Dinsdag 5 Januari.
96<u jaargang.
N*.
Telefoonnummer 22. Directeur A. F. a. van Seters. Uitgave van de Naarnl. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kebbemans.
De «itgaye iejer Courant gsichisdt Maandag-, Woenedag- en Vrijdagavond,
nitgozondord op feestdagen.
Prgs per fewaitaaf in Goes 0,?S, buiten Goes, franco, f CO
Afzonderlijke sommen 6 eest.
■■Handing van advartentiSn wóor uren op èe.i i3»gj]<«er
uitent.
De prjjs der gewone advertontiün ic van I -5 regel» 50 cent, olken regel meer 10 et.
BS directe opgaaf Van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prij-
slecht! tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk!- en doodberichten en do daarop betrekking bobbend*
dankbetuigingen worden van 110 regola i.berekend.
Bewijsnummers 5 oent.
Ons lichaam.
DE HUID.
Voor de Qoesche Courant zal ik een
aantal artikelen schrjjven, waarin een
gemakkelijk te volgen Leschrjjving ge
geven wordt van den bouw van het
menscheljjk lichaam, van de werking der
organen on daaraan vastgekoppeld wenken
om de gezondheid te behouden. Raad
gevingen aan ljjders zal ik absoluut niet
verstrekken en ik wil elk waarschuwen
om nooit vertrouwen to stellen in perso
nen, die beweren een zieke »per brief'
te kunnen behandelen. Dat is altjjd
wkakzalvorjj of bedrog. Wie echter,
zjjn kennis van het behoud der gezond
heid, de hygiene, en wat ik zou willen
noemen, de voorbehoedmiddelen tegen
ziekte, wil onderhouden of uitbreiden,
die zal zich, hoop ik, onder mjjne lezers
scharen. Hg zal weldra zien, dat deze
artikelen vreemd zjjn aan geleerde of
moeiljjko uitweidingen, aan voor den leek
onbeteekenende details, maar dat zjj
alleen pogen in eenvoudige, duideljjke
woorden te verklaren, hoe ons vernuftig
gebouwd lichaam functioneert, od wat
men doen en laten moet om die werk
zaamheden niet te belemmeren,
We beginnen aan dö buitenzgde en
zien don het lichaam overal, uitgezonderd
enkele insluipingen, bekleed is met een
huid.Deze bestaat uit drie op elkander lig
gende lagen. De buitenste laag is de
opperhuid, die geen bloedvaten en geen
zenuwen bevat. Men kan dit waarnemen
bjj een zeer ondiepe kwetsuur, een sneetje
of een naaldprikje. De opening in de huid
is dan goed te zien en do naald steekt
wel eens dwars door de opperhuid heen,
toch komt er geen bloed en ook gevoelt
men geen pjjn. Onder de opperhuid, die
men als boschuttingsmiddel kan beschou
wen, ligt de zeer belangrjjke lederhuid
die bestaat uit door elkander gevlochten
bundels bindweefsel, waattusschen netten
van elastische vezels. De derde laag is
het onderhuidsch celweefselook een los
vlechtwerk van bundels bindweefsel,welks
ruimten met groepen veteellen zjjn aan
gevuld.
De opperhuid zelve is weer verdeeld
in vier lagen, waarvan de buitenste de
hoornlaag heet, de verdere verdeelicg
zuilen we als voor ons doel van geen
belang laten rusten.
De huid is geen luchtdicht vel, ge
spannen over do spieren, maar integen
deel zjjn er vele gaatjes in, waardoor
het zweet naar buiten komt, waardoor
het haar groeit en waardoor we ook
ademen. Beziet men een stukje huid onder
een vergrootg'as, dan bespeurt, men oveial
fijne heuveltjes bd elk zoo'b heuveltje
bevat óf een omgebogen bloedvaatje öf
een zenuwuiteinde.
In do vingertoppen is dat 't best to
zien. Om elk gaatje dat daar is denke
men zich een groepje dezer kleine heu
veltjes. Deze verhevenheden heeten ge-
voelstepehdie uit de bovenste laag der
lederhuid komen en oprgzen tot de
onderBte van de opperhuid. Op de plaatsen
waar het gevoel het fijnst is, zooals aan
de vingertoppen en de lippen, zjjn do
gevoelstepels het talrjjkst.
Ben gezonde huid is van het grootste
belang en in gezonden staat beschut zjj
ons tegen velerlei kwalen. Als hare voor
naamste werkzaamheid kan men wel be
schouwen de zorg voor gelijkmatige
warmte binnen bet lichaam. Dit geschiedt
op de volgende bewonderenswaardige
wjjze.
De geheele huid, .behalve de opper- of
hoornhuid, is voorzien van zoer kleine
bloedvaatjes, zóó klein en zóó fijn, dat men
ze haarvaten genoemd heeft. Deze haarvaten
kunnen zich vernauwen en verwijden,
bjj verwjjding komt. er meer bloed in,
bg vernauwing minder. Als er veel bloed
in de haarvaten is wordt er ook veel
bloed aan afkoeling blootgesteld en het
geheele lichaam verliest warmte. Het
omgekeerde geschiedt als er weinig bloed
in haarvaten is, dus als deze zich ver
nauwen. fs het warm, hetzjj zomers, of
in een verwarmd vertrek, of onder te
veel dekens, dan verwijden zich de bloed
vaten, is het koud dan vernauwen zjj
zich.
Als 't warm is en er dus veel bloed
komt in de haarvaten, dan gaan ook do
ciica 2 millioen zweitkliertjes sterker
werken. Do zweetkliertjes zjjn dunne
buisjes, die, tot kluwens opgerold, vlak
onder de huid liggen. Door de wanden
van deze zweetkliertjes heen wordt hot
bloed gefiltreerd en het overtollige water
en nog andere stoffon, die in het bloed
niet inogeD zjjn, worden door de zwoot-
kliertje8 afgovoord. Het zweet verdampt
aanhoudend en door die verdamping
wordt warmte onttrokken aan de omlig
gende lichamen. Zoo zien we dus dat,
hoe warmer het lichaam wordt, boe meer
warmte ook wordt afgegeven, hoe tevens
meer zweet wordt afgescheiden, waarduor
do afkoeling bevorderd wordt.
Do huid nu, dit zeer belangrjjko
lichaamsdeel, verdient heel wat meer
verzorging en eerbied dan men or in ons
land aan geeft. Er is om een goedo huid
to behouden maar één middel, dat
is zipdeljjkheid en die laat bg de
Nederlanders zeer veel te wenschan over.
Hoe uitermate proper ons volk ook zjja
moge op zjjn huis en stal het is dat niet
op zjjn lichaam. Het is toch een onloochen
baar feit, dat menigeen slechts die doelen
van het lichaam reinigt, wolke niet door
kleeren bedekt zjjn en dat men dit jaren
achtereen, soms het geheele leven, vol
houdt, to' groote schade voor ben zelf oa-
tuurl jjk.Het behoeft geen betoog dat ziekte
kiemen, en in de eerste plaats rottings-
kiemen, in ontzagijjke hoeveelheid zullen
voorkomen ep een zwcetende, niet rein
gehouden huid. Behalve dat do onzinde
lijkheid de poriën verstopt, kunnen door
de onreinheid huidziekten ontstaan terwjjl
de liefhebbers van vuilheid, namelijk, het
ongedierte, zich zeer behageljjk gevoelen
op een vaile huid.
Wij vervollen voortdurend, de bovenste
laag van de opperhuid wordt na eenigen
tjjd vjrhoornd en afgestooten. Als
men gedurende eenige weken de huid
niet wascht, ontstaan er bjj de eerstvol
gende reiniging bij het afdrogen kleine
rolletjes. J)it zjjn de opgerolde stukjes
huid, die bjj voldoende reiniging eerder
verwjjderd zouden zjju. 't Is noodig om
bjj de reiniging zeep te gebruiken, daar
anders het huidsmoor niet opgelost wordt.
Giet mon water over de huid dan stroomt
't er weer af zonder de huid te bevoch
tigen, daar de natuuiljjke vetheid van
hot lichaam dit verhindert.
Eon vuile en ook oen niet-vuile, dcch
i FBÏÏILIE10F.
WRAAK.'
ROMAN
TAN
Doris, Vrijvrouwe van Spattger.
•Lory. ben jjj daar?"
•Ja moederBcscha zei, dat u me
wilde sproken luidde het zachte ant
woord.
De kamer, die de slanke middolmatig
groote mei8jesgeitalte binnengetreden
was, scheen, voor zoover men bjj het matte
schjjnsel van een nachtlicht kon zien, een
hoog en ruim vertrek te zjjn, waarin
het breede bed geen noemenswaardige
ruimto innam.
De met ether, kamfer en ander opwek
kende middelen bezwangerde atmosfeer
verried echter maar al te duidelijk de
ziekenkamer.
De lucht had er zelfs iets benauwends
voor bem, die er binnenkwam.
»Kom maar hier, lieveling, je bent
toch alleen 1" weerklonk het opnieuw op
matten toon van achter de bedgordjjnen.
Zeker moeder iBabel is met tante
Sehrattenbach naar het weldadigheids
concert u wilde hot immers graag
u had er haar verlof toe gegeven".
•Natuurljjk, goed Ziezoo, ga nu eens
dicht bjj mij zitten, Lory. Ik voel mg
joist van avond wat beter en kan nu het
een en ander mot je bespreken, kind".
Het jonge meisje ging naast het bod
zitten en kuste do witte, doorzichtige
hand, die op de zijden sprei lag.
Bij het schemerachtige licht kon men
de uitdrukking van haar geacht niet
onderscheiden, möar aan 't op en neergaan
van haar borst kon men zien, dat zjj
onderdrukt zat te snikken.
Maar Lory, waarom huil je Do
zieke richtte zich een klein bootje op
on keok het jongo meisje vorwgteud in
het betraande gezicht.
•Kjjk nu eens, ik ben zelf immers heele-
maal kalm ik ben gelukkig 1 Jelui moest
big zjjn, dat er nu weldra een einde zal
komen aan dit ongelukkige bestaanje
moest er je over verheugen, dat mjjn
arm, gepijnigd lichaam «indelgk rust zal
vinden. Och, Lory, ik ben zoo moe
Maar daarom moeten we niet zwak zgo.
En juist van jou, beb ik moed en kracht
verwacht, juist van jou, mjjn zonne
schijntje 1"
Zjj drukte haar trillende bandon op
het krullekopje van het voor haar knie
lende jonge meisjo en vervolgde na
een poosje op ietwat luider toonIk
heb geen laatste beschikkingen gemaakt,
dat was niet noodig. Jelui zjjt n&tuurljjk
mjjn erfgenamen en je zult voldoende
zorgen voor de bedienden en voor de
niet voldoende gereinigde huid, stoort do
onmisbare werkzaamheid der huid tot
regeling lichaamswarmte en tot verwjjde-
ring van schadeljjko stoffen, Nu weet ik
dat velen de schouders zullen ophalen
en zeggen ik baad me nooit en ben toch
gezond.
Dit verschrikkelijke d taalbegrip wildo
ik in deze artikelen bt ngden dat de
mensch meent zoo lang zich te buiten
kunnen gaan tot bjj ziek wordt. Als hjj
van eon of andere buitensporigheid, zooals
b.v. onzindelijkheid •geen last" heeft,
bljjft hjj er moe voortgaan. Maar do pgn,
de schildwacht van helievon, waarschuwt
pas als de nood rseds hoog is en het
lichaam strijdt z?o lang. mogoljjk tegen
het onverstand van zjjn meester.
De onzindelijke editor, die van zjjn niet-
reinigon »geon last" beeft, stelt zich
voortdurend aau een ernstig gevaar bloot
hjj zal eerder ziek worden dan iemand
die zich behoorljjk wascht, en behoorljjk
dat wil zeggenhet gohoole lichaam
waesehen met zeep en warm water. De
huid van den gewasschene zul do in het
lichram gedrongen schadeljjke steffen ge
makkelijker kwjjt raken en daarenboven
zal bij ziekte do reine spoediger on mot
minder kans op gevaarljjko wendingen
herstellen.
Negen tiende van de 2iokton, dio hot
menschdom toisteren zjjn aan de rnenschen
zelf to wjjten en deze .zjjn te traag om
zich er togon to verzetten.
S. C. RIBENT.
8 ut f 6 S a n t!,
wilhelms veldtochtsplan.
togen de Booron wordt nog besproken.
Nu heeft do Frankforter Volk&tmme een
geschrift ontvangen, waaruit het eene
nieuwe verklaring put voor de geschie
denis van het beruchte veldtochtsplan
van Koizor Wilhelm 1 tegen de Boereü.
Hieruit zou gebleke zii». dat hetgeen
v. Billow in don Rijksdag beweerde, wol
niet onjuist, maar zeer onvolledig was,
en dat hjj het juiste verzwegen heeft.
Het blad vertelt, dat in verscheidene
Duitscbe garnizoenen ten tijde van den
Boerenoorlog, krjjgsepeloefeningen zjjn
gehoudeD, waarbij de positie dor ver
schillende partijen werd aangegeven en
eeno mogelgko oplossiog werd besproken.
De beste daarvan, werd in doze, gelgk
bjj andere krijgssj eloefeningoc als patent
oplossing genoteerd.
Dezo patent-oplossing nu opgemaakt
door den grooten generalon staf, is voor
zien van kanttoekeningen, of zooals v.
Billow die noemde, aphorismon over
oorlogsvoering, door den Keizer persoon
lijk daaraan toegevoegd, door dezen naar
Engeland gezonden.
Waaruit bljjkt, dat v. Bülow in den
Rjjksdag slechts een halve waarheid ge
zegd heeft iets, wat volgons, het blad
soms neg erger kan zjjn dan een heelo
leugen 1
Op een halve waarheid lijkt ook het
verhaal dat Reuter uit Constantinopel
meldt als zou de Sultan zelf wonderbljj
zjjn met
den nieuwen ko r3
in zjjn rijk. Aan eon feestmaal van par
lementsleden liet hij zjjn eersten socretatis
een speech afsteken, waarin dezen o. a.
verklaarde »dat hjj die do Grondwet uan-
armen, dat weet ik. Maar, Lory ik moet
jou een verzoek doen, en je moet mo
beloven, dat je er aan zult voldoen Dat
zal je, niet waar, kind".
•Ik zal alles doori, moedertje, alles
Och, u hebt ons nooit iets opgedragen,
ik heb nooit iets voor u kunnen doen
en daarom is 't mo nu een voldoening
en een vreugde, dat ik u van dienst
kan zjjn".
De stom van het jonge meisje was nu
ook vaster geworden en zjj boog haar
hoofdje voorover om alles goed te hooren.
•Lory, ik ga gebukt onder oen soort
vau schnldgevoelSedert jelui zonnige
kinderdagen, toen ik nog in staat was
met jelui te spelen en invlood uit to
oefenen op jelui karaktervorming heb ik
mij dikwjjls, o zoo dikwjjls op eon on-
reoht betraptik wildo 't steeds goed
maken, maar dat lukte mg niet!"
Het jonge meisje bleef onbeweeglijk
zitten.
•Is 't aiet tegennatuurlijk, om van hot
eeno kind meer te houden, dan van het
andere.
Is iBabelle's bestaan niet geheel ver
groeid met hot jouwe, haar tweeling
zuster. Maar niettegenstaande dat beken
ik in dit ernstige oogenblik, hot laatste
waarin ik mjjn hart zal kunnen uitstorten,
openhartig, dat jjj Lory, me veel moer
aan het hart gaat, dan zjj
•Och neen, moedertje
tastte, in hem, den Sultan, zjjn grootsten
vjjand zou vindon 1
En zelf zoi Sultan xVbdoel Harnid
•dat het hem onmogelijk was uiting te
geven noo gelukkig hij was de parle
mentsleden te zien
Zóó ontroerd was de Sultan dat
hjj weende
Merkwaardig tccb zooals sommige heer-
Bchers onder don historiscben drang der
gebeurtenissen veranderen kunnen 1
Hierop is
in Rusland
nog niet veel hoop, zooals blijkt uit het
7olgendo bericht uit Petersburg:
Bij het begin dor bjjeonkomst van do
Rijksdooma steldo Miljoekof, de leider
kadettec, de volgende motie voorDo
Doema, haar misnoegen uitdrukkende
over de dagelijks talrjjker wordende
doodvonnissen, en het ongehoorde aan
tal terechtstellingen, die het zedeljjk ge
voel der bevolking verstompon eu de
eer van Rusland als beschaafde staat
aantasten, gaat over tot de orde van
den dag".
Het voorstel deed de rechterzjjdo on
het centrum in het geroep van Er uit
met homlosbarstende linkerzijde
juichte hot echter stormachtig toe. Do
Doema verwierp het voorstel de pro
gressisten, de kadetten, do arbeidersgroep
en de soc aal-democraten stemden voor.
Daarop las do voorzitter oen keizer
lijken oekas voor, waarhij de Doema
wegens hot Kerstfeest, tot 3 Februari
wordt verdaagd.
Binnenland.
Nederland an Venezuela.
't Schjjnt nog lang geen rozengeur en
maneschgn te zjjn tusschen ons land en
de Venozolaausche republiek De op
Curasao verschijnende Amiqoe sehrglt
althans
•President Juan Vicente Gómez schjjnt,
voorloopig althans, er niet aan te denkon
om wat in te bindenhjj houdt zich
strikt aan het program van actie, hem
door Cipriano Gastro voorgeschreven. De
regeering van Venezuela blijft Nederland
vgandig. Curasao bestaat voor haar niet.
Een katholieke veroeniging to Mara-
caibo had uit Spanje eenige zuscers van
liefde govraagd om de molaatschen to
Maracubo te komen verplegen.
Do zusters, acht in ge tal, Kwamen uit
Spanje op Curacao aau, maar reeds drie
weken achtereen wachten zjj te V9rgoefs
on het noodige verlof van de Venezolaan-
sche regeering om van Curasao uit, Ve
nezuela te mogen binnentreden.
Hetzelfde schrikbewind van Gastro
heerscht ook thans to Caracas. Wel wer
den eenige gevangenon ontslagen, maar
dat diende alleen om plaats te maken
voor anderen, die van de gewone gevan
genis naar hot •Castillo" werden over
gebracht.
Hoe lang zal doze toostand, zoo on
natuurlijk voor een besohaafd land als
Venezuela nog duren
Men meldt uit Den Haag
De heer Thielcn, Nederlandsch onder
daan, wiens eigendommen vernield wer
den bjj do woelingen tegen Castro's gezag
te CaiacaB, bevindt zich thans hier ter
stede, teneinde den bijstand onzer regee
ring in _ie roepen tot het verkrijgen ven
schadevergoeding.
Het jonge meisje streek mee haar hand
teeder over de hand dor zieke.
•Jawel hot is een waarheid, die
zich niet meor iaat bemantelen, die niet
moer geloochend kan worden. Ik heb zoo
dikwjjls over dat raadsel nagedachtik
heb mezelf herhaalde malen van hard
heid en egoïsme beschuldigd, maar het
hielp niets, Isabella bleef een vreemde
voor me; er ontstond geen echte sym
pathie tussehon ons O, hoe dikwjjls bon
ik niet ongednldig, ja onrechtvaardig ge
weest; de gebreken van dat kind irri
teerden mg en stemden mjj bitter en
waarom eigenlgk Isabella is mooi, ver
standig, en er gaat zoo'n groote bekoring
van haar uit, dat ze jou bjjua in de
schaduw stelt on toch is het, alsof een
onzichtbaar iets olko toenadering ver
hindert Zou zjj iets van dat gebrek aan
moedorliefde gevoeld hebben Maar nu
moet jjj dat alles weer goed maken,
Lory l Wat ik in mjjn onbegrijpelijk
egoïsme misdreven heb, zal nu jou lieve,
zachte hand weer goed maken. Dat moet
je levenstaak zjjn Versta je me wel,
kind
•Ja moedertje
•Goedbeloof me dan, dat als ik er
niet meer ben, jjj Isabella met dubbel
zooveel liefde ou toewijding zult om
geven en dat je zult trachten elk barer
wenschen te vervullen. Oordeel zacht
over haar gebreken en zwakheden en
De Koningin. Mej. G. Reeling Brou
wer, vroegor diroctrice van het Diaco-
nessenhuis te Leeuwarden, thans hoofd
verpleegster in de Rgkskliniek van prof.
Kouwer te Utrecht, zal als verpleegster
optreden bg de Koningin, bjj golegon-
heid van de te verwachten gebeurtenis.
Uit de S. D. A. P. In Het "Volk
bepleit mr. Troelstra het bgoenroepen
van oen buitengewoon congres »om do
Partjj uit dit mooias te helpen".
De naam van Br. Ms. nakomelingen.
Men zal hebben opgemerkt, dat de koru
vnn het besluit den datum draagt van
3 Februari 1901,den dag Da dien waarop
het huweljjk van H. M. de Koningin
werd voltrokken Het Kon. Besluit van
30 December 1908 (Sfcbl. no. 425) strekt
uitsluitend tot openbaarmaking door
plaatsing in het Staatsblad en de dag-
teekening daarvan houdt rechtstreeks ver
band mot do officieele bekendmaking van
Barer Majoeteit's zwangerschap door de
Regeeriug op Dinsdag 22 December jl.
Werden geen bijzondere bepalingen
getroffon, dan zouden de kinderen uit
Hr. Ms. huweljjk geboren, don naam des
vaders dragen en dus hertog of'hertogin
van Mecklenburg zonder meor heeten.
Slechts zou uitsluitend aan den oudsten
zoon krachtens art. 29 d >r Grondwet
toekomen de titel van Prins van Oranje.
Terecht word echter iu 1901 door
Koningin en Regeeriug de nationale en
dynastieko beteekenis begrepen van de
voorzetting van den naam van Orauje-
Nassau in het geslacht, dat uit het huwe
ljjk van de laatste afstammelinge door
manstam van Jan Willem Friso zou ont
spruiten. Daaraan is het thans gepubli
ceerde Besluit van 8 Februari 1901 te
danken, waarmede de Koningin overigens
wederom geheel handelde in overeenstem
ming met de bevoegdheid, bjj het Eersto
Book van hot Bargerljjk Wetboek (Titel
III 6Je afd.) in zake naamsverandering
in hot algemeen aan het hoofd vftn den
Staat toegekend»
Schooien Kerk.
Kerkelijk en burgerlijk huwelijk. Naar
aanleiding van bet bericht der Mtdd. Cl.
dat ds. Kerkhof, predikant bg do Goref.
Gemeente te Oost- en West-Sonburg, ren
huweljjk zou hobben bevestigd, voor dat
bet burgerlgk voltrokken was, voor welk
feit togen dion predikant een klacht zon
zjjn ingedi3nd, heeft genoemde predikant
medegedeeld, dat het bedoelde huwelijk
wol degelijk reeds door don ambtenaar
van den Burgerlgken Stand was vol
trokken. Een schriftelijk bewgs daarvan,
onderteekond door den burgemeester en
secretaris, heeft ds. Kerkhof in zjjn bezit.
Kunst en Wetenschap.
Een nieuwe planeet ontdekt.
De Londonsche correspondent van de
N. R. Ct. seinde, dat aan de storrewachfc
van Zoid-Kensington (Londen) do offi
cieele mededeeling i§ ontvangen, dat
professor Pickering, van de sterrenwacht
der Harvard-Universiteit (V. St.), de
juistheid heeft bevestigd van het bericht
der door hem gedans ortdekking van
een nieuwe groote planeet, welke nog
tracht, om mgnentwil het geluk van je
zuster te helpen bovorderan 1"
De zieke trilde over haar geheele
lichaam en legde, alsof zjj naar stuun
zocht, haar arm om don hals van het
jonge meisje.
•Ik beloof u alles, moedertje, alles,
't Is ook in 't geheel geen offer, dat u
van mg verlangt. Ondanks de gebreken
en zwakheden, waarover u sprak, houd
ik te veel van Isabella om aict met heel
veel genoegen aan uw verzoek te voldoen,"
antwoordde Lory levendig en op een toon,
die tot het hart doordrong.
•Ja, jo houdt van haar, dat is goed
fluisterdo de zieke nauweljjks verstaan
baar.
Zjj scheen geheel overmand te worden
door vermoeidheid en dus verliepen or
verscheiden minuten van een diop stil
zwegen.
Lory lag nog steeds op baar kni< Ün
voor bet bed en durfde bjjna niet adem
te halen.
Was haar moeder in slaap gevallen
Zou zjj na maar weggaan
•Lieveling, ben je er Dog
Do dorre vrouwenhand zocht al tastende
naar hot krullekopjo van het jonge
meisje
Wordt vervolgd.)
