N*. 137 1908.
Donderdag 19 November.
95sle jaargang.
ur van
Q
De uitgave dnxer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- es Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feestdagen.
"rjjs per kwartaal, in Goes f «J.7J, buiten Goes, franco, f
Afzonderlijke nommeis 9 eent
Instn^iny advsMtmtiSs» awi? ep «S#p dag tie*
uitflivti
COURANT.
De prgi der gewone advertontiën is van I -5 rogels 50 cent, eiken regel meer 10 et.
directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, knwelpks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen wotdon van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummer» 5 cent.
Telefoonnummer 22,
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Büitsniansi
Ook een oplossing.
Iii het vorig nummor onzer courant
doelde» wo hot een en ander mode over
de uinistorieole crisis in Oostenryk, die
natuurlijk weer een uitvlooisol is van
de eeuwigdureudo twisten tusschen de
verschillende nationaliteiten, welke Oos
tenrijk bewonen.
Zooals bp alle vorige gelegenheden
bloek het ook nu woder hoogst, moeieljjk
het don verschillenden partpen naar den
zin te maken bjj de vorming van een
nieuw Kabinet.
Een verzoeningsvoorstel word door de
DuitBchers aangencmeD, doch door de
andere invloedrijke partjj, de Tsjechen,
vorworpen.
Er is nu een Kabinet gevormd, dat
voornamelijk bestaat uit do afdoelings-
cbefs der verschillende departementen.
Natuurljjk is hiermede geen der por-
tjjen voldaan en heel waarschjjnljjk is
het niet, dat dit nieuwe ministerie een
lang leven beschoren zal zjjo.
Zooals de lezers eveneens in ons vorig
nummer hebben kunnen lezen, hoeft ook
de koizerin-weduwe van China het t jjde-
ljjke met het eeuwige verwit-seld en is
ze dus baar neef en aangenomen zoon
den keizer heel spoedig gevolgd.
Algemeen verwacht men na het over
lijden van de in het laatst van haar levon
uiterst conservatieve keizerin-weduwe een
Hervorming van China.
Het regentschap is opgedragen aan
prins Tcboeng, een jongeren broeder van
den overleden keizer. Tot keizer is uitge
roepen de twee-en-eenhalfjarige zoon van
prins Tchoeng, Poe ji.
De regent schjjnt tot de hervormings-
gezinden te behooren en heeft vroeger
de voornaamste steden van Europa be
zocht.
Van onberekenbare gevolgen kan het
zjjn als oindelpk China werkelijk zich
gaat ontwikkelen tot een modernen staat.
Zou dan inderdaad het gelo gevaar
zoo dreigond worden voor den invloed der
Westersche mogendheden als Europee-
sche staatslieden steeds hebben verwacht?
Voor don Duitschen keizer is het gele
gevaar altjjd een nachtmerrie geweest,
doch op hoe oogenblik zal hjj er misschien
niet veel aandacht aan wijden, daar
workeljjk de binnenlandsehe toestand van
Duitschland al zjjn belangstelling vraagt.
Gisteren heeft in het keizerlijke paleis
to Postdam het
Onderhoud tüsschen keizer en
rijkskanselier
plaats gehad.
Zooals men weet toonde de keizer niet
de minste neiging om in verbond met
de belangrijke debatten in den Rijksdag
en do ontevredenheid onder zijn volk
naar zjjn residentie terug to koeren.
Z. M. had andere dingen to doen.
Eerst moest hij op jacht te Donaueschin-
gen en dan naar Kiel om daar recruten
dor marine te beè'edigen en dan een
galadiner bij te wonen.
FIÏÏ1LLFTON
Naar hot Engel8ch, van A. Conan Doyle.
Hot geheele onontwarbare kluwen
scheen voor mjjn oogon uitoengetrokken
te worden. Ik verbaasde mij als altjjd,
dat alles mjj te voren niet duidelijk was
geweest.
♦Maar waarom zou die eene bediende
teruggekeerd zjjn
Wij kunnen ons voorstellen, dat in
de verwarring van de vlucht, iets kost
baars, iets waarvan hij niet. tan scheiden,
achter was gelaten. Dat zou zijn aan
houden verklaren, nirt waar
»Wel, wat volgt ei dan
♦Dan volgt de brief, die Garcia by
zjjn eltn ontving. Het wjjst op een bond
genoot op vjjandoljjk gebied. Maar waar
was dat Ik heb reeds aangetoond, dat
het alleen kon zjjn in oen groot heeren
huis en dat het getal van die groote
huizon beperkt is. Mjjn eerste dagen in
dit dorp wjjdde ik aan een reeks wande
lingen, waarbjj ik tusschen mjjn botani
sche onderzoekingen door ai de groote
huixan eens verkende en naar do intieme
geschiedenis van de bewoners onderzoek
dGed. Een huis, en niet meer dan één,
nam mjjn opmerkzaamheid in beslag. Het
is het beroemde landhuis uit den tjjd
van Jacobus II, High Gable, één mjjl
verder dan Oxhott, en minder dan een
halve mjjl van het tooneel waar het treur
spel werd afgespeeld. De andere huizen
belmoren aan prozaïsche en fatsoenljjke
Tusschen die beëediging en dat gala-
maal zou hjj dan evon don rijkskanselier
v. Bülow ontvangen.
Het plotseling overigden van oen der
voornaamste leden der hofhouding heelt
den keizer echter naar zjjn residentie
teruggevoerd on daar heeft hjj met von
Btilow een gesprek gehad, dat. bjjna twee
uur duurde.
De rjjkskanselier ging tot den keizer,
zoo verwachtte men, om van deze waar
borgen te erlangen, waarborgen, dat
nimmer meer de keizer door het uiten
van onvoorzichtige wooiden, het neer-
schrjjvon van alarmeorende zinnen, noodo-
loos onrust zou orengen in do harten
zjjner onderdanen en haat tegen Duitsch
land m het overige deel der wereld.
Waarborgen vooral, waardoor een per
soonlijk optreden des keizers in kwesties
rakende het algemeen wel zjjn van den
staat zou 2gn uitgesloten.
En v. Bülow heeft zich met een kluitje
in hot riet laten sturen.
Officieus wordt over het onderhoud
gemeld
In het hem heden verleende gehoor
8childerdo von Bülow de stemming van
het volk naar aanleiding van de mede-
deeliogen van do Daily Telegraph en
lichtte zijn houding bjj de debatten in
den Rgksdag over den Keizer toe.
De Keizer hoorde die mededeelingen
met gröoten ernst aan en uitte zjjn wil
in ditn zin, dat, zonder zich van de wjjs
te laten brengen door overdrjjvingen die
hjj onbillijk achtte, zjjn voornaamste taak
was de standvastigheid van de rjjksstaat-
kundc met inachtneming van de consti-
tntioneele verantwoordelijkheden. De
Keizer keurde de verklaringen van den
rijkskanselier in den Rjjksdag goed, en
gaf hem de verzekering van zijn voort
durend vertrouwen.
Heel duidoljjk is deze officieuse medo-
deojing niet, doch dat de verlangde waar'
borgen zouden zjjn gegeven, lezen we er
in elk geval niet in.
De rjjkskan8olier bljjft aan, neemt zjjn
ontslag met. Aan den wensch van het
Duitsche volk om krachtig op te treden
tegen zjjn heer en meester beeft hjj bljjk-
baar geen gevolg gegeven. Do vraag is
echter, of de Rgksdag genoegen zal nemen
met het bereikte resultaat.
Uit hetgeen nu bekend is over het
onderhoud tusschen keizer en rijkskanse
lier zouden we op kunnen maken, dat
de laatste nog altjjd meer hoveling dan
staatsman is.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
De Indische Begrooting is aangenomen
na oen spannend debat tusschen de heeren
Thomson, Verhey en don Minister van
Koloniën over het aan te schaffon Krupp-
geschut. De heer Tomson vooral had werk
gemaakt von de toelichting van zjjn amen
dement tot schrapping van de kosten voor
aankoop van nieuw berg- en veldgeschut.
Bjj do behandeling *an het amende-
ment-Thomson werd de discussie her-
lieden die verre verwjjderd zjjn van alle
romantische dingen. Maar de heer Hon-
nerson, van High Gable, was volgens
alle berichten een merkwaardig man, die
wel eens merkwaardige avonturen kon
hebben. Ik concentreerde dus mjjn aan
dacht op hem en zijn gezin.
»Eoj& zonderling groepje menschen,
Waleorq de man zelf is wol hot zonder
lingst van allen. Ik wist hem ondor een
niet onwaarschjjnljjk klinkond voorwend-
sol te zien te krijgen, maar ik meende in
zjjn donkore, diepliggende, loerende
oogen to zien, dat hjj heel goed begreep
wat ik voor Lad. Hot is een man van
vjjftig jaar, sterk, energiek, met grjjzend
baar, zware borstelige zwarte wenkbrau
wen, don tred van e°n hert, en de houding
van een koizer een woest, hoerschzuch-
tig man met een vurigen aard ondanks
zjjn onbewegelijk gezicht. Hjj is een
vreemdeling, of heeft lang in de tropen
geloefd, want bjj is geel en uitgedroogd,
maar taai als lper. Zjjn vriend en secre
taris, de heer Lucas, is zonder twjjfel
een vreemdeling, zoo bruin als chocolade,
listig, zoetsappig, en katachtig, met een
giftige lievigheid in zjjn manier van spre
ken. Je ziet dus, Watson, dat we reeds
op twee groepen vreemdelingen gestuit
zijn een in Wistaria Lodge en een in
High-Gable en zoo worden de leemten
in onze geschiedenis gevuld.
»Dezo twee mannen, intieme en ver
trouwelijke vrienden, zjjn het middelpunt
van het gezinmaar er is nog een per
soon, die voor ons onmiddellijk doel zelfs
nog van meer belang kan bljjken. Hen
derson heeft twee kinderen, meisjes van
elf en dertien jaar. Haar gouvernante is
een mits Burnett, een Engelsche van
vat over do vraag of men Kruppsch ge
schut zou kiexen dan wel nog proeven
met ander geschut zou nemen. De heer
Thomson deelde nu nog mede dat de
verwapening van Duitsche artillerie is
geschied niet allee-a door Krupp maar
ook door EhrhardL dat het borggeschut
voor Duitsch Z. W. ^frika door Ehrhardt
is geleverd, dat P3 1904 geen onkel
rjjk, behalvo Italië, bjj Krupp beeft be
steld en dat do uitzondering van Italië
is te wjjton, blijkens een raededeeling
van een der leden Italiaansche keurings
commissie, aan politieke overwegingen.
De trouwe paladijn in het ministerie,
de beer Duymar v. Twist was op zjjn
post on trachtte den hoer Thomson te
weerleggen, waarin hjj niet bijzonder
slaagde. Ook de minister was niet go-
lukkig in zijn repliek. Toch werd het
amendement met 47 tegen 15 stommen
verworpen.
De Indische begrooting werd na nog
eenigo discussie aangenomen met 57
tegen 5 stemmen.
Nadat ton vorigen jaro een zeer onvol
tallige Kamer de motie, dat het uitgeven
van concessies voor de exploitatie van
kolenvelden vooralsnog niet diende plaats
te vinden, had aanvaard, heeft de Minister
Voegens zjjn ambt verlaten on is de
Minister Talina opgetreden. Door geen
van beiden, schoon voorstanders van par
ticuliere exploitatie, is sedert dien een
concessie verleenddoor den eerste niet
wjjl hjj zich bjj de motie had neergelegd,
door den ander niet in afwachting der
behandeling van het wetsontwerp Van
Kol, waarover gisteren de discussie den
ganschen dag in beslag nam, zonder resul
taat op voorstel van mr. De Savornin
Lohman word het met het door den heer
Roodbnyzen er op voorgesteld arnende-
medt en met de daarop door den heer
Ruys de Beerenbrouck ingediende wjjzi-
ging, die deB - Ische afgevaardigde
meteen overnam, naar de afdeelingen
teruggezonden.
Rechtzaken.
De Zeister moordzaak. Mr. E. W. H.
DuyzingB, de raadsman van Teunis van
Ee, heeft beroep in cassatie aangeteekend
tegen het arreBt van het Amsterdamsche
Hof, waarbij Van Ee werd veroordeeld
tot levenslange gevangenisstraf.
Binnenland.
De brief van den Duitschen Keizer.
De Temps heeft aan dr. Kuyper ge
vraagd haar in te lichten omtrent de
beweringen in een artikel van Bet
Vaderland.
Dr. Kuyper heeft daarop het volgendo
geantwoord♦Er is niets waar in dit
gansche artikol. Ik zal niet de moeite
nemen het te weerleggen. Nooit van mjjn
leven heb ik een brief van dea Keizer
onder de oogen gehad. Het is zuiver
fantasie."
Terecht teokont Het Vadwland bjj deze
verklaring aan, dat een bljjkbaar van
ongeveer veertig jaar. Dan is er nog één
vertrouwde knecht. Deze kleine groep
vormt het eigenljjke gezin, want zjj reizen
alt jjd samen, en Henderson is oen groot rei
ziger, die altjjd aan hot heen en woer trek
ken is. Eerst voor enkele weken is bij, »a
een afwezigheid van een jaar, naar High-
Gable teruggekeerd. Ik mag er bjj voegen,
dat hjj enorm rijk is, en al zijn grillen
zeer gemakkeljjk kan voldoen. Voor de
rest is het huis vol butlers, lakeien,
dienstmeisjes, en de gewone overvoede,
weinig werkende Btaf bedienden van een
groot Engelsch landhuis,
♦Dit vernam ik, gedeeltelijk uit praatjes
van menschen in het dorp, en gedeelte
lijk uit eigen opmerking. Er 2jjn gien
beter bronnen dan weggejaagde bedien
den, die grieven hebben, en ik was zoo
gelukkig er een te vinden. Ik noem het
een geluk, maar het zou niot gekomen
zjji, als ik er niet naar had uitgekeken.
Zooals Baynes zegt, we hebbea allen ons
eigen systeem. Mjjn systeem hielp mjj
John Warner vinden, vroeger tuinman
op High-Gable, die door zjjn meester-
achtigen patroon ia drift was ontslagen.
Hjj had op zjjn beurt vrienden onder de
bedienden, die één zjjn in bun vrees
voor en afkeer van hun heer. Zoo had
ik mjjn sleutel tot de geheimen van het
huis. Merkwaardige menschen, Watson
♦Ik beweer niet, dat ik er al alles van
begrjjp, maar in geval zijn het merk
waardige lui 1 Hat is een huis met twee
vleugels, de bedienden wonen aan één
kant, de familie aan den anderen. Er is
geen band tusschen de twee dan Hen
derson's eigen bediende, die aan tafel
dient. Alles wordt naar oen zekere deur
gebracht, die do eenige verbinding vormt.
dr. Kuyper afkomstige driestar in
De Standaard van jl. Zaterdag gewaagde
van een samenraapsel van phantasie en
werkoljjkhoid. Het gedeelte werkelgkheid
is dus in twee dagen tjjds ook al tot
phantasie gopbantasoerd.
De Standaard scbrjjft nog
♦Daartoe door H. M. do Koningin ge
machtigd, heeft dr. A. Kuyper aan den
Duitschen Chargé d'Affaires, die inlich
ting verzocht, medegedeeld, dat door do
Koningin nimmer mot hem over een brief,
die van den Duitschen keizer ontvangen
zou zijn, ook maar met één woord ge
sproken is, en dat hem veol minder nog
van zulk een brief inzage is gegeven."
Het Bbld. dit bericht besprekende,
vraagt
♦Waarover had de Duitsche gezant
inlichtingen verzocht Natuurljjk niet
of de brief geschreven was, dat zal in
Duitschland wel evengoed bekend zjjn
geweest. De inlichtingen hadden betrek
king op de vraag of de brief een onder
werp van gesprok tusschen H. M. do
Koningin en Minister Kuyper had uit
gemaakt. Wjj mogen dus aannemen, dat
inderdaad de brief geschreven is.
Maar waarom wordt zulk een vraag
door den gezant gericht tot dr. Kuyper
Het was een brief van den Keizer aan
H. M. de Koningin, de Koningin wist
van de vraag af, kon die vraag evengoed
beantwoorden als dr. Kuyper. Waarom
was het niot voldoende, dat de Keizer
die particuliere informatie aan de Konin
gin vroeg
Invoering wettelijke tijd. Stbl. no.
336 bevat een Kon. Bosl. van 7 dezer*
waarbjj bepaald wordt, dat de wot van
23 Juli 1908 tot invoering van een wet-
teljjken tjjd, in werking treedt den lston
Mei 1909, met den aanvang van het etmaal,
dat na middernacht van den 30 April
1909 zjjn begin neemt.
Boeken en Tijdschriften.
In don zadel door Indo-
China, door O. E. Ehlors f 0,60.
In den ban der vulkanen,
door A. Hagendoorn f 0,60.
Uitg. Kosmos, Amsterdam.
Twee nieuwe uitgaveu van de vereeni
ging Kosmos (v. Breestraat 44 Amster
dam) die zich ten doel stelt de kennis
der natuurwetenschappen en daarmede
h6fc natuurgenot en het begrip harer
verschjjnselen onder het volk te versprei
den. De twee hier aangekondigde werkjes
zijn populair-wetenschappelijk geschre
ven en geven in kort bestek een goed en
voldoend begrip van de behandelde on
derwerpen.
Het eerstgenoemde bevat eon reisver
haal door de nog weinig gekende, myste-
rieuso landen van Indo-China, Siam,
Tonking, Cochinchina. Levendig en boei
end en tegeljjk onderrichtend vertelt Otto
Ehlers van zijn avontuurljjke tochten en
wondervolle ontmoetingen, welk verhaal
door den heer Buekers in goed Neder-
landsch is overgezet.
De gouvernante en de kinderen gaan
maar zelden uit, behalve in den tuin.
Henderson wandelt nooit of te nimmer
alleen. Zjjn donkere secretaris volgt hem
als zijn schaduw. Onder do bediendon
gaat het praatje, dat hun heer doods
bang is voer het een of ander. ♦Hjj ver
kocht zjjn ziel aan den duivel voor geld",
zegt Warner, ♦en hjj verwacht altjjd dat
de schuldei&cher zal komen en hom op-
eiscben." Waar ze vandaan komen, of
wie ze zjjn, kan niemand gissen. Ze zjjn
zeer woest. Tweemaal heeft Henderson
menschen met zjjn hondenzweep geslagen
en alleen een groote schadevergoeding
uit zjjn volle beurs heeft hem voor ver
volging gevrijwaard.
♦Nu, Watson, laat ons de situatie
toetsen naar deze nieuwe gegevens. Wij
kunnen aannemen dat de brief van iemand
uit dit vreemde gezin gekomen is en een
uitnoodiging aan Garcia was om een
aanslag uit te voeren, die reeds voorbe
reid was.
Wie schreef den brief? Het was
iemand in het fort, en wel een vrouw.
Wio dus anders dan Miss Burnet, de
gouvernante Heel onze redeneering
schjjnt daartoe te leidon. In allen gevalle
veronderstellen wjj dit eens, en zien dan,
wat voor consequenties dit zou hebben.
Ik mag er wel bjj voegen dat Miss Bur
net's leeftjjd en karakter bewijzen, dat
mjjn eerste denkbeeld van aan liefdes
geschiedenis vervalt. Als zjj den brief
schreef, was zij waarschjjnljjk de vriendin
en bondgenoote van Garcia. Wat kan men
dus verwachtan dat zjj zou doen, als zjj
van zjjn dood hoorde Als hjj don dood
vond bjj een strafbare onderneming zou
zjj wol zwjjgen. Maar toch moest zjj dan
In hot tweede zet de heer Hagedoorn
het ontstaan en de werking van vulkanen
uiteen. Na eene boknopte omschrjjviug
van Laplace's neveltheorie en een heldere
samenvatting van de geologische tjjdruim-
ten, bespreekt de schrjjver de vulkanen,
de solfatoren, heete en minerale bronneD,
verschillende uitbarstingen, de vulkani
sche stoffen enz. Do schrjjver eindigt zjjn
werkje met de sombere profetie
♦Groote veranderingen in plant- en
dierenleven en het geologisch verleden,
afwisseling van warmere en koudere
perioden, als kolentjjdperk en jjstjjden,
worden tegenwoordig verklaard door
groote schommelingen in de atmosfeer,
tengevolge van periodisch zwakkere en
sterkere vulkanische werking.
Als die eenmaal ophoudt, zal lucht en
water chemisch gebonden aan de vaste
stof, langzaam worden geabsorbeerd. Do
levensvoorwaarden voor plant en dier,
ook voor den mensch znllen ontbreken.
De aarde zal woest en ledig zjjn".
Over deze uitspraak zou heel wat te
zeggen zijn. De geologen zullen 't hiermee
zeker niet allen eens zjjn.
Beide aanbevelenswaardige boekjes zjjn
goed geïllustreerd.
Om de oude wereldzee, door
dr. A. Kuyper. Uitg. v. Uol-
kema en Warenöorf, Amster
dam. f6.
Van het tweede deel van dr. Kuypers
werk ontvingen we de eerste aflevering,
zjjnde 1/^ deel van het geheel, Zoodra
we in de gelegenheid zjjn gesteld het
geheele werk te lezon zullen we dit
bespreken.
ingezonden Stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
De opname van de in deze rubriek voor
komende artikelen bewijst geenszins dat da
redactie er mede instemt).
VROUWENKIESRECHT.
Vereeniging of Bond?
Het magere resultaat van een door
wrochte rede van Mej. Groot uit Hoorn
en van een even warme als kundige
verdediging van de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht door mej. Kramers uit
Rotterdam is geweest, dat niet genoeg
leden zjjn toegetreden om hier een af-
deeling van die Vereeniging in 't leven
te kunnen roepen.
Toch vindt dit gemakkeljjk verklaring
in het feit, dat niet lang geleden een
afdeeling van den Bond voor Vrouwen
kiesrecht tot stand is gekomen.
De debaters haddon m. i. geljjk met
de bestrijding van het voornemen om in
een kleine plaats als de onze afdeeliDgen
van beide te vormen, waar deze 't zelfde
doel beoogen.
Bljjffc intuBsehen de vraag, welke c
't meeste reden van bestaan heeft.
De beide heeren debaters twjjfelden
niet en kenden de voorkeur toe aan de
afdeeling van den ♦Bond", omdat die
reeds bestaat.
in haar hart bitterheid en haat voeden
tegen hen die hem hadden gedood en zou
waarschjjnljjk doen zooveel zjj kon om
zich op hen te wreken. Zouden wjj haar
dan kunnen zien en trachten van haar
huip te krjjgon Dat was mjjn eerste ge
dachte. Maar nu komen wjj tot een
somber feit. Miss Burnet is door geen
menschenoog gezien sinds den nacht van
den moord. Van dien avond af is zjj
spoorloos verdwenen. Leoft zjj nog Is
zjj wellicht aan haar einde gekomen op
denzelfden nacht ais de vriend, dien zjj
had geroepen Of is zij slechts eene
gevangene Dat is de kwestie die wjj
nog moesten oplossen. Je zult de moeie-
ijjkheid van deD toestand inzien, Watson.
Er is niets, waarop wjj ons zouden kun
nen beroepen om een volmacht te krjjgen.
Onze geheele hypothese zou fantastisch
sehjjnen, als wg er mee bjj de overheid
kwamen. De verdwjjning van de vrouw
beduidt niets, daar in dat buitengewone
gezin elk lid daarvan wel een week lang
onzichtbaar zou kunnen zjjn. En toch kan
zjj op het oogenblik wel in levensgevaar
verkeeren. Al wat ik kan doen is hot
huis bewaken en mjjn agent Warner bjj
het hek op post laten. Wjj kunnen zulk
een toestand niet laten voortbestaan. Als
de wet niets kan doen moeten wjj het
zelf wezen."
♦Wat stol jo dan voor
♦Ik weet welke kamer de hare is. Die
is bereikbaar van het dak van een bjj-
bouwsel. Nu stel ik voor dat jjj en ik
vannacht gaan trachten of wjj het geheim
niet kunnen doorgronden.
(Wordt vervolgd.)
