N\ Kit 1908.
Donderdag 12 November.
95'1" jaargang.
GOESCHE
De «itgave éezer Ooucaat geschiedt Maaidag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,73. buiten Goes, franco, f igSUL
Afzonderljjke aommer» 5 cent.
Iliendlng van advertentiin «óor ft uren op don dag dec
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën n van 1 '5 rogoli 50 cent, eiken regel moer 10 ct.
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Ooboorte-, huwelijks- en doodberichte» on de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worde» vam 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5^oent,
Tolefoonniuiimer 22.
Directeur A. P. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant''. Hoofdredacteur W. Kerremans.
VERKEERD BEGREPEN. *J
Een onbekende stadgenoot heeft in de
Mxddelburgsche Courant de verrassing be
sproken, die prof. Diepenhorst, den leden
van de vereeniging Alg. Wetenschapp.
Bel. heeft bereid. Do aohrjjver zei er in
dat eene vereeniging, die wetenschappe
lijke belangen wil voorstaan, buiten de
politiek moet bljjven, maar bjj verzuimde
er bjj te zeggen dat de heer Diepenhorst
de politiek op slinkscho wjjze in de ver
eeniging bad gebracht en dfct is juist
het ergerlijke in deze kwestie. Ook de
redactie van de Mxddelb. Crt. schijnt zich
daarvan niet voldoende rekenschap te
geven. Dit althans zou men moeten op
maken uit een onderschrift,dat de redactie
onder bedoeld artikel plaatst. De redactie
begrijpt niet, dat men omtrent de voor
dracht van prof. Diepenhorst zoo'n be
weging maakt en zegt:
Men kende toch de ideeën van dien
hoogleeraar aan de Vrjje Universiteit
en men kon toch nagaan welke mee-
uing hg omtrent de gebeurtenissen in
Frankrjjk in de jaren 1870/71 koestert.
Niemand mag hem het. recht ontne
men daarvan te doen blijken evenmin
als men dit prof. Kraemor en prof.
Kernkamp mocht ontzeggen, en hier in
Middelburg ook heeft ontzegd, om van
hunne uiteenloopende gevoelens over
historische feiten te doen bljjken.
Dat sommige bladen uit het door
prof. Diepenhorst gesprokene politieke
munt hebben geslagen, is niet zjjn
schuld en allicht bniten zijn bedoeling.
Zij hadden dit moeten nalaten, want
daartoe dienen dergeljjke voordrachten
in een wetenschappelijke ver
eeniging niet en daardoor brengt men
den twistappel der politiek waar zij
niet thuis behoort.
Laat de Goesche vereeniging nu een
volgend maal eens een ander spreker
doen optreden, die dezelfde gebeurte
nissen van een ander standpunt be
schouwt, ge verder bp hare keuzo
voldoen aan anderer gading. Zjj were
b.v. niet een Van der Goes of een Gorter
om een onderwerp van oeconomischen
of historischen aard te bespreken.
De afstand tusschen Middelburg en
Goes ia bljjkens dit Behrijvon van de
redactie te groot om het hier gebeurde
goed te onderscheiden, flet feit, waaraan
de leden van A. W. B. zich geërgerd
hebben is dat de AmBterdamsehe hoog
leeraar hen misleid heeft. Hg beloofde
te zullen spreken over de commune, hg
sprak echter over de tegenwoordige socia
listen, anarchisten en anti-revoluHonairen.
De commune heeft hg ternauwernood
aangeroerd en iemand, die onbekend met
het aangekondigde onderwerp geweest
ware, zou nimmer gegist hebben, dat de
heer Diepenhorst een rede had gehouden
over de commnne te Parijs. Zjjn voor
dracht onderscheidde zich door niets van
een gewone propaganda-speech. De ver
eeniging had dus wel degel jjk het recht
den spreker zoo'n misleiding euvel te
duiden. Men zou dit niet gehad hebben
als de hoogleeraar gedaan hsd, wat de
Midd. Ct. denkt dat hg heeft gedaan n.l.
zjjn gevoelen gezegd over de commune,
maar zelfs dat liet hjj na, hjj heeft uit-
Wegen» rnimtegebrek in het vorig
nummer, eerst heden geplaatst.
t FITOÜ1Q1,
h ivoDtflor T8D Sherlock Hotel.
Naar het Engolscb, van A. Conan Doylb.
•Goed,* Watson, heel goed, moar
totaal onaannemenljjk. Een Spaansche
zou aan een Spanjaard in bet Spaansch
schrijven. Wel, we kunnen alleen onze
ziel in ljjdzaamheid bewaron tot die voor
treffelijke inspecteur ons komt halen.
Intnsschen kunnen wjj dankbaar zgn voor
on» geluk dat ons voor eenige korte uren
heeft bevrijd van de ondragelijke ver
moeienis der ledigheid".
fir was antwoord op Holmes telegram,
vóór de Snrreysche ambtenaar was terug
gekomen. Holmes las het en wilde het
in zgn notitieboek sluiten, toen mjjn ver
wachtende blikken hem opvielen. Hij
wierp het mjj lachende toe.
»Wg bewegen ons in hooge kringen"
Het telegram was een lgst van namen
en adressen »Lord Harringby, The
DingleSir George Ffolliott Oxhott
Towers; Hynes Hynes J. P. Purdey
Place; James Baker Williams, Forton
Old Hall; Henderson, High Gable, de.
Jeshuabstone, Nether Walsling".
•Dit ia een zeer voor de hand liggende
manier om ons veld van werkzaamheden
sluitend de vergadering bezig gehouden
met een aantal, dikwjjls zeer kleingeestige,
aanvallen op de socialisten en anarchisten
en een verheerlijking van de anti-revo
lutionaire partjj.
Laat de Goesche vereeniging nu ook
eens een Gorter of v. d. Goes doen op-
troden, adviseert het Middelburgsche or
gaan, dat niet weet hoe eenzelfde voor
stel door een der leden iügediend ver
worpen werd, omdat het bestuur meende
dat »dit velen leden niet aangenaam zon
zgn". Of 't velen leden aangonaam was
dat men reeds voor do derde maal een
professor van de Vrjje Universiteit liet
optreden kwam bg het besiunr niet op.
flet uitnoodigen van een socialistisch
spreker achtte de vooizitter niet in het
belang der vereeniging.
In hoeverre deze beoordeeling juist
is zullen we onbesproken laten, maar
boven twjjfel zeker is dat het schwïrmen
met de Vrge universiteit zeer veel leden
tegenstaat en dat het zonder protest
aanvaarden van een antirevolutionaire
propagandarede bg de meerderheid kwaad
bljed gezet heeft.
Do Mxddb. Crt. erkent 't, dat dergelgke
voordrachten in wetenschappelijke ver
eeniging den twistappel der politiek bren
gen, waar zg niet thuis behoort, alleen
vergist het blad zich waar het zegt dat
dit is geschied door sommige bladen.
Dat is niet gebeurd. De Zeeuw gaf een
verslag van het gesprokene en de Goesche
Courant protesteerde tegen de laakbare
handeling van den hoogleeraar. Als de
heer Diepenhorst zich gebonden had aan
zgn onderwerp, desnoods de commune be
zien had door een anti-revolutionairen of
cloricalen bril, dan zou er geen sprake
geweest zjjn van een politieken twistappel,
't Is de heer Diepenhorst, die deze wrange
vrucht in de vereeniging heeft geworpen
en >sotnmige bladen" zjja volkomenon-
schuldig aan 't k weaken en plakken van
dien appel.
We willen hopen, dat het gebeurde een
les moge zgn voor het bestuur der ver
eeniging en dat die hoeren zioh mogen
herinneren, dat er behalve professoren van
de vrge universiteit, nog ongeveor 200
hoogleeraren zgn, bekwaam om een we
tenschappelijke voordracht te houden.
8ts itS3 n land.
Hit Casablanca-incidbnt.
Nadar, op een gegeven oogenblik de
toestand zoo ernstig was, dat een oorlog
tusschen Frankrjjk en Duitschland niet
tot de onmogelijkheden behoorde, is nu
even onverwacht als het gevaar kwam,
een betere toestand ingetreden.
Zeer onverwacht, want bg de nadeTe
uiteenzettingen tusschen de regeeringen
te Parjjs en te Berljjn bleek, dat de
lezingen over de feiten niet overeenstem
den. Een ernstig geval, zon men kunnen
moenen na den door Duitschland aange
slagen dreigenden toon.
Doch plotseling toont mon zich te
Berlgn bereid do geheele kwestie toch
nog aan een scheidsgerecht te onder
werpen.
MenBchen, niet ingewijd in do duistere
gegeimen der internationale politiek
zouden verwonderd kunnen zgn over deze
plotselinge tegemoetkomende houding
van Duitschland, doch zoo heol onvor-
te beperken", zei Holmes. »Zonder twjjfel
heeft Bayne8, met zgn zin voor het sy
stematische, reeds een dergelijk plan uit
gevoerd."
•Ik begrgp je niet volkomen."
•Wel, beste kerel, wg zgn al tot de
oonclnsie gekomen, dat de boodschap die
Garcia bjj het eten ontving, een afspraak
of een rendez-vous was. Als nu de voor
de hand liggende lezing juist is, en iemand
om deze afspraak te houden de groote trap
moet opgaan en de zevende deur moet
zoeken in een gang, dan is het volkomen
duideljjk, dat bet huis heol groot is.
Het is ook duideljjk dat dit huis niet
meer dan een paar mjjlen van Oxhott ver
weerd ka a zgn, daar Garcia in {die
richting liep, en, volgens mjjn opvatting,
hoopte tjjdig in WiBtaria Lodge terug
te zgn om gebruik te kunnen maken
van een alibi, dat slechts tot één uur
geldig kon zjjn. Daar het aantal groote
huizen dicht bjj Oxhott beperkt moet
zgn, volgde ik de voor de hand liggende
mothode van te seinen naar de agenten
die Scott Ecoles noemde en een lgst
daarvan te krjjgen. Hier zgn ze in dit
telegram en het andere uiteinde van
onzen verwikkelde draad moet op één
daBrvan uitkome»*"
Het was bjjna zes uur voor wij ons
in het mooie dorpje Esher in Surrey
bevonden, met inspecteur Bayne» tot
metgesel.
klaarbaar is die onverwachte wonding
van zaken niet.
De reden waarom keizer Wilhelms
staatslieden zoo ineens een scherpe poli
tiek begonnen te voeren, was gelepen
in het veelbesproken interview van den
Duitschen souverein.
Dat interview gaf alle bladen st of tot
de viunigste oommentaren en de Dnitscho
machthebbers, die dit niet bijzonder
aangenaam vonden, sc?hten een bliksem
afleider en kozen hiervoor het Casablanca-
incident. Voor dit incident vorgaten de
bladen de compromitterende onbeschei
denheid van den vorst en hiormode was
het beoogde loei bereikt.
Nu toch in don Rjjksdag het interview
ter sprake kwam, was hot overbodig en
nutteloos de wereld rog met het Casa
blanca-incident bezig te houden en van
daar de gewgzigds tactiek der Duitsche
regeering.
Het interview
is giBteren het onderwerp geweest, dat
alle hoofden van Duitsche staatslieden
en politieke tinnegieters heeft bezig ge-
honden.
Van verschillende zjjden werden in
terpellaties ingediend en belangstellend
wachtte heol de wereld hoe v. Bülow,
de handige spreker, zich zou redden uit
de moeieljjkheden.
De publieke tribunes, de loges der
diplomaten en die der hofhouding, alle
waren overvuld door een publiek, dat
aan de lippen van von Bülow hing en
nn en dan teekenen van instemming gaf
Do rijkskanselier begon met te ver
klaren, dat hg niet op alle kwosties door
de interpellanten gestold, wilde ingaan.
Hjj moest don indruk, die zgn woorden
in het buitenland zullen maken, in acht
nemen, wilde hg niet nog meer nadeel
toevoegen aan de groote schade, die reeds
i» aangericht door de publicatie van de
uaily Telegraph
Aldus bogon v. Bülow zich reeds zekere
terughoudendheid voor te behouden.
Toch deelde hjj dingen mede, die met
zeer groote belangstelling zullen worden
gehoord.
Over het veldtochtplan van den keiser
tegen de Transvaalsche Boeren zeide hjj
Z M. gaf op verschillende tgdstippen
tegen ËDgelsche particulieren, persoon
lijke uitlatingen ten beste, die bjj elkaar
gevoegd, dooi de Daily Telegraph open
baar werden gemaakt. Ik moet aannemen,
dat niet alle bijzonderheden juist zgn
weergegeven. Van oen bijzonderheid weet
ik, dat zij niet juist is, dat is de geschie
denis mot het plan voor eon veldtocht.
Het gaat hier om eenige zuiver academi
sche gedachten, die de Keizer in een
briefwisseling met wjjlon Koniügin Vic
toria ten beate gaf. Generaal Moltke, de
chef van den genoralen staf, en diens
voorganger graaf Schliefen, verklaarden,
dat de generale staf nooit, een plan voor
een veldtocht of een dorgeljjk stuk werk
van den Keizer betreffende den Boeren
oorlog onderzocht of naar Engeland door
gestuurd had.
Ik moet echter ook onze politiek tegen
het verwgt verdedigen, als zou zg tegen
over do Boeren dubbelzinnig zgn geweest.
Wg hebben de Transvaalsobo regeering
bjjtijds opmerkzaam gemaakt, dat zij in
geval van oorlog met Engeland alleen
zou staan, en drongen er onmiddoljjk en
door bemiddeling van de bevriende Hol-
Holmes en ik hedden ons op ei
wegbljjven voorbereid en vonden een
comfortabel logies in »the Buil". Eiuda-
ljjk gingen wg in gezelschap van den
detective uit op ons bezoek van Wista
ria Lodge. Hot was een koude donkere
Maartsche avond, met eon guren wind
en een fijnen regen die ons in het ge
zicht sloeg een stemming wekkend,
die paste bjj den woeaten wog dien wjj
moesten gaan en het tragische doel waar
toe die leidde.
n
Een sombere tocht van een paar mg-
len in de koude voerde ons tot een hoog
houten hok vóór een duistere laan van
kasiaDjeboomen De kronkelige, bescha
duwde oprjjlaan kwam uit op een laag,
donker huis, pikzwart zioh afteekenend
tegen den loodkleurigen hemel.
Uit het raam vóór, links van de deur,
kwam de glans van een zwak licht.
•Er ia een politie-agent in het huis
ter bewaking", zei Baynes. »Ik zal aan
het veneter kloppen". Hg stapte over
het grasperk en tikte tegen de ruit. Ik
zag door het bealepen glas flauwtjes dat
een man opsprong uit een stoel bjj bet
vuur, en hoorde een schelle kreet in de
kamer. Een oogenblik later had een
bleek, ademloos politieagent de deur
opengedaan, in zjjn bevende hand schudde
da kandelaar.
landsche regeering in Mei 1899 op aan,
dat zg tot een overeenkomst met. Engeland
moest zien te geraken.
Over de font, waardoor het mogoljjk
was, dat het interview werd openbaar
gemaakt, zeide von Bülow, dat hjj
daarvoor de volle verantwoordelijkheid
op zioh nam.
•Ik betreur hot feit, dat het Ministerie
van Buitenlandsche Zaken zich onvol
doende betoonde en sta er voor in, dat
iets dergelijks zich niet herhalen zal.
Mjjn ontslagaanvrage is mjj niet zwaar
gevallen. Het ernstigste en zwaarste be-
Bluit van mjjn politieke leven was het
gehoor geven aan den wonsch van don
Keizer en mjjn ambt te big ven vervullen.
Ik hield het voor mgn politieke plicht
Land en Keizer in dezen moeiljjken tjjd
verder to dienen."
Levendige bijvalsbetuigingen wekten
deze woorden.
Betreffende de compromitteerende
spraakzaamheid des keizers verklaarde
de rijkskanselier
•Het besef van de opwinding door de
publicatie in do Daily Telegraph ontstaan,
zal den Keizer er toe brengen in do toe
komst ook in particuliere gesprekken,
die terughouding te betrachten, die voor
een eensgezinde politiek zoowol als voor
het gezag van do Kroon onmisbaar is.
Was dit niet zoo, dan zou nöoh ik, nóch
mgn opvolger do verantwoording kunnen
dragen.
Of de Duitschers met deze verklaringen
van den rijkskanselier genoegen zullen
nemen
De Rijksdag toonde zich alvast voldaan.
Binnenland.
Nederland en Venezuela»
De minister van buitenlandsche zaken
heeft in de vergadering dor Tweed Kamer
de volgende mododeeling gedaan
Ik heb de oer aan do Kamer mededee-
ling te doen dat van den gouverneur
van Curasao bericht is ontvangen dat
hot decreet hetwelk de president van
Venezuela op 14 Mei heeft uitgevaardigd,
op 1 November jl. nog niet was inge
trokken, en dat mitsdien door den pre
sident niet is voldaan aan het verlangen
door de Nederlandsche regeering in hare
nota van 8 September 11. uitgedrukt en
aan de nietvervnlling waarvan zjj had
verklaard te moeten verbinden het voor
behoud harer algeheele vrjjheid van
handelen. In verband daarmede is aan
den gouverneur van Cur»9ao, na verkre
gen machtiging van H. M. do Koningin,
telegrafisch medegedeeld dat de Neder
landsche regeering zich van de verplich
tingen van het protocol van 1894 ont
slagen rekent en is hem tevens opgedragen
geworden het verbod van uitvoer van
wapens naar Venezuela tjjdeljjk te schor
sen. Aan deze opdracht is door den
gouverneur voldaan.
-De Telegraaf en de minister van
buitenlandsche zaken. In het tegen den
hoofdredacteur van de Telegraaf ingestelde
onderzoek wegeBB; het openbaar maken
van een geheim stuk hebben deze en de
directeur van dit blad, die als getuige
gehoord is, geweigerd den naam te noe
men van dengeen, die het stuk aan dit
blad heeft verschaft. Maar wel verklaarde
deze laatste, dat de houder van het stuk
•Wat is er aan do hand, Walters
vroeg BayneB scherp.
De man veegde zgn voorhoofd met zgn
zakdoek en slaakte een diepen zucht
alsof hjj gerustgesteld was.
•Ik ben big, dat u gekomen is meneer.
De avond is lang gevallen en ik geloof
niet dat mgn zennwen meer zgn wat ze
geweest zgn".
•Je zenuwen, Walters ik had niet
gedacht dat je er die op nahield 1"
•Wel, meneer, dit eenzame, stille huis
doet het 'm, en dat rare ding in de keu
ken. Ed dan, toen u aan het venster
klopte, dacht ik dat hg teruggekomen
was f"
»Dat wie teruggekomen was
»Het kan de duivel wel geweest zijn,
meneer. Voor het vonstor was het".
»Wafc was er aan bet venBter, on
wanneer
Het waB zoo wat twee uur geleden.
Het werd juist schemer. Ik zat te lezen
in den stoel. Ik weet niet, hoe het kwam,
dat ik opkeek, maar er was een gezicht
dat naar me keek door de onderste ruit.
God, meneer, wat was dat een gezicht
Ik zal het in mgn drooraen zien".
•Kom, kom, Walters 1 Dat is geen praat
voor een politieagent".
•Dat weet ik, meneer, dat weet ik
maar ik ben er door geschokt, het baat
niet dat te ontkennen. Het was niet zwart,
meneer, en niet wit, maar een rare tint,
nooh eenig geldeljjk voordeel heeft go-
noten, noch zelf® wist, dat het stuk te
ongolegonertgd in De Telegraaf zou wor
den opgenomen. Met deze verklaring acht
het blad duidelijk te verstaan gegeven,
dat, indien er in dezen eenige onrecht
matige daad gedaan is, de schuld geheel'
en al bjj De Telegraaf beruBt.
De hoofdredacteur van De Telegraaf
deel rnedo, dat in het proces tegen dat
dagblad in zake schending van staats
geheimen, de verdediger mr. J. Kappeijne
van de Coppello voornemens is alle Kamer
leden to dagvaardon als getuigen.
Dp. Kuyper en bet Kabinet.
De Standaard deelt bet volgende mede
Aan den voorzitter van de Centrale
Antirev. Kiesvereeniging in het district
Ommen is door dr. A. Kuyper het vol
gende schrgven gericht:
Hooggeachte Heer,
De zoo pas verschenen Memorie van
Antwoord op het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer op het ontweip van
de Staatsbegrooting, Hoofdstuk 1, heft
voor mij de bedenkingen op die dusver
tegen het optreden in de Tweede Kamer
bjj mg bestonden. Het zou mjj tegen de
borst hebben gestuit, tegen een bevriend
Kabinet oppositie te moeten voeren. Nu
mjj bleek, dat hiervan geen sprake behoeft
te zgn, en dat ik veeleer het Kabinet
con amore zal kunnen 6teunen, vervalt
mgn beswaar. Hieruit zal het u tevenB
duideljjk worden, waarom ik, alvorens
te beslissen, ditmaal zoo langen tjjd van
beraad nam. Had ik moeten beslissen
voor de Memorie van Antwoord het
licht zag, dan zou ik vermoedeljjk hebben
moeten bedankenna gevoel ik mg vrjj
om aan te nemen. Een mededeeling,
waaraan ik nogmaals mgn dankbetuiging
toevoeg voor het vertrouwen door uw
kiesvereeniging in mjj gesteld, en voor
de krachtige wjjze, wuarop mgn cau-
didatuur, na eenmaal gesteld te zgn,
door de kiesvereenigingen van de drie
partgen van rechts in uw district, bjj
hard verzet, is bevorderd.
Hoogachtend heb ik de eer te zgn
Uw dw. dr.
(w.g) KUYPER.
's Gravenhage, 8 Nov. 1908.
Provinciale Staten van Zeeland.
Zitting van Dinsdagavond.
Voorzitterde Commissaris dor Ko
ningin.
Tegenwoordig 41 leden. Afwezig de
heer Van Waesberghe.
De heer P. van Hoate, afgevaardigde
voor Sluis, werd beëedigd.
Naar aanleiding van de mededeeling
van Ged Staten, omtrent de in de vorige
zitting aangenomen motie van den heer
Dekker, betreffende de jaarwedden van
de ambtenaren van den provincialen wa
terstaat en van de arbeiders op de pro
vinciale wegen, stelde de heer Dekker,
daarbjj gesteund door de hoeren Loois,
Vorsterman van Oyon, Van de Putte,
Wondergem, Van Voorthujjsen en Ham-
machor, voor:
Do staten besluiten de salarissen der
opzichters, bureelambtenaren le kl. van
den provincialen waterstaat en de sala
rissen van de arbeiders der provincie,
voor zoover die door de verwerping van
als klei met wat melk er door heen.
Dan de grootte het was tweemaal zoo
groot als uw gezicht, meneer En zooals
het er uitzag die groote starende
holle oogen en die rjj witte tanden als
van een hongerig wild beest. Ik zeg u
meneer, ik kon geen lid bewegen en geen
adem halen, tot het wegschoof en ver
dwenen was. Ik rende naar buiten, over
het plantsoen, maar er was goddank
niemand".
•Als ik niet wist dat je een goede
kracht waart, Walters, zou ik je hiervoor
een slecht rapport geven. Al was het do
duivel zelf, een politieagent op post moot
nooit God danken dat hjj hem niet te
pakken kon krjjgen. Ik denk dat dit alles
geen visioen, geen zenuwaandoening is
geweest
•Dat is tenminste gemakkelgk vastte
stéllen", zei Holmes, terwjjl hij zgn zak
lantaarntje aanstak. »Ja", berichtte hg,
na een kort onderzoek van hot grasperk,
•een schoen van no. 12, zou ik zoo zeg
gen. Als het alles op dezelfde schaal was,
als zgn voet, moet hjj zeker een reus
zgn geweest".
•Wat is er van hem geworden
•Hg schgnt door de Btruiken van het
plantsoen te zgn gedrongen en den weg
op te zgn gegaan".
Wordt vervolgd.)