N'. 35 1909.
Dinsdag 23 Maart
96
jaargang,
FEUILLETON.
WRAAK.
ste
GOESCHE
De uitgave dezer Couraut geiohiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prfjn per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, f I,SS
Afzcuderljjke aommers 5 oeit.
Inzending vmn advertcntiln vóór 2 ns<en op den deg de«>
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën ii van 1-5 regelt 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de pzji
slecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend
Bewijsnummer» 5 cent.
olefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kebrbmans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Zij die zich met 1 April a. s.
op dit blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Overdenkingen.
VERANTWOORDILIJRHEID.
Niemand is vrjj van verantwoordeljjk-
heiddit besef is een on misbaren
steun om in de wisselvalligheden van het
leven den moed hoog en de krachten
frisch te houden. In het algemeen is men
van meeDiog, dat verantwoordelijkheid
beteekent een beperking der vrjjheid en
tot op zekere hoogte is dit juist. Men
mag niet doen of laten wat men wel zou
willen, er zjjn grenzen gesteld en zoo
men die niet eerbiedigt, ondervindt men
de natuurljjke gevolgen dier veronacht
zaming, of wel stelt men zich bloot aan
onaangename ondervindingen, kunstmatig
aan de overtreding verbonden.
De arbeider is verantwoording schuldig
aau zjjn werkgever, aangaande het werk,
waarvoor hjj loonbetaling heeft bedoügon,
of het besteden van den tjjd, gedurende
welke hjj zjjn arbeidsvermogen heeft
beschikbaar gesteld. De werkgever is
verantwoordelijk ten opzichte van de
loonsverstrekking en de regeling van
omstandigheden onder welke gearbeid
moet worden. Hieruit ontstaat een samen
stel van wederzjjdsche verplichtingen
de wjjze waarop daaraan voldaan wordt,
bepaalt de onderlinge verhouding.
Hat gewoonterecht en de afspraak
hebben den grond gelegd, do wederzjjd
sche welwillendheid moet daarop voort
bouwen om te verkrjjgen een toestand,
waarin het gevoel van verantwoordelijk
heid niet drukt, en er geen aanleiding
komt om mot bjjzondere zorg er voor te
waken, dat de ljjnen, binnen welke de
verantweordeljjkbeid is begrensd, niet
worden uitgewisoht. Dat in den loop der
tg den de grenzen wel eens worden ver
legd is duideljjk, arbeidskracht is te
beschouwen als een koopwaar met wis
selende prjjzei. Maar wat niet veranderen
mag dat is het gevoel van plicht, dat aan
weerskanten krachtig moet leven, van
een plicht, niet met weerzin aanvaard,
en onder stil voorbehoud er op af te
dingen wat mogelgk is, doch met het
voornemen om door een ruime vervul
ling de verantwoording gemakkeljjk te
doen zj)D. Het it niet in alle opzichten
toe te juichen, dat in onze dagen zoo
veel contraefcueele verbintenissen en wet-
teljjke regelingen noedig zjjn om inbreuk
op rechteD te voorkomen. In dien drang
zou men kunnen zien een verzwakking
het verantwoordelijkheidsbesef, waar
door het noodzakelijk wordt van staats
wege maatregelen te nemen dat het niet
geheel en al ineenzakt. Daar staat echter
tegenover, dat in dagen van strijd, die
onmisbaar zjjn om het maatschappelijk
leven tot verdere ontwikkeling te bren
gen, de vaststelling van rechten en plicb-
32
ROMAN
VAN
Doris, Vrijvrouwe van Spattger,
»Wat jjj waagt het een tyrannie
uit te oefenen die bespotteljjke ironie, ja
een pure komedie is
Hg trachtte haar het zwjjgen op te
leggen, maar zjj vervolgde steeds heftiger
en luider»Eindeljjk is het oogenblik
geslagen, waarop er een einde komt aan
dat ellendige, walgeljjke gehuichell dwaas
die je bentDacht je heusch, dat ik die
grove beleedigingen, die je me eens hebt
aangedaan zoo gemakkeljjk zou kunnen
vergeten Denk maar eens aan den brief,
dien je indertgd aan mjjn zuster hebt
geschreven 1 Kjjk maar eens hoe bleek
je wordt je geweten wordt wakker.
Lory was je ideaal en afgodsbeeld en je
hebt haar nog lief. Met een leugen zjjt
ge voor het altaar getreden. Ik weet
alles ik heb haar indertgd den hui-
ehelachtigen brief ontrukt en hem ge
lezen. Dat was een aangename ontdek
king 1"
Met gebalde vuisten |iiep Heinrich
Schönau in de kamer op en neer. Kon
hjj dan in het geheel geen woorden vin
den om die grove beleedingen te weer
leggen
»Maar luister verder. Ik wil je vandaag
alles zeggen," vervolgde Isabelle op een
krenkend-ironiiche wjjze. Waarom ik
ton booger waarde heeft,daar een regeling
van de grenzen der verantwoording, af-
wjjkiDgen voorkomen kan, door de per
soonlijke belangen soms nagestreefd.
Men bljjve evenwel er van doordrongen,
dat do wotteljjke verantwoordelijkheid
de zedeljjke geenszins te niet doet, zich
niet dringt in haar plaatB^waot de zede
ljjke verantwoordelijkheid bljjft immer
de hoogste.
Nu zjjn er levensverhoudingen, in welke
ook aan deze de meeste ruimte van bewe
ging moet worden toegekend, vooral ook
omdat het uitoefenon van dwang er
moeieljjk is. Van hocggeplaatsten is zjj
wjjder van omvaDg dan van den man in
kleinen kring, althans wanneer wjj alleen
letten op beider plaats in de gemeenschap.
Op andere punten bestaat er geen ver
schil. Het is om 't even, of men vorst is
of daglooner, de toekomst zjjner kinderen
legt verantwoordelijkheid voor hun op
voeding op en het is niet geheel zeker
dat deze het minst wordt gevoeld, daar
waar de krachten om haar te dragen het
geringst zijn.
Voor het overige, in welke positie wjj
verkeeren, dit staat vast, dat ons leven
rjjker wordt naarmate de leiding van het
zedelgk verantwoordelijkheidsbesef boo
ger wordt gewaardeerd en met meer
nauwgezetheid gevolgd. Vooral daar doet
het zich gelden, waar de scherp om
schreven verplichtingen niet meer het
leven beheerschen of waar het toezicht
op de vervulling van deze niet in zoo
volstrekten zin kan worden uitgeoefend,
dat het bjj elke afwjjking waarschuwt.
Dat is een zaak van het geweten en
hieronder verstaan niet alle menschen
geheel hetzelfde. In sommige sterk spre
kende gevallen mag zelfs wel betwjjfeld
worden, of het zedelgk orgaan, zooals
men het gewoten noemt, wol tot eenige
ontwikkeling is gekomen en er dus zelfs
het flauwste begrip van verantwoordelijk
heidsbesef bestaat. Hiermede bedoelen
we niet uitsluitend de moreel misdeelden,
die bjj strafzittingen op de bank der
beschuldigden plaats nemen.
Er is in vele rangen een tekort van
verantwoordelijkheidsgevoel, dat dieper
ingrjjptin het algemeen welzjjn, naarmate
zjj, die er aan schuldig zjjn meer uit
steken boven anderen. Een schreeuwend
vooibeeld van deze uitwerking zien wjj
in den toestand van het grootste rjjk
van ons werelddeel, Rusland, waar de
zedeljjke inzinking van hen, die het
hoogst verheven zjjn in macht en
de eersten zijn in aanzien, waar het
ontbreken van het gevoel van den verant-
woordeljjkheidsplicht, ook bjj het uit
oefenen van schier onbeperkte macht,
geleid heeft tot een crisis, welker verloop
niet te gissen is. Tot welke excessen,
gruwelen en wreedheden het voert als 't
den machthebber mangelt aan verantwoor-
deljjkstesef, dat zien we daar met droeve
oogen aan. Maar elk onzer, die niet vol
komen zich bewust is van zjjn plicht en zjjn
verantwoordelijkheid zal, naar verhou
ding eveu onrechtvaardig, even slecht
handelen als een Russische grootvorst.
Alleen zijn macht is kleiner, maar het
kwaad dat hjj sticht, kan grooler zjjD.
ondanks dat alles toch je vrouw gewor
den ben Och, je viel wel in mjjn smaak...
Je voorname naam, je vooruitzichten
prikkelden mg. Ik verlangde er naar om
ons burgerljjk kluizenaarsleven den rug
toe te keeren. Ik wilde genieten van het
leven I En Lory, de opofferende, senti-
menteele, kleine Lory? Och wat ik
maakte haar een aandoenljjke scene,over
liefdesleed, zelfmoordgedachten en een
doodelijk gewond hartMaar diep, heel
diep in mjjn binnenste, vrat een giftige
worm, die wraak heet. Je moest er
eenmaal voor boeten, want je hadt mg
wreed gekienkt in mjjn jjdelheid en in
mjjn eergevoelWelnu Heinrioh, vandaag
zjjn wjj quitte 1"
Op eens kwam er in haar anders zoo
reine heldere stem een klank, die deed
denken aan bet geluid van een gebarsten
klok.
En het wss ook alsof haar slank
lichaam behoefte had aan steun. Te druk
dansen, het vele wijn drinken en de op
windingen van dien avond gaven haar
uitgeput lichaam den genadeslag. Zjj
drukte haar beide handen tegen haar
bjjgende borst, mompelde nog eens »nu
haat ik je, Heinrich 1" en verliet met lang
zame, wankelende schreden het vertrek.
VI.
Over haar heele lichaam transpireerend
en met een hevige hartklopping was
Isabelle dien morgen wakker geworden.
Haar anders zoo heldere geest was mg
onder den indruk van vreemde droom
beelden, maar de werkelijkheid eischte
weldra haar recht.
BOVEN EN ONDER DE STREEP
We hebben nu en dan wel eens onze
verbazing moeten uiten over de toevallig
heden in De Zeeuwwaar telkens hoofd
en andere artikelen verschenen opgediend
als producten van De Zeeuw, die, merk
waardig toevallig, eenige dagen vroeger
in een ander blad reeds waren opgenomen.
Dat waren de artikelen boven de streep.
Nu komt, eilacie, een partijgenoot van De
Zeeuw, het christeljjk-bistoriscb blad De
Nederlander en stelt De Zeeuw aan de
kaak voor..... toevalligheden óók al
onder streep, De Nederlander schrjjft
De Zeeuw heeft eeu feuilleton.
Dat is niets bjjzonders# Dat hebben
wjj ook. Het heet »Een Klinkend me
taal", door Runa. Dat wjj een dergeljjk
feuilleton vroeger ook hadden, onder
denzelfden titel, is ook niets bjjzonders.
Maar het bjjzondere is, dat de ver
taling van Dt Zeeuwwat het begin
en het slot, althans van het eerste stuk
betreft, preoies gelijkluidend is aan de
onze. Een door onzen vertaler weg
gelaten noot is echter door De Zeeuw
in eere hersteld, zoodat wjj natuurlijk
aan plagiaat of overdrukken niet dur
ven denken. Maar een zoo zonderling
samentreffen van twee vertalingen als
dit hebben wjj toch nog ncoit beleefd.
Wjj zouden zulke zonderljjke samen
treffen in De Zeeuw bjjna dageljjks kun
nen vermelden, 't Wordt te eentonig.
Nu we 't er toch over hebben willen
we wel aanstinpen, dat het ^hoofdartikel"
in De Zeeuw van j.l. Zaterdag over
»Regentschap en Voogdjj" gegapt was
uithet liberale Handelsblad
In zulke dingen let De Zeeuw niet op
kleur of richting, dat kunnen de Middel-
burgsche en de Qoesche Courant dag aan
dag ondervinden.
B lm tn I a n <1.
De Telegrafistinstaking.
De toestand in Frankrjjk bljjft ernstig
en al spant de regeering ook alle krachten
in, toch is bet haar cnmogeljjk met behulp
van militairen en de weinige werkwilligen
op voldoende wjjze in den telt grafischen
en postdienst te voorzien.
Slechts zeer beperk is de telegrafische
gemeenschap van Parijs met buiten- en
binnenland.
Vrjjdag kwam de Kamer bjjoen en tot
laat in den uacht hebben de beraadsla
gingen geduurd. De meeste leden bleken
diop van den ernst van het oogenblik
doordrongen. Misschien ook beseffen zjj,
dat zjj mede de oorzaak zjjn van den
huidigen toestand. Als niet telkens de
regeering en de volksvertegenwoord:ging
zich zoo tegemoetkomend hadden betoond
bjj vongo grooto stakingen, had Parjjs
waarschjjnljjk nimmer de ontzettende
nadeelen van de telegrafisten-staking
ondervonden.
Nu echter dient een krachtige houding
te worden aangenomon door de overheid.
De regeering is hiervan ten zeerste over
tuigd, zooals o.a. bljjkt uit de rede door
minister Barthou in de Kamer gehouden.
In een keurig mooie, beknopte en wel-
Zjj schiet een peignoir aan en bljjft
verscheiden minuten hulpeloos en angstig
voor zich uit staren. Wat voor 'n pjjDljjk
alternatief heeft ze zichzelf bezorgd door
die scène van den vorigen avond l Ver
raden Hier hielp geen loochenen of
hem intelen meer. Haar ontrouw was haar
echtgenoot volmaakt duideljjk.
Ed het was haar even duideljjk, dat
Heinz haar rekenschap zou vragen, met
al de onbarmhartige gestrengheid zjjner
harde natuur.
Isabelle kermde luidnu eerst wist,
neen, voelde ze, wat die Franscbman
haar geworden was. Hg had haar leeren
zien, denken, ja, leven en haren wil aan
den zjjnen ondergeschikt gemaakt met
een kracht, die aan het bovennatuurlijke
grensde. Waren het geen heerljjke uren
geweest, die zjj in zjjn atelier had dvor-
gebracht, terwjjl hg aan de schets voor
de schilderg werkte
Wat gaf zg nu nog om positie of om
titels, die jjdelheden, waarnaar zjj als
meisje zoo verlangd had?Liefde aan
bidding, daarnaar verlangde zjjze wilde
begrepen worden en dat alles had d'Har-
court haar. Er zou een nieuw leven voor
haar beginnen, eon leven, vol geluk en be
koring. En dat kostte haar immers maar
één woord 1 Was bjj niet al maanden
lang strevende naar eiken blik, eiken
glimlach van baar Weg weg uit dat
huis, dat baar afschuw inboezemde en
waarin niets te vinden waren dan domme
conventies en onnatuurHg, de stgve
zedepreker, de model-echtgenoot, mocht
voor haar part al de gevolgen dragen 1
Zjj wilde vrjj zjjn, zoo vrjj als een vogel
sprekende rede betoogde de minister dat
de gronden, die de post-beambten tot
staking hebben gebracht, volkomen on
toereikend zjjn. Hjj is altjjd bereid geweest
om met de beambten te overleggen, en
aan hun grieven tegemoet te komen. We
hopon daarom, zeide de minister, dat de
beambten alsnog tot hun plicht zullen
terugkeeren. Doen ze dit niet, daD is de
rogeering van plan zoo streng mogelgk
op te treden. »Ik kijjg daareven, gedu
rende de sitting, bericht van het door
snijden van verschillende telegraaflijnen.
Degenen die zich aan deze sobandeljjke
daad hebben sehnldig gemaakt, moeten
voorbeeldig gestraft worden."
De laatste mededeeling werd door dt
Kamer met kreten van de heftigste ver
ontwaardiging ontvangen.
De minister betoogde verder, dat een
Btaking bjj de post en telegraaf nimmer
geduld kon worden en te minder, waar de
grieven niet van ernstigen aard zjjn.
Door een der Kamerleden was een
voorstel ingediend, om een commissie te
benoemen ten einde een onderzoek in te
stellen naar de eischen der stakers.
Hiertegen verzette zich de regeering
echter. Niet dat zg tegen |6en onderzoek
gekant zou wezen, doch zjj meende, dac
zulk een onderzoek door een Kamercom
missie niet mag plaats hebben voordat de
ambtenaren het werk hebben hervat.
Deze meening werd door de meerder
heid in de Kamer gedeeld en alleen de
socialisten verdedigden de stakers.
Aan het einde der Kamerzitting, onge
veer 1 uur 's nachts, werd gestemd over
een motie, ingediend door een der Kamer
leden.
Het gedeelte der motie, waarin de
Kamer verklaart geen staking van amb
tenaren te kunnen toestaan, werd aange
nomen met 458 tegen 69 stemmen. De
tweede zinsnede, waarin de Kamer ver
trouwen uitspreekt in de regeering om
orde en rust in den dienst van postergen
en telegraphie te herstellen, werd aan
genomen met 436 tegen 147 stemmen.
De stakers vergaderen intusschen druk.
Zij scbjjnen voornemens pogingen in het
werk te stellen teneinde de staking uit
te breiden tot andere arbeiders, die in
dienst van den Staat z|jn.
Merkwaardig is wel, gezien het ka
rakter der Franschon, dat tnt nu toe
wanordelijkheden uitblijven.
Op straat is het volkomen rustig en
opstootjes hadden niet plaats.
Uit Portugal daarentegen komen be
richten van ernstige onlusten, die even
wel geen verband houden met een sta-
king.
In het stroomgebied van de Douro
heerscht, zoo lezen we in een der buiten-
landsche bladen
Hongersnood.
Langs de straten en wegen ontmoet
men half verhongerde boereD, die te
vergeefs naar voedsel zoeken.
Te Alyo, Boja en nog enkele plaatsen
is de uitgehongerde bevolking in opstand
gekomen. Openbare gebouwen werden
aangevallen en in brand ge»token.
Te Yalpassos heeft de menigte het
in de lucht.
Trillend van opwinding vliegt Isabelle
naar het kleine schrijftafeltje, dat bjj het
venster staat ea gaat er voor zitten. Eenige
oogenblikken bljjft. zjj daar onbeweegljjk
zitten, alsof zij bang is voor den noodlot-
tigen stap, dien zjj gaat doen. Het ge
weten jawel 1 Isabelle hjjgde naar
alem. Als Heinz nn thuis kwam en
haar niet meer vond, wat dan
Opeens werd zjj gestoord. Haar kame
nier verscheen op den drempel van baar
deur en Isabelle springt snel op. Wat be
teekent dat Hot meisje geeft baar
meesteres een reusachtige ruiker Maie-
chal-Niel rozen, en fluistert glimlachend:
»Die bloemen zjjn er aL een uur, maar
ik durfde Uwe doorluchtigheid niet te
wekken."
»Van wien zjjn ze Wie heeft ze
gebracht?" roept Isabelle haastig uit.
»De knecht van Chevalier d'Harcourt.
Hg zei, dat zjjn meeseer van morgen
met den eersten trein was vertrokken.
Hier is een brief voor u."
»VertrokkeD
Het was Isabelle, alsof de grond onder
haar wegzonk maar zjj beheerschte zich
zelf en zei norsch »Goed, ga maar heen,
ik zal je bellen, als ik je noodig heb 1"
Vertrokken! Is zjj gek geworden, dat
zjj dat afschuwelijke woord zoo kalm
opneemt, in plaats van te razen en te
tieren van verdriet Vertrokken, zonder
afscheid genomen te hebben en dat bjj,
wiens aanblik, wiens stem haar zoo noodig
zjjn als lucht en licht
Krankzinnig 1 Ha, ha, hal Isabelle
lachte schril.
gemeentehuis met petroleum begoten en
verbrand. Van het gebouw is slechts een
een puinhoop overgebleven en verschil
lende documenten gingen verloren.
Troepen werden gezonden en stuitten
op hevigeD tegenstand.
Bjj een der tallooze botsingen week de
wanhopige menigte niet voor de militaire
macht. Reeds stonden de soldaten met
geladen geweren, hielden zjj hun wapens
gereed om vuur te geven, toen de kolonel,
geroerd door de ellende der oproerlingen,
die met weggezonken oogen en lichamen
als geraamten den dood trotseerden, be
vel gaf de geweren te ontladen en aan
de opstandelingen voedsel liet uitdeelen.
Hierdoor liep het treffen zonder bloed
vergieten af.
Zal het ook in den Balkan zonder
bloedvergieten afloopen Steeds even on-
begrjjpeljjk l/ljjven de
Tegenstrijdige geruchten.
Uit Petersburg wordt geseind: Rus
land, Frankrjjk en Engeland hebben er
Servië op aangedrongen de oorlogs-
toebereidselen te staken en de opgeroepen
reservemanschappen naar huis te zenden
Servië zal dezen raad volgen in het ver
trouwen dat genoemde drie mogendheden
de veiligheid van dat land zullen waar
borgen.
Ook wordt geseind, dat de Servische
minister van bmtenlandsche zaken gezegd
heeft te zullen trachten naar een vriend-
schappeljjker verhouding tot Oostenrjjk.
Geven deze berichten weder alle hoop
op een vredelievende oplossing der kwestie
andere tjjdmgen verhoogen weder de
onrust.
Zoo bv. het telegram, volgens hetwelk
in Hongarjje een besluit is uitgevaardigd
waarbjj op straffe van 8000 kronen boete
en 5 jaar gevangenisstraf voor de verant
woordelijke redacteurs aan de bladen
verboden wordt eenige bijzonderheden
to publiceeren over troepen, bewegingen
of vervoer van ammunitie en levens
middelen voor het leger.
Uit een dergeljjken maatregel zou men
op mogen maken, dat het gevaar voor
een oorleg toch nog lang niet denkbeel
dig is.
Binnenland.
Een kath. dem. partij. Het Volk meldt
dat door J. BrinkbuiB, L. ten Voorde,
Jae. Dullemans, J. Caré en H. Brummel-
huis te Enschede, J. F. Groothuis te
Hengelo en J. A. Wjjfcenburg te Leiden
een rondschrjjven is verspreid om een
kath. dem. partjj te vormen. Als program-
eischen worden genoemda. Algemeen
kiesrecht voor mannen en vrouwen i
b. een pensioen van Staatswege voor alle
oude arbeidersc. verkorting van den
arbeidsdag, niet alleen voor vrouwen,
maar ook voor volwassen mannen d. be
zuiniging op leger en vloot.
Rijkspostspaarbank. Men verzoekt ons
te plaatsen
Wjj vestigen andermaal de aandacht
op het feit dat, wegens inlagen van f 25
en hooger, door den Directeur der Rijks
postspaarbank voortaan geene kennisge
vingen meer worden verzonden.
Maar wacht eens die brief 1 Bjj
ligt daar op den grond. Haastig scheurt
zg bet couvert open en leest
Zeer geachte Mevrouw 1
Naar ik boop, zal Uwe Doorluchtigheid
het mij vergeven dat ik op het oogenblik
niet in staat ben mg van de mg toe be
dachte, eervolle opdracht te kwjjten, te
meer daar Uw portret, dat mg al heele-
maal voor den geest zweeft zeer zeker
een kunstwerk van den allereersten rang
geworden zou zjjn.
Zeer hooggeplaatste personen in Londen
hebben mg echter in den laatsten tjjd
mjjn aandacht geschonken en mg groot-
sche bestellingen gedaan.
Wat te doen De kunstenaar moet ook
eten en ik kan geen schrede teruggaan
op den weg, die voor mg ligt.
Bjj mjjn tweede bezoek aan Berljjn
misschien het volgend jaar zal ik niet
mankeeren weer naar de welwillendheid
van UEd. te dingen en dan ook aan bet
veelbesproken schilderg beginnen.
Van mjjn kant zal het werk dan met
den meesten jjver volvoerd worden»
De boven verwachting goed geslaagde
schets is ter beschikking van de prinses
of van baar beer gemaal. Naar ik hoop
zal hjj daarvoor een daaraan beantwoor
dend honorarium vaststellen
Met gevoelens van diepe achting en
dankbaarheid, teeken ik
Uw onderdanige dienaar
Armand d'Harcourt."
Wordt vervolgd.)
