N\ 5 1909
Dinsdag 12 Januari.
96rte jaargang.
WRAAK.
10ESCHE
Oe nitgav* éaxe-r Courant geschiedt Maandag-, Woonsdag- es Vrgdagavoié,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, in Goei 0*75, buiten Goes, franco, f
Afzonderlijke aoramom 5 oevt.
Inztndiny v«i« advsptentiën «dip 2 urec op dee! da@[jd«p
uitflaBi.
COUIIWT.
De pr|jx der gowoxio advertentiOn ii van i <5 regeli 50 cent, eiken regel moer 10 c'.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaetxing dorzelfde advertentie wordt de prg.
■lecbtx tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelgkx- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetnigingon worden van 110 regelt 1,— berekend.
Bewpxnummor» 5 cent.
Fctofoonnumuier 22.
Directeur A. F. A. van Sbters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Öoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrehanh.
Na rijdag 15 Januari a. s.
wordt buiten de gemeente per
postkwitautie beschikt over de
dan nog onbetaalde abonnements-
en advertentiegelden over het
jaw 1908,
Standen.
(Slot.)
Een derde reden van standenvorming
is het erfrecht. Bezwaren en bedenkingen
zjju daartegen in te brengen en dit ge
schiedt dan ook voldoend*, maar welke
hervormingsplannen ook in de lucht
zweven, eene regeling,waarbjj het grootste
deel van hot oudorlgk vermogen niet aan
de kinderen^zou komen is,voor afzionbaren
tjjd, onwaarBcbjjnljjk. Het erfrecht is wel
eene bevoorrechting van enkele, lang niet
altjjd superieure menschen, en een belet
sel voor vele hoogere individuen om
vooruit te komen. Deze nadoelen van
het erfrecht moet men echter niet over
schatten. Velen stranden of stagneeren
juist door het vooruitzicht op een grooto
erfenisdeze ongeschikten worden dus,
zij het ook niet op de gelukkigste wjjze,
vaü hoogere sociale positios uitgesloten.
En voor onbemiddelden is de zekerheid
zelf hun onderhoud te moeten verdieneo,
een prikkel tot inspanning. De positieve
voordeelen van het erfrecht zijn daarbjj
niet gering.
Bjj de middelmatig vermogenden nog
meer dan bjj de zeer gefortuneerden is het
streven om kinderen goed verzorgd achter
te laten,een groote prikkel tot instandhou
ding en vermeerdering van hun aandeel in
het nationaal vermogen. Waar die prikkel
ontbreekt, bg ongohuwden uit den mid
denstand, die dus oen relatief grooter
inkomen hebben dan hun standgenooton
met kinderen, zien wjj gewoonlgk een
weinig doelmatige besteding van dat meer
dere inkomen, dat gebruikt wordt voor
genietingen, die overeenkomen met hun
hoogte van beschaving, voornamelijk eten
en drinken en een onbehouwen imitatie van
hooger boschaafden. Wanneer het erfrecht
werd afgeschaft, zouden deze weinig ver
worden.
Bg de voordeelen, die een standenver-
deeling mot zich brengt, zjjn ook de na
doelen echter niet te ontkennen. Vooral
vertoonen zich die waar de standen ver-
iteeneD tot afgesloten kasten. Dit geeft
een algemeeno inertiebjj de hoogere
standen, omdat ieder toch zonder oigen
inspanning den stand van zgn ouders
erft eD bjj do lagere, omdat niomand
hooger kan stggen dan tot de positie
van zgn ouders.
Onze tijd is in dat opzicht geluk
kiger dau vele vroegere perioden. Een
superieur menscb, mits harmonisch aan
gelegd, heeft veel kans een hooge positie
to bereiken en weet zich de achting
te winnen ook van hen, die van hooger
afkomst zgn, behalve van oen klein
groepje menschen, wier afkomst het
ooDige is, waarop zjj zich kunnen ver
heffen.
Een zwarter schaduwzjjde is dat onge
schikten uit hooger stand in hun stand
bljjven Dat hun standgonooten met hen
blgven omgaan is billjjk, maar streng
moet er tegen gewaakt worden, dat hun
geen functies worden toevertrouwd, die
4 ÏTBUILU/JCF.
ROMAN
TAN
Doris, Vrijvrouwe van Spattger.
Bjj 't hooien van die wooorden, gleed
er een vreemde, half zegevierende, half
loerende uitdrukking over Harder's ge
zicht dat tot nu toe zoo onbevangen en
vrooljjk waB geweest en nu geheel ver
anderd was.
Maar het duurde ileehts een oogenblik
en weldra laehte hg weer zielsvergenoegd
en zei vergoelijkend
♦Och, dat is alles nonsens l Je moet
vooral niet sentimenteel worden, laat
ons over praktische dingen spreken.
Geloof je werkeljjk, dat de erfeniB van
je zuster» een groot bedrag vertegen
woordigt
♦Och wat, daar valt niet aan te twjjfe-
len - mama bezat een millioen mark. Mjjn
deel heeft ze me ongelukkig ai twee jaar
geleden gegeven in den vorm van hypo
theken voor het bouwen van de stjjfsel-
fabriek. Ik heb niets meer te verwachten,
maar Lory en Isabelle, die in het voor
jaar meerderjarig worden, zullen heel
hun niet toekomen. Dat geschiedt altgd
niet voldoende. Een prsedicaat of een
dubbele naam zgn dikwjjls nog vol
doende om een positie te verkrjjgen, die
men zonder titel of met een burgermans
naam, nimmer zou bekomen hebben.
Heü ideaal moet zijn een sociale in
richting, waarbjj ieder die plaatB inneemt,
die past voor zijne geheels persoonlijk
heid, voor hot gehoel zjjner eigenschappen.
Hierbjj is echter ook te letton op die
eigenschappen, die zich door opvooding
en omgaDg gevormd of ontwikkeld heb
ben want, zooals wjj boven zagen, ook
deze eiginschappen zgn van groote sociale
betoekenis. Op ieders positie moet dus zgn
afkomst invloed hebben, voor zoover, maar
ook alleen voor zoover haar resultaat
zich in den persoon heeft vastgelegd.
De nadeelen van een standeninrichting
vervallen vrjjwel alle, als men waakt
togen kastegeest, d. i. tegen afsluiting
der standen voor individuen uit een
andoren stand. Standsverheffing moet
mogelijk zgn en deze moet geleidelijk
plaats hebben. Plotselinge verheffing is
voor den persoon zelf gewoonlgk geen
geluk en doet hem gevaar loopen om,
door zelfoverschatting bevangen, zgn
hoogere functie op slechte wjjze te
vervullen.
De kans, dat in de maatschappij de
rechte man komo op de rechte plaats,
bljjft slechts, zoolang de hoogere plaatsen
bezet kunnen wordeD door de hoogere
iudividuon. En dit zgn niet alleen de
»hoog geboren", doch ook de ♦hoog go-
worden".
Zoo worden de voordeelen der slanden-
indeeiing behouden en de nadoelen tot
hot on vorm jjdel jjke toruggebracht.
De oorzaak der aardbeving.
Het zij verre van u zulk een ding
ie doen, te doodeu dea rechtvaardige
met des goddelooze. Zoude de Regter
der gausche aarde gom regt doen?
Gen. 18 25.
Geleerde doctoren en professoren heb
ben na do geweldige aardschokken in
Zuid Italië naar de waarschjjnljjke oor
zaak gezocht. Ze hebben geschreven en
gesproken over de vorming der aardkorst,
het daarin kokende magma, van dislocaties
en instorting, van vulcanisme en ver
schuiving. Er zgn ook zeer veel men
schen gewoest, die deze verklaringen aan
nemelijk vonden en de hypotheson der
geleerden voor de meeit waarschijnlijke
oplossing hielden.
Dat was zoo voor hot R.-K. blad Het
Centrum de kwestie had behandeld. Deze
courant geeft nu een uitleg zoo mooi, zoo
verhoven, zoo liefljjk, zoo rechtvaardig dat
iedereen daarmee tevreden zal zgn.
De Zeeuw heeft zich gehaast het stich
telijk bericht over te nemen en via De
Zeeuw kwam 't ter onzer kennis.
De eenige en waarachtige ontwijfel
bare oorzaak van de afschuwelijke ramp,
van de ontzettende verwoesting is
Ge raadt in geen tien, in geen
duizend keerDe oorzaak is een
humoristisch blad. Dit blad, dat zoo'n
everwogenden invloed op de cosmos bljjkt
gehad te hebben, werd te Messina gedrukt
't had ♦een sterk anti godsdienstigon
tint" en 't had met Kerstmis ♦een brutale
parodie op de noveen van het kindje
Jezus".
De vertaling van het spotversje de
genoegeljjk de rest inslikken",antwoordde
de jongeman norsch.
Mjjnheer Harder telde iets op zgn
vingers.
♦Dat is prachtig, en dan daarbg komt
nog de aardige rente, die je vader op
het hoofd zgner dochters heeft vastge
steld. Het zgn eigenlgk schitterende par
tgen. Als ik niet zoo'n arme drommel
was bjj bleef stekeD.
♦Probeer je geluk, Fritz, mjjn zegen
heb je, ik gun je alles goeds," antwoordde
de graaf, die door zgn vriend wat opge-
vrooljjkt was.
Ik zal bescheiden zgn en de «familie
Schünau niet in de wielen rjjden. Er
schjjnt daarginds namoljji iets te broe
den. Men zegt, dat je moeder het zeer
gaarne gezien zou hebben." Mjjnheer
Harder sprak als altgd op spotachtigen
toon, maar voordat Renatus kon ant
woorden werd er aan do deur geklopt.
♦Binnen," riep Reno, die zich over die
stoornis ergerder en zgn gezicht nam een
nog somberder uitdrukking aan, toen
BoBcba de kamer binnen kwam.
Met een zekerheid en kalmte eigen
aan oude getrouwen nam zij de twee
jongelui op.
Er was niets bjjzonders aan de nog
steeds slanke gestalte der vjjftigjarige
huishoudster,
directe aanleiding tot de bevingen, luidt
♦O mijn lieve kleine, waarljjk mensch en
[waarljjk God
Ter liefde van uw kruis, hoor onze stem,
Gjj die alles weet, wat maar weetbaar is,
Zendt aau allen een aardbeving.
♦Dergeljjke verzen heb'oon na de droe
vige gebeurtenissen weinig verklaring of
♦uitlegging noodig, zegt Het Centrum. Een
♦priester van Messina, zelf hoofdredacteur
♦van een blad, zond dit bericht op naar
♦de Corriêre cTItaliadus aan do waarheid
♦er van behoeft niet getwijfeld te worden.
♦Bovendien, het is niet de eerste maal
♦dat op dergeljjke godlasteringen ean dus
danig antwoord gogoven word."
Wel noon, want de verwoesting van
Martinique was immers ook te wjjten
aan de anti clericalen, die op Goeden
Vrjjdag vleesch gebruikt hadden, 't Zou
dan ook dwaas en voor ons land gevaar-
ljjk zgn om er nog aan te twjjfelen of
dat humoristisch blad was de onmisken
bare oorzaak van Messina's ondergang,
20oals de zondaars van Soüom en Gomorra
't waren van deze steden.
Deze twee steden echter zouden gespaard
gebleven zgn, indien er ook maar tien
rechtvaardigen woonden. Ea zie nu eens
in Messina. Daar was slechts één spotblad
en een klein gotalletje anticloricalen,
doch da overige bowonera waren recht
vaardigen en geloovigen. Toch werden
steden en dorpen, kerken en kloosters,
priesters, monniken en nonnon, grjjsaards
en kinderen, braven en slechten van de
aarde gevaagd alleen het beeld van
den heidenschen god Neptunus bleef on
gedeerd.
We hopen, dat deze waarschuwende
les van Centrum en Zeeuw niet zon dor
vrucht mogo blgven, en dat de Neder-
landsche anti-clericalen en humoristische
bladen haar zeer ter harte zullen nemen,
opdat oüb land van eene aardbeving en
van totale verwoesting bevrjjd moge
blgven.
Er zgn onderwerpen, die men niet an
ders dan spottend bespreken kan. Zoo
een is dit idiote verhaal van het Cen
trum. Kan men zich een gruwzamer
spotten en miskennen denken dan dit
Room8che blad doet Na een ramp als
Italiü trof, terwjjl de monschheid hui
verend van ontzetting of weenond van
medeljjden, eerbiedig zwjjgt, daar springt
een clericaal als een paljas over de puin-
hoopen en krjjscht♦'t is do schuld van
de anti-clericalen, God heeft hen gestraft.
Ze maakten versjes en hielden vergade
ringen. 't Is zeker waar, want een pries
ter heeft het gezegd
Wendt bjj zulk gedoe de ware geloo-
vige zich niet met walg af, pijnigt hem
niet zoo'n reciamoschreeuw, op zóó'n
plaats en zóó'n tijd?
S u i t e Ra a d.
De politieke toestand.
Een Reuter-telegram uit Weenen meldt,
dat in diplomatieke kringen groote ont
roering hoerscht over oen artikel in de
Weener Zeitt waarin de volgende zin
sneden voorkomen
♦Wij gevoelen ons te meer gerust op
den vriendsebappeljjken steun der Duit-
sche regeoring, daar, ondanks de schjjn-
baro noodzakelijkheid voor ons om ge
steund te worden, niet wjj het zgn op
het oogenblik die bjj het bondgenootschap
De rouwjapon, die zjj aan had, was heel
eenvoudig. Een zwart kanten doekje
bedekte gedeelteljjk haar hoofd en op
baar mager gezicht lag een kalme en bjjna
deftige uitdrukking.
En toch was de indruk geen gunstige
misschien kwam 't doordat zij haar oogen
half toekneep.
♦Na, wat is er, Boscha," riep de jonge
graaf, wiens vroegere herinneringen
samengeweven waren met de persoon van
Bcscha, omdat zjj den ondeugenden,
kleinen jongen tot rede gebracht had. Aan
gezien de Poolsche nu echter persona
grata bjj zgn zusters geworden was, deed
Renatus zijn best om het met haar zoo
goed mogel jjk te vinden,
♦O, ik kwam alleen maar zeggen,
dat de dames van daag liever alleen
wilden eten. Maar als het mjjnheer
den graaf schikt, om oven boven
te komen, dan zullen de dames hem
gaarne ontvangen", zei de oude vrouw
in een onwelluidend Duitsch.
Reno wierp Harder een veelbeteeke-
nenden blik toe, waarop leze knikte.
♦Goed, zeg tegen mjjn zuster, dat ik
komen zal". Boscha maakte een lichte
hoofdbuiging en verdween.
♦Een afschuweijjk wjjfAls ik hier iets
te zeggen had, dan had ze al lang haar
congé gekregen", bromde Renatcs ttrwjjl
voordeel hebben, maar wel Duitsc'nland.
Want werkelgk, niet togen ons is do
onophoudelijke staatkunde van insluiting
gericht, die govolgd wordt door Engeland,
maar wel tegen don gevreesden Duitsehon
concurrent. De conferentie te Royal had
ton doel in de OoBtonrjjkBch-Hongaarsche
monarchie elke trouw aan het Drievoudig
Verbond lo verniotigen, en alle vjjande-
ljjkhedon die de annexatie van Bosnië
van de zijde van Europa ondervinden
zouden verdwijnen, zoo wjj ons genegen
toonden van dat bondgenootschap afstand
te doen.
♦Zoo Duitschland ons op hot oogenblik
in den steek liet, zouden niet wjj morgen
geïsoleerd staan, maar wel Duitschland".
Dat deze uiting ontroering wekt is
wel te begrjjpen, Tot dusver onthielden
de Oostenrijksclie bladen zich van on
vriendelijk* opmerkingen aan het adres
van den Duitsehon bondgenoot. De op
merkingen van de Zeit, dn slechts een
bevestiging zgn van de bekendo verhalen
over de Engelsohe insluitingspolitiek,
zouden zeker niet zulk een indruk hebben
teweeggebracht, wanneer niet een zinsnede
daarin voorkwam, die tot nadenken stemt.
Het is die over do samenkomst te Roval.
Daarin ligt oen verklaring opgesloten,
welke reeds goruimen tjjd in Oostenrijk
werd gevoeld, maar die nog niet openljjk
werd uitgesprokoo.
Het is bekend, dat mon in Oostenrjjk
alle moeiljjkheden, dio de annexatie van
Bosnië in Europa ondervindt, toeschrijft
aan den invloed van Engeland. De Zeit
spreekt dit thans openljjk uit, maar voegt
orbjjdie moeiljjkheden zouden onuaid-
delljjk eindigen, als Oostenrjjk zich af
keerde van zgn Duitschen bondgenoot.
Roods te Reval tjjdens de samenkomst
van koning Edward met den Tsaar werd
beproefd in Oostonrrjk de trouw aan het
Drievoudig Verbond aan 't wankelen te
brengen. Dat Oostenrjjk zich niet, als
Italië, heeft laten ompiaten door Rusland
en Engeland, is winst voor Duitschland
en een" bewjjs, dat Oostenrjjk niet de
bevoordeelde is in het bondgenootschap,
maar Duitschland.
In verband hiermede is 't te begrjjpen,
dat de Bpoech van keizer Wilhelm, waar
over we in ons vorig nummer schreven,
nog meer besproken wordt.
De officieele Reichs-Anzeiger verklaart
nu, dat de speech van den Keizer niet
voor openbaarheid bestemd was en boven
dien alleen op militaire onderworpen
betrekking had. Over de politiek, ook
over het politieke deel van dat opstel
aan graaf Schlieffen in d9 Deutsche Revue,
had do Keizer gezwegen.
Men zoekt thans naar den schuldige,
die hot geheim heeft verklaptin ver
schillende Duitsche bladen wordt de ver
onderstelling uitgesproken, dat men hier
te doen hooft met oen invloed, die het
buitenland nog meer tegen Duitschland
wil opzetten, om aldus een oorlog on-
vermjjdeljjk to maken volgens anderen is
de publicatie niet anders dan een poging
geweest om opnieuw den Keizer en den
rijkskanselier mot elkaar in conflict te
brengen.
Binnenland.
Nederland en Venezuela.
De heer Paul, als bjjzonder gezant door
de Venezuelaansche regeering belast met
een regeling van de geschillen met Euro-
hjj zich gapend oprichtte uit zgn mak-
keljjke houding en langzaam naar de
deur liep.
♦Nu, madame Boscha is in elk geval
een slimme dame, die zieh een positie
heeft weten te maken", antwoordde Har-
dor ondeugend glimlachend en knipoogde
bemoedigend tegen zgn vriend. ♦Maak
nu gebruik van die goed» gelegenheid,
Reno, en profiteer van de zachte stem
ming van je lieve zusters. Hoofd omhoog,
adio".
♦Nu doe maar een schietgebedje voor
me, oude jongen 1"
De deur viel met een luiden slag in
het slot en verstoorde daardoor de plech
tige stilto, die in huis heerschte.
Mjjnhoer von Harder was naar het
venster geloopen en tuurde met een zon
derling glansloozen blik naar buiten.
In die houding bleef hjj verscheiden
minuten onbeweegljjk staan. Toen de
jonge man zich omdraaide, speelde er
een gemeeno, hateljjke uitdrukking om
zjjn anders bjjna altgd lachonden mond.
Een soortgeljjke onvriendelijke sombere
dag, waarop geen enkele lichtstraal in staat
was den dichten mistsluier te doordringen,
zulk een dag, waarop de zon zicb schuw
verborg om niets te zien van al de
ellende, die hier ep aarde voorkomt, op
zoo'n dag was er groote verandering
peesche Staten, komt, na het voeren van
onderhandelingen te Parjjs, voor geljjk
doel naar Den Haag, van waar bjj ziju
zending te Londen zal voortzetten. Do
Venezuolaansehe ex-minister van buiten-
landsche zake»wordb eerstdaags te Parjjs
verwacht.
Uit de Pers.
Staat en Kekk.
De volgende brief is gepubliceerd
De Raad van Ministers houdt zich
overtuigd, dat do beucheljjke tjjding,
wolke op 22 dezer ter kennis van het
Noderlandsche volk is gebracht, in alle
oorden des lands stof tot diepgevoelde
erkenteljjkheid zal hebben gegeven. iHefc
Bproekt van zelf, dat ^elen en ook vole
kerken behoefte zullen gevoelen, Hare
Majesteit de Koningin, mot het oog op
Hare bigde en ernstige verwachtingen, in
hunne gebeden to gedenken. Zjj zullen
daartoe gedrongen worden reeds door do
groote liefde, welke zg der Koningin en
Haror Majesieit's Huis toedragen.
Van deze zjjde bezien, zou er voor de*
Regeering geen aanleiding tot bemoeiing
daarmede lestaan. Daar nochthans do
hoogBte Staatsbelangen zoowel met het
behoud van Harer Majesteit's leven en
gezondheid, als met do geboorte van een
troonopvolger gemoeid zgn, acht de Raad
van Ministers het plichtmatig, met het
oog daarop de voorboden der kerken te
vragen. Aan Go Js zegen is alles gelegen en
do Raad van Ministers zal dan ook de
voorbeden der berken op den koogsten'
prijs stellen dit te meer, waar hjj over
tuigd is, dat de innerljjke drang daartoo
toch reeds bestond en aanvankoljjk tot
uiting is gekomen.
Het moge den Raad van Ministers ver
gund zgn, daartoe uwo medewerking te
verzoeken.
De tjjd el jjke voorzitter
van den Raad van Ministers,
Heemskerk.
De publicatie, zegt Land en Volk,
geschiedde niet in de Staatscourantmaar
in de RotterdammerDit blad deelt mede,
dat het schrgvan ia gericht aan >de dopu-
taten van de Geref. Kerken voor de cor
respondentie met de hooge Overheid".
Wjj vermoeden, dat het aehrjjven
wjj hopen zonder taalfouten is verzon
den aan de besturen van alle kerkgenoot
schappen zonder onderscheid', niet uit
sluitend aan het genoemde, omdat dit du
bjjzondere sympathie heeft van den heer
Heemskerk of omdat het uitsluitend er op
nahoudt ♦deputaten voor de correspon
dentie met de hooge Overheid".
Nu de brief is gepubliceerd van deze
ééne zjjde, schjjnt het ons noodig, dat, niet
door De Rotterdammermaar officieel,
worde medegedeeld aan welke adressen
de brief is verzonden.
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
Kersestelen.
Kersestelen bljjken waarde te hebbeD.
P. v. d. V. sohrjjfc er over in Onze Tuinen,
zonder echter te weten waar men ze voor
gebruikt.
♦Ze moeten gedroogd zjjn en zgn dan
werkelgk niet goedkoop. Een fabrikant
sohrjjfc daar over o. m.Sedert eonige
jaren hoort men tjjdens den kersenoogsfc
van gedroogde kersestelen en geloof ik,
gekomen in het denken en zgn van Frie-
drioh von Harder.
Vast vertrouwend op God en op de
menscheid, vol verheven idealen, het
beste denkend en steeds Daar het beste
trachtend, had hij zich na don dood
zgner ouders, ofschoon absoluut van mid
delen ontbloot, vol moed en levenslust
aan het werk gezet.
Hjj was nu de eenige steun van een
schepseltje, dat voor hem het type was
van al wat, mooi, rein en voorfcreffeljjk is.
Anna Marie, je zult het eens goed
hebben, als ik mjjn doel beroikt heb,
als ik misschien wel minister geworden
ben Heb maar een paar jaar geduld,"
had de levenslustige man gezegd, toen
zgn geliefde drie jaar geleden gedwongen
werd om haar eigen brood te verdienen
en dns een batrekking als gouvernante
had aangenomen.
Ze zou naar Parjjs gaan
Ze verheugde zich zoo op haar nieuwe
plichtoD, ze was zoo big dat ze uit haat-
kleine sfeertje kon komenDie stad vol
wonderen zou zich aan haar vertoonen 1
Haar laatste blik had vol vertrouwen op
hem gerust.
Omgeven door de bekoring van echte
vrouwelgke zachtheid, stond het blond
gelokte kind nog zoo duidel jjk voor hem.
Wordt vervolgd.)
