N'. 19 1909 Zaterdag 13 Februari 9610 jaargang wraak, Oe aiijaTï 4«ïar Oooraat goeehiodt Hzan&.g-, WooEsdnr>- «u Vrjjdagayosé, uitgezonderd op feoitdagen. f:jj« per kwartaal, in Soos 0,73, buiten Goes, franco, f 1,911 Afzonderlijke acroniem 3 coat. Inaerirllng mma cii»Pi«BtMa lAor 8 ara» os de., Scs gK? uitgave. l'olefoomiuuiiner 32. )URAI\ Jo i.jïjg dor gewone advertuBiiÖn is van *5 regelt 50 cent, eiken regel moor 10 ck directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prji. slecht* tweemaal berekend. Geboorte-, nuwoijjkB- on doodberichten en de daarop betrekking hebbend# dankbetuigingen worde» van 110 regelt ft 1»barekead. Bewijsnummers 5 cent. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerbemans. Bij dit no behoort een bijvoegsel. Overdenkingen. IX. Aanlb» in opvobdin». Een bekende beeldspraak zegt, dat do kinderziel ie een blank papior en dat wat de opvoeding er op schrijft, later daarop te leien zal staan. De opvoeding is dan ;J niet te verstaan als de beperkte taak vau (j een of meer daarvoor bepaald aangewe- jj zen personen, maar als het geheel van de indrukkuD, die door do omstandig heden, waarin de jonge mensch geplaatst is en door de invloeden, uitgaande van zjjn omgeving, het gsvolg zjjD. Op een kleurlooze stof werken licht en lucht en zjj neemt tinten aan van wis» selende levendigheidin de nabjjheid van esn zwjjgend instrument klinken tonen, bet vangt die op en geeft ze weer met verrassende juistheid. Aanvankelijk volkomen passief voedt ook de kinderziel zich met hetgeen aan geboden wordt, tot dat de kracht is ge komen, die in staat stelt oen keuze te doen en aan te nemen of te verwerpen. Niet Blechte bp de kinderziel ia dat van toepassing, maar ook voer groot deol voor hen, diede kinderschoenen ontwassen zjjn. In die theorie is iets, dat aantrekt, zjj geeft een optimistischen kjjk op de din gen. Denkende wezens, die een ideaal vcor oogen hebben, ontdekken, dat er invloeden zjjn, waarvan de werking nood lottig is en die men das met alle kracht moet trachten te weren, en zoo zal, bjj waakzame corgtde opvoeding zeer spoedig tot beslissende en bljjvende resultaten leiden. Kon men een toestand soheppen, waarin alle kwaad buiten den waarne mingscirkel van het kinderoog gehouden werd, zou men dan een menachoizgeslacht kunnen vormen, dat de vola aaktheid naderde Wel neen Het geslacht zou dezelfde en nog erger ondeugden en ge breken bljjken te bezitten dan hot tegen woordige. De geljjkheid van zichtbare oorzaken toch krijgt zulk een groot verschil van gevolgen achter zich, dat men wel moet besluiten tot het bestaan vau andere, die niet genen worden. Als twee kinde ren met dezelfde zorg worden grootge bracht, door dezelfde personen, met vol komen overeenstemmende opvoedings middelen, dan zouden volgens de boven vermelde blank-papier-theorie er weinig of geen verschil moeten zgn tusschen die beide kinderen. De ondervinding leert anders en de uitkomst is dikwjjls een verrassing. De eene zal zgn levendig, schrander, leergierig en beminnelijk, de andere stomp,dom, onverschillig en lastig. Het is een dwaling aan de ziel van het jonge kind kleurloosheid toe te kennen. Noem het eigenschap, vermogen, kracht, aanleg wat de mensch medebrengt bjj zjjne geboorte dat is zgn zedeljjk werk kapitaal, de erfenis waarop hg moet teren. Die kwestie van erfoljjkheid ook der geestelgke eigenschappen heeft eon andere doen ontstaan, die nog tot zeer reel ver- is FEUILLETON. R O U A ST VAN Boris, ïrijvrouwe van Spattger. Te Nizza, bg het bloemencorso had hg het bekcorlgke feeënkind voor het eerst gezien, terwjjl zjj aan de zjjde van een nog mooie vrouw in een met welriekende viooltjes vorsierd mandenwagentje zat en de twee Siciliaansche pony's handig en zeker door de drukte van al die rg tuigen stuurde. Een groote slappe hoed, die ook met viooltjes opgemaakt was, omlgstts het lieve rose-blanke gezichtje. Reno staarde die bekoorljjke verschij ning als betooverd aan, maar Harder scheen ook verscheidene minuten zeer onder den indruk te zjjn. •Heb je er een flauw vermoeden van wie dat zgn kan, Frits Aan de kalme houding der oudere dame zou men zeg gen dat het een voorname Duitsche is zei graaf Lommitz zeer opgewonden. «Ja !r antwoordde Harder londerling norsch en kortaf. »Het is gravin Trach uitnou ja, daar ergens uit Zwaben, die dochter van prinses Schönau en de zuster van dien braven Hendrik 1 Een mooi kindjeZe heeft een gezichtje om van een lucifer een berouwvollen zondaar te maken federt dat «ogenblik werden Benatus schil van opvattiDg leidt. Eerst is de vraag gesteld hoo hut komen kan, dat twee (of meer) menBchen, die dezelfde voorouders hebben, broeders en zusterB dus van hetzelfde gezin, toch in werke lijke geaardheid ten sterkste onderschei den kunnen zgn, welke afwgkingen zich niet eerst vertoonen op la teren lecftjjd, wanneer men verschil van omgeving en van levensomstandigheden als oorzaak zou kunnen aanvoeren, maar reods als pas het bewustzgn ontwaakt en de aller eerste handelingen van den aanleg doen blgken. Het ontstaan van deze ongelijk heid is neg niet opgolost en 't zal voor- loopig nog wel een geheim bljjven. Volkomen hetzelfde verschjjnsel doet zich voor bij de uitwendige kenmerken. Nooit heeft een kind precies dezelfde gelaatstrekken als één van de ouders met geheel9 uitsluiting van den ander. Wel kan bjj het eene kind het beeld van da moeder en bjj bet andere dat van den vader meer uitkomen, maar toch zal er ook van de andere der ouders iets terug te vinden zgn. Niet zelden komt het ook voor, dat men nog een sterker overeenkomst in galaatsuitdruk king kau vinden als men een geslacht booger opklimt en bg een der grootouders terecht komt. Zóó kregen we ook onze geesteljjke erfenis medo en wie van de oneindige reeks der irflalers daarin het meest heeft bjjgedragen is niet altjjd terug to vinden. Men moet dan ook niet te haastig zjjn met de leer van het determinisme te verwerpen, d. i. de meening dat de wil van don mensch door oorzaken en omstandigheden bepaald wordt, waardoor zjjn daden min of meer worden beheericht, Maar men moet niet het determinisme aanhangen om zich van alle verantwoor delijkheid te ontslaan. Ons leven is niet ljjdeljjk, wjj blgven over een vrjje wils- Uitoefening beschikken. Wjj staan niet geheel en ai machteloos tegenover de eigenschappen, die bg over erving in ons gebracht zgn en 't komt er juist op aan onzen wil te stellen tegen over die nalatenschap, de goede eigen schappen aankweekend, de kwade bestrij dend. Hoe meer wc dat doen hoe meer we winnen in zedelgke kracht. Kracht is 't vooral wat we noodig hebben en die krjigen wo alleen door inspanning, arbeid, oefening. De pas beginnende mensch heeft haar ileehts in kiem. Zjj moet in hem groeien, maar hjj bezit den aanleg om haar op •te voeren. Do zedelgke spieren zgn er, doch zg moeten werk doen om te ont wikkelen en steeds méér arbeid te kun nen verrichten. De opvoeders, in de eerBte plaats de moeders, beginnen met ze in bewoging te brsngen, gelijk zg ook de oerste pogingen tot liohamelgke verplaat sing leiden. Dat is een zeer moeieljjko taak, een waarvan de moeieljjkhoid met geheel beseft wordt. De moeder, die on handig, te vroeg of onvoorzichtig haar kind net loopen leert, stelt de jeugdige mensch bloot aan het gevaar gebrekkige boenen to krjjgen, maar de moeder die haar kind onhandig, ondoordacht en on standvastig leidt bg het ontwikkelen der geestelgke eigensehpapen, verminkt de ziel en Harder het dageljjksch gezelschap der familie Trach en als de eerste zoo nu en dan nog eens aan zgn vroeger licht zinnig leven terugdacht, dan was het hem alsof een onzichtbare macht hem tot ommekeer maande en hem een edeler doel voor oogen hield. Er kwamen gevoe lens van schaamte en van berouw in het gemoed van den jongen man op. Was het werkelgk nog niet te laat f De deur, die naar den gang voerde, werd opeens haastig open gerukt en Harder kwam naar binnen met een on bezorgd, vroolgk gezicht. •Zeg eens, beste Beno, laat jjj do koffie expres koud worden Het ontbjjt staat al lang op de tafel. Ik verheng me als ev3D kind op de vleesohpotten van Egypte want nergens smaakt het eten toch zoo goed als thuis Al sprekende keek Harder ter sluiks naar het sombere, bezorgde gezicht van den heer des huizes. •Ik dacht dat je nog in bed waart, Frits," luidde het kalme antwoord. •Zeker, ik ben ook pas op," antwoordde Harder, terwjjl hg zich uitrekte. »Ik heb geslapen als een os. Ik zou mjjn gezellige kamer voor niets ter wereld willen ver ruilen." Benatus keerde zgn hoofd om, terwgl Harder op vergenoegden toon vervolgde •Jouw oud Lommitz is toch verduiveld mooi. Waar vindt je mjjlen in don om trek zoo'n uitstekend ingericht huis, het kasteel van de prinsen von Aitsttuten natuurljjk uitgezonderd! Er ontbreekt alleen nog m aar een mooie jonge vrouw ven baar kind. Een geneesheer, beugels en massage kunnen de kromme beentjes weer in bohoorlgken staat brengen, maar zwaarder is 't de vergroeiing van een zieltje te herleiden. Daarvoor is maar één middel er dat kan niemand den ljjder bezorgen, als hg 't niet beeft. Er zjjn superieure menschen, die zelf kunnen voelen dat er een fout is geweest in hun opvoeding en ook h< e zg do vergroeiing kunnen tegengaan. Gevoelen zg 't zelf niet dan baten de betoogen van anderen ge- woonljjk woinig. Zg echter, die zich er van bewust worden, dec hun opvoeding verkeerd geleid is, zjj hebben de ver vorming der ziel in hun macht. De ervaring heeft geleord dat een «elfde eigenschap, d:e kon worden geacht tot don aanleg te hf.hooren, op verschil lende wjjze tot ontwikkeling gobrncht, ook onderscheiden resultaten, deed aan schouwen. Reeds bg oppervlakkig waar nemen is dikwijls do grens niet te trekken tusschen deugd en ondeugd; tusschen mildheid en verkwisting, tusschen zuinig heid en gierigheid, tusschen behoedzaam heid ou wantrouwen, tusschen organi satie-talent en heersohzuoht, tusschen kordaatheid en brutaalheid. Toch is ieder paar to beschouw-'!; als het uitvloeisol vut een en dezelfde eigenschapalleen de wijze, waarop de eigenschap is geleid, was oorzaak dat ze groeide tot eon deugd of tot een ondeugd. Een groot beginsel, een grondwet dor opvoeding moet. zgn eerbied voor de belangen van den naasted aria kunnen alle handelingen wortelen, alle daaraaD getoetst worden, zooals do rganioko weiten van don staat, geworteld zjjn in en getoetst worden aan de grondwet. Bi!' iaiifr Tactvol. Van koning Èanard, den vex lichten vorst van het vrije Engeland, prijst men steeds de handigheid, den tact, waardoor hjj velen vcor zich weet te winnen. Een teekonend staaltje van zgn tact heeft hg nu gegeven bjj het bezoek aan zgn keizerlijken neef te Berlgn. Tot nu toe schenen vorstel jjko bezoeken aan Duitschlands hoofdstad steeds uit sluitend den keizer pereoonlgk, niet het volk te gelden. De opperburgemeester mocht in de open lucht bg den ingang der stad een toespraak houden en verder kon hg op den achtergrond bljjvea. Een ont vangst ten Btadhuize was te Berlgn steods uitgesloten 't raadhuis was niet geschikt voor plechtige recepties, te klein, niet mooi van inrichting. Koning Eduard heeft in eon zjjner tafelreden in het keizerljjk paleis gezegd, dat zgn bezoek ook ten doel had de goede verstandbonding tusschen de»volken"te bovestigen, en hij heeft het niet bjj woor den gelaten en op zgn aandringen heeft nu wèl een ontvangst ten «tadhuize plaats gehad. In het vrjje Engeland zou zoo iets niets bjjzonders geweest zgn. Elk buitenlandsch staatshoofd dat Londen bezoekt, wordt ook door de vertegenwoordigers dor gemeente ontvangen, doch in Dnitschland aan ha-ha-ha 1" Benatus ergerde zich zichtbaar en liep den blik van zgn vriend oatwjjkend, naai de deur. •Nou, wordt maar niet boos, ouwe jongen Waarom zou ik je niet eon beetje plagen f Je hebt toch voor mjj geen geheimen. Niemand ter wereld houdt zooveel van je, als ik." Harders toon had zoo iets harteljjks on welwillends, dat Reno, op bjjna toedere wjjze zgn arm in den zgne legde en met hem naar de eetkamer ging. Daar wachtten de ljjfjuger van den graaf on twee lakeieD bjj de gedekte ontojjt- t&fel, waarvan de rjjke, de weelderige versiering den fijnen smaak en den bg- zonderen kunstzin van don iongen heer des huizes duideljjk verried. Aangezien het slot Lommitz uit den Renaissancetijd stamde en zeer voel ouder- wetBChe en bjjzonder mooie meubelen bevatte, had Benatus er altjjd Btreng de hand aan gehouden, dat elke nieuwe aan koop in denzelfden stjjl bleef. Wjjlen de minister hud daarvoor al met liefde en smaak gezorgd, wat den zoon in hoogen mate ten goede kwam. Wie wist dat beter dan Benatus zelf Maar van daag ging er een liohte ril ling door zgn leden, toen hjj tegenover Harder aan tafel ging zitten. De koffie werd binnen gebracht en daar na, volgens de Eogelsche mode, een warm vleeschgerecht, waarvan Beno echtor niets wilde gebruiken. Hg benjjdde Harder bjjna zgn uitstekenden honger. Op een wenk van den hoer des huizes heeft de receptie ten stedhuizo een buiten gewone beteekenis: de bnrgerg, bet volk, is dus nu niet beschouwd als iets heel ondergeschikt* in don Btaat. Bjj Duitschlands bondgenoot OoBtenrjjk zjjn dezer dage j de dreigende wolken miet van de lucht en als een onweder, d&t telkens uit kan baistej blgft or do par lementaire kwestie. De volksvertegen woordiging is naar hnis gezonden en intusschen is het Ministeeie «ewijzigd. Dezelfde minister-president is gebleven, maar eenigo nieuwe ministers zgn be noemd, in de hoop, dat het parlement bereid zal zgn vreedzaam samen te werken met hot gewjjzigdo ministerie. De kans, dat dit gebeuren zal, is echter uiterst klein, zoolang de verschillende nationali teiten in de Donau-monarchie zoo fel op elkander gebeten blgven. De Ooslenrjjkors zonden een voorbeeld kunnen nemen aan ZüID-AfRIKA, waar vrjj algemeen Engelschen en Hol landers samen willen werkea om de ont worpen grondwet van oen vereenigd Zuid-Afrika inderdaad tol den grondsteen van oen nieuwen, kracnligen staat te maken. De versehiilendo koloniën, als Natal, Transvaal, de Kaapkolonio, do Oranjeri vier-kolonie zullen het karakter krjjgen van provinciën van do nieuwa eenheid Ook zal de Oranjeriviorkolonie haar ouden naam Oranje- Vrjj staat wedor dragen. De EagelBChe en Hollandsche taal zullen geigke rechten hebben. Men wacht na slecnis op de d> flaitieve goedkeuring der ontworpen grondwet door verschillende koloniën. Nu we toen met ens overzicht ver van huis zgn kunnen we nog even een Uitstapje maken n&ur het Hemelscho Kgk. Hel ftChgut., dat daar nog nietieg^r.- Bt&uode den steeds toenemonden weaicr- sohen invloed, buitengewone toestanden en gebruiken heerschen. Dit zou men ten minste op mogen maken uit het geen een Fransch blad verbaalt over oen Dbama in het palus te Peking. Onmiddellijk na den dood van keizer Kwang Sioe en de keizerin-weduwe deed het gerucht de ronde, dat er in nel kei zerlgk paleis het een en ander moest zgn voorgevallen, dat het daglicht niet kon zien. Eerst heette het, dat beiden geen na- tuurigken dood zouden zgn gestorven, toen weer dat de koizer zou zgn ver moord en nu beweert zekere Frans Mury in de Pargsche Revue het naadje van de kous te weten Wjjlen keizer Kwang Sioe zou, op last van de keizerin-weduwe, zelfmoord heb ben gepleegd. Na de zitting van den Staatsraad van 12 November, waarin prins Po» Yi als troonopvolger was aangewezen, zou in een ondor-onsje tusschen de keiterin- weduwe, die haar einde voelde naderen, Yoeaa Sji Kai, prins Tsing on den hoofd- ounuoh van het paleis zgn besloten, dat Kwang Sioe zgn tante niet mocht over bracht een bediende de sigaren binnen en ging vorvolgenB met de anderen he<*n. >Luister eens, Beno, wat moest do oude Bormaun toch zoo vroeg van je hebben Ik ben hem daar even op de trap tegenkomen. Laat hg je niet eens den eersten dag van je verblgf hier met rust met zjjn vervelend gezanik en ge zeur vroeg Harder, terwgl hg achter over in zgn stoel leunde. Benatus zweeg, maar men kon duide ljjk zien dat hem een antwoord op de lippen zweefde. »üf hade je Bormaun misschien laten komen? vroeg Harder knipoogend.Waar om ben je zoo geheimzinnig tegenover mg, ik ken je omstandigheden, helaas maar al te goed 1" alk doe niet geheimzinnig, Frits, maar ik wilde je ze gaarne bespareD, want zoo precies ben je toch niet op de hoogte. Bormanu hoeft me daareven een hoogst onaangename mededealiDg gedaan." »Ocb, je doelt zeker op die opgezegde hypotheek Och- kom laat naar je kgken 1 We hebben al aan heel andere stormen het hoofd goboden, ouwe jongen 1 Laat je nu niet bang maken." >Neen Frits, ditmaal wordt de geschie denis heuscb tragisch. Bormann heeft mg meegedeeld, dat elke hulpbron uitge droogd is en dat ik op het punt sta geruïneerd te worden Onzin l Laat je tooh geen angst aan jagen door dien ouden zanikpot en dingen in je hoofd praten, die absoluut nonsens zgn. Zoo'n prachtig landgoed als Lom mitz kan wel tegen een stootje. Je hebt leven, en dus maar dadeljjk het tjjdeljjke mot het eeuwige moost verwisselen. De hoofdeunach had den keizer daarop 'e morgens twee opiumpillen en een zjjden koord gebracht, met de mededeeling d-t indien hg middags nog in loven zon zgn, hg mot hot zgdon koord zon worden gewurgd. Toen de hoofdonnuch 's middags terug kwam, waren de opiutnpillon verdwenen ea leg de keizer reeds op hot uiterste. Eindelijk was de dood ingetreden en nu meende de keizerin-weduwe ook gerust te kunnen sterven. Binnenland. De KoninginThans bljjkt, dat het bericht vaD bet Haageche Correspondentie- buieau omtrent maatregelen, die in voor bereiding zouden zgn, om eerlang een regentschap in te 6tellen, onjuist was. Het genoemde correspondentie-bureau immers zendt thans h6t volgende bcrioht tin V3rband met het vorige bericht betreflende den toestand, die ten opzichte van de regeertaak van Q. M. zon kunnen intreden met hot oog op de bigde ver wachting in April a. s., wordt van goede hand medegedeeld, dat voor het oogen- blik dergolgke maatregelen nog met in overweging zgn. •Tevens wordt gemeld, dat de gezond heidstoestand van de Koningin zeer gunstig is". Op weg naar staatspensioen. De oud- minister Lie Metsier heefi in een politieke rede te Zuid horn het ouderdoojSvcrzeke- ringSuntwerp van minister Veegtdb ver dedigd, maar toch eikead, dat budert dien in den lande een merüüaie ontwikkeling der dunkOeoiden m dat opzicht te kun- stateeren valt. Hg Verklaarde zich bereid tot staatBpHnSioiieoriL g rntdo ie woikcij, als men dt fi iancieele mogeigküeid daar van aantoonde. Hg zelf intuBSChen reke de reeds uit, dat invoering van tut Eugel- scho stelsel hier te lande niet meer dan 13 millioen per jaar zou kosten. Kunst en Wetenschap. Het draaiorgel. In het Vad. schrjjfc de componist Koeberg over >de voor-, na- en onderdeelen van het rgdend or kest of-te-wel draaiorgel". Wo nemen er hier het een en ander uit over Slechts drie lieden zgn noodig voor den goedja gang van zaken, nl. een kassier, een kapelmeester on een ^>cnef van beweging". (In Blechte tjjden worden zelfs de twee laatstgenoemde luncties nog tot één »beweger" vereenigd.) De toehoorders behoeven met ter con cert te komen, het concert rjjdt tot hen. Men>t Bukkeit nooit met de acoustiek, want de klanken zgn altjjd een paar straten ver te hooren. Tgdroovende repetities zjjn uitgesloten, want er behoeft nooit geoefend te worden. Stemmen met noodig, want het klinkt toch aitgd vaisch. Voor ongelgk inzetten van de ver schillende instrumenten geen vroes, want bjj de eerste beweging van den kapel- toch nog hout dat gekapt kan worden. Laat dat kappen 1" nep Harder op opge- wekten toon. •Zonder toestemming mag er geen enkele boom meer geveld worden Dat is leeljjk Frits legde zgne armen op de tafol en keek zgn viiend eeniged oogen- blikken onderzoekend aan, waarna hjj grinnekend zei •Je laat in den laatsten tjjd op oen vreeselgke manier je hoofd hangen 1 Heb je dan zoo weinig zolfvertrouwen, datje je schitterende vooruitzichten in hit ge heel met meetelt. Of dacnt je hiuscu, dat ik met gemerkt heb dat het freulotje tot over haar snoezige oortjes verliefd op je is Wel alle duivels, do graat is miiiionair en als jo daar eenmaal voor anker ligt, dan wenscb ik je gmakoljjk eten, Hermann." •Maar de heele zaak ligt nog in de duisternis der toekomst on ik zelf voel me zoo bedrukt F' antwoordde Beno droomerig. •Onzin Het lieve kind heeft het mg ook aangedaan, omdat, ja, omdat zjj mg op een fabelachtige manier aan injjne helaas zoo vroeg gestorven zuster her innert 1 Zg heeft dezelfde onschuldige uitdrukking in haar oogen. Vreemd he, Réno f" Een vreemde, zenuwachtige rilling voer den giaaf plotseling door de ledtn eu werktuigeljjk tastte bjj met zgn rechter hand naar de tafol alsof hg eeu steun zocht. Wordt vtrvolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1