N*. 147 1908,
Zaterdag 12 December.
95
jaargang.
sle
iiOESGHË
De uitgave dezer Qourant geschiedt Maandag-, Woeaidag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feeitdagoa.
Prjjs per kwartaal, in Goes 0,7^ buiten Goes, franco, I^SIi
Afzonderljjke nemmers S cent.
Iianding van advartcntilRi vóór 2 uran op dagQdor
uitflavoa
COURANT.
De prjj» der gewone advertonti8n i> van 1-5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 et.
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prij.
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend#
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 eent.
ïdefoonaummer
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gfoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Zij die zich met 1 Januari a.s.
op dit blad abonnesren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Maakt u gereed 1
De verschillende politieke partgen in
de Tweed# Kamer kunnen we samenvat
ten in drie groepen uiterst links, uiterst
reehts en midden. Onder uiterst links
verstaan we hier de ol-Aerscheiden seha-
keeringen der sociaal-democraten, onder
uiterst rechts dj ciericalen en onder de
middenstof all ->n, die zich liberaal noemen.
Beschouwen we deze groepen in de werk
zaamheid voor hunne partgen, dan moe
ten w# toegeven, dat de twee uiterste
groepen onvermoeid jjveren en propa-
gadeeren, terwjjl de middenstanders met
kalme bezadigdheid teren op ouden roem.
De liberalen maken zich niet druk alleen
vlak voor en gedurende de verkiezingen
schrikken ze op om dan door redevoe
ringen geschriften te pogen in te halen
wat ze in vier jaren verloren hebben.
Gelnkt het, fiat, dan zjjn ze weer voor
vi#r jaar binnen, gelukt het niet, dan
maar gehoopt op een volgenden keer.
De sociaal-demooraten werken onop
houdelijk en overal, in hun vakvereni
gingen, in hnn afdeelingen, in hun ge
schriften en bladen en niets laten ze
voorbjj gaan dat hen voornit kan helpen,
al il 't ook maar een duim. De room-
sohen staan onder voortdurende contróle
hunner geestoljjken, werden door dezen
opgewekt en vermaand en ook bjj hen
ontwaakt meer en meer het begrip dat
de sociale actie een levensvoorwaarde is
voor hunne partij. De anti-revolutionai-
ren en christ.-historiBchen gaan ook in
hun propaganda samen met de katholie
ke!. Ook bg hen gaat van de geestelijken
grooton invloed uit op de massa, de
bjj bel zegt hun precies wie ze mceten
kiezen in hnn vereenigingen v ordt
voortdurend voeling gehouden tnsichen
leiders en kiezers. Daarbij komt nog dat
de olericale partgen het ontzaglijke voor
deel hebben, dat op hun scholen, jonge-
lingsvereenigingen, katholieke kringen,
enz. de kinderen en de jongelingen op
gekweekt worden tot onwankelbaar recht-
sebe kiezers.
De liberalen staan, of liever zitten
tegenover dien ongebreidelden jjver met
een rustte glimlachje en half geloken
oogen. 't Gaat hun niet aan en ze komen
er toch wel't is een oude gevestigde
zaak en als de klanten niet willen komen
moeten ze maar bg een ander gaan, maar
aan reclame doen ze niet.
Zoo'n houding getuigt wel van zelfbe
wustheid en men kan er zeker van zgn,
dat zjj die zith scharen onder dejvanen
der vrjjzinnigen, dat doen uit algeheele
overtuiging, zonder eenige pressie. Maar
dat is niet geneeg. Als ze in 1909 niet
geslagen willen worden, dienen ze hmn
actie vóór Juni te beginnen en niet in
eon staat fossiele verst jj ving te big ven
tot het oogenblik dat de stembiljetten
worden uitgereikt.
Het weder optreden van den man, die,
a m
Een Kerstavond in het Circus.
Uit het Duitsok van Signer Saltarino
door Deno Bele.
Eindeljjk hoorde men een Bohril ge
rekt geflait over den djjk, die de spoor
lijn dioht bg de stad half omringde en
weinige oogenblikken later kwam de met
jji en sneeuw bedekte trein in 't gezicht.
Benige meters voor het begin van 't
ptrron was een overweg, die de aan den
wissel staanden baanwachter, slechts aan
dén zjjde, die naar het open veld voerde,
geilotea had. Naar de stadszjjde was de
boom open.
De trein kwam diohterbgonwille
keurig richtten zich de oogen der wach
tenden op het steunende en sissende
gevaarte.
Plotseling klonk een angstkreet nit
honderden kelen. Een equipage, waarvan
de koetsier alle macht over de beide
paarden verloren had, kwam in wilde
vaart op den overweg aan. Slap, bleek,
totaal verbgsterd, hield de koetsier zich
aan den bok vast, de paarden aan hun
eigen woestheid ove» latende, terwgl in
den wagen een ongeveer zesjarig meisje
■at, die wel is waar angstig naar den
koetsier keet, maar tooh niet bswust
zooals wjjlen P. L. Tak uitdrukte, »sinds
1897 den verkiezingsstrijd willens en we
tens heeft vervalscht" hut oprjjzen van
dr. Kuyper is ongetwjjfeld een fortuintje
voor onze medestanders. Bg rechts heeft
't wel den schgn of 't botertje tot den boóm
iB tusschen Kuyper en Heemskerk en men
doet wol zgn bast om te getuigen dat alle
coalitie-broeders met aanhankeljjken
eerbied en vertrouwen tot Kuyper
opzien, maar in wezen is dat niet zoo
mooi. Van een nieuw Kuyper-regime
zgn niet uitsluitend de liberalen en de
soc.-democraten afkeerig, ook reohts zgn
er velen, die hiervan zeggen »Tout ce
que vou8 voulez, mais pas <?a", alles wat
ge wilt, maar dat niet.
Voor de liberalen is het weder naar
voor komen van dr. Kuyper een aanspo
ring tot grooter waakzaamheid, tot meer
der strijdvaardigheid en 'tdrjjft de ver
spreid rustende groepen tot een slagvaar
digen phalanx samen.
Het orgaan van de oud-liberalen De
Nieuwe Courant heeft zgn vrienden gead
viseerd het nu zittende kabinet te steunen,
niet te veel, omdat dan Kuyper de over
hand zou krjjgen, maar ook niet zoo
weinig, dat het kabinet zou moeten af
treden. Of die vrienden dezen raad zullen
opvolgen, moeten- we afwachten, maur
als ze 't doen moeten ze een anderen naam
kiezen, b.v. christelijk schuin rechtschen.
Dat het blad der groot werkgevers zoo
adviseert, is wel te begrijpen, daarvoor
is 't werkgeversorgaan, maar voor de libe
ralen, die dezen naam in waarheid drageu,
is er slechts één weg te gaan en die
leidt niet tot het jolig kabinet, dat aau
de Kamerleden zooveel vrooljjke uren
geeft. De liberalen moeten alles vermgden,
waardoor zg voor de Nieuwe Courant on
hare volgelingen aannemelijk zonden
worden. Ondeugdelijke elementen dient
men te verwijderen en als uw linker oog u
ergert, zoo ruk het uit en werp het van u.
Er is een tjjd geweest dat de vrijzinni
gen de eerste en beste krachten leverden
op het terrein der sociale politiek. Dat
wa» in 1887, 1890 tot ongeveer 1895, in
de dagen dat BorgoBius, Kerdjjk, Veegens
en van Houten met jeugdig vuur bezield
waren. Die tgd kan terugkomen als men
't ernstig wil. 't Ontbreekt de liberale
partgen niet aan kracht, noch aan be
kwame leiders, dech dan dient men anders
te handelen dan tot nu. Niemand behoeft
te wachten tot een ander is voorgegaan,
de liberalen in Zeeland, die sinds 1905
genoegeljjk dutten, mogen langzamerhand
wel toonen, dat ze nu uitgeslapen zgn
en met frissohe krachten zich opmaken
tot den strjjd.
»Daer is ghenoech ghesejjt voor diet
[wil verstaen".
B t g n i a d.
Dl VREDE81DEE.
Onbegrijpelijk is de volksziel. Terwgl
in West-Europa het volk overal in de
vorige eeuw een overwegenden invloed
heeft gekregen op het staatsbestuur en
onder de individuen meer en meer het
deekbaeld is doorgedrongen, dat de oailog
is een overblijfsel uit oude tjjden, een
overbljjfsei, dat zoo spoedig mogelgk
dient te verdwjjnon, is er practisch nog
zoo goed als niets gedaan om den wereld
was van het verschrikkelijke gevaar,
waarin zij verkeerde. Trein en equipage
moesteu te geljjk op don overweg zgn,
en hot leven der zich in 't rjjtuig beviB-
dendo personen verkeerde in het groetste
gevaar.
En terwgl de mensehen op het perron
schreeuwden en dooreenliepen en de vrou
wen jammerden en huilden en de straat
jongens het rijtuig achterna liepen, vloog
bliksemsnel, een jong, vrouweljjk wezen
met vliegende zwarte vlechten tusschen
de equipage en de rails. Tusschen het
vernieuwd© angstgeschreeuw der menigte
mengde zich schril en akelig, de fluit
van den locomotief, waarvan de machinist
uit alle macht peogde te remmen.
Het jonge meisje had snel als de ge
dachte de teugels van een der wild
steigerende paarden gegrepen, was eenige
passen möogeloopen, was toen, met be-
wonderingswaardige moed en handigheid
op den disselboom gesprongen, had van
daar uit het paaid bg den kop gepakt,
ongeveer zooals rjjderessen in een circus
doen als zg over een hindernis voltigee
ren, ou tügelgk stevig als met jjzeren
kracht, met duim en wijsvinger der lin
kerhand in de neusgaton van het paard
gegrepen. En het in den grond niet
boosaardige paard pareerde oogenblikke-
ljjk, toen het een sterke menschenhand
voelde het sprong op zg, bleef staan,
en stuitte ook de razeude vaart van het
vrede voor goed te bevestigen.
De conferenties in Den Haag, ze hebben
een oogenblik de meeste optimistischen
onder ons de hoop doen voeden, dat wer-
keljjk binnen niet al te laogen tgd het
oogenblik zou aanbreken, waarop ten
minste een oorlog in Europa tot
de onmogelijkheden zou behooren, doch
zoo reeds de ervaring dei laatste jaren
niet een einde heeft gemaakt aan die ver
wachting dor vredesvrienden, dan zul
len dezen dan nu tooh, na de gebeurte
nissen in den Balkan, hebben ingezien, dat
nog heel wat zal moeten veranderen in
den mensch zelve, eer het tjjdperk van
eeuwigen vrede zal aanbreken.
Vooralsnog bljjft van kracht de spreuk
wilt gjj den vrede, bereidt u ten
oorlog.
En het bedroevende is, dat zelfs staten,
die zeker geea veroveringszucht kunnen
koesteren, mede moeten doen aan die
algemeene wapening.
In België wordt die noodzakelijkheid
sterker dan ooit gevoold door aen deel der
bevolking en voornameljjk vrgzinnige
bladen wjjzcn op de gevaarlgke ligging
van Belgp, die in den loop der eeuwen
dat land steeds heeft gemaakt tot het
slagveld van Europa.
De Belgische minister v*n oorlog
heeft onlangs verklaard dat de toe
stand niet kan bljjven, zooals hg nu
is en de minister - president heeft
onder den druk van die verklaring
moeten toezeggen, dat de kwestie in
onderzoek zal worden genomen, e n
toezegging, waarmede de vrjjzinnigen en
een deel der reohtsche partjj em haar
vaagheid geen vrede nemen.
Eu ook in Italië zal men weder mil-
lioenen gaan uitgeven voor versterking
der grenzen voornamelgk van de Oosten-
rijksche grenzen.
En toch, de individuen, waaruit de
volken zgn samengesteld, hunkeren naar
vermindering der militaire laBten, doch
de voikeren zelf, heóben nog niits van
beteekenis gedaan om zulk een vermin
dering te verkrjjgen.
In Engeland is het legervraagctuk
tegenwoordig ook weder aan de orde
van den dag en ïd de groote Ntord-
Aiuerikaansche republiek heeft pas pre
sident Roosevelt weder aangedrongen op
uitbreiding der vloot en reorganisatie
der landmacht.
Maar in een opzicht zijn we vooruit
gegaan.
Het verantwoordelijkheidsgevoel
der machthebbers
is toegenomen en bg geschillen, die
vroeger onherroepelijk tot een oorlog
zouden hebben geleid, wordt nu alles
gedaan om een minnelgke schikking te
verkrjjgen. Een sterk voorbeeld hiervan
is da Balkan-kwestie. Geen der groote
mogendheden, bij die kwestie betrokken,
toont tot nu neiging haar toevlucht
te nemen tot wapengeweld en zelfs Rus
land, welks houding reeds tot eenige
ongerustheid had aanlei ing gegeven,
heeft Servië en Montenegro doen verstaan,
dat het om der wille der Balkan-kwestio
geen oorlog wil voeren.
Vooruitgang is er das, maar we zgn
nog verre van het ideaal, welks bereiking
sommige optimisten kort voor de eerste
Haagsche vredesconferentie zoo nabjj
waanden.
Staten-Generaal,
andere paard. Het gebeurde alles zoo
snel, dat de oogen van de toeschouwers
nauwelijks het voorgevallene konden vol
gen, men zag slechts, dat de trein Dauwe-
ljjks twee schreden van de bevende paar
den, wier teugels door een bleek, jong
meisje werden vastgehouden, voorbjjrolde.
Het was Emeline Bellini, die het
heldenstuk had volvoerdhet kon oek
niemand anders yjn dan een kind uit
het circus, eene \cningin der luoht,
die dageljjks den dood zonder vrees in
hot aangezicht ziet, bg wie zich steeds
tegenwoordigheid van geest en vastbera
denheid aan moed paart. Zjj moest snel en
zeker haar beldenBtuk ten uitvoer brengen.
De jeugdige kunstenares mocht niet
een seconde aarzelen om het paard in de
neusgaten te grjjpen. Anders was zjj, met
het kind en den man verloren. Maar zjj
deed het zonder opwinding, als uit
instinct, zooais ze in 't circus op de
hooge trapéze haar tegenpartjj opvangt,
die in een reuzenluchtsprong op haar
toevliegt, om in haar handen terecht te
komen. Grjjpt ijj hem niet bliksem
snel en stevig, dan stort hjj naar beneden.
Leven en dood hangen aan het knippen
der oogen, aau het oogenblikkeljjk vast-
grjjpon. De kinderen uit een circus
hebben geene zenuwen.
"Welk een gejuich, toen Emeline het
ongedeerde, schreiende kind uit het
rjjtuig tilde, en op het perron zette 1
TWEEDE KAMER.
Behalve klachten van de heeren Hugen-
holfcz, Thomson en Verhey over den t e-
stand van onze marine, de oorlogsbodems,
kanonnen enz., heeft de heer Duymaer
van Twist een liedje gekweeld getiteld
>De zedige matroos". Hg vond 't zoo'n
gruwel dat matrozen in vreemde haven
plaatsen 's nachts mogen passagieren en
hg wist een voorbeeld van matrozen, die
's nachts om dón uur nog jenever dronken.
Wat de Jantjes zouden lachen als ze dit
lazen.
In 't oog springend echter was de ver
rassende omkeer van dezen anti-revolu
tionairen afgevaardigde jegens minister
Wentholt (marine).
Verleden jaar toen deze minister van
een linksch kabinet zat, was alleB wat
hg deed verkeerd en slecht in het oog
van den heer v. Twist, nu was alles goed
en mooi. Wel vond hij dat de Minister
nog lang niet genoeg doet voor de zede
lijkheid (nachtpermissie scheen hg geheel
te willen verbieden en 't passagieren in
den vreemde alleen te willen gedoogen
onder »geleide")' maar de groote koers
verandering die bg den Minister op dit
gebied sinds verleden jaar is waar te
nemon en waarop terecht door den heer
Thomson werd gewezen, had haar uit
werking op deu heer Dnymaer toch
bljjkeljjk niet gemist. Ja zelfs was hg
door de Memorie van Antwoord over
tuigd geworden van de noodzakelijkheid
der torpedojagers.
De avondvergadering, waarin het hoofd
stuk Financiën behandeld werd, was, naar
gewoonte, onbolangrjjk.
Wjj releveeren slechts enkele punten.
De heer Reyne klaagde over de onbe
trouwbaarheid van de in-, uit- en door
voer-statistiek de Minister deelde mede,
dat reeds maatregelen tot verbetering ge
troffen zgn. De heer Schaper deed een
boekje open van de arbeiderstoestanden
in de door het Rjjk verpachte vissehe-
rjjen onderzoek werd toegezegd. De heer
Van Deventer vroeg voor de personeele
belasting gelijkstelling van hotelliers met
wtnkeliersernstige overweging werd
door den Minister beloofdde heer
Smeonge betreurde, dat de haardsteden
als maatstaf voor die heffing gehandhaafd
zouden bljjven.
De Minister deelde nog mede, dat een
wetsontwerp op den inkoop v»n 't pen
sioenfonds voor hen, die zjjdelingscbe
diensten verricht hebben, binnen enkele
maanden tegemoet gezien kan worden,
terwgl voor tjjdelgke diensten aan het
stelBolinkoop bg aanstelling zal worden
vastgebonden.
De begrooting van Financien is goed-
goekeurd.
De minister van Marine heeft de vele
sprekers met een aar.tal losse volzinnen
beantwoord. Over de onderzeeboot, de
nieuwe kanonnen voor de Kortenaers en
over de zedeljjkheid der matrozen. Over
dit laatste ging hjj maar stug heen, wat
't beste was, want op dit punt vooral is
deze minister in een nacht geheel ver
anderd en van paganist geworden christen.
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
SvALÖF.
Deze naam is in ons blad reeds eenige
De heeren zwaaiden met de hoeden en
riepen »hoera", de dames omarmden en
kusten het meisjede machinisten van
de locomotief drukte haar met ontroering
de hand en de niet verlof reizende sol
daten, achter in den laatsten wagon,
hieven een >lang zal hg leven aan", hoe
wel ze niet wisten wat er eigenlgk gaande
was. Emeline Bellini lachte om al die
ovaties, tot haar de tranen over de wangen
liepen, tot groote verwondering der toe
schouwers.
>En hoe heet gjj toch lief kind
vroeg een eerbiedwaardige dame, me
vrouw van S., de vrouw van den rechter,
>Gjj behoort zeker niet in Lebstadt thuis?"
De kunstrjjderes schoof de kleine,
coquette fluweelen baret een beetje scheef
op haar hoofd.
»Ik Neen, ik behoor tot het circus,
Ik heet Emmeline Bellini".
»Tot het cirous Neen, zoo iets 1"
riepen de dames door elkaar, terwgl de
rondom staande heeren aan hun snor
begonnen te draaien.
Het nieuws van de gelukkige en moe
dige redding van een kind en een koetlier
uit Lebstadt door een jonge kunstrijderes,
had zich als een loopend vuurtje door
de stad verbreid. Kort na het voorge
vallene was de vader van het meisje, de
wethouder B., wien men spoodig bericht
had gezonden, ook aanwezig. Hjj over
stelpte Emeline met een vloed van dank-
malen genoemd, onlangs naar aanleiding
van een prgsvraag uitgeschreven door de
Hollandsche maatschappij van Landbouw,
die eene verhandeling wenschte te ont
vangen over de wjjze van veredeling van
landbouwgewassen, zooals die te Svalöf in
Zweden plaats heeft. We zullen er hier
wat meer van mededeelen.
De »Zweedsche zaadveredelingsveree-
niging" is opgericht in het jaar 1886.
Haar doel is »Door stelselmatige teelt
keuze der landbouwcultuurgewassen
nieuwe en verbeterde variëteiten te kwee
ken. Dit wetenBohappeljjk Instituut kreeg
in den aanvang van de Zweedsche regee
ring slechts tjjdeljjke ondersteuning, thans
geniet zg jaarljjks f27600, waardoor haar
jaarljjksch inkomen met inbegrip van de
aandeelen der eigen deelgenooten ong.
f 48000 bedraagt. Vjjftien geschoolde
Botanisten en Metereologen zgn aan deze
inrichting verbonden, waardoor men voor
iedere soort een specialiteit kan aanwjjzen,
opdat ieder van hen zich geheel kan
wgden aan de grondige studie van slechts
een of twee soorten.
Het proefstation, welker museum éénig
in zjjne soort is, omvat drie gebouwen,
waarvan de inrichting aan alle nieuwere
eischen benntwoordt. De cultuurproeven
worden dikwjjls op wel 4000 kleine per-
ceelen uitgevoerd. Behalve in Svalöf heeft
de inrichting één filiaal in Midden-Zweden
te Ultuna en één in Noord-Zweden te
LuleS, zoodat de proeven bg zeer afwis
selend klimaat- en bodemverschil plaats
vinden, waardoor de Botanisten meer
nauwkeurig de waarde der variëteiten
kunnen vaststellen. De werkzaamheden
der teeltkeus bepaalden zich tot 1903
alleen tot granen, wikken en erwten,
sedert is echter de veredeling der klavers
grassen, aardappels en hakvruchten er
aan toegevoegdbinnen enkele jaren
ïullen ook van deze nieuwe variëteiten
worden aangeboden.
Over de methode der teeltkeus slechts
enkele mededeelicgec uit do lange periode,
die hierbjj moet worden doorgemaakt.
De gewassen worden ondor dezelfde
voorwaarden gehouden als bg de cultuur
in het groot, t. w. bjj de grondbewer
king, bemesting, enz. onderscheiden zjj
zich in niets van die der gewone velden.
Het uitgangspunt voor het voortbrengen
van nieuwe soorten is immer eene enkele
plant.
De beoordeeling heeft betrekking op
de gansche plant, d.w.z. op de aar in zgn
geheel en op al hare ODderdeelen afzon
derlek, verder op den bouw der halm,
enz. enz.
Na vaststelling van alle kenmerken
worden de verschillende vormen in vaste
groepen gerangschikt, welke tezamen een
eigen geheel uitmaken.
De nieuwe soorten van Svalöf, die na
een uiterst omvangrgken, vergelijkenden
arbeid vastgesteld kunnen worden, be
proeft men jaren lang, eer ze aan het
groote bedrjjf overgegeven worden.
De Selectiewerkzaamheden gaan immer
voort, ten einde de soorten zoo steeds
»frisch bloed" toe te voeren.
De zaadhandel wordt van het begin
tot het einde gecontroleerd door het
wetenschappelijk Instituutdaardoor is
men in staat in de catalogi alleen zuivere
Boorten aan te bieden, onder zoo absoluut
zekere garantie, zooals ze nergens anders
kan gevonden worden.
betuigingen, zoodat de anders zoo over
moedige rjjderes verlegen werd onder al
die opgewonden klein-steedschen. Met
de woorden »Mjjn vader heeft mij noo-
dig 1" maakte zjj zich plaats en was in
een oogenblik achter het hek, dat de
straat van het station scheidde, verdwenen.
Maar de namiddag zon bewjjzen, dat
men niet om niet het kind van een
Lebstadschen wethouder van een wiBsen
doed redt.
Wjj zaten allen te samen in de groot*
zaal van het Schützenheim. Mjjnheer en
madame Bellini stelden de annonce voor
het avondblad op, de meisjes verstelden
tricots; Tardel, G&etano en ik speelden
kaartde kinderen zaten bg de groote
warme kachel. Plotseling werd de deur
opengeiukt en stormde oen slank jong-
monsch met snorbaard, grooten slappen
hoed en gouden lorgnet op den nens
naar binnen. Na een korten groet kwam
hg dadelgk naar den directeur toe, die
eenigszins verschrikt terugweek.
»Gjj kent mjj waarschjjnljjk wel, mjjn
heer, dokter Frits Schnepp, redacteur
vau de >Stad- en Landbode". Ik heb zoo
juist van de grootsche daad van mejuf
frouw uwe dochter gehoord en wensoh u
gelukDat wordt een prachtig artikel.
Bizon derheden als 't n belieft, bizonder-
heden 1"
Slot volgt).
