen.) In jos vorig nummer staat ver meld, dat door A. F. te Heinkenszand hooger beroep is aangeteekend tegen het vonnis van den Kantonrechter te Goes van den 22 Maart 1.1., dit moet echter zjjn A. T. ljjk alleen voor mjj van belang moeten zjjn, om de zaak opgehelderd te zien. Bet kind van een ondergeschikte Och wat 1 Krjjg ik bjj die gedachte geen kleur van woede en schaamte Kan ik me nu Isabelle's doen en laten niet uit stekend verklaren Kom Heinz, breng Boscha's bedrog maar zoo snel mogeijjk aan den dag Voor jou zelf is dat zeker de beste reden tot echtscheiding van een trouwe- looze, onbeminde vrouw 1" Maar op eens drukt hjj beide handen tegen zjjn voorhoofd od roept juichend uit alsof hg van een zwaren last bevrjjd was»Lory 1" In zjjn verbeelding ziet Heinz die edele, reine vrouw voor zich staan, ziet hjj haar vriendeljjken, van goedheid sprekenden blik. •Neen weg, verleiding! De huwelijks band is heilig 1 Ik zal zwjjgenWie belet mg dat Boscha l Och watMet een wilden haast alsof een plotseling genomen besluit weer aan het wankelen gebracht zou kunnen worden, loopt de prins naar het vuur, dat nog flauwtjes brandt en werpt het manuscript er in. Het vuur wordt er weer door aange wakkerd en het dicht beschreven papier breidt zich als een waaier uit onder de begeerig lokkend vlammen. Het ruischt en ritselt nog een oogenblik geheimzin nig, dan is het niets meer dan asch en stof! Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1