N. 22 1909 Zaterdag 20 Februari. 96s,e jaargaug ai FEUILLETON. uitgave dezer Courant geschiedt üa*adag-, Wccacdag- eu Vrjjdagavovd, uitgezonderd op feestdagen. r*i' per kwartaal, in Goes Ö,?5f buiten Goos, franco, ff Afzon dor Ijjke ncfiimei? 5 oen» Iniendirts v&n cdwertantif n vóór ff wreis op d«» uifgase» De pigs der gewone rtdvertentiön is vau I -5 regels 50 cent-, eiken regel meer 10 et. j'.ji directe opgaaf van driemaal plartsing derzelfde advertentie* wordt de prfi slechts tweemaal berekend. Qeboort*- huweljjk: en doodberichten en de daarop betrekking hebbend» da uk betuig ingüc worde* van 110 regel* ft 1,berekend. Bewgsnummer* 5 cent. rclefoonnuuunor 22. Directeur A. F. A. van Sstbrs. Uitgave van de Naaml. Yenno.itechap „Goesche Courant". Hoofdredacteur \v. Kerbemans. Bij dit no. behoort een bijvoegsel. Een promotie. Gisteren is aan de Utrechtsebe univer siteit bevorderd lot doctor in de rechts- wotensohappen de heer J. Ackormon, Ned. Horv. predikant te Wommels. Om verschillende redenen is deze promotie een bjjzonder®. De heer Ankorman, die ver tan universiteitssteden woout (Wom mels ligt ton Zuid-Westen van Leeuwer den), heeft blgkbaar zichzelf bekwaamd voor de verschillende juridische examens hetgeen nogal wat zeggen wil. Van belang zijn ook enkele doestellingen, waarop de predikant tot doctor in do rechten is gepromoveerd. Een hiervan luidt •De artikelen 167 tot eu met 173 van de Grondwet eiscben van do overheid directe bevordering van den godsdienst." Dat een predikant aan het zosde hoofd stuk der Grondwet (van «Du godsdienst) lijjzondere aandacht schenkt, is licht te bogrjjpen, maar minder duidelijk is 't hoe do promovendus aan dat hoofdstuk den uitleg kan geven, die bij blijkens zjjn stelling er in gevonden heeft. Al de zeven artikelen toonoa onver holen, dat do wetgever zich gedacht beeft den godsdienst, in 't algemeen te beschermen, maar overigens zich geheel buiten alle kerken en sooten te houden. Om iedor lezer het oordeolon gemakkelijk te maken zullen we hier de bedoelde artikelen afdrukken. •Art. 167. Ieder belijdt zgn godsdiens tige meèniagen met volkomen vrjjbeid, behqydena de bescherming der maat schappij en harer leden tegen de over treding der strafwet. Art. 168. Aan alle kerkgenootschappen in het Rjjk wordt geljjko bescherming verleend. Art. 169. De beljjdor6 der onderschei- dene godsdiensten genieten allen dezelfde burgerlfjko en burgerschapsregten, en hebben gelijke aanspraak op het beklee- den van waardigheden, ambten on be dieningen. Art. 170. Alle openbare godsdienst oefening binnen gebouwen en besloten plaatsen wordt toegelaten, beboudons do noodige maatregelen ter verzekering dei- openbare orde en rust. Onder dezelfde bepaling bljjft de open bare godsdienstoefening buiten de gebou wen en besloten plaatsen geoorloofd, waar zjj tbans naar de wetten en regle menten is toegelaten. Art. 171. De tractementen, pensioenen cn andere inkomsten van welken aard ook, tbans door do onderscheidene godsdienstige gezindheden of derzelve loeraars genoten wordende, bljjven aan dezelve gezindheden vorzekord. Aan de leeraarB, welke tot neg toe uit 's Lands kas geen, of een niet toe reikend tractement genieten, kan een tractement toegelegd of het bestaande vermeerderd worden. Art. 172. De Koning waakt, dat alle kerkgenootschappen zich houden binnen de palen van gehoorzamheid aan de wetten van den Staat. Art. 178. De tussc'nenkomst der Re geering wordt niet vereischt bjj de brief wisseling met de hoofden der onder scheidene kerkgenootschappen, noch, be houdens verantwoordelijkheid, bjj de wet, bij de afkondiging van korkeljjkc voor- WRAAK, ROMAiï van Doris, Vrljvrouwe van Spattger. Het middagmaal werd stilzwijgend ge nuttigd. Lory at bjjna niets en Isabelle was niet in haar humeur en kibbelde voortdurend met tante Virginia. »Ik ga even met je mee naar boven, Lory zei Lsabelle teen het eten afge- loopen was en Lory onopgemerkt de ka mer wilde verlaten. Haar bleek gezichtje werd op eens vuurrood. »Nou, waarom sehrik je kleintje, je hebt zeker een sleeht geweten, hé Een schrille lach volgde op die spotachtige woorden. •Schrikken geen quaestie van, maar ik heb boofdpjjn en wilde wat gaan lig gen,'1 luidde het ontwjjkende antwoord. »Zoo 1 nou maar een vraag, één enkele vraag zult ge me toch wol kunnen beantwoorden, kom 1" Toen zjj haar kamer binnen giugen, merkte Lory eerst de verandering op, die Isabelles gezicht ondorgaen had. Haar groote oogen schitterden in haar inar- schrifien." Hiormco is 'tuit. De Grontwet laat zich verder Diet iu met den godsdienst en 'tis voor ons onverstaanbaar hoe een theobog-jurist daarin kun lozen, dat do overheid den godsdienst moet >bevor- deren". Bevorderon kan hier toch geen andere beteekenis bobben dan vooiuit helpen, er voor jjvoren. De hierboven afgedrukte artikelen ademen juist een geheel anderen geestin en uit allo arti- kolon big kt hoe de wetgever de nood zakelijkheid beeft ingezien om zich ge heel buiten den godsdienst te houden en alleen de oefeniugen en bijeenkomsten van alle genootschappen te besch°rmen tegon kwaadwilligen. Wat hot Erfurter programma den socia listen voorschrijft in de korte bewoordin gen •godsdienst is privaatzaak", dat zeg de Grondwet iets uitvoeriger mot dit onderscheid alleen dat de bedienaren van den godsdienst een tractement uit 's Lands kas ontvangen. Alien Nederlanders wordt een volkomen vrgheid van godsdienst ge waarborgd, maar verder gaat do wet niet geen streep verder. Do Friesch Christeljjk Historiscben willen wel verder gaan en heel veel ook. Hun programma bovat de eenigszins ver bluffende oisehen, dat do gereformeerde kerk Staatskerk moet worden, dat alle nationale instellingen gereformeerd moe ten zijn en dat de Jodon ons land uit- mooten. Eicusoz du peu Tegonovor zoo'n drijven en fanatisme mogen wjj de rustige, verzoenende en breede gedachten van Thcrbecke stellen Üo overhoid, wetgevende macht of gou vernement, mag dus, bjj het regelon of Landb&Yon van do betrekking tot den Staat het oeno genootschap niet bevoor rechten boven hot andere. Bjjgevolg ver valt alle onderscheid van kerkrechteljjken stand tussehen publiek en particulier korkwezen een onderscheid dut voorheen bjj ona erkend, geljjk nog iu vele landen, wacr oeee of sommige krrkvorsenigicgeu do rechten van publieke oorporatiön bjj privilegie van staatswege genieten". Waar te beginnen en vooral waar te eindigen als de overheid ging handelen iu den geest van den heer Aiikerman Ais zjj, de overheid, den godsdienst wil bevordoren zal zjj dat nooit kunnen of mogen doen, zooals de Friesch Chr.-Hist. het willen, nameljjk één genootschap uitverkiezen ou de leer van deze secte boven ali9 andere bevorderen. Zjj zou dus alle genootschappen gelijkeljjk moeten bevorderon, moeten jj veren voor al die vele kerkgenootschappen in ons laud, moeten propaganda maken en ook be- keeringon wokken van de oen tegen de ander eu omgekeerd. Zjj zou moeten bevorderen de protestantsche leer, wier catechismus zegt dat »de paapsohe mis is ©on verfloekte afgederjj" en tevens den roomscben godsdisnst, die leert dat or buiten de katholieke kerk geen zalig heid mogeljjk is. De roomscho schrjjver Peronne zegtHet protestantisme iB in godsdienstig opzicht wat in een natuur- ijjk opzicht d® pest is. De loer er van is verschrikkelijk in de theorie en on zedelijk in d» praktjjk". De protestanten big ven op dergel jjke vriendelijkheden bat antwoord niet schul dig en zeggen »Ons avondmnalformulier loert, dat allsB, die verstorvono heiligen aanroopen of engelen of andere schepselen, of den beelden eero aan doen geen deel in het r|jk van d&n Christus hebben. morwit geziekt. Een Nemisis geljjk ging zjj voor baar zuster staan eu zei op scherpen loon >B»seha heeft mjj verteld, dat je een brief van Heinz gekregen hebt Mij heeft hij nog niet goschrove*. Ik sta er op dien brief to lezen, Lory." Lory bleef een oogenblik onbeweegeljjk staan en er voer oen een rilling door haar slank lichaam. Ze had een te openhar tige, eerlijke natuur om te kunnen hui chelen en mompelde dan ook eindeljjk Vraag daar niet naar, Isabelle, als je gemoedsrust je liof is De scene op den laatsten dag dat hg hier was, heeft hem erg opgewonden hjj wendt zich daarom tot mij. O, alles zal en moot nog tereoht komen »A ha, dus hjj heeft jou tot zgn ver trouwde uitverkoren, jou zgn leed ge klaagd, torwjjl hjj mjj nog geen regel waardig heeft gekeurd", riop Isabelle uit en liep naar de schrijftafel om die te onderzoeken. •Beheerseh je zelf toch Je moet me gelooven, je wantrouwen doel me ver driet", zei Lory op zachteu toon, terwjjl de tranen bjjna haar stom verstikten. •Spaar je maar al die zalvende uit drukkingen. Het is niets dan huichelarjj. Geef mjj liever den brief!" »Neeu Isabelle, daarmee zou ik het En zoekt men ons den heden wjjs te maken, dat de Rc&mechji) zich mot ons voor oenen Chrisius buigen Begin bjj zoo u teenlocpondo riohtin- gon nu eens aan ecu collectief bevordoren. Óns volk is in zjjn geheel genomen, zjj het meer of minder bewust, gehecht eau godsdienst en korkgeno' =cbap, maar do meerderheid is tegen en geloofstijjd, tegen hot bevorderen va godsdienst door den staat. Eu hoe diep ongelukkig ons land worden zou iodieu kon t;'-schiedon •vat dé promovendus van gisteren wilde, dat hebben wo bjj benadering kunnen zien in het tjjdperk van haat en twee dracht ons door Kuype" gebracht, in de jaren -au 1901 tot 190.r>. Dat wr.s dan wat de heer Ankeroiau als een plicht van do overheid beschouwt, toen word de godsdien "teloor de over heid bevorderd. Maar welk oen droeve resultaten le verde dat op 6 si i i 3 a f a s «1 Een reusachtig tekort. Het gaat het groote Duitsche rgk financieel niet voor den wind, De laatsto jaren bleek hot steeds moeieljjker do jaarljjkscho begrooting:.n kloppondo te makon ou dit jaar zit de regeeriug voor e.n tekort, dat vele houderden millioenen beloopt. Etui leeniug k-n hier natuurljjk niet helpen, want het zjju io gewone, ja&'r- ljjks terugkeorende uitgaven, die het tekort, veroorzaken en zonder een aan merkelijke 7eihooging der gewone in komsten is er geon redding mogeli k. Ook odb land staat or,fiuancio8l zoo stevig niet meer voor als enkele jaren geledon, doch gelukkig hebben we hier nog niot to worstelen met zulke enorme tekorten, als die, welke mi den Duitschen minister vau financiën hooi wat s'apoloozo nachten zullou bezorgen. Verkor do onze schatkist in even ongunstige positie als deDuitsche, wel, dan zou de rechtorzgde in ons land nog luider roepen om beschermende rech ten, die immers een remedie zgn voor 3II0 economische mooioljjkheden en bovendien de schatkist vullen, als men tenminste de protectionisten, de voorstanders van beschermende rechten, gelooven wil. In Duitschland echter kan men van beschermende rechten ter vermeerdering der rijksinkomsten niet veel meer ver wachten, daar de invoerbelastingen or reeds zeer hoog zgn opgevoerd. Hier hebben we dus een prachtig voorboeld van een groot rgk, waarvan de landbouw en njjverheid door zware invoerrechten worden beschermd tegen concurrentie van andere landen, zonder dat dit het ontstaan van een benauwend tekort heeft verhinderd. De Duitsche regeering zoekt nu en zoekt om toch het financieel evenwicht te kunnen borstelleD. Plannon bestaan er tot verhooging dor tabaksbelasting, tot belasting van het gebruik van electrisohe kracht, vau het gebruik van de telefoon enz. De opbrengst van die nieuwe heffin gen zal evenwel bjj lange na niet vol doende zgn tot dekking van het tekort. De rijkskanselier heeft in een redo ver klaard, dat hjj trouw zal big ven aan zgn beginsel van verhoogde bescherming van graan en vee. Niot onmogeljjk is het, dat ook eou zware helaBting van do stoenko- len zal worden geheven, wat de bevolking vertrouwen van je aanstaando beschamen", antwoordde Lory op bjjzoader vasten toon. s>A ba, ik mag hom niet l zon 1 Dat is kras 1 Maar pas maar op I" Met roofdieraebtige lenigheid had Isa belle zich over een lasdje van de schrjjf- tafel beengebogen, waarin do sleutel nog stak. Had Lory hem vergeten er uit te nemen Welk een ontdekking 1 Geheel buiten zich zeli van drift, trok zjj hot laadje open. Aha! de brief, daar ligt hjj, en voordat Lory precies begreep wat zjj doen wilde, stormde Isabelle, het epistel triomphantelgk omhoog houdende, naar de deur. •IsabellaIk bezweer het je je zult er berouw van hebbon." Lory trok het razoude, driftige meisje bjj haar ja pon terug. •Goed, als je dat liever wilt kan ik den brief' ook hier lezen, het is mjj het zelfde", antwoordde Isabelle op scherpen toon en vouwde den brief haastig open. Haar blik dwsalde onrustig over de dicht beschreven bledzjjden en zjj hjjgde van inspanning. De brief luidde •Gravin Lory. Het ernstige nadenken van een slape- loozen nacht beeft mg doen inzien, dat ik tot nu toe ziende blind ben geweest en injj den waren weg gewezen. ontzottend zou drukken. Wast het gevolg vaa die hoog») invoerrechten in Duitsch land is nu reeds. dat. het leven or duurder is en de loonen er dus hooger mo;*t»>n zjjn dan in eoa niet-beschermd land on ho weinig gunstig do invloed van die rechten op de industrie is, bljikt 0. 0. hieruit, dat de Duitsche scheepsbouwers middelen beramen om do Nederlandsche concurrenten, die goedkooper en beter werken, op minder faire wijze die con currentie te bemoeiljjken. Zoo zullen de Duitsche werven voorlaau weigeren repa raties to verrichten aan sehepon, die in ons lana zjjn gebouwd. Ook is er een beweging gaande om iuvoerrechtea ip visch to verkrjjgen en daardoor dit goed- koope volksvoedsol te doen stjjgen in prijs. Het gevolg zou natuurljjk zjjn, dat het vischvorbruHr verminderen en dat van vluosch (misschien) toenemen zon. Hoo het ?ij, do protectionistische han delspolitiek heeft (och in hot groote Gormaanscho rgk de schatkist niet vol doende gevuld. Bezuiniging op de uitgaven zou mis schien kunnen medewerken don toestand te verboteren, doch juist op het gebiod waar ze hot bost zou kunnen worden toegepast, op de uitgaven voor leger en vloot, zal ze onmogeljjk bljjkon door don tegenBtaad dor milit ai risten. De improductieve uitgaven voor mili- tairo doeleinden drukken als een looden last de volkeren en de een dwingt den ander steeds moer geld to stoken in ka nonnen, vestingen, oorlogsvaartuigen e. d. Onder den drang der omstandigheden is nu ook in Denemarkun een krachtige beweging gaande lot Versterking der weermiddelen. Het plan bestaat daar do boofstad des rjjks zoowel aan de land, als aan de zeezjjdo ta beschermen door kostbare verdedigingswerken, die millioenen zullen kosten. Hier bobbin we nu weder oen voorbeeld van een klein, vreedzaam land, dat niets liever zou doen dan in kalmte zich verder ont wikkelen en dat nu door de wapeningen van andere mogendheden lettorlyk ge dwongen wordt zgn millioenen te offeren voor werken, die in geen enkel opzicht medewerken tot verhoogmg der volkswel vaart. Maar Denemarken moet, kan niet anders, wil het zgn grondgebied niet bloot stellen aan het gevaar het slagveld van vroomde legers te worden wanneer b. v. Duitsehland en Engeland elkander te ljjf mochten gaan. In zoo'n geval zou het bezit van Kopen hagen voor beide partjjen va* het grootste gewicht zgn. Niettegenstaande alle vriend schappelijke en vredelievende vorklarn- gen vertrouwen do Denen hun tot de tanden gewapende buren niet geheel en al. Als hot belang van Duitschland of Enge land in geval van oorlog de bezetting van Kopenhagen mede zou brengen, zouden zo die stad niet ontzien, meenen de Denen en vandaar de beweging om zichzelf te waarborgen togen dergelgke gebeurte nissen door het aanleggen van verdedi gingswerken# Gamenyd Nieuws Een onrustbarend bericht weersproken. Hot bericht dat te Loosduinen een geval van pestpokken zich zou hebben voorge daan, is zoo onjuist mogelijk. Wel zgn do ouders van een gezin, die ljjdon aan Terwjjl ik deze regelen neerschrgf, doemt uw gezicht met die vragende uit drukking weer voor mjjn geestesoog op en hot is maar goed, dat we mjjlen van elkaar gescheiden zgn en dat ik datgene, waarvan mjjn gemaed vervuld is, slechts schriftelijk kan zeggen God weet of ik er anders den moed toe zou vind»n, Gravin Lory Ik geloof, ik gevoel, dat ik het slachtoffer bon geworden Tas een nood lottige vergissing mjjnerzjjds. Ik heb me overhaast en mjj banden opgelegd, die noodlottig dreigen te worden# U, met uw reine, kuische natuur begrjjpt mjj niet. Zeker, dergelgke woorden z|jn een edel man en een aanstaanden echtgenoot on waardig, omdat se bjjua eerloos schijnen en toch moet er nu eens waarheid tuBichen ons komen. U, juist u moet mjj helpen weer een msnzeh te worden, in wiens binnenite gpea huichelarjj woont. Sedert don dag, waarop ik de aanstaan de u wer zuster geworden ben, voel ik mjj zelf omringd door leugens en bodrog. Schoonheid had mjj geheel gevangen ge nomen. Ik beminde haar met die aardsohe liefde, die zoo hemelsbreed versohilt van de gevoelens, waarvan ik mjj plotseling be- bewnst ben geworden. Mag ik nog meer vorklappa*, Lory? Ik, de aanstaande van uw zuster, beken, dat influenza en mondroos, vervoerd naar het R.-K. ziekenhuis eu zjjü twee vbd de drie kinderen in het gesticht Groonesteiu opgenomen, maar van pestpokkon of van eene andere besmettelijke ziekte is geen sprake. Gruwelijke moord. Groote ontroeiing is te Mareaille gewekt door een wreedt'n moord op een kiud van 9 jaroa, Marie Bianco genaamd. In het eerste oogen blik dacht men te doen te hebben met een geval als dat van Soleillaut te Parjjs, nader is echter gebleken, dat deze over eenkomst slechts scbgöbaar was, en dat hier alleen een moord wi s gepleegd, maar met yjrfijndo wreedheden. Het ongeluk kige slacntoffer werd n.l. eerst geworgd, daarna gaf do moordenaar hot met. een niet al te scherp mos twee snoden in do keel ea vervolgens bracht hij het reeds doode kind met een gloeiende pook nog 23 wouden tc© in het ooderljjf. Do verdenking viel het eerst op den minnaar van de moeder van het ongeluk kige meisje, maar deze werd na oen kort verhoor weder in vrjjheid geBteld. - Wie niet sterk is moet slim zijn. Te Parjjs is oen Mexicaanscho straatslijper a beebtenis genomen, die een klein aapje in zgn zak had, dat op eigenaardige wijze de kost voor hem verdiende. Terwjjl do baas groote winkels binnen ging om werk te vragen, ritste hot dier bliksemsnel eenig voorwerp van de toon bank of uit do uitstalkast weg en ver- dwesn weer onopgomorkt.in zgn schuil hoek. Een veteraan. Onlangs heeft de czaar van Rusland bij zich in bjj zonder gehoor ontvangen Andrej Schimdt, een soldaat van 120 jaar die nog m den oorlog tegen Napoleon gevochten heeft. Schmidt, was buitengewoon trotsch op de eer en deed zgn best om, ondanks zgno hooge jaren, oen krjjgshaftigo houding aan to nemen. Men leidde hem in het studeer vertrek van den czaar binnen, waar deze hem zeer vriendeljjk ontving. Schmidt beantwoordde verschillende vragen, maar barstte ten slotte, van ontroering, in tranen uit. De czaar gaf don ouden sol daat kostbare geschenken en vertoonde hem aan czesarawitsj en de grootvors<- innetjos. Schmidt verzekerde bjj hot af scheid, dat hjj nu iu vredo keu sterven. Een museum van leelijkheden. Iu het kunstngverheidsmuseum te Siuttgart heeft meu een collectie bijeengebracht vpü gebruiksvoorwerpen die door hun leeljjkheid en ondoelmatigheid uitmunten. De bedoeling daarmee is op ta wekken tot vergeljjking, fabrikanten af te schrik ken van de vervaardiging van voorwerpen die hun afnemers in de gruwelkamer kunnen gezien hebben. Zoo bevat het museum dingen van val8ch materiaalhout «au papier maché, brons van ziuk, leder van linnen iu de eerste afdeeling. De tweede beifaat uit artikelen van verkeerde constructie glazen die omvallon, hengsels wearaan men de vingers brandt, onleesbare druk werken, thermometers in den vorm van zweepen, geschenken ia vele stadiën van onbruikbaarheid. Voor de derde afdeeling zgn de diverse versieringen bestemd Sixfcjjnsehe madonna's op koffiekoppen, portretten op zakdoekén, Rembrandt's op sigarenzakjos. Het sehjjnt zeer nuttig en vooral zeer gemakkeljjk zulk een eolleetio bjjeen te brengen. er op aardo eon meisje is, wier nabjjheid mjj in een zalige ontroering brengt, wier bekoorljjkboid me doet vergaan van ver langen? Heb medeljjden, Lory. Weüd je blik niet van me af, want ik verdien medelijden. Ik loep road als een wanhopige, denk en peins en vind toah geen uitweg. Maar er is iets, dat mjj steeds weer hoep geeft, iets, dat ik in je oogen heb meonen te lezen, reeds dien keer, toen weelkaar in het besch ontmoetten, en ook gisteren, nadat Isabel le u die zware beleediging had toegevoegd. Zjjn dit miBsehien voorstellingen van een al te levendige fantasie? Maar het is immers God, die de harten der meniehen leidt?! Daarin zeek ik een verontschuldiging voor ons—voor mg! Ik hen nog niet in staat om aan *w aus- ta sthrjjven. De pjjnljjke indrur van de door haar gemaakte seene i» nog te versch dan dat ik het zoo gauw zeu kunnen ver geten, ©fsohooa ik voortdurend werd ge pijnigd door berouw, dat ik Isabelle op t oogenblik bedrieg. Oeb Lory, sehrjjf me maar met oen en kel woord, hoe dat alles mo' alloopen. fWor^t vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1