N\ 124 1908, Dinsdag 20 October. 95s" jaargang. Buitenland. (ÏOESCHE De uitgave Inzer CJourait geiehiedt Maandag-, Woenidag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feeitdagen. Prjjs par kwartaal, in; Goes 0,7Bf buiten Goes, franco, I,IS* Afzonderljjke nommeri B oent. Inzending van advartantiin wêor 2 uren op don dap dor uiftgava* COIIUNT. De pry i der gewone advertenties ii van 2 -5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 ot. B| directe opgaaf van driemaal plantiing derzelfde advertentie wordt de prjji ■lechti tweemaal berekend. Geboorte-, hnwelpki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regeli i 1,berekend. BewjjinummenJ5 cent. Telefoonnummer Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van' de Naaml. Vennootschap „öoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrekans. Onheilspellende geruchten. Behalve de quaestie tbd Bnlgarjjei onafhaik«ljjkheid bestaat er tusichen lurkjj* ea de regeering een geschil, dat vaa iets ouderen datum is. Dit betreft don Orient-spoorweg, welke vóór eenige weken voor zoover h{j op Bnlgaarsch gebied loopt, door Bulgarjje is ia beslag genomen. Het is deze qmaestie, die plotseling een gevaarlijker vorm heeft aangenomen door de weinig tegemoetkomende houding der Bulgaarsche regeeriig. De Bulgaarsche ministerraad heeft kalmweg geweigerd met Turkije te onder handelen over deze quaestie. Deze beslissing van de regeering te Sofia heeft begrjjpeljjkerwjjs veel opzien gehaaid ea plotseling de kaasen op een vreedzame afwikkeling der talloozo Bal- kaa-gescbillea aanzieiljjk doen dalei. Turkije, dat toch reeds geprikkeld is door de gebeurteaissen der laatste weken, zal zich ïatuurljjk over deze handelwjjze van den vroegeron vazalstaat diep ge griefd gevoelen ea volgent een bericht uit Konstaatinopel moet reeds bevel zjjn gegeven een deel van het leger te mobi- liseerea. Men moet zich verwonderen over de houding die de Bulgaarsche staatslieden meeien te mogea aaanemen. De plotse linge onafhankeljjkverklaring van hnn land was reeds zoo'm stout stukje, dat er niet veel meer bjj gevoegd behoefde te wordsa om Turkjje motieven te over te geven om tot een oorlogsverklaring te besluiten. Zal de sultan nu werkeljjk een. beroep doen op het leger Ook Turkjje heeft het grootst* belang bjj het behoud vaa den vrede, te meer, daar niemand weet wat het gevolg zou zjjn van een oorlog tuischen Turkije en Bulgarjje. Heel de Baikal ligt vol kruit ea slechts óéa vonk is noodig om deze nsassa tot ontploffing te breagen ea komt het eenmaal tot een algemeonen strjjd op dea Balkan, dan zullen aaar alle waarschjjnljjkheid meerdere groote mo gendheden zich niet onzjjdig kunnen of willen houden en de oplossing der dan ontstaand* algemeene verwarring zou wel eens d* verdeeling vaa Turk|s met zich kunnen brengen. Niettegenstaande de alarmeerende be richten over Bulgarjjes handing sn Tur kges plannen big ven de meeste Euro- peesche staatslieden optimistisch gtzind. De groote mogendheden hebbsa de re geering te Sofia een wenk gegeven zich een weinig kalm te houden en algemeen gelooft men, iat de invloed dier mogend heden krachtig genoeg zal zjjn om Bul- garjje te doen inzien, dat behoud van den v»ede ook in z|jn belang is. Hoe weinig zeker de toestand echter nog is, big kt vooral uit de gretigheid, waarmede de meest overdreven geruchten worden geloofd. Zoo heerschte gisteren in de voornaamste steden van Qongarjje opwinding door het gerucht, dat een der groote bladen in een extra uitgave ver spreidde, als zou OoBtenrjjk—Hongarjje aan Servië een ultimatum hebben ge» zonden. Uit officieele tegenspraak bljjkt echter, dat dit gerucht allen grond mist. oe FEÜILLÏTOIT Dr XATSTIHliR. Kaar het Engelich va* MAX PEMBERTON. (Slot). Door het binnendringen va* den kathe draal van dan Sint IgnatinB heeft rjj haar echtgenoot het leven gered. Ofschoon zij het niet wilt, was de publieke meening op den dag van zjja wonderbaarlijke redding door een kleinigheid omgaslagen. Na den tragischen dood van Francisco Xavier bleek da mmiiterraad gahael on bekwaam en de Senaat totaal van streek te zjjn. Terwjjl de bescheiden leden alles in den steek zonden hebben gelaten om zioh aohter de wet te verschansen, had den de meer voortvarendan het plan op een staatsgreep. Het gevolg daarvan was, dat terwjjl de eene party het vonnis wilde vernietigan en de denren der ge vangenis laten open zetten, da andara voet bp atnk hield en eischte dat de wet haar loop zou hebben. Wel is waar wis de Fransche regeering b1 besloten om af to itappen van haar gedragslijn en zioh voor de eerata maal sedort twintig jaar in de zaken van het kleine koninkrgk te mengen, maar de diplomatie ia lang zaam en een oproer gaat heel inel. In Generaal Nod2u. Generaal Nodzn, een der bekendste Japaasehe genaraala in den oorlog tegen Rnsland, ia ta Tokio overleden. Ier eere van Bitmarck. Ia het zoo genaamde Walhalla, door koaiig Ludwig van Beieren nabjj R.geaiburg opgericht is gisteren onder grooten toeloop van volk, in tegenwoordigheid o.a. van den rgkskanselier von Bülow een borstbeeld van Bismarck onthnld. Binnenland. R*d*p|*ad *n VtRtuil*! Een telegram uit Willemstad (Cnragoa) aan do New- York Herald meldt, dat pre- «ident Caitro een decreet heeft uitge vaardigd, waarin het iivoerrecht op itearine wordt verhoogd. Dit artikel wordt voornamelijk door Nederlaideri (of uit Nederland?) ingevoerd, loodat dit decreet moet worde* beschouwd als een nieuwen maatregel tegen ois land. Dr. Kuyper over Sneek en Ommen. Zaterdag i», naar De Standaard meldt, door dr. Kujper dit ichrjjven verzoiden Aan het Bestuur der Centrale Antirevolutionaire Kiesver- eeniging in het district Sneek. Hooggeachte Hoeren en Broederen, »Nu ook het district Ommen mg een mandaat van Volksvertegenwoordiger in de Tweede Kamer aanbiedt, zie ik mjj genoodzaakt, voor het mandaat, mjj door het district Sneek aangeboden, te be danken. Tweeërlei beweegt mjj hiertoe. Voor eerst het feit, dat men in uw district geen electoraten strijd aanbond, iets wat men m Ommen wel en zeer scherp deed, zoodat verwacht mag worden, dat men, nu ik bedank, in uw district nogmaals door eenvoudig* candidaatstelling in de nieuwe vacature zal kunnen voorzien. En in de tweede plaats de pjjnljjke omstan digheid, dut in uw district, bljjkens uwe mededeelinj, de Christeljjk-Historisehe partjj met algemeene stemmen het besluit nam, om mjjn candidatuur niet te steu nen, waartegenover staat, dat in het dis trict Ommen de Christoljjk-Historischen op de meest loyale wjjzo mjjn candida tuur gesteund hebben. Vergunt mjj daar om, harteljjk dank te zeggen voor het vertrouwen in mjj gesteld, en U te ver zoeken dien dank ook aan de Roomsch- Katholi*ke Centrale t* willen overbren gen, die in Sneek zoowel als in Ommen alle krachten inspande, om mjjn candi datuur te bevorderen. Door nu reeds te bedanken, en hier mede niet te wachten tot ik in zake Ommen tot een beslissing zal sjjn geko men, meen ik U in zooverre een dienst te doen, als thans in de vacature, die in Uw district voortduurt, zooveel spoe diger zal kunnen voorzien worden. Op zich zelf zou het mg een eere eu een voorrecht zjjn geweest, c. q. voor een Friesch district naar te Kamer te gaan. Nog steeds voel ik aan Friesland zeer nauwe banden. Maar het algemeen belang en de zuiverheid van mjjn politieke positie noodzaken mjj van die eere af te zien. Hoogachtend heb ik de eer te zjjn, Uw dw. dienaar *n bro*der, (w. g.) KUYPER. 's-Gravenhage, 16 October 1908. het beste geval zou Frankrjjk prins Arthur van het schavot gered hebben, als het hem gered had. Zjjn leven hing aan een zjjden draad. De Fransohe ge zantschapssecretaris, Alphonse Manen, heeft in een brief aan den gezant te Parjjs toegegeven, dat de draad niet ge broken was door den moed eener vrouw en de trouwe vriendschap, die haar in die hacheljjke stonde te hulp kwam. »KoloDel Varez is de held van den dag", schreef de secretaris. »De bondgenooten, die hjj gevonden heeft, zouden ïergenn anders kunnen bestaan dan in deze stad der legende. Het is nog te vroeg om precies uit te maken in hoever men op bet bjjgeloof van het volk g*werkt heeifc en welk aandeel het gezond verstand in hun besluit heeft. Esther Venn, wier huweljjk nu door Europa erkend moei worden, heeft een grooten indruk ge maakt op een volk, dat al sedert lang geleerd heeft om haar ras te bewonderen en het na te bootsen. Zjj is verstandig, vlug, zeer bepaald moedig en hare schoon heid zal eene traditie worden. Ik vind het niet weinig merkwaardig, dat een pupil van wjjleu Xavier de Montalvan zjjne pogingen heeft moeten verjjdelen. Het zal uwe Excellentie wel bekend zjjn dat de geschiedenis van dien man bet relaas is van een van die intriges, die een zeer buitengewoon karakter zwart maak ten en het genie verlaagden door gemeen- Statan-Generaal. TWEEDE KAMER. Vrjjdag zjjn de debatten over de werk loosheid voortgezet, maar nog niet be- cindigd. Morgen (Dinsdag) begint men er opnieuw mede. Wat de middelen tot voorkoming van werkloosheid betrof, werden nog aange prezen werkverschaffing (door den heer Van Kol), een bjj zonder soort daarvan, nameljjk ontginning van dnt deel van de duinstrook dat niet voor zeewering noodig was (door den heer Van Wichen), verbod van fabrieksarbeid voor vrouwen en kinderen (de heer Pnsstoors), bevaar- haarmaking van de Maas benevens droog- legging van de Zuiderzee (d* heer Reyne). De afgevaardigde van Kampen meende bovendien dat, aangeziei de werkloosheid voornameljjk in de groote steden heerscht en veroorzaakt wordt door den trek daarheen van het platteland, die trek moest worden gestuit. Dnt zou men kunnen bereiken door de opzameling van grondbezit in enkele handen tegen te gaan door middel van onteigening ter bevordering van klein-grondbezit. Een ander middel, ï.i. dat wat door den hoer Treub in 't bjjzoider was aan geprezen, vond bestrjjdiig bjj den h*er Goeman Borgesius, die overigens veel instemming betuigde met de rede van den afgevaardigde van Assen. Diens hef fing van eene gemeentelijke werkloozen- belasting van de industrie keurde hg echter principieel af, omdat de werk loosheid allerminst te wgten is aan de industrie. De verzekering tegen werk loosheid op ziehzelf achtte h|j daartegen zeer aanbevelenswaard en hg begreep niet hoe de Minister daarvan zoo gering schattend had kunnen spreken, terwjjl de Regeering zelve een ontwerp heeft ingediend, dat Staatssteun wil doen geven aan die gemeenten die een werk- loozenverzekering hebben ingericht. De heer Borgesius, eindeljjk, was de eenige die even de quaestie van socialisme of kapitalisme nog aanraakte. HQ merkte zeer ter snede op, dat d* sociaal-demo craten, toen Minister Heemskerk die quaestie ter zjjde liet, hem aanspoorden lot spreken, maar dat zjj, toen de heer Treub erover sprak, uitriepen Wat heeft dat nu met de werkloosheid te maken Overingeni zjj nog alleen gewag ge maakt van een rede van den heer Lohman waarin deze afgevaardigde betoogde dat de werkloosheid een maatschappelijk,geen staatkundig verichjjniel is, zoodat de maatschappij ®n ltaat redres moet schaffen. En in de eerste plaats moesten de werklieden zeiven zich hel pen door minder zorgloos te zjjn. Ook de Minister, die Vrjjdag zjjn rede nog niet ten einde bracht, achtte in de eerste plaats de bestrjjding van de werk loosheid een maatschappol jj ken plicht, üjj erkende echter dat, als de maat schappij tekort schiet, de overheid moet ingrjjpen. Een vaak gebruikte formule omtrent Staatsinmenging, die echter te weinig zegt dan dat men er iets verder mee zou komen. Overigens was 's Ministers rede tot nu toe hoofdzakeljjk gewjjd aan wat hg noem de: herstel van vmisvattingen". Bljjkeljjk was hjj er op uit om den ongunstigen indruk, door zjjn eerste rede gemaakt, weg te nemen en hjj deeé dat door het heid. Ik ontken niet, dat hjj een buiten gewoon goed verstand had maar het is ook waar dat bjj de vjjand der vrouwen was. Jaren lang schjjnt hjj zjjn vrjjen tijd gebruikt te hebben voor verwjjfde studiën die hem door haar karakter ongtichikt maakten voor een gezonden arbeid. Het is duideljjk dat, toen hg het Engeliche meisje voor het eerst ontmoette, hjj met haar geen andere plannen had dan die welke de heele wereld begrepen moet hebben, maar de komst van prins Arthur en de belangstelling door een bjjzonder mooie protógée opgewekt brachten hem van zjjn plannen af en werkten mee tot deze samenzwering. Ik twjjfel er niet aan of bjj dacht dat dat huweljjk den ondergang van den prins zou beduiden. Het was zjjn idee om zjjne Hoogheid voor goed uit Cadi te verwjjderen. Toen hij merkte dat voorzichtigheid zjjn meester minder leiddo dan zjjne genegenheid en dat hjj er niettegenstaande alles zou terugkeeren, besloot hg doeh toen eerst hem te laten vonnissen en zelfs misschien te laten dooden. Ik heb uwe Excellentie al de omstandigheden meegedeeld, die samea gewerkt hebben om hem te ver slaan. Dat bjj door de hand oener vrouw gevallen is, is een rechtvaardigheid van bet lot, Ik geloof, dat hjj de vjjand der Fransche belangen en de betaalde dienaar van Spanje was. Nu hjj eenmaal dood is, treurt niemand over hem. De stad is voor te stellen alsof men hem op groote sehaai had misverstaan. Vooral de hetr Nolens, die zich wat veel had gedragen als >vriend die mjj mjjn feilen toont", had dat gedaan en niet minder de heer Troelstra, die zich zelfs uitdrukkingen had veroorloofd als »lichtvaardig", >wreed", en zelfs >heideasck", uitdruk kingen die, naar de Minister duidelgk te verstaal gaf, de Voorzitter niet had mogen laten doorgaan, evenveel beleedigingen, betoogde de spreker vergetende dat die qualificaties zjjn politiek, zjjn systeem, niet zQn persoon betroffen ea bjj wilt er een zeer fraaie tirade op te bouwen, waaraan helaas slechts één kleinigheid ontbrak den bjjval ook van 'i Ministers vriendei, 't applaus bleef uit. Voorloopig is de indruk dat de Minister, ook door voorlezing van stukken uit de Handelingen, nr niet in geslaagd li om aan te toonea dat zjjn critici hem althans in hoofdzaak niet goed zouden hebben begrepen. Daarentegen kreeg men wel den indruk, dat de Minister thans er opuit is om wat water in zjjn wjjn te mengen. Uit de Pers. Zijn trekken thuis. Het Volk schrjjft De Standaard beklaagt zich bitter over het feit dat de kandidatuur van Dr. Kny- per in Ommen bestreden wordt met kei- keljjke argumenten. Men zweept de leden van de Nederlandsch Hervormde Kerk tegen h*m op, omdat hjj de doleantie heelt teweeg gebracht. »§jj predikanten bjj de Hervormde gemeente 1 Gjj, die beloefd hebt vol- jjverig mede te werken tot den bloei der Kerk, zult gjj werkeloos toezien, dat de Kerke boven uw hoofd wordt afge broken f" Aldus citeert de Standaard uit, naar haar zeggen door de Ommensche libe ralen uitgegeven, verkiozingilektuur en het blad van Dr. Kuypor klaagt over het »ophitsen van kerkeijjkea hartstocht." Wjj vragen ons met eenige verbazing afWaarover beklaagt Dr. Kuyper zich »Wa» er nu sprake van een kerke- ljjke verkiezing, zoo zou men zulk een argumentatie verstaan. Maar neen, het geldt een uitsluitend politieke ver kiezing." Bjj zulk een klacht uit zulk een mond wrjjft men zich toch de oogen eens uit. En onzerzjjdi herinneren wjj aan de campagae's van 1901 en 1905 en ook nog van later, waarin de redevoeringen van de Oosterbaan's en van de Sybrandi's en van de Van der Molen's niets, rein niets anders was dan geapekuleer op »kerkeljjke hartstochten". En dat waren heusch geen kerkeljjke verkiezingen, doch uitsluitend politeke, waar duB die kerke ljjke kwestiea niets mede te maken hadden. N.g eeus, waarovei beklaagt De Standaard zich. H*t sjjn toch niet anders dan zjjn eigen trekken die de leider van het verpolitiekte Christendom thuis krjjgt. Scholen Kerk. Modern Jodendom. Het zal velen nog niet bekend zjjn, dat te Amsterdam onder de Joden een godsdienstige beweging gaande is, die in haar sooit veel overeenkomst vertoont maandenlang bewerkt geworden door gladde volksleiders die een verbond toe juichten en den hemel tot getuige riepen dat een dictator het rjjk zou redden Nu hun invloed verwjjderd is, zal de spontane trouw van zjja onderdanig rat zich wel weer laten voelen. Ik zit te schrjjven in een kamer die uitziet op den Sint Ignatius, en moet terugkeeren tot vervlogen tjjdea om mezelf een zoo schilderachtig en geestdriftig tooneel van volksvreugde voor den geest te tooveren. De tegenwoordige tjjd kent geen geest drift meer. We kunnen met een vlag wuiven en een bel luiden, misschien goed din*eren in het café Anglais of met een gepast air van verkwisting in het een of ander restaurant soupeeren dat be roemd is om zjjne afzetterjj. Maar deze overgave aan de vreugde, dit geheel en al opgaan in primitieve instinkten wordt alleen bjj balf beschaafde menschen gevonden. Voor mjja oogen loopen hier op straat bergbewoners, die precies zoo gekleed zjjn els hunne voor vaderen waren tjjdeni de kruistochten. Vrouwen dansen om de vreugde-vuren en hun gitzwart haar wappert als een vlag in den wind. Uio de fonteinen spuit wjjn dat zouden de waggelende ge stalten mg ten minste doen denken. Ik zie honderd toortsen in een ruimte die evenveel meters oppeivlakte heeft. De hemel is vuurrood getint door al dat met die van voor vjjftig jaar onder de Protestanten en die van den laataten tjjd onder de Roomschen. Niets meer of min der dan een modernistische strooming. Een joag Joodsch prediker, als zoodanig verbonden aan een Joodich-godBdienstige vereeniging, treedt in gebouwen buiten de synagoge op met een vrjjzinnige pre diking. Hjj weiBcht de oorspronkeljjke Moraïsche beginselen, naar hij beweert, op te halen van onder het puiu van for malisme en letterknechterjj. Geliefkoosde onderwerpen zjjn bjjv. de woorden van Hosea»ik wil barm hartigheid en geen offerra*de", die van Jezaia »dit volk «*rt mg met de lippen, doch hun hart bljjft verre van mjj, enz." Hartstochtelijk en sckerp hekelt hjj het zin- en geestelooze vasten en bidden, dat algemeen onder de Joden van thans wordt aangetroffen, en dringt er op aan tot den eigenlgken zin dezer godsdienstige ver richtingen door te dringen. Zooals men ziet, wenscht bjj zjjn volk teiug te brengen tot wat wjj verstaan onder Israëli profetisme. Een conflict met de kerkeljjke over heden kon Hatnurljjk niet uitbljjven. De heer de Houdt aldus zjjn naam werd reeds eenige malen door den opper rabbijn ter verantwoording geroepen. En al schjjnt voorloopig de rust weer wat hersteld, terwjjl echter genoemde heer voortgaat zjjn zoozeer afwijkende meenin gen te verkondigen en zjjn aanhang toe neemt, zullen we wel spoedig meer van deze zaak te hooren krjjgen. (Herv.) Landbouw, Veeteelt on Vlsscherij. vle in be weidb. Uit het Fr. Wbld.: 'tls nu weer de meest geschikte tjjd om op te merken hoe welkom oen schuilplaats voor het vee in de weide die stomme dieren is, zelfs nu, bjj het buitengewoon tchoono weder der laatste dagen. Wie zulk een open schuurtje of flink afdak voor z'n groot en klein vee in het land heeft staan, vindt na een ko*len nacht bjjna alle vee daarin verscholen. Het is er uit eigen beweging binnen gegaan en wachtte er de eerste teekenen van den komenden dag af. Op de weinige zeer warme clagen gingen sommige runderen er ook gedu rende de middaguren wegschuilen en de sohapen eiken middag dat de zon scheen. Zondag 11. stond in een stuk grasland, waarin alleen een kudde schapen weidde, een graswagen, 's Middags verdrongen de schapen elkaar om een beschut plaatsje tegen de toen even brandende zonnestralen aan den kant waar de wagen schaduw gaf. 's Anderen morgens vroeg lagen ze er gedeeltelgk onder, gedeeltelgk tegen aan, aan een kant vanwaar de vorstige nachtwind niet kwam. Behoeft men nog te vragen, wat deze dieren zouden doen, zoo zjj altjjd eene schuilplaats konden bereiken en hoe wel kom deze hun zou zjjn bjj herfstig weder Rechtzaken. Kantongerecht Qott. In de zitting van 19 October zjjn ver oordeeld wegens Overtr. Leerplichtwet: H. W. te Goes, J. de B. te Rilland, P. E. te Ierseke, flikkerende licht. Alle eafé's zjjn open, alle tafels zjjn bezetjonge meisjes gillen opgewond eu soldaten, priesters, rjjken en armen, edelen en boeren vermengen zich in dezen naoht vol opwinding. Het paleis is van onder tot bovnn schitterend verlichtvolksmassa's verdringen zioh voor de deuren om den prins toe te juichen *i) als hunne toortsen hen in den steek laten, worden dese menschen vervangen door anderen, die niet minder opgewonden zjjn. Op alle openbare plaat sen wordt muziek gemaakt. De stad is te klein voor de uitbarsting van dwaze opwinding. Van den eenen afgrond tot den anderen en van den eenen pas naar den ander wordt het nieuws verspreid. »Lang leve de Prins 1" Zjj voegen een naam bjj den zjjnen en spreken hem uit alsof hjj hun dierbaar was ja, het kleine Engelsche meisje heeft alle harten veroverd. Ik groet haar, zjj is haar ras waardig 1" Hjj verzegelde zjjn brief en zond hem naar Frankrjjk om als haar getuige te dienen. A1b hjj er nog iets bjjgevoegd had, dan zou dat geweest zjjn dat bjj het aanbreken van den dag de stad nog niet sliep en dat het gemompel van al die stemmen Esther's wiegelied was. De zonneschjjn viel op haar vermoeid gezichtzjj droomde, zjj Bliep in de armen van haar gemaal. EINDE,

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1908 | | pagina 1