N 12 1909 Donderdag 28 Januari, 96s" jaargang GÖESCHE )a uitga v* ^er oursnt geschiedt Maandag*, Woensdag- on Vrjjdagavoné, uitgezonderd op feestdagen. Prg« 'cr/aitaal, in Goes ttglKg buiten Goes, franco, Afzonderlijke aemmors S cent. Inzending jidve^tantiSn wCOr El «sren op der uitgave-* ColöfoonnTiramer 22. Directeur A. F. A. van Sbters. Uitgave Bede en openbaring. Nog eenigo maanden en de verkiezings campagne is in vollen t/ang. Reeds klinkt hier en daar wapengedrnisch en ziet mon voorbereidende manoeuvres houden Niet lang zal 't aieer duren of dw rechtscho partijen zullen hun oud liedje aanheffen en over het land laten weergalmen, dat zij wenachen te regieren met God in het staatsrecht en dat de liberalen zjjn tegen den godsdienst cd voer den satan. Hoe is deze valsche leuze in de wereld gekomen Ib er iets van waar, hoeft de bont genoemde koe werkoljjk een vlakja t Da vrijzinnigen weten beter cn ook do clericalen zijn zich zeer goed bewust, dat de liberalen volstrekt, geen godloo chenaars zjjn, maar wel gaarne schermen zo met de tegenstelling dat do liberalen 2ich uitsluitend houden uan hetgeen het vorstand bun ingeeft, aan de rede, ter wijl zjj, de kerk'.djjkeu, er zich* op verheff n, dat, zij zich door de openbaring laten leiden. Nu h«8ft men reeds bjj het optreden van het kabinet Koypor in 1901 dit kabinet voorgeboudwn, dat toch ook de allervroomste openbaricgsmanntn, v»s de redo gebruik moesten maken bjj de bepaling van hare beginselen. Dr. Kuy- per antwoordde toen daarop *Hier duikt het verschil op of onze rede alleen uit natuur, historie cn consciëntie moet putteD, dan wel of te óók te rekenen hoeft met hetgeen God op bijzondere wjjze omtrent Zijn wil ook voor het volksleven geopenbaard en met do cor rectie, die aan onze rede, voor zoover ze door de zonde schade lead, door die openbaring wordt aangebracht." Uit het Kayperiaansch, in maar ge wone taai overgezet, betoekent. dit, dat de olericaal niet uitsluitend rekening houdt met de openbaring, maar dat er zooveel rede bjj gebruikt wordt nis door de open baring wordt aangebracht. Dat dit veel heeft van een cirkelredeneering geven we gaarne toe en dat zjj, die met dit kluitje in het riet worden gezonden, er niet veel wjjzer door worden, evenzeer. We moeten daarom beproeven of er niet een meer verstaanbarea en meer hou vast gevende uitleg i& te vinden voor het verschil tusschen rede en openbaring. De vrijzinnige erkent, dat voor hom geen andere bronnen van kenaii bestaan dan do naluur met al baar rijkdom en raadselen de geschiedenis, waarin elk volk zijn plaats vindt, ook het Israëliti sche, waaruit het christendom ont stond, ook de oorkonde waaruit die his torie tot ops spreekt in de geschriften van het Oude en Nieuw? Testament; cd dan de ervaring van den mensch in zjjn gadachtenleven en in de maatschappjj. clericaal ziet in dat alles niets anders daD do openbaring, die God don mensch ingeeft. Maar de regeerende en politiceo- rendo clericalen hebben mg een »bjjzon- dere openbaring" waaruit zjj de kennis der ordinantiën Gods voor het volksleven, op politiek terrein en voor de wetgeving afleiden. Ben onbevaügen hoorder zal bjj 't ver nemen van zulke verklaringen geneigd zijn te vragen hoe komen die gewone en bijzondere openbaringen ter kennis van do memDsn-broeders Onmiddellijk, recht streeks uit den Hemel, ontvangt toeh zeker geen lid dor christeljjke regeering, zelfs »de van God gegeven leider" geen aanwjjziagen of inlichtingen t Neon, zulke dwaze dingen zal de moest orthodox ge- loovige wel niet aannemen. De openbaiing komt tot de guioovigec langs verschil lende wegen. Hg de Katholieken door den puus, bjj de anti-revolutionairen deor den bjj bul. Voor de roomscheD is de kerk de bron voor alle politieke kennis. De kerk spreekt zich uit door hare organen syl labus, encycliek en geestelijkheid. Zoo kan do paus ton alle tjjde reke-iiag houden met de eischen des tjjds, en hjj kan dan ook de rede niet missen. Bg d# andere clericalen ljjkt 't moei- igker, omdat een boek, samengesteld uit een aantal velschillende zeer oude manuscrplcn, onaaogeijjk voorschriften kan bevatten voor alle gevallen die zich in de 20»te eeuw voordoen. Kuyper zei dan ook, dat elke tekst verklaard moet worden uit den tjjd toen en de omstandighodsn waaronder die geschreven werd. En cjj voegde er bg dat T geen gomakkelgke taak was om het juiste beginsel dat van toepassing is op ons pubiiok en politiek leven daaruit te halen. Inderdaad niet gemakkeljjk. Welk een ingespannen verstandswerking is er noo- dig om de bjjzondere openbaring te kunnen verstaan, koe moetde rede werkzaam zjjn. De anti-rovclutionair moet dus om tot zgn openbaring te komen wel degeljjk en geducht zgn rede zgn verstand in spannen en heeft aizoo niet de minste zekerheid meer dan de liberaal, of hg zgn rede juist gebruikt. Dat 't werkelijk zéó is als we hier sohrgven, dat bleek herhaalde malen in de Kamer, als geleerde christelijke staats lieden aan 't woord waren over eenig onderwerp, waarbij aan bgbelteksiwn merkwaardig verschillende veikiaringon gegeven werden. We herinneren hier slechts aan het dispuut tusachen de twee oud-hoogleeraren Lobman en Kuyper over het eedsvr&agstuk en aan de debatten over de doodstraf. u.g een eerljjk anti-revolutionair, wiens gtheele leer steunt op de rede dan de liberalen voor de »rede-vergoderi" schelden Och, de kiezers hebben een leuze noodig, iets dat klinktredevergoders, godloochenaars, voor of tegen den Christus, God in het staatsrecht enz 1 Zjj echter, die gaarne hun openbaring stellen tegenover de rede der vrgzinnigon zjj do aandachtige lezing aanbevolen van de Handelingen der Tweede Kamer in het jaar 1901/02, waar zg kunnen leeren dat niemand minder dan dr. Knyper gezegd heeft >dat er onder de christelijke partgen ten aanzien van de openbaring verschil beslaat" ^en »dat men de for- meele rede niet mag stellen tegenover da openbaring". Saitsnland. Tot den strijd gereid. Europa wacht en houdt voor de zoo- veelste maai de oogen angstig gevestigd op dat gedeelte der oude wereld, dat door een staatsman eens kenmerkend is ii FEUILLETON. W.R, AK. KOM AN van üoris, Vrijvrouwe van Spattger. •Waartoe dienen al die overbodige woorden Kwam de moeder van Heinz uit eigen beweging of beteekonde haar visite werkelijk oen verbloemd aanzoek voor haar zoon dacht zjj, terwijl ongeduld en opwinding haar ongedurig maaktGD. •Ik zou je nu e?n belangrijke vraag willen doen, mjjn kind, waarvan heel veel afhangtzoudt ge een klein boetje van don prins kunnen houden, zoodat Heinz hoop zou kunnen voeden Moer wü en mag ik niet vragen De rest is in °o.ds hand. Hg loopt sedert gisteren als in een roes rond," fluisterde de oude dame opgewonden. Nu w"8 het er werkeljjk uit, het veelbe- teekeomde woord. Isabella had luid kunnen juichen ven goluk en trots bjj had haar lief 1 Zjj zou prinses Schöaau worden, do aange beden vrouw van iemand met een voor name positie O, ditmaal gold al die huldo haar alleen, ▼iel or in het geheel niets af voor Lory l Prinses Mechtild keek h6t ontroerde jonge meisje met een onderzoekenden blik aan, Hot antwoord was op het sohoone gelaat maar al te duideljjk te lezen. Nu was alles goed Heinz, baar lieve ling zou een keuze doen, die met zgn wenschen en behoeften overeenkwam. Dat jonge ding vol geest en in het bezit van oen goed gezond verstand zou de knust verstaan hem steeds weer te boeien. »Het doet me zooveel genoegen en het stemt me zoo dankbaar dat hare doorluchtigheid mg zooveel belangstel ling en goedheid bewjjst," antwoordde Isabella haperend, torwjjl het heete bloed naar hare waDgen steeg. •Wat een bescheidenheid en wat eon lieve, zachte manier van spreken" 1 dacht de prin*es verrukt on trok in de over maat barer gevoelens het trillende meisje sur haar borst. •Zoo'n dom klein ding 1 7&n dankbaar heid Is alleen maar bjj Heinz sprake 1 Ziezoo nou zullen we ons verder niet opwindon over dat punt, je warm hoofdje gloeit alIk zou je alleen nog willen vertellen, dat ik kort geleden iets van Runatus gehaord heb". •Is het heusch Isabelle luisterde in groote spanning. •Ja lieveling. Wjj hebben er gisteren nog over esproken, dat je broer iö maan den geen levensteek»* beeft gegeven en steeds meer vervreemdt van zgn familie, iets wat me ton zeerste speet. Van daag schrijft mgn dochter Trach uit Nizza. •Ronatus Lommitz en zgn vriend Har der zgn heel veel met ons in gezelschap. genoemd de kinderkamer van Ëuropa. De Balk&nstaten zgn werkeljjk lastig als stoute kinderen, maar wat ernstiger is, ze zgn veel gevaarljjkssr en hun on derlinge twisten zgn niet zoo onschuldig als kinderruzietjes* Werkeljjk, kinderspel knnnen we de gebeurtenissen in den Balk »n niet noemen. De oorzaak vnn de plotselinge verer gering van de crisis moet men, volgens Bulgaarscbe lezing, zoeken in den toeleg van Turkjje om door een plotselingen aanval moestor te worden van den toe stand. Nabjj het grondgebied, dat Bulgarge, toen het zioh onafhankelijk verklaarde, zich heeft toegeëigend, hebben de Turken do laatste weken eon aanzienljjke troepen macht geconcentreerd en Bulgarge, onge rust gewoiden, heeft nu eun achtste deel van zgn leger, 25000 man, gemobiliseerd. De spoorwegen, op Bulgaorsoh gebied zgn militair bezet en angstig kunnen we nu afwachten of misschien ook eensklaps de oorlogsvlam hoog op zal laaien. De onderhandelingen tusschen Turkjje en zgn vreegeron vazalstaat zjja op het doode punt gekomen. Wel hebben beide zioh bereid verklaard, de een tot het aanvaarden, do ander tot het betalen van e«n schadeloosstelling in geld, doch Turkjje verlangt ongeveer twee maal zoo veel als Bnlgarjje beweert te kunnen betalen en de ervaring heeft geleerd, dat op een oogenblik, dat twee staten zich reeds hebben voorbereid op een oorlog, de onderhandelingen minder vlotten dan onder andere omstandigheden. De op winding, de zenuwachtigheid, die zich in zulk een geval meester maakt van de volken en d» regeeringen, is niet bevor derlijk aan een minnelgke schikking. Bjj den tegen woordigen toestand moet men zich mot bezorgdheid afvragen of er misschien waarheid schuilt in do be weringen van pessimisten, die een oorlog voorspellen, dio op het Balban-scbier- eilmd zal uitbreken, doch zich zal uit breiden over andere doelen van Europa. Tweedracht en haat, bljjven dus hoor- scben in den Balkan en tweedracht en haat vallen ook weder te constateeren in Oosteurjjk. Met vernieuwde hevigheid is de vjjandschap tusschen Tsjechen en Düitschirs. te Praag uitgebarsten. In ons vorig nummer sehreven we over de eiudelooze onderlinge twisten in Oos- tenrjjk tusschen de velschillende nationa liteiten, die dat land bewonen en in het zelfde nummer konden we onder de tele grammen een bericht opnemen, dat als het ware een illustratie was van onze beschouwing. We bedoelen het telegram uit Prrag, waarin melding werd gemaakt van vecht partijen tussohen Duitsche studenten en Tsjechen. De onlusten waren van dien aard, dat de politie het ten slotte niet afkon en de gendarmerie met de bajonet op het geweer togen het volk moest oprukken. Er vielen versobwidene gewonden en een officier werd door steenworpen gekwetst. Bjj Ooztenrjjks buur en bondgenoot Duitsehland is nu oen greot deel der belangstelling in de openbare zaak go- wjjd aan De jonge lui spelen tennis met Irma en bljjk?n. op eu top mannen van de wereld te zjjü, daarbjj opgewekt en natuurlpk, zoouls men het tegenwoordig van d* geblaseerde jongelui niet meergtwoon is". De oogen van het jonge meisje namen een ongeloovige uitdrukking aan, maar do priusos vervolgde •Ik ben Diet een van die mensohen, die uit pure lust tot kwaad Bprekeu, uw broeder veroordewlen wegens zgn licht- z nnige streken. In het geheel niet. Moer dan één losbol is lator een zeer solide man geworden. Ongelukkig heoft men hier een Bterk vooroordeel tegen Reno en dat heeft hem misschien wel ver bitterd. I>e Trachs vinden hem bgzonder aardig en het doet mjj genoegen je oen aangename tjjding te kunnen meedoelen." •Ja, dat is het zeker. Uwe doorluchtig heid is wel goed 1" De prinses was opgestaan en vroeg glimlacheed Wanneer komt Lory thuis Het is aandoenlijk van haar dat ze hear oom weer gezelschap is gaan houden. Beinz kent baron Wiliberg en beweert d«t hg een zonderling is met ongoloofelgke nukkon en kuren." Isabelle lachte spotachtig, •Ja Lory houdt er erg van om zich op te offeren. Ik zou er voor geen gold ter wereld hoea gaan. Het ia zoo'n tyran. Zelfstandigheid en een eigen oordeel moet men bjj oom Fred onouddelljjk aan den kapstok hangen. Bah Dl kiesrechtkwestie in pruisen. Eenigo maanden geleden is dit vraag stuk hier ook meerdere malen besproken od wel naar aanleiding van een krachtige be weging tot verkrjjging van een kiesrecht hervorming, die in Pruisen broodnoodig is. Door de vrgzinnigon is nu een voorstel ingediend tot invoering van hot direct, algomeen en geheim kiesrecht. De kans, dat dit voorBtel een meerder heid zal behalen, is zeer klein. De con servatieven verzetten zioh met hand en tand tegen zulk een hervorming. Wel zou er misschien een meerderheid zgn te vinden voor de invoering van een meer voudig kiesrecht. Dit zou dan van de conservatieven wel de uiterste concessie zgn, die zjj willen doen aan den geost des tgds, want zelfs naar den zeur billijken uisch, dat bet geheim der stemming zal worden gewaar borgd, hebben zij geen ooren. En toch, welk een demoraliseerende in vloed de niet-g«beime stemming heeft op heel het politieke leven in een land, is reeds meermalen gebleken. In Pruisen zion we dus een vruchte- looze poging om voor het voik den hem toekomenden invloed ophot landbsbostuur te veroveren, in de nieuwe wereld aan schouwen we nu een ander tooneel. Zou de groote Noord-Amerikaausche republiek een voorbeeld willen geven aan de Europeesche staten De vorige week heeft De ontruiming van Cuba door de Amenkaaosche troepen plaats gehad. Nadat do Amerikanen er eerst orde op de zaken hebben gesteld, er jaren lang hebben gewerkt om het volk .■an geregelder toestanden te wennen, acht de groote republiek nu het oogonblik gekomen, waarop Cuba op eigen beenen kan 6taan. Er zjjn echter velen die er aan twjjfclen of de Cubanen al rjjp zgn voor zelf bestuur. Kuns en Wetenschap. Jozef Israels. Heden wordt «en onzer beroemdste landgenooten, du kunstschilder Jozef Israëls, 85 jaar. Met onvermjeide werk kracht wjjdt. de groote kunstenaar zich nog aan zgn arbeid. Een slachtoffer van zijn werk. Frederik Dey, de Amenkaaosche veel schrijver, schrgver van den held van ontelbare detective-verhalen Nick Carter, is zoo overspannen, dat hjj heeft moeten staken. De man had altgd drie novellen in voorraad om het gebruik bjj te houdon zjjn maximum-productie was drie novellen in de week, 15.000 woorden per dag. Hoeveel jongelui zou doze man al over- spannon hebben gemaakt vóór hg zelf overspannen werd? Rechtzaken. Tei terechtzitting van het kanton gerecht Goes van den 25 Januari is ver vallen verklaard het verzet, gedaan door A. van den E. te Heinkenszand tegen een vonnis d.d. 19 October 1908, waarbjj hjj wegens in dronkenschap openbare orde verstoren werd veroordeeld tot f5 b. s. 3 d. h. Laster. Te Middelburg stond voor de rechtbank de redakteur De Lange van do anarchistische Toekomst terecht wegens beleediging van don soo.-democraat Eii'ers, propagandist ?an den Textiol- arbeidorsbond te Tilburg, wien hjj in zgn blad beticht had van verduistering van f10, hem voor de stakers der firma De Beer afgedragen. Het O. M. eischte een maand gevan genisstraf op grond dat bekl. reeds herhaaldelijk wegens jsmaadsebrift ver oordeeld is. De Papendrecht8che quaestie. De Hooge Raad deed uitspraak in do zaak van Garsthagen te Papendreeht, door hot gerechtshof te 's-Gravenhage wegens smaadschrift verooideeld tot 4 maanden gevangenisstraf. Overeenkomstig de onlangs meege deelde conclusie van advocaat-generaal mr. Ort, besliste de Hooge Raad, dat het Hof had moeten beslissen op den door den requirant aangewezen grond van rechtvaardiging (van zgn aanklacht). Mits dien werd het arrest vernietigd en do zaak verwezen naar het gerechtshof te 'b-Hortoganbosch. Gbmenyd nieuws. Een slechte regeling. De Avondpost schrjjft Sinds begin October jl. zit als de ge woonste misdadiger, in 'n gevangenis- pakje, in 'n cel in hut Huis van Bewaring in den Haag opgesloten 'n Oostenrjjker die, ah zijnde zonder middel van bestaan, naar zgn land moet worden teruggezon den. Vier maanden reeds zit de man in do Ca8uariestraat. Dat heeft bjj te danken aan de nieuwe vestigingsverdragen. Vroeger werd zoo'n stumperd naar den consul van zgn land gestuurd, die hem binnen n paar dagen op 'n boot of zoo bezorgde, of hjj werd direct over de grens gezonden. Dat kostte het Rjjk niet meer dan de reiB naar Rotterdam voor den vreemdeling en zjjn geleider. Na al die nieuwe verdragen moet de heele diplo matieke winkel aan 't werk. Do gezant en do regeering van Oostenrjjk corres pondeerden. Weken en maanden verloo- pen er mee de suan in quaestie zit steeds opgesloten in 'n strafplaats omdat hjj niets straf baars heeft mis- droven. Moord te Breda. Omtrent den moord te Breda op een vrouw gepleegd meldt de Bredasche Courantdat de verdachte v. V. bljjffc ontkennen en dat er tever geefs wordt gezocht naar eea motief tot dezen moord. Wat nu het vinden van het mes aangaat, herkend als het eigen dom van v. V. geheel juist is dit ook al w?er niethet bewuste mes behoort oorspronkelijk toe aan den zoon van de verslagene, den jongen Damen, dienende bjj het 6de Reg. Infanterie. Deze hoeft het mes ook als zoodanig herkendde punt was omgeslepen en op het lemmet zat een ingeroeBt kringetje, hetwelk ook inderdaad op het bewuste mes gevonden is, uadat het bloed was afgewischt. Maar dit mes was eigenlgk het eigendom der geheele familie D.het slingerde ge- Uit Isabelle's woorden spraken trots en gobrek aen gevoel, maar de ondeugende uitdrukking hsror oogen en het bekoorljjk optrekken der friss he roode lippen wisten do oude dame zoo te boeien, dat die liefdelooze uitdrukking ongemerkt voorbjj schoen te gaan. Nadut Isabelle haar verteld had, dat Lory Dog een dag of drie, vier weg zou big ven, nam prinses Scböaau afscheid. Eene uitnoodiging om te blijven lun chen had zjj vriendeljjk van de hand geweien. Als Lory weer thuis is, komen we allemaal," riep de oude dame het jonge meisje bjj het instappen toe, daarop rolde het rjjtuig weg. Met gebogen hoofd ging Isabelle het huis weer binnen en de trap op naar de eerste verdieping. •Als Lory thuis is, komen we allemaal." Die woorden gaven een steek in het eerzuchtige, jaloersche jonge hartje. In haar hoogvliegende droomen had zjj er zich al zoo'n mooie, vorlokkende voorstelling van gomaakt, baar zusfer met het fait acconph te verrassen, te genieten van de verbazing, dio op haar gezicht te lezen zou zjjn en nu 1 Isabelle beet verontwaardigd met haar spitse tandjöB op haar lippen. Was lory niet mooier on misschien nog beminljjker dan zjj Als dat zoo was 1 VI. •De regen sohjjnt opgehouden te heb ben. U zoudt me vandaag wel een klein ritje kannen toestaan, oompje, Brown vertelt mij bgna dag- Ijjks dat ik de merrie die u pas gekocht hebt, toch eens pro- beeren moet. Hij beweert dat het een echt damespaard is. Brown heeft het dier uitstekend gedresseerd 1" •Plaaggeest, ben je soms hier gekomen om paard te rjjden Voor zulke visites bedank ik je hartelgk. Maar zoo is de jeugd, ze denkt altgd alleen aan zich zelf. En ik wou juist zoo graag dat je me vandaag die brochure voorlaast over de stal-bygiene en rationeele veulen- voedering. Het is een schandelgk fjjne druk je bederf er je oogen mee 1" Hot bekoorljjke gezichtje van zgn nicht nam een teleurgestelde uitdrukking aan, terwjjl baron Wiliberg op njjdigen toon vervolgde •Als men jaar in jaar uit alleen zit, dan wordt men egoïstisch kind 1" "Nu sloeg Lory haar arm om den hall van den ouden man en zei ophalftroo- stendeu, half verwjjtenden toon Maar oompje, windt u toch niet zoo op. Ik meende hot heusch niet zoo ern stig met dit verzcek. Ik blgf natuurlijk bg u. Maar u mog ni»t zoo bitter zgn, dat doet verdriet." •Zoo, doet je dat verdriet." (Wordt vervolgd De prgs der gewone advertentiën is van 2-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfdo advertentie wordt de prjj. slechts tweemaal borekend. Geboorte-, huwoljjks- on doodberichte» en de daarop betrekking hebbeide dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,— berekend. Bewijsnummers 5 cent. van de Naaml. "Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Ksreemans.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1