N. 20 1909
Dinsdag 16 Februari
96s" jaargang,
FEUILLETON.
B ij e n t e e It.
De nit ga e dezer (jouraat geschiedt Maandag-, -Voeaad^g- en Vrgdaga^ond,
uitgezonderd op feestdagen.
PrgJ per kwartaal, in Goes f Of7$p buiten Goes, franco, f l,2B«
Afzond-rlpke nomzufltfi 1 osnt.
*a« adw««ten$ifcac d uren* op tfej» dag uw.
«itflava*
De prijs dor gewoue advertuntidn is van i -5 rogels 50 oent, olkor regel meer 10 ct.
Bg d;recto opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de pjeg.
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 oent.
Telefoonnii m mer 22.
Direoteur A. F. A. van Sbtiss. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerbemans.
Bij dit hg b hoor* een bijvoegsel.
Üns lichaam.
DE NEUS.
In dezen tjjd van het jaar vooral heb
ben tal van bewoners van ons land last
van hun reukorgaan, dat dan geen reuk
orgaan is. Ik bedoel met verkoudheid,
een zwelling van bet slijmvlies in den
neus. Om don neus te bespreken zou 't
noodig zjja daarbij tevens ooren en keel
te behandelen, maar ten dnd niet ver
warrend te sohryven zal ik dit lichaams
deel ook afzonderlijk hier bespreken.
Uitwendig is van den neus niet veel
te zeggen. Er zjjn tal van vormen, rechte
bolle, holle neuzen, wipceuz -n, haviksneu
zen, Gneksche onz. en die afwpkonde
vormen hebben de aandacht getrokken
van de zoogenaamd gelaatkundigen,
naunschen die zeggen nit den vorm, lig
ging enz. van de gelaatsdeelen het karak
ter te kunnen opmaken van dsn drager.
Aan de beschouwingen dier gelaatkundi
gen, moet men niet meer waarde hechten
dan aan de verzekeringen v»a schrift
kundigen, phrenol'jgeu e >z. Ik zal hier
dan ook den neus alleen behandelen als
het orgaan van renk en ademhaling.
Dj V9VB is inwendig door een midden
schot verdeeld in tweo kanalen. Rechts
en links liggen nensschelpen, dat zjjn
dunne opgerolde beenplaten bekleed met
een slijmvlies, waarovor straks meer. De
kanalen van den neus staan in verbinding
met de keelholte en met de ooren. De
Eustachiaanseh» buis vormt de ver
binding met de ooren, het is eeD kanaal
dat de gemeenschap goeft tusschen de
lucht in de neusholte en inde trommel-
holte van de ooren. Die Eustachiaansche
buis is door een vliezig gedeelte van de
neuskeelbolta afgesloten en alleen als de
luchtdruk in de neuskeeiholte verschilt
met den luchtdruk in de trommelholte
opent zich het vlies. Wanneer men ::yn
neus snuit dan wordt dat vlies geopend en
om nu te voorkomen, dat er neussljjm
in do Eastachiaansche buis geraakt, is
't zeer wenseheljjk, dat men nooit beide
neusgaten tegelijk leeg bla»st, maar bot
een na bet ander. Terwjjl men een neusgat
dicht, houdt wordt het aDdere gereinigd
en daarna geve men hot tweede kanaal
een beurt.
Het slgmvles in den neus is in
tweeerlei opzicht gevoelig, Ie voor den
reuk on 2e voor het algemeen gevoel,
waardoor mon flauw gevallen meDSobon,
door middel van iets dat prikkelend of
opwekkend riskt, kan bijbrengen.
Als iemand krachtig wil ruiken baalt
hij door don nous diep adem. Hp doet
zoo. omdat do ondervinding hem dat
leeule, doeh do oigenlpko reden is dat
oen reukstof, om gerwken to kunnen
worden, snel lan^s het «ljjmvl - s raoet
gaan. De r.-ukzHnuw, die d n iudtuk
overbrengt naar do hersenen, ziet er
uit nis fijne vertakkingen van vlechten,
Ze ligt voernamuljjk op het bovendeel
van het middonschot en op de bovenste
en een deel der middelste seusschelpen
De reukzin is bjf don eenen mnnich
sterker ontwikkeld dan bjj een ander «n
ook goh eel e afwerighe d van ruiken komt
tjjdeljjk en blijvend voor. Geen reuk
he- ft uaeD als bet slijmvlies te droog
of te vochtig is, (oij vorkoudheid b. v.)
wanneer de jneus door polypen of ade-
19
WR A.ÏC.
ROM A.N
VAN
Doris, rijvrouwe van Spattger.
Vervolgens sprong hp snol op en zei
op een toon, waaruit een met moeite
onderdrukte opwinding sprak.
»Ik weet niet wat injj vandaag man
keert, ik ben duizelig en heb hotdaar-
bjj vreeselpk benauwd op mjjn borst.
Geen mensch is ook tegen zulle© zorgen
opgewassen." Hjj gooide zjjn sigaar weg
en verliet de eetkamer, terwjjl Harder
hem met zpn koele lichte oogon triom
fantelijk loerend nakeek.
IX
»Het rjjtuig is voor, doorluchtigheid,"
zei de knecht en bleef bij de deur op
de verdere wenscben van zpn jongen
meester staan wachten.
»Good, ik kom dadelijk, zorg er voor
dat als ik nit do stad terugkom, de bof
fers gepakt zpn. Zooals go woet ga ik
met den nachttrein naar Berlpn 1"
>Jawol, doorluchtigheid".
De bediende verdween.
Intusschen maakte Heinrich Schönau
üoïde aangroeisels verstopt is.
Over dit laatste, de adonoïde vegetaties,
is in dtn batsten tpd hcol wat te doen
geweest, omdat men had opgemerkt, dat
achterlijkheid en gtompzinnighoid van
schoolkinderen dikwjjls veroorzaakt werd
door zulke gezwellen in den neus. Ik
kan ouders on onderwijzers er met niet
genoegzaaen nadruk op wpzen, hierop te
lotcen. Als een kind door don mond ademt,
dus ais het den mond ste-eds open heeft,
ook in den slaap, of als de spraak eea
neusklank krjjgf, als hot minder gosd
hoort of als het op school aehler blpft,
ga dan onverwgld naar dea arts, die
zonder gevaar voor den jeugdigen lpder
en vrpwol pijnloos de gezwellen zal weg
nemen. Er zpn in de praktpk zeer sterk
sprekende voorbeelden van kinderen, die
alleen door de adenoïde gezwellen dom
en lastig waren. Na do verwijdering blo
ken zp lang niet de traagsten in leeren.
Behalve om te ruiken dient de neus
om adem ts balen. In den neus wordt
do ingeademd; lucht verwarmd en ge
zuiverd en daarom is het ademea door
den wond zoo nadeelig. Lucht, dio door
den mond wordt ingeademd, komt met
veel stofdeeltjes en onverwarmd in de
longen hetgeon ernstige ziekten kan ver
oorzaken. Als go niet door den neus kunt
ademen is uw neus niet in orde en hoe
eerder go dan medische hulp inroept
hoe beter 't voor uwo gezondheid is.
Nutuurljjk is dat niet noodig op een
tpdejpke verstopping in don neus, ver
oorzaakt door verkoudheid. Hiertegen
heeft ieder een aantal middelen. Ken
eenvoudig en probaat middel is een op
een glas warm water wat peedor kamfer
te strooien en do dan ontwikkelende
dampen in te ademen, terwpl %p uw
hoofd en het glas onder een wollen doek
heudt.
In volgendo artikelen bp de bespreking
van mond, koel en ooren zal 't mjj g«-
makkelijker zijn de taak var. den neus
meer uitvoerig te behandelen. Daar de
redactie van de Goesche Courant mp een
hoekje tor recensie zond zal ik 't thans
hiel bp laten en het toegezonden werkje
ia 't kort beschouwen.
Pro en Contra van Hypnotisme
Het bovenbedoelde boek heeft tot titel
•Hypnotisme in de Geneeskunde". Het
onderwerp wordt vordedigend besproken
door can bekenden arts op dat gebied
dr. A. W. van Rentcrghena en aaaval-
1-nd door dr. A. C. Hoffman arts, te
Gouda.
Dr v. Renterghem houdt zich stijt
aan zpn taak. Kort en klaar en een
voudig zet bp uiteen, wat de medische
wetenschap verstaat onder hypnotism»
en hoe do mpdicus door therapeuti
sche hypnose, dat is hypnose in do
ziektebehandeling, goede resultaten be
reiken ban. Nadrukkelijk wjjst hij er
up dat d hypnose alleen mag aangewtad
worden door medici die theoretisch deug
delijk onderlegd en practisch ervaren
zpn. Toegepast door kwakzalvers is hyp
nose even gevaarlek als elke andere
ziektebehandeling door onkundigen.
Ds Goudiche modieus beeft van de
opdracht, die hp van den uitgever kreeg,
een ra.i. zeer zonderlinge opvatting gehad,
Hp heeft zich n.l. mindei bezig geboudeu
met de vraag welke bezwaren de mi-
discbe faculteit heeft tegen het hypno-
ahsoluut, geen toebereidselen voor zpn
vertrek. Met langzame schreden, alsof or
lood in zpn schoenen lag, liep hjj k do
kamer op en neer.
•Do laatste maal de laatste maal 1"
mompelde bp meer ongeduldig dan ver
drietig. Misschien is het boter zoo. Ik
beo geïrriteerd en zenuwachtig en ppuig
mjjzelf met dingen, di«, als ik er go'd
ov< r nadenk, dwaasheid c-n onzin zijn.
Wp zuIIod beiden kalmer worden nis wjj
eens eon poosje van elkaar af zijo. Op
die manier kan het niet voortgaat F'
Er vertoonde zich een ppnlpke uit
drukking op het knappe, maalpke gozicht
van den prins, terwpl hp een groote
photographic van zpn meisje, die op de
schrijftafel stond, peinzend bekeek.
•Isabella, wat ben je toch betooverend
schoon 1
Er ligt een wereld van geluk in die
prachtige oogoo. En wie zou weerstand
kunnen bieden can je glimlachen Ja,
je portret F'
Hij zuchtte diep.
>Wa»rom beeft die wpze Voorzienig
heid een menf«h»-nkird «eBcbapen, dat
zoo rpk is aan uiterlijke hakoorlpkhedoo,
toaar gean hart heef: Hoe meer ik in
je denken en zpn doordring, des te min
der lpkt ge op Isabella, die ik gemeend
had te zullen vinden!" Hp staarde een
oogenbiik met somberen blik voor zich
tisme, Fij heeft niet uitsluitend zpn
•contra" als «rts geschreven, doeh de
heer Hoffman heeft zich kten leiden door
de godachte dat de roomsch-katholieke
berk tegen het hypnotisme is. Van zoo
danige bestrijding t«,ü een wetenschappe-
lpk onderwerp is wemi? tezeggeD. Men
kan het voor kenDisgevi- i aannamen en
dan denken: nu zou ik ook wel eens het
oordeel van oen medicus, tegenstander
van hypnose, willen lezen.
Hat boekje is uitgegeven door de Hol-
landia drukkerjj te Baarn.
Th. A. te Goee. Om versehillende re
denen is het slapen zonder licht aan te
bevelen. Behoort ge tct hen, dia niet in
't donker kuocon slapen, plaats dan nw
nachtlicht zoo, dat het licht niet op uw
oogen valt en dat als g« uw oogen opent
ge niet staart in het licht. Dit geldt ook
voor zonlicht.
L. T. WolfaBrtidijk. Ja, maar eer6t als
het gohueie lichaam behandeld is.
S. C. RIBENT.
*5 li 3 n l a u
Storm- en dranqperiodi.
Niét alleen de menschen, maar ook de
groote destkbe8lden, die hun invloed op
het maatschappelijk lecin doen gelden,
kennen in den eersten tpd van hun be
staan het rumoerige, hvt gebrek aun
overeenstemming tusschen willen en kan
nen, dat een der opval'endste verschijn
selen is van de storm- an drangperiode.
Om in den tegenwoordige^ tgd te
blijven, d« beweging voor vrouwenkies
recht heeft b. v. in Engeland vaak aan
leiding gegeven tot heftige voorvalleu.
die mon op rekening van haar jeugd
moet stellen.
Met het parlementarisme in Turkpo
iS het al niet anders g eteld In de afge-
loopen weok heelt het parlementaire leven
daar een orisis doorgemaakt, die bet nu
blpk'oaar gelukkig te boven ie gekomen.
De grootvizier, een man, die. groot
was geworden ouder het than» vernie
tigde oude regime, gaf blpken zich aog
mot naar den nieuwen stand van zaken
te kunnon veegen. Zender dat eeiige
gebi'Uitenis in de volksvertegenwoordi
ging daartoe aanleiding had gageren,
waren twee ministers sondar meer aan
den dijk gezet.
Geen wonder, dat d9 afgevaardigden
van het volk hierover in hevige veront
waardiging ontstaken. Vrjjdag kw. m het
parlement bpeeu om de willekeur van
den grootvizier t9 besproken en hem er
over te intorpelleeion, doch de grootvizier
verscheen niet in de vergadering. Wel
was er een msdedeeling ingekomen, waarin
hp verklaarde nu niet to kunnen komen,
maar Woensdag te zullen verschpnon om
zijn hacdelwpze te naotiveerun.
Hevige protested gingen er na voor
lezing van dit Bthrijven onder d lede# op.
In scherpe bewoordingen werd de
houdisg van den groj-tvisier gelaakt en
toen een dor leden het ontslag der minis
ters goed wilde praton werd hem het
spr'knn onmogeipk gemaakt.
Een motie ^an wantrouwen in den
grootvizier word met verpletterendemeer-
derb id, 198 tegen 8 stemmen, aange
nomen.
Blijkbaar durfde de grootvizier het niet
uit en setle het portret vervolgens met
een bijna wrevelig gebaar op zpn plaats
neer.
Toen hp toevallig in don spiegel keek,
zag hp oen geziohr, dat al heel weinig
gelukkig scheen.
»Jo bent ee« onievreden, wankelmoe
dige dwaas! foei, schaam je Heinz 1 Heb
je je niet honderd, neen duizendmaal
betrapt op gedachten, die zondig zijo
zoi hp op doffm toon od balde zjjn h*nd
tot een vuist, terwpl een bo »nnatuurlpke
macht, hem een ander, een liefelpk meisjes-
beeld voor oogen tooverde.
•Lory
Hp zag haar weer voor zich staan,
die bekoorlpke, schuchtere en toch fiere
vrouw, aan wier lippen nog nooit één
liefdeloos, hard woord ontsnapt was, en
die altgd zacht, meegaande en tot opoffe
ringen bereid was.
Vervuld van een somber voorgevoel
wts Heinz nasr bet. huis van zpn meisje
geieden, wout de tweestrpd, die in />jjn
gemoed woelde, ontnam hem bjjna allen
steun.
Het gaf hem dan ook bijna een ge
voel van ver .deming, toen Hoffmann hem
zei, dat Isabeila uit was gegaan om oen
japon te pass'.c.
Op hetielfde oogenbiik kwam Lory de
aan den storm het hoofd te bieden, ten
minste bp haeft den sultan zijn ontslag
gevraagd.
Hoe diep het parlementaire idee al
wortel f.eschoten hoeft in Turkpe, bloek
naar aanleiding van bovengenoemde ge-
j beurtenissen. Heole legorkorpsen betuig-
don sympathie met het parlement en kozen
j dus stelling tegen den grootvizier, achter
wien do sultan wol gestaan zal hebben.
De Balkan houdt echter niet alleen
door de voorvallen in Turkpe alleen onze
belangstelling wakker. Ook de verhouding
tusschen
Oostenrijk bn Sirviï
is neg niet zooals zq wezen moet. Dit
bljjkt vooral uit de maatregelen, die de
Doi &u-monarchie neomt. Alles wordt ge
rsed gemaakt voor een mogelijk gewapeed
optreden. SchepeR van eon dsi grootst»
Oostenrpkscho stoot» vuart'iasaf schappen
worden gereed gehouden voor het ver
voeren van troepen on oorlogsmateriaal.
We kunnen ons echter troosteD met hft
denkbeeld, dat zulke oorlogsgeruchten al
heel dikwpls de rondte hebben gedaan on
dat toch telkets het dreigende gevaar
werd afgewend.
Oostonrpk beeft zich niet te verfeeugen
over gebrek aan moeielpkheden. Zoowel in
bet binnen- als het buitenland zpn er
vele lastige kwesties te regelen. Een der
moeielpkste ie die, betreffende de ver
bonding tot Balid Wat zal de toekomstig»
tactiek der Italiannsche regeering zpn
Dit zal voor een groot doel afhangen
van den uitslag der
Aanstaande verkiizi>gin,
die bepalen zullen, welke «eest de nieuwe
amer zal bsheerschen.
Z*ker i*, dat in verkiezingscampagne
hier en daar hevig zal worden. Roeds nu
heeft do verkiszing8koorts zich van ve
len meester gemaakt en dit, terwpl ons
oog bpr.a drie weken van den grooten
dac scheiden.
De revolutiennairo partp heoftin ver
schillende plaatsen candidaten gesteld,
die op bet oogenbiik wegens politieke
mis rpveu achter slot en grondel zitten.
Te Bologne is b. v. een boor, een zekere
Paceini candidaat, die in verband met
een oproerige beweging te Parma werd
veroordeeld.
Wat is honig Honig is het suiker
houdend vocht der .iloemen", zullen
waarsebpnlpk velen meenen, dat door de
bpen daaruit wordt bijeengegaard". Dit
is echter niet juist. Nectar (honig- of
bloemensap) en honig, zooals die wordt
aangetroff-n in de gesloten cellen der
wasraten. zpn niet gelijk. Vroeger meenie
men, dnt het eenige verschil bestond in
het ongelpke watargebaltedo nectar
be»at ongeveer 80% water, de honig
20 en dat honig uit nectar ontstond
door eon eenvoudig verdampingsproces.
Thans weet men boter, geleerd door schei
kundig onderzoek en botare kennis om-
tront den bouw van het bpenlichaam.
Boe wel het proces der honigvorming
nog niet met volkomen zekerheid kan
woiden vastgesteld, mag toch als vast
s'aar do worden aangenomen, dat het
onderscheid tusschen nectar on honig
niet alleen hierin bestaat, dat &qd den
laatste het grootsto deol (3/4) van het
water is onttrokken, maar dat ook de
vestibule in. Ofschoo# er verlegenheid
sprak uit het gezicht van het jonge
meisje, behaalde de baar aangeboren gast
vrijheid toch de overhand. Zjj verzocht
hom binnen te komen en op Isabella te
wachten.
Sedert de ontmoeting in het boBch,
was het de eerste maal dat Heinz de
znster van zijn aaustaaode alleen sprak
als het ware gevolg gevend aan een
ïnnerlpkeu aandrang, zei hp haar, hoe
aaDgenaam het hem was oens ongestoord
met haar to kunnen spreken.
Zelfs nu er sedert uren ^erloopen
waren, wist hp zich Lory's ernstig vragen-
den blik nog duidelpk te binnen te
brengen.
Ja, on toen
Toon had hp op bjjna broedorlpk open
hartige wijze al zpn geheime zorgen en
aarzelingen voor haar blootgelegd en haar
verzocht al haar invloed te gebruiken
om Isabella's trots en koppigheid te
breken Ei verging bijna ge»u dag, waarop
zjj hem zpn verbljjf in X. niet verbit-
teide door leclpke, onrechtvaardige tegen
spraak en door scherpe, g^voelloo'.e
u tin gen. Het bjjDa onvruuwelpke, grillige
optreden zjjner aanstaande krenkte hem
dikwpls zoo diep, dat hp soms aan haar
liefde twpfelde
Maar waarGm spreekt u er niet met
Isabella self over, wat iu mpn oogen veel
honig in het lichaam der bp verandering
hoeft ondergaan, dns van samenstelling
is veranderd, en dat er andere stoffen,
o.a. mierenznur, waardoor de honig woidt
geconserveerd (voor bederf bewaard) aan
toegevoegd zpn. Hoe een en ander echter
geschiedt, is nog niet tot volkomen klaar
heid gebracht. Wjj willen eens na?a&n,
hoe, volgens de theorie, de neotar wordt
vervormd tot honig.
Het bptje puurt het sap uit de bloemen
met zpn zuigtoag. Voorheen meenden
de geleerden, dat deze tong was door
boord, dus een holle buts was, waardoor
het sap werd opgezogen. Later kwam
men hiervan terug en huldigde men, tot.
vóór rnim dertig jaar, do meening, dat
de bij het sap oplichte ocgeveer op de
wpze als de hond het zxja voedsel doet.
Do Duitscke geleerde Wolff ontstak i#
875 nieuw licht in deze zaak. De bpen-
tong bestaat uit verschillende deelen
de kern, vroeger voor de eigeDlpke tong
gehouden, omsloten door de Upta&ters en
de onderkaken.
Tasters en kaken vormen een mantel
om da kern, wanneer de tong gereed is
om vocht op te nemen er is dan tusschen
de kern en de andere deelen een ring
vormige ruimte. Aan het ondereind der
kern is door een dun steeltje een klein,
aan de bovenzijde uitgehold gedoelto ver
houden, dat naar zpn vorm lepeltje heet.
Voorts bevinden zich boven aaj de kern
twee u tgroeisels de bijtongen. En einde-
Ipk dient vermeld, wat vooral ge
wicht is, dat de kern dicht bezet is met
fijne haartjes. Deze haartjes vervullen bjj
het opzuigen een groote rol. Het door
de bjj opgezogen sap komt allereerst ep
hot lepoltjc, hot platte, uitgeholde vóór
etuk Vandaar gaat het tusschen de
baarljes naar boven, evenals de olie in
het katoen van de lamp een verschijnsel
dus van de haarbuisjes aantrekking. Door
het speeksel uit de kliertjes, welke in
dfti kop liggen, zpn de heartjps steeds
ietwat vochtig, en evenals een spons,
wanneer zjj reeds eenigszins vochtig is,
het wat- r vlugger opzuigt dan wanneer
zij geheel droog is, zoo gaat de opstpging
van den nectar langs de ietwat vochtige
haartjes vrjj snel. Zoo gaat het sap om
hoog tol het de bptongen heeft bereikt,
waar het door de b£ vorder tot in den
mond wordt opgezogen.
De neot&r wordt door de bjj in haar
z.g. honigmaag of honigbl&as naar hnn
woning gedragen de laatste benaming
blaas is beter daD maag, want kliertjes
vindt men in do honigraaacj niet ou ver
tering heeft er niet ia plaats. Tbuie ge-
kom9D, storten de bjjen bet sap in de
cellen uit, meestal in de ondciete der
ratenaan de jongere bijtr. laten zjj
hat over, om dat sap over te brengen
naar de hooger gelegen cellen. De vraag
rijst nu bo» geschiedt de verwpdering
van het overtollige water en wa&r heeft
de omz&ttirg van den nectar plaats?
(Wordt vervolgd.)
Gemengd nieuws.
Moord. Te Apeldoorn is Zaterdag
nacht do 32-jarige bakker S., wonendo
in don Nieuwen Enk, in zpn bed ver
moord. Zpn vrouw werd wakker deor
zijn gesteun en zag haar man naast zich
liggen, bloedende uit mond e# neus en
bjjna dadelijk den geest gevend. Hp was
in de hartstreek getroffen. In zpn armen
verstandiger zou zpn. Waarom gelooft u
dat mpn onbeduidend persoontje meer
invloed zon hebben dan u vroeg het
jonge meisje, terwjjl zjj haar oogen neer
sloeg.
•Ja, waarom
Heinz haalde diep adem.
•Omdat omdat gy een sohepsel zjjt
van Gods gonade omdat ge een engel
zjit 1"
Zichzelf Diet langer meester, had Heinz
haar bandje in de zjjne genomen en het
aan zjju lippen gedrukt met den eerbied,
waarmee mon iets heiligs aanraakt. Op
hetzelfde oogenbiik kwam Isabelle razend
van opwinding de kamer binnen. Had
zjj de laatste woorden nog gehoord en
op haar manier een verklaring gozocht
voor die vreemds situatie
Er lag o*n wilde, bjjna roofdierachtige
uitdrukking in baar onrustig schitterende
oogen
Wat beteekent die geheimzinnigheid
tusschen jullie beiden riop zjj op
schellen toon uit, terwjjl zp near haar
galant toeliep. >J0 hebt dingen gezegd,
die allo liefdesbe'ui zingen t:e niet doen
Jullie bedriegt meHoor jo Lory Hot
is oon schande."
Wordt vervolgd.)