iV. 149 1908, Donderdag 17 December, 95s" jaargang. Een moedig meisje. De uitgavo iezer Uourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoid, uitgezonderd op feestdagen. Prjji per kwartaal, in Goes 0,75B buiten Goes, franco, f ö9$8: Afzoaderljjkc nommen 5 cent. Inzending van advertantifin véor 2 u^ea op d«R dagjds? uitgnvo» De prjj» dor gewone advertentiën i» van ï-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzolfde advertentie wordt de prjj* ilechti tweemaal berekend. Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend» dankbetuigingen worden va* 110 regel» 1,berekend. Bewginummer» 5*cent. Telefoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans. ÖESCHE E01RANT. Zij die zich met 1 Januari a.s. op dit blad abonneeren, ontvaD- gen de tot dien datum verschij nende nummers gratis. Het Goesche lichtgas. In de jongste raadsvergadering heeft de heer Dekker een klacht ter sprake gebracht over het lichtgas, een klacht, waarvan we toen getuigden, dat zjj ge sproken was naar het hart van de meeste gasverbruikers. Na dien hebben we het merkwaardige verschjjnsel waargenomen, dat een gaslamp, waarover veoi reden tot ontevredenheid was, na een technische herziening een zoo verrukkelijk mooi licht verspreidde, als met kunstlicht te bereiken is. Dit bracht ons van zeil tot de over weging, dat, waar 't mogeljjk bleek om in Goes zeer goed gaslicht te hebben, dat daar do hoedanigheid van het gas geen verwjjt kon treffen, want als de qualitoifc van ons ges onvoldoende was, zou op geen enkele plaats goed licht te ontsteken zjjn. Maar toch was 't niet te ontkennen dat in onze stad de klaagzang over het gas veelvuldig gehoord werd. Om licht te brengen in deze liehtkwestie zjjn we gegaan naar den directeur der der gasfabriek en hebben den heer de Koning hierover inlichtingen gevraagd, waaraan de directeur met de meeste wel willendheid uitvoerig voldeed. Na een onderhoud ten kantore leidde de directeur ons door de fabrieu en van wat wo daar gehoord en gezien hebben zullen wo hier verslag doen. Het ongezuiverde steenkolengas bestaat uit een mengsel van een groot aantal verschillende verbindingen. Men vindt daarin olievormend gas of aethyleen, moerasgas, kooloxyde, waterstof, dampen van vluchtige brandbare teeroliën, kool zuur, zwavelkoolstof, amoniak, zwavel waterstof, cyaan, stikstof, zwaveligzuur en waterdamp. De vier gasvormige ver bindingen vormen de hoofdbestanddeelen van het lichtgas. Daar nu bp de gasbo- reiding het gas lang met tetroliön in aanraking is, zoo verzadigt her zich met teerdampen en neemt hiervan te meer op naarmate de temperatuur hooger is, ter- wjjl zich bp afkoeling van gas die vluch tige oliën grootendeels in vloeibaren of vasten toestand afscheiden. Dit is de oor zaak van het verschijnsel, dat gasbuizen bp felle vorst wel een8 verstopt raken, omdpt. zich dan vaste stoffen uitdoteer- olie afzetten. Bp de vriesdagen in begin October deden zich dan ook dadeljjk klachten hooren over »slecht gas", terwjjl toch niet het gas, maar de vorst daaraan schuld had. Van grooter invloed op het licht is, de afscheiding van naphtaline in de buizen. De naphtaline kristaliseert en verstopt de Duizen of wel fijne naphtaline- deeltjes worden naar de binnenleiding gevoerd. Een jaar geleden heeft men een inrichting aangekocht om aan de gasfabriek de naphtaline terug te houden, door het ruwe gas met steenkoolteerolie met hoog kookpunt, waarin naphtaline oplost, te waBBchen. Dit heeft goed geholpen, maar nog niet zoo dat hot gasj absoluut naphtaline-vrjj is. Met veel duurdere toestellen zou dat wel te bereiken zjjn, doch men zou dan in een ander kwaad vervallen de licht sterkte van het gas zou verminderen on de klachten zouden toenemen. De rodon van minder goed licht is i FEU1LLI1GE Uit het Engelsch. Richard Wareham lag op zpn rug op het gras onder een olmboom en, droome- rig een lekkero sigaar rookende, was hp zoo dicht bp de verwezenlijking zjjner denkbeelden, als hp maar ooit zou zpn. In het bezit van kapitaal, veel vrpen tpd en een gevoel van groote tevredenheid over zpn tegenwoordige positie, was Wareham een gelukkig man. Het half heeren-, half vagebondenleven, dat hp den heelen zomer geleid had, paste precies bp hem. Zpn kamers in de dorpsherberg tegen over den heuvel waren comfortabel, zpn portefeuille was vol schetsen, maar meer dan alles, duizendmaal beter dan alles, hp had in deze niet druk bezochte, heer- ljjke streek gevonden wat hp eerljjk meende te zpn het liefste, aardigste en eenvoudigste meisje, dat er orgens onder de zon kan gevonden worden. echter niet te zoeken in het gas. De directeur toonde dat met oen aantal staaltjes aan. Zoo kwam er een klacht in van iemand, die op een meter voor drie lichten, geplaatst had een gaskachel, een gaskomfoor en twee lichten. Een ander betoogde dat de buizen te nauw waren en er te weinig druk gegeven werd. 't Bleek dat de branders der lampen vervuild waren. Eon derde zei dat in een kamer goed en in de andere slecht licht brandde enz. Men is in 't algemeen geneigd om als hot gaslicht niet voldoet, dit onmiddelljjk toe te schrjjven aan de hoedanigheid van het gas, terwijl nog altjjd gebleken is, dat nooit het gas, maar altjjd de toestellen of de naphtaline oorzaak waren van minder licht, 't Is nog niet voorgekomen, dat een gasverbruiker, die reden tot klagen had, niet geholpen kon worden, en 't bleek o. a. onlangs, dat iemand, die zich een nieuwe gaslamp had aangeschaft, het slechte licht ook toen verkeerdeljjk aan het gas toeschreef, daar de regulateur in zpn nieuwe lamp niet functioneerde. Hoe men te haudelen heefc, als het gas onvoldoende verlichting brengt, zal na het bovenstaande wel duidelpk zpn. Niet klagen tegen uw huisgenooten of kennissen, maar hulp vragen aan de gas fabriek, waar men de oorzaak der licht- vermindering wel zal weten te vinden. B m i t s n I a b si. Onrustbarende verschijnselen. Voor elke koloniale mogendheid komt het oogenblik, dat zjj de verhouding tusschen moederland en koloniën dient te wpzigen, den aard der banden die beiden aaneen koppelen, dient te veran deren, wil zjj de koloniën niet verliezen. Ten opzichte van zpn Australische en Zuid-Afrikaansche koloniën heeft Enge land dit reeds ingezien, doch vooral wat Australië betreft was het probleem be trekkelijk eenvoudig. De overheerschende bewoners in Australië zjjn niet de inboorlingen, doch zpn afstammelingen van Europeanen, voornamelijkEngelschen enter wjjl-Austra- lië nu zoo goed als geheel onafhanke lijk is, is het toch niet vervreemd van het moederland. Ook Zuid-Afrika verheugt zich in een zekere mate van onafhankelijkheid, doch daar krjjgt de toestand een ander aanzien, doordat in een groot deel van Zuid Afrika niet het Engelsche, maar het Hollandsche element het meest op den voorgrond komt. Als e nmaal de Hollanders in Zuid- Afrika geheel tot het besef van hun kracht zjjn gekomen en een Zuid-Afri kaansche statenbond de banden tuss hen Transvaalsche, Vrijstaatsche en Kaapsche Hollanders nauwer zal hebben toegehaald, is het de vraag of do betrekkingen tus schen moederland en kolonie even harte- ljjk zullen bljjven als zo tot dusver waren tasschon Australië en het moederland Nog moeieljjkor echter wordt het pro bleem, waar het betreft uitgestrekte bezittingen, die bevolkt zpn door een geheel ander menschenras dan het Engel sche, zooals b.v. in Indië, waar de Euro peanen tegenover de inlanders verreweg in de minderheid zpn. In Engelsch-lndië broeit het den laat- ston tpd. De millioenen inlandeis be ginnen te ontwaken uit hun eeuwpnlan- gen dommel, meenen recht te hebben op meer medezeggingsschap in het lands bestuur dan hun tot nog toe gegund werd en zelfs zpn er teekenen, die wijzen op een beweging om zich goheel los te maken van Engeland. Iniandscho bladen voeron een heftige propaganda togen de Engelsche overheer- sching, geheime vereenigingen worden gevormd, nu en dan worden aanslagen gepleegd op Europeanen en do talrjjke airestatios,' die r°:ds hebben plaats ge had, vermochten niet do steeds dreigender beweging den kop in te drukken. Voor het oogenblik is die beweging nog niet van direct ge/aar, doch in de naaste toekomst kan dit veranderen en als het workelpk in Engelsch-lndië mocht komen tot een algemeenen, goed geor- gani8eorden opstand, dan is het niet zoo heel zeker dat hot sterke, goed geschoolde Engelsche leger opgewassen zal zpn tegen de millioenen, die zich bovrjjden willen van het Engelsche juk. Er broeit iets in Azië en ook dichter bp, in ons eigen werelddeel kunnen we opmerken het verlangen van een volk, dat besohouwd wil worden als volwassen en in staat om zelf over zpn lot te beslissen Wo doelen op Duitschland, waar de laatste weken is ontstaan een Vrees voor het conservatisme. Na de bekende gobeurtenisson in ver band met het interview van keize Wilhelm was bjj het Duitsche \olk de hoop ont waakt, dat het uit zou zpn met hot per soonlijk regime des keizers, dat de vorst in zou zien, dat hij niet zelfstandig over het wel en wee van Duitschland mag be schikken. Uit verschillonde berichten bljjkt echter dat aan het hof te Potsdan duistere machten werkzaam zpn. Conservatieve raadgevers schjjnea Wilhelm II te hebben ingefluisterd, dat hij, >keizer bjj de gratie Gods" volkomen bevoegd en bekwaam is zonder eenige verantwoordelijkheid tegenover het parle ment, de buitenlandsche politiek te leiden. Beteekenisvol vooi de stemming onder het Duitsche volk zpn echter de be schouwingen der voornaamste bladen. Als een officieus blad als de Köln. Ztq. den keizer ernBtig waarschuwt en zegt, dat het luisteren naar do raadgevingen der reactionnairen zou zpn »het bankroet van de kroon", dan ligt hierin een be dekt droigement, dat teekenend is voor den onder heel het Duitsche volk heerschen- den geest. De groote tegenstander van Duitsch land, de Franscho republiek, is gisteren plotseling opgeschrikt door een bericht over een Muiterij in het vreemdenlegioen. In Zuid-Oran is een trein, waarin zich o. m. generaal Vigy en kolonel Bouillon bevonden aangehouden door 49 oproerige, geheel in uniform gekleede en gewapende muitelingen Hun aanvoerder was een gewezen onder-officier, die zich in lnite- nantsuniform had gestoken. De aanvoerder der bende beval den machinist terug te rjjden en toen deze een schrifteljjk bevel verlangde, schreef hjj een briefje, dat hjj onderteekende met »de Pal, luitenant bjj het vreemde lingenlegioen". De soldaten Btapten in den trein on deze stoomde terug, 's Och tends omstreeks 3 uur, dicht bjj El Bida, gaf de zoogenaamde luitenant bevel tot stoppen. Hjj en de overige soldaten stapten uit. De luitenant commandoordo »Voor- waartB marsch" en de troep verdween in zuidwestelijke richting. Eerst thans kon de trein zpn weg naar Oran vervolgen. Men begrjjpt welk een ontroering het bericht van deze muiterp braoht. Uit gebreide maatregelen werden getroffen hem in de schaduw slapende. Hjj had hom maar weinig gesproken, doch hjj zag hem aan voor een onschadeljjken nietsnutter. »Ik heb je gezocht", herhaalde de man. »Dat heb je me al gezegd", antwoordde Wareham, een dikke rookwolk de lucht inblazend. »En >De menBchen in de herberg hebben me gestuurd om u te halen. Ik zeide hun dat ik dacht dat u dezen kant waart gedaan, bjj den ouden molen. Dat is ge- woonljjk zoo, niet »Wat willen ze van me hebben in de herberg vroeg Richard kortaf. »Wel je paard is niet in orde.'t Beest heeft zpn poot gebroken." Wareham sprong onmiddellpk op. »Watl" riep hjj uit. »Mijn aime Bess. Hoe is dat gebeurd »Dat weet ik niet. 'k Denk, dat ze 't zullen moeten doodschieten. Ze wachten slechts op uw orders". »Arme Bess 1" herhaaldo Richard, over het hek springend en den man een geldstuk in de hand stoppend. >Ik dank je zeer, man, voor je moeite. Kom mee. Ik zal je noodig hebben." »Wel gaat u maar recht door, ik volg wel. Ik heb rheumatiek in de beenen en moet nu langzaam loopen." Wareham liep met vluggen tred en de ander volgde, langzaam hinkende. Nau- weljjks was Richard echter aohter den heuvel verdwenen, of 's mans wjjze van doen veranderde geheel en al. Zjjn pjjn- ljjke uitdrukking verdween, zpn beenen schenen plotseling nieuwe kracht te heb ben gekregenhjj koerde snol om en liep vlug in tegenovergestelde richting, niet naar het dorp, maar recht op Morse's molen aan. Morse's molen stond tusschen de heu velen, daar waar de straatweg, een sterke kromming makende, recht over den dam gaat. Een beetje vervallen en met mos begrooid was hot 't schilderachtigste piekje van het landschap. Het zuideljjke deel van het gebouw was door den mole naar voor woning bestemd. Hier had Abner Morse lang met zpn dochter ge woond. De dorpelingen beweerden, dat hjj rjjk was. Wordt vervolgd.) Of hjj baar liof had of niet, ja dat wiBt bjj oigenljjk zelf niet. Toen hjj Dolly Morse voor 't eerst zag, was hjj verrukt over de verschjjning, maar anders niet. Eerst toen bjj verscheidene bezoeken in Morse's molen had afgelegd om er schetsen te maken, begonnen Dolly's mooie oogen hem in zijn droomen te achtervolgen en toen eerst kwam hjj tot do ontdekking dat, welken weg hjj ook insloeg, alle, het leek wel op geheimzinnige wjjze, langs den molen en het waterwiel leidden. Als hjj vischte, dan ging hjj zeker langs den molenals bjj schetsen maakte, wolk voorwerp was or dan schilderachtiger dan het oude gebouw zelf, met zjjn na- burigen dam, waar het water in een breeden zilver-helderen stroom af viel Soms sprak hjj wel eenB met Dolly, somB was ze onzichtbaaren eindelijk begon hjj zichzelf te verdenken, dat het van het zien van haar afhing, of de dag voor hem vroolpk zou zpn of somber en loom. En zoo zou elke vreemdeling, die deze dingen wist, best hebben kunnen raden wat het onderwerp was van Wareham's gedachten, toen hjj daar dien zoelen zomermorgen, met een sigaar in den mond, op den rug in het gras lag. Maar welke ze ook mochten wezen, long zou hjj er niet van genieten. »Zoo, ben je daar riep een ruwe man, die hem genaderd was. »Ik ben je aan 't zoeken." Wareham richtte zich op een elleboog op en keek den spreker aan. Hjj zag een door de zon gebruind man in een onbe holpen houding, op het hek leunend. Hjj was ongeschoron en zjjn jas en broek hadden eens betere dagen gekend en droegen thans, juist niet voor sieraad, franjes. Zpn bloote teenen staken door zpn schoenen, zpn hoofd, met de donkere haren, was gedekt door een strooien hoed, waar de rand bjj neerhing en zpn vadsige houding,zpn onbeschaafd gezicht, zpn algemeen onbeschoft voorkomen, stempelden hem als behoorende tot die categorie van filosofen, die men gewoon lijk den naam van »landlooper" Bchenkt. Wareham had hem al dikwjjls ontmoet. Soms zag hjj hem in de gelagkamer van de herberg, soms trof hjj hem aan als hjj aan 't visschen was, soms vond hjj om de muiters in handen te krjjgen. Een afdeeling gendarmen is er reeds in geslaagd 32 hunner gevangen te nemen. De anderen, onder aanvoering van den als luitenant gekleeden oud-onderofficier, vluchtten in de richting der grenzen. Binnenland. Nederland en Venezuela. Eindeljjk een daad 1 De Nederlandsche kruiser Gelderland heeft zich Zaterdag van het Venezolaan- sche kustbewakingsvaartuig Alix in zee bjj Puerto Cabello meester gemaakt. De Nederlandsche vlag werd aan boord vau de Alix geheschen, en de bemanning van dat schip werd naar den wal gezonden. Een Nederlandsch officier en matrozen kwamen als nieuwe bemanning op het schip, en de Alix word naar Willemstad gesleept, waar zjj is aangekomen. Of schoon men te Puerto Cabello de opbren ging van het schip zeer goed kon waar nemen, vuurden de forten daar niet. Op Curagao heerscht groote geestdrift. Uit de Venezolaansche hoofstad Caracas wordt gemeld De tjjding van het in beslagnemen van het Venezolaansche kustbewakings schip Alix door de Gelderland werd hier Maandagmorgen bekend. Een volks menigte op het Bolivarplein verzameld hield een betooging ten gunste van de Regeoring. Een tegenbetooging van een menigte, waaronder vele Btudenten had plaats buiten het bureau van blad El Constitucional, het orgaan von Castro. Het gevolg hiervan was een geregeld gevecht met d e beambten van het blad, waarbjj schoten werden gewisseld. Hot gevecht duurde 5 minuten er werden verscheidene personen gewond, van wie er een reeds is gestorven. Do te hulp geroepen politie verscheen, gewapend met geweren. De menigte werd verstrooid. De kapitein van de Alix is te Puerto Cabello aan land gezet en heeft naar Caracas hec volgende, 12 December geda teerde bericht doorgezonden, dat hem door een officier van de Gelderland, die aan boord van de Alix was gekomen, werd ter hand gesteld H. M. de Koningin der Nederlanden heeft Haar oorlogssche pen opgedragen alle Venezolaansche regeeringsvaartuigen aan te houden en tjjdeljjk in beslag te nemen. Dit is een représsaile-maatregel. Wjj verzoeken u de vlag te strjjken en uw schip met alle op varenden aan den commandant van de Gelderland over te geven. Alle weerstand is nutteloos. Indien gjj u verzet, zei het gevolg zpn, dat uw schip verloren gaat en velen uwer den dood vinden. Dit bericht was geteekend door den adelborst le klasse (second lieutenant) Boinar. Generaal Gomez vaardigde een decreet uit, waarin de inbeslagneming van de Alexis, wordt medegedeeld, waarna het stuk vervolgtIk beschouw deze daden alB een wezenljjke schending van het grondgebied van Venezuela, een aanval tegen de Venezolaansche regeering al» een ern8tigen aanslag op de nationale souve- reiniteit, als een bedreiging van de terri toriale onschendbaarheid, de eer en de waardigheid van Venezu la. Het vador- lsnl in gevaar zjjnde, verklaar ik de natie te zpn in staat van verdediging. Dienten gevolge noemt het hoofd van het uitvoe rend bewind op zich en zal hjj uitvoeren de buitengewone bevoegdheden hem bjj afdeeling 8 art. 80 der Venezolaansche grondwet toegekend. Een regeoringsgezinde betooging had plaats buiten het gele huis, het officieele verbljjf van den president. Gomez, het plein naar het preBidents- huis overstekende, werd door de menigte geestdriftig begroet. Het presidentshuis zelfs was vol met op den voorgrond tredende personentoespraken werden gehouden op het plein, waarbjj de ios- lating van de politieke gevangenen werd gevraagd, alsmede afschaffing van de regeeringsmonopolies. Paul, de minister van buitenland8ohe zaken, antwoordde en maande het volk aan vertrouwen te stellen in Gomez $m de moeiljjke vraagstukken, die Venezuela in verwarring brengen, tot oplossing te brengen. Hjj Bmeekte hen Gomez te helpen in het dragen van den last der verantwoordelijkheid. Uit Den Haag wordt gemeld Het aanhouden en opbrengen van Vene zolaansche kust-, recherche- en andere gouvernementsvaartuigen van de aan houding van een dezer schepen door den kruiser ^Gelderland" is hier te lande ambteljjke bevestiging ontvangen moet worden aangemerkt als een begin van uitvoering van represaillemaatregelen, welke in overleg met de Nederlandsche regeering genomen zjjn ter zake van een meer werkdadig optreden van onze oor logsschepen, die met het oog op de ver wikkelingen met Venezuela naar de West- Indische wateren gezonden zpn. Zooals reeds gemeld is, beperkt de opdracht aan de Hollandsche marine zich voor- loopig tot het buitengaats aanhouden en naar de haven van Curasao voeren van Venezolaansche marine- en gouverne mentsvaartuigen, die de havens der Repu bliek verlaten met oorlogsmateriaal voor andere havens en zich in zee vertoonen, met dien verstande, dat particuliere schepen, behoorende tot de handelsvloot van dat land, ongemoeid worden gelaten. Van den gouverneur van Curasao is per telegram, d.d. 14 dezer, bericht ont vangen, dat het pantserBchip Jacob van Heemskerck den 13den dezer noordeljjk van Cumana den schoener der Venezo- laansohe gouvernementsmarine 23 de Mayo (d.i. 23 Mei) heeft genomen, dat de be manning met hare wapenen geland is, en dat verwacht wordt, dat oorlogsschip en schoener 15 dezer te Willemstad op Cura9ao zullen binnenvallen. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. De behandeling van de oorlogsbogroo- ting leverde over 't algemeen te weinig belangrjjks op om er veel ruimte in ons blad aan te kunnen offeren. Er werd nogal duchtig tegen de beoordeelingstjjden der officieren gefulmineerd door de heeren van Idsinga, Thomson; Tydeman en Mar- chant. De oud-minister van oorlog, Eland, toetste zpn eigen hervormingsplannen aan die van minister Sabron. Tegen de loting gaan meer en meer stemmen op. VelerzjjdB drong men op vervanging daarvan aan door een zeer scherpe keuring. Slecht» de heer Tydeman vond de loting toch nog noodig voor de selectie, wjjl scherpe keuring wille keur kan meebrengen. De heer Thomson behandelde onder sommige meer speciale punten het kader- vraagstuk voor de aanvoering is militie voor de opvoeding beroepskader nood zakelijk. Een Btrenge soheiding tusschen die beide behoort te worden doorgevoerd ziedaar iü enkele woorden het plan van den Leeuwarder afgevaardigde. Een merkwaardig staaltje vau tactiek werd door den heer Arts (katholiek) ge leverd en door den heer Marchant ge releveerd. De heer Arts die tegen Staal's begrooting stemde, omdat deze een ver-

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1908 | | pagina 1