N4. 40 1909 Zaterdag 3 April. 968" jaargang. 37 FEUILLETON. Staten-beneraal. Oe *itgav. 4»ï»r üonraat geiohiedt Kaasdag-, Woeaidag- ea Vrjjdagavoad, nitgezosderd op feeitdagen. Prjj« per kwartaal, in Qoa« 0.75, buiten does, franco, f i,2J. Afioad.rljjke lommen 5 cent. Inx.r.ding »aa adwrtantiin >6of 2 uraa op dan dag dap uitgaaa. De prjj» der gewone adyertentiün ii van 2-5 regel» 50 cent, eiken regel meer 10 et. Bjj directe opgaaf yan driemaal plaatling derzelfde advertentie wordt de prjj» •leekt» tweemaal berekend. Gleboorte-, buwelpki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regel» it 1,berekend. Bewginummert 5 cent. Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „öoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kebrbmans. G0ESCIIE COURANT. Bij dit no. behoort een bijvoegsel. Over Politiek. V. (Slot.) Een der droevigste verschijnselen van den huidigen -maatschaopelijken toestand is wel deze dat een werkman die zjjn leven lang, van jongen tot grjjsaard, zwaar gearbeid heeft, op zjjn ouden iag is aangewezen op de liefdadigheid hetzjj dan dat zjjn kinderen hem naar ver mogen steunen of wel dat het armbestuur zich over hem ontfermt. Kuyper riep reeds voor jaren, dat die stakkerds niet konden wachten, geen dag en geeu nacht. Nog waehten ze en als 't afhangt van Kuyper c. 8. zullen ze nog lang moeten wachten. De heer Talma heeft eens getoond wat de werklieden van hem te hopen - hebben. Bjj oordeelde 't noodig dat de arbeiders zelf hun pen sioen betaalden, want hg vond ♦pre miebetaling een goede rem voor de hebzucht der arbeiders". Een rem, och arme 1 Een rem voor menschen wier hoogste verlangen is om voor ellende gevrjjwaard te zgn, aan zulke menschen wil de heer Talma een rem voor hun »hebzucht" aanleggen. De liberalen hebben hierover een andere meening. Zjj willen den ouden arbeider een pensioen geven, zonder dat hem van zgn mager loon nog een premie wordt afgedwongen. Dat kan, heel goed zelfs. De overgroote meerderheid der werk lieden k&u eenvoudig geen premie be talen, omdat ze van hun loon niets kunnen missen, omdat er niets overbljjft als in de hoogst noodige levensbehoeften geheel of gedeelteljjk is voorzien. Neder land moet hierin het voorbeeld van En geland volgen, al hebben we ook geen hoop, dat ons land deze kwestie even vlug zal afhandelen als Brittauië, dat in vier maanden het staatspensioen tot stand bracht. Men zegge niet dat Engeland zooveel rjjker is dan Nederlapd, want wie dat zegt praat op goed geluk, zonder kennis van zaken. Het bezit van Engeland is ongeveer f2400 per hoofd, die van ons land f2100, maar tegenover dit meerder bezit van Engeland staat, dat de Brit meer bolasting betalen moet dan de Ne derlander de eerste f 56, de tweede f 82, in Engeland betaalt men dus l/4g in ons land lIq4 van h«t gemiddeld vermogen. De millioenen die noodig zgn voor een staatspensioen kunnen gevonden worden. De becijferingen van den oud-minister van financiën de Meester, van mr. Joh. Belinfante en van vele anderen hebben 't aangetoond. De mannen van rechts, die 't noodig achten om den arbeider een rem in plaats van een pensioen te geven, zeggen dat bjj hun systeem van dwang verzekering slechts 6 millioen gulden door do belastingbetalers zal moeten opgebracht worden, maar de overige 25 millioen moeten toch ook de burgers betalen, hetzjj dan als premie of als indi recte belasting door verbooging van in voerrechten. wkTZA-K:. ROMAN van Doris, Vrijvrouwe van Spattger, Half verontwaardigd, half gerustgesteld, deed prins Heinrich een biljet van 400 mark in een couvert en zond dat zonder een letter «chrifts aan het opgegeven adres. Hg kreeg het geld per koerende post terug. Een kunstenaar met den naam d' Harcourt kon die schets niet verkoopen onder de twee duizend mark. In geval de prins daar niet op inging, verzocht hg hem bet schilderjj terug te sturen. Zonder zich te bedenken bracht Heinz het geld in quaestie zelf naar de post en daarmee scheen er een einde gekomen te zgn aan die onaangename zaak. Zou Isabelle weer torugkomen, nu haar trots gebroken was Zou het mogoljjk zgn die vrouw vergiffenis te schenken. Daarover had Heiuz tot voor een paar dagen geleden nagedacht. Maar nu stonden de zaken heel anders. Sedert gisteren wist hg, dat zjj haar toevlucht gad ge zocht daar, waar zg behalve bescherming ook een warme genegenheid zou vinden. Op den terugweg van het kerkhof was Lory een oogenblik naar hem toegekomen en had hem op de haar eigen zachte, kalme doch besliste wjjze in het oor geflaisterd: ♦Isabelle ia bjj mg sedert den avond waarop bier die afschuwelijke gebeurtenis heeft plaats gegrepen. Toen De liberalen redeneeren zoo laten we van hen die veel kunnen missen, wat meer nemen en laten wo van hen die niets kunnen missen, ook niets eischen. De coalitie-broeders daarentegen zeg gen laat om hun die veel hebben veel laten behouden en laat ons hen die niets hebben, dwingen om te betalen. De liberalen willen het geld dat noo dig is voor de staatspensioneering vinden in progressieve verhoogingen der belas tingen op groote vermogens, groot be- drjjf en erfenissen. Dan beboelt de oude arbeider niet langer met angst den dag tegemoet te zien, waarop zgn patroon hem wegens ouderdom ontslaat, dan ook behoeft de werkman zich niet gedurende zgn geheele leven de grootste ontberin gen op te leggen, om zgn pensioen premie te betalen, met de kans er nooit van te kunnen genieten. Want dat toch is duideljjk, dat bjj dwangverzekering do zwakken betalen ten behoeve van de sterken. De werkman, die b.v. op 60-jari- gen leeftgd sterft, heeft zgn geheele werk leven premie betaalt en ziet er geen cent van terug. Volgt men het ontwerp- Kuyper, «lan zullen van de 100 ar beiders er 41 een pensioentje krjjgen 100 hebben er voor betaald, 41 genieten er van. De arbeidersklasse in stoffelgken, gees telijken en zedeljjken zin verheffen, haar een grooter aandeel geven in de levens- goederen van de maatschappij, dat is, zooals de heer Drucker in de Tweede Kamer het zegde, de taak die de 20ste eouw zal te volbrengen hebben en deze verheffing, dat grooter aandeel zal nooit bereikt worden langs de wegen die de rechtsehe partgen volgen. Daar schrikt men niet terug voor daden zooals ds. de Visser er pas een ge pleegd heeft. Zgn programma bevat ook den eisch van vaststelling van een maximum werktjjd, doch toen dit onder werp in de Kamer behandeld werd, toen stemde de man er tegen. Liberale regeeringen hebben ons land wetten gegeven zooals de persoonljjke dienstplicht, de kinderwetten, de leerplicht woningwet, ongevallenwetze willen geven algemeen kiesrecht en ouderdoms pensioen. Aan de kiezers om te beslissen wat ze willen vooruitgang en verbetering ofeen rem Of ze willen behoud van onzen vrjjhandel dan wel prgsver- hoogiDg der eerste levensbehoeften, hand having van de openbare school of ten achterstelling hiervan ten behoeve der secto scholen, vrgheid van geloofsover tuiging of ketterjacht, gelijkstelling der kerkgenootschappen of voorrechten voor enkele. EEN VOORPROEFJE. We hebben voor onze lezers een raadsel, n.l. waaruit denkt men dat het onder staande geciteerd is »Wjj danken dan ook den Heere met velen voor hetgeen hjj ons gewest en onze partjj in dezen trouwer, wólbe- minden veteraan geschonken heeft. Een opvolger te vinden, die hem waardig zou kunnen vervullen, is} de ik uit Lommitz terug kwam, vond ik haar hier. Ofschoon zjj in een toestand van lichamelijke en zedeljjke uitputting ver keerde, had zg toch nog de kracht om mg te bekennen, dat ernstige onaange naamheden met haar echtgenoot, de reden waren tot haar vlucht. Aangezien onze dokter de ziekteverschijnselen volstrekt niet licht telt en dringend rust en kalmte voorscbrjjft, achtte ik het mgn plicht je op de hoogte te brengen," Aldus luidde de treurige tjjding, die echter prins Schönau toch een 2ucht van verademing ontlokte. Goddank, die be klagenswaardige dwaze jonge vrouw was bjj Lory I En Lory met haar helder ver stand en haar groote mensch nkennis was de eenige, d ie haar met raad en daad kon bijstaan. Toen Heinz weer naar binnen ging, kwam bjj op de trap prinses Mechtild tegen. Aangezien moeder en zoon tot nu toe nog geen vertrouwelijk gesprek ge voerd hadden trok prinsei Mechtild wier verouderd en treurig gezicht al haar harteleed verraadde, haar geliefde zoon de eerste de beste kamer binnen. Zjj breidde haar beide armen om hem heen en snikte hevig. Heinz, mgn Heinz, het is te veel l Sedert den laatst,en tjjd ligt er eea fatum op odb huis. Alles mislukt ons. Wat zgn de menschelgke wenschen en verwachten toch armzalig! Hot afschuwelijke dringt nog niet goed tot mg doorArme Reno arme kleine Irma En dan daarbjj al die onrust over jou?" Hjj wendde aicb af en fronste zgn voorhoofd. Toch wist hjj zich te bebeerscben en moeiljjko taak, tbans den kiesvereni gingen aangewezen. Zg er een gedurig gebed onderons dat 't Gode behage do leiders in ons district met wgsheid te begiftigen om voor de vervulling zijner ledige plaats de juiste stappen te doen, en een door broederschap en vreeze Gods gebeilig- den kamp om dezen open zetel voor te bereiden. Zitte hierljj niet voor de lust om te steunen op menschen of op eenige partij, maar enkel en alleen op den levenden God, naar wiens aanbidde- ljjken Raad ons deze beproeving is toegekomen. Het moet aller ernstig streven zgn, zoo 't kon zgn in Gods gunst dezen te behouden. Maar dan is aan de zjjde der leiders groote voorzichtigheid noodig, die zg, naar wjj hopen en vertrouwen zullen zoeken bjj hem die de Wgsheid is, en al onzen arbeid opvordert voor Zijne eere en het waarachtig volks belang". Men zal raden, dat dit is uit een preek, uit een gebed, uit een traktaatje enz. 't Is alles mis. Het is een gedeelte uit een artikel van De Zeeuw over de vaca ture den Boer in de Prov. Staten. Vinden de anti-revolutionnairen en de cbristeljjk-hiatorischen dit misbruiken van Gods naam zelf ook niet wat bar Christus zelf toch weDdde zicb met afkeer af van hen, die op de hoeken der straten stonden en riepen Heere Heere. Ware vroomheid behoeft toch niet zoo'n klink-klank, aoo'n gepraal, zoo'n luid geschreeuw. Buitenland, Ebnstig verschijn81l. We leven in een tjjd, dat de regeering van een land steeds rekening heeft te houden met den geest, die een volk be zielt. In parlementair geregeerde staten komt het er niet zoo zeer op aan, wat de ministers willen, maar wat het volk, dat wil in dit geval zeggen de kiezers" ver langen. En zelfs in staten, waar het parlementaire stelsel nog niet zoo tot ontwikkeling is gekomen als in ods vader land, zal de regeering zelfs in kwesties van buitenlandsche politiek rekening dienen te houden met den geest van het volk. Juist daarom is het verschjjnsel, dat in Engeland valt waar te nemen, zoo ernstig. De liberale regeering is bereid, EngelaodB vloot zoo sterk te houden, dat het rjjk veilig is voor mogeljjke aanvallen van een combinatie van groote mogendheden, doch de conservatie ven, die nu in de minderheid zgn, verlangen nog krachtiger maatregelen dan de regeering wil nemen. Niet vier nieuwe oorlogsschepen, die ieder 24 millioen zullen kosten, verlangen zg, doch minstens acht en de conservatieven, die bjj hun eisch stuiten op den onwil der regeering, wenden z ch tot het volk en weten het warm te maken voor hun kalm vertelde hjj aan zgn moeder dat Isabelle in een aanval van hartstochtelijke opwinding zgn huis verlaten en naar haar 2uster gevlncht was. Prinses Mechtild knikte. Van dokter Körner, die ook bg hen practiseerde, had zij gehoord, dat Isabelle's toestand hem groote zorg baarde. Dagelgks terugkee- rende rillingen, gepaard met hooggaande koorts en een hardnekkigen hoest leidden helaas tot het treurig vermoeden, dat er quaestie was van een aanval van vliegende tering. Hjj had haar ook de grootst moge lgke rust en kalmte voorgeschreven en Lory dringend geraden haar den dood van haar breeder nog niet mee te deelen. Heinz antwoordde niet, hjj was geheel in zgn Bombere gedachten verdiept, terwjjl zijn moeder op weemoedigen toon ver volgde »er is ëón ding, wat mjj eeniger- mate gerust stelt en dat is, dat Boscha sedert een paar dagen terug is en zich bg Isabelle bevindt 1" ♦Boscha Er gleed een vreemde uitdrukking over het sombere mannen- gezicht. ♦Och, wees niet onvriendeljjk en onver zoenlijk die onbeschaafde vrouw heeft zeker veel fouten maar de aan do twee lingzusters bewezen aandoenljjke gene genheid en al haar trouwe diensten aan de faniilie Lommitz moeten ons helpen om die vreemde karaktertrekken over het hoofd te zien." ♦Ik van mgn kant zal haar geen stroo- breed in den weg leggen," antwoordde prins Scböaau op bizonderen norschen toon en ging vervolgens haastig de ka mer nit. denkbeeld. Dit bljjkt o. a. uit het resultaat, dat een tu86chentjjd8che verkiezing voor het Lagerhuis te Croydon heeft gehad. Het overleden parlementslid was een conser vatief en niemand twjjfelde eraan, of {er zou wel weder een conservatief worden gekozen, doch bjjna niemand verwachtte, dat de conservatief zulk 'n verpletterende meerderheid zou behalen. De handelspolitiek bleef bg de verkie zingscampagne op den achtergrond en voornameljjk ging de strjjd over den vlootaanbouw. Het rosultaat was verrassend. Terwjjl in 1906 de conservatieve candidaafc een meerderheid op zgn liberalen tegenstan der behaalde van 638 stemmen, was na het resultaat, dat er op den co servatief 3948 stemmen meer werden uitgebracht dan op d«n liberaal. Wel zgn er omstandigheden, die deze nederlaag minder ernstig moeten doen opnemen dan - jj schgnt, doch onverwacht verpletterend bigft ze. In het conserva tieve kamp is de blgdscbap over de behaalde zege zeer groot en in het par lement durfden enkele conservatieven reeds aandringen op ontbinding van het Lagerhuis. Dat de regeering hiertoe over zal gaan, bljjft op zgn minst genomen twijfelachtig, daar de liberalen nog be schikken over een reusachtige meerder heid in het parlement. Het gebeurde te Croydon wjjst op het bestaan van een minder vredelievende gezindheid onder het Engelsche volk en in dit verschjjnsel schuilt Een toekomstig gevaar voor ons werelddeel. Een oorlogzuchtig minister moge een ernstige bedreiging vormen voor den vrede, een oorlogzuchtig volk is nog moer te vreezen. Wel zgn nu pas de donkere wolken afgedreven, doch geheel gezuiverd is de atmospheer niet. Dit big kt uit een artikel in een der Oostenrgksche bladen, die in relatie staat met het departement van buitenlandsche zaken te Weenen. Bedoeld blad maakt melding van een Verbitterde stemming in regeeringskringen te Parjjs en te Lon den naar aanleiding van de oplossing dei kwestie met Servië. Frankrjjk en Engeland zouden hierin zien een nederlaag hunner diplomatie tegen die van Oostenrjjk en Duitschland. In zooverre is dit gezichtspunt juist, dat het succes van Oostenrjjk beteekent een nederlaag voor Rnsland, den vriend van Frankrjjk en Engeland. Toch zal bedoeld courantenartikel mis schien ook wel verband houden met de plannen der Oostenrgksche regeering, om de verdedigingsmiddelen uit te breiden. Het is Een zeer gebruikelijke handigheid van ministers, als zg voor leger en vloot groote credieten willen aanvragen, om eerst het volk te doen verontrusten door pessimistische artikelen. Een volk, dat gelooft aan de mogeljjk- X. Heinz zat in dezelfde gezellige kamer, waar hg als jonggezel steeds zgn in trek had genomen en dacht over het ge sprek, dat hg zooeven gevoerd had en over zgn troosteloozen toestand na. ♦Lieve beste moeder, bjjna een men- schenleven lang hebt ge elk mjjner schre den geleid en er naar gestreefd mg alle zorgen te ontnemen l Goddank, dat gjj er geen flauw vermoeden van hebt welk een kwellende onrust en welke twjjfel dit gemoed vervullen, fluisterde de prins op doffen toon, terwjji hjj een dubbel gebouwen manuscript uit zgn portefeuille nam. Op den dag, waarop Bosscha zgn huis verlaten had, bad hjj het op zgn schrgfta- fel gevonden. Het adres was door de Pool- sche geschrevenhet waren haar Btjjve onregelmatige letters. Zg scheen zicb toch nog te willen recht vaardigen en daardoor bewjjzen, welke bittere smaad men haar had aangedaan. Geheel argeloos had prins Schönau zich toen in die papieren verdiept. Maar wel ke een ontdekking had hg gedaan Er waren sedert verscheiden dagen verstre ken, maar hg kon nog steeds geen rust vinden, vaak meende hg, dat bg alleB gedroomd had in onzen modernen tjjd, die zoo geheel bevrjjd is van alle roman tiek, klonk datgene wat hjj hier zwart op wit zag staaD, hem bjjna als ejn sprookje in de ooren Zgn beter ik streed met alle kracht om hem te beletten er gebruik van te maken. Het was krankzinnigheid, het.wasuit het ziekelgk-overspannen brein eener beid van een nabjjzjjnden oorlog is na- tuurljjk eerder bereid millioenen te offe ren voor leger en vloot, dan een volk, dat vertrouwt op een langdnrig tjjdperk van vrede. Ook zal Daitschland bjj zgn bondgenoot wel aandringen op legerversterking. Hierbjj heeft toch ook Duitschland groot belang. Als Oostenrjjk dan slechts maat weet te houden en een afschrikwekkend voor beeld neemt aan den wanhopigen toestand der Duitsche financiën, waarmede alle knappe koppen in Duitschland zich bezig houden. Hoe het tekort gedekt zal worden is altjjd nog niet tt zeggen. Wel is het zeker, dat vrjjriunigen en longer vatieven het hierover niet eens zullen worden. TWEEDE KAMER. Toen Woensdagnamiddag de persen van de firma Kieeuwens rusteloos draai den en G ïesche couranten produceerden toen ontvingen we het volgende telegram: ♦Toen het wetsontwerp tot subsidieering der bjjzondere hoogere burgerscholen dreigde ingetrokken te worden, of hoog stens aangenomen met een zuivere stem ming rechts tegen links, alnaar de stem menverhouding zou zgn op het oogenblik der beslissing (omdat minister Heems kerk het amendement dat goedkeuring in het leerplan door den minister van binnenlandsche zaken eischte onaanneme lijk had verklaard) legde de heer Bol een brug om tot gemeen overleg te ge raken. Hg stelde voor om de regeering slechts de bevoegdheid te geven en niet de verplichting op te leggen om bjjzonder H. B. S. te sobsidieeren. De heer Van Wjjnbergen greep dit voorstel met beide banden aan en maakte er een amende* ment van, dat minister Heemskerk ter stond vriendeljjk begroette. Waarschjjn- ljjk zal er morgen over worden beslist na de vereenigde vergadering. Merk waardig was in bet debat de felheid waarmee de heer Lobman de linkerzjjde haar bekrompene despotisme en het op treden bg dit ontwerp verweet, zich o. a. beroepende op Tborbecke, die de bjjzon dere school, niet de openbare het ideaal noemde". Van dit telegram hebben we niets meer kunnen plaatsen doch nn nog kan het dienst doen ais beknopt overzicht van het in de Kamer behandelde. Minister Heems kerk wilde niet hooren van goedkeuring van het leerplan, op hoogen toon wees hg dien eisch af. Waarom We weten yt niet. De minister heeft niet duideljjk gemaakt waarom bjj dezen eenvondigen door de geheele linkerzjjde gestelden eisch zoo gestreng wilde weren. Evenmin is de heer Lohman daarin geslaagd, die in een kregel speechje den vrjjzinnigen krenterigheid verweet en met citaten van Thorbecke poogde aan te toonen dat althans deze liberale staatsman zich anders zou hebben gedragen dan zgn politieke afstammelingen. DeheerTyde- hyper-zenuwachtige vrouw ontsproten, het was een wraakneming I Maar de gedachte aan den vreemden inhoud van dat geschrift vervulde zgn gemoed toch geheel en al. En juist vandaag dreef een geheimzinnige macht er hem toe er zich nog eens in te verdiepen. Hg ontvouwde het manuscript en las♦Hjj wiens blik eens op deze regelen rusten zal,hg oordeele zacht over een arm schepseL, dat steeds door gewetenswroegingen gepgnigd werd» Ik heet BoBcha Lebienska en ben uit een beteren kring dan mgn afhankelgke betrekking en mjjne ruwe manieren mis schien doen vermoeden. Mgn vader woonde ih de provincie Posen en was vrjj welgesteld, maar hg speelde, verspeelde huis en hof, zoodat zgn vrouw en zgn dochter op een goeden dag straatarm de stad moesten verlaten, terwjjl de bekla genswaardige man zelf geheel en al te gronde ging. Wjj vonden] een onderkomen in X. Ik was een handig, knap meisje, maar mgn kennis was toch niet voldoende om mg een betrekking als juffrouw van gezel schap te bezorgen, zoodat ik mg moest tevreden stellen met de betrekking van kinderjuffrouw, die ik gelukkig weldra vond. Twee jaar lang ging alles goed. Ik vei diende genoeg om mgn ziekelgke moe der te kunnen onderhouden. Maar ver volgens kwam er een tgdperk dat ik het liefst uit mjjn leven zou uit wisschen. Ik wil bet dan ook maar vluchtig aanstippen. Wordt vvrvolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1