N». 121 1908.
Dinsdag 13 October.
95s" jaargang.
es FIUILLriOH
Dr. XAVIBR
GOËSCHË
De aitgave lezer Oonrant geiohiedt Kaasdag-, Woeazdag- es Vrgdagavomd,
uitgezonderd op feeitdagen.
Prjji per kwartaal, in' Öoo» f 0,75, buiten Does, franco, f I,t5.
Afzoaderlgke sommen 5 oeat.
Inzending wan idzeptcntiin vóór 2 aren op don dag dof
uitgave. x
COliKANT.
De prjji der gewone advertentiën is van 2-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regeli 1,berekend.
Bewjjinummers^5 cent.
Tclefoonimiitmer 22.
Directeur A. F. A/van Seters. Uitgave van\de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Buitenland,
Vrede of oorlog?
De groote quaeatie van den dag is en
zal vooreerit wel bljjven de Balkan -
quaeBtie en aller oogen zjjn gericht
naar het schiereiland, waar donkere wol
ken zich in een hevige onweersbui dreigen
te ontlasten.
Zeker ii, dat de regeeringen t» Woenen
en te Sofia een groote verantwoordelijk
heid op zich hebben genomen door de
verbreking van de Berljjniche overeen
komst, een daad, waarvan men nn nog
da gevolgen niet kan overzien.
Voornamelijk de Engeliche pers is het,
die Oostenrjjk deze verbreking van een
plechtig gesloten verdrag scherp verwijt,
doch wjj mogen ook niet voorbijzien wat
er te zeggen is ter verdediging ?an
Oostenrjjks handelwjjze.
Eenige dagen geleden wjjddo het Alg.
Hbld. een hoofdartikel aan de vraag in
hoeverre een voor eeuwig gesloten ver
drag bindend is.
De grondstelling, in dat artikel ver
kondigd, was, dat niet één regeering een
volk voor eeuwig door een overeenkomst
kan binden. Veranderde omstandig
heden kuanen dwingen tot afwijking
van zoo'n voor eeuwig bedoeld verdrag
en dit eenmaal aangenomen, kan men niet
ontkennen, dat Oostenrjjk-Hongnrjje wer-
keljjk moeieljjk anders kon handelen dan
het nu deed. a. door de vreedzame
revolutie, die zich in Turkjje heeft vol
trokken, moest ook de toestand in
Bosnië en Herzegowina een wjjziging
ondergaan. Nu de bevolking van Turkjje
medezeggiagschap kreeg in de regeering,
moesten toch ook aan de bewoners van
de twee door Oostenrjjk bezette provin
ciën nieuwe rechten worden gegaten.
Daar teruggave der beide provinciën
aan Turkge uitgesloten was en wel door
niemand behalve Turkge zelf verlangd
of verwacht werd, bleef er sleohts één
weg over en dat is de nu gevolgde.
Aldus wordt, en niet zonder eenigen
grond, de handel wjj ze van Oostenrjjk-
Hongarjje verdedigd.
Nergens heeft de nieuwe toestand
zooveel ontroering gewekt als in Servië
en Montenegro. De Servische gezant te
Weonen heeft namens zjjn regoering een
protest ingediend bjj^den Oostenrijkschen
minister van Buitenlandecho Zaken, doch
deze heeft de desbetreffende nota gewei-
gord mst het motief, dat Servië, als niet
zjjnde mede-onderteekenaar van het ver
drag van Berljjn, zich met Oottenrjjks
politiek ten opzichte van Bosnië en Her
zegowina niet te bemoeien heeft.
De opwinding in Servië is daardoor
allerminst bedaard. In luidruchtige be
toogingen heeft het volk geëischt aftre
ding van koning Peter indien deze niet
bereid is de Dotau-monarchie den oorlog
te verklaren.
Maar een oorlog tegen Oostenrjjk zou
voor Servië zeer noodlottig moeten ein
digen het Servische leger is volstrokt
niet opgewassen tegen het veel grootere
Oostenrjjksche.
Oostenrjjk heeft voorzichtigheidshalve al
Naar bet Engolich -van
II AI PEUBERTON.
»Ja, ja wie ie daar f Ik ben hier 1"
Vreemd genoeg kwam de stem niet
Tan het binnenplein maar nit die kamer
die zjj in zoo'n anget ontvlneht had. Een
oogenblik lang deed een vreeieljjk fer-
moeden baar bloed bjjna stollen in hare
aderen. Was het Xavier die daar sprak
of was het iemand anders Zjj tnnrde
voor zieb uit en trachtte tevergeefs een
gezicht te onderscheiden. Er kwam iemand
de trap af, met vaste schreden. Lang
zamerhand begon zjj een witte burnous
te endericheiden. Zjj wist nu, dat het
Ynsiaf de Moor wasde man, die ofschoon
zjj hem bjjna niet kende, over haar] ge
waakt had ala over zgn kind sedert zjj
te Cadi was aangekomen, de man die
haar liefhad met de koppige volharding
aan zjjn ras eigen. Zjj stak hare handen
naar hem uit en verzocht hem zioh te
haasten.
»lk ben het Esther ik ben hier 1
Zn hebben dr. Xavier gedood och,
help mg 1" De Moor nam hare hand
stevig in de zgne, hield het tengere
figuurtje, dat flauw viel in zgne armen,
op de been. Hg tilde haar op alsof zg
een veertje was en bedekte haar gezicht
met een mantel# Een sleutel, die aan zjjn
gordel hing, opende de zware deur en
gaf hem toegang tot het binnenplein.
eenige maatregelen genomen, die het land
tegen ean mogeljjken, zg het onwaar-
scbgnlijken overval van Servische en
Montenegrjjnsche zjjde beschermen.
Het 15e legerkorps is gemobiliseerd, de
reserven der in Bosnië gelegerde troepen
zjjn reeds onder de wapens, de manschap
pen van het 11e en 13e legerkorps, wier
diensttjjd is geëndigd, zijn nog niet naar
huis gezonden nabjj Somlin is een fiotilje
Oostenrjjksche monitors bjjeen en naar
de grens worden groote hoeveelheden
ammunitie gezonden.
Natuurljjk werken al deze maatregelen
niet balmeerend op de Serviërs en de
houding van den Servischen kroonprins
tegenover de manifestanten vergroot de
opwinding nog.
Gisteren werd een heftigs betooging
gehouden voor het paleis van dsn kroen-
prins. Deze vertoonde zich aan de menigte
en hield een toespraak, waarin hjj o. m.
zeide>Ik hoop, dat gjj, evenals ik,
voor uw vaderland en uw vorst zal
weten te sterven als het noodig is."
Deze woorden deden de oorlogszuchtige
stemming nog toenemen, doch, gelukkig
vooi de toekomst van het land, schjjnen
de vertegenwoordigers van het volk zich
minder|door de feiten te laten medeslepen.
Zaterdag is het Servische parlement
bjjeen gekomen en na korte openbare
beraadslaging in geheime vergadering
gegaan.
Naar nu uit Belgrado geseind wordt,
moet de volksvertegenwoordiging zich
met 93 tegen 66 stemmen hebbel uit
gesproken tegen den oorlog en dus vóór
het behoud van den vrede.
Voor de Grieksche regeering zijn de
omstandigheden nu ook buitengewoon
moeieljjk.
De mogendheden zjjn niet van plan
voetstoots genoegen te nemen met het
besluit van het vergaderde volk te Kanea,
dat de aansluiting van dat eiland bjj
Griekenland proclamesrde. Kan de Griek-
Bche regeering echter de Kretenzer broe
ders afwjjzen
Het congrèi, welks bjjeenroeping hoe
langer hoe waarschjjnljjker wordt, zal
heel wat te doen hebben, als het werke-
ljjk de geheele Balkan-qnaestie tot oplos
sing wil brengen.
Turkge moet zich reeds bereid ver
klaard hebben de quaestie Bosniö-Her-
zogowina te- laten rusten. De Turksche
afgevaardigden zouden zich voornameljjk
keeren tegen Bnlgarjje en opdracht krg-
gen de onafhankeljjkverklaring van dat
land ongedaan te maken.
We behoeven er zeker niet op te
wjj zen, dat men vooreerst nog niet veel
waarde kan hechten aan dorgoljjke be
richten.
Voor de bjjeenkomst %van het par
lement van Kreta zjjn Jgisteren alle
afgevaardigden van de plattelandsdistric
ten te Kanea aangekomen.
De president van de volksvertegen
woordiging ontving van het Italiaansohen
kamerlid Roverto Galli een telegram,
waarin deze land en volk geluk wenschte
met het genomen besluit tot aansluiting
bjj Griekenland oa de verzekering gaf,
dat Italië op de a. s. conferentie tot her
ziening van het verdrag van Berljjn zal
Niemand viel hem lastig op het zonnige
plein. De schildwacht las zjjn pas voor
den vorm door.
>En dus heeft Frankrijk het kleine
Engelsche vrouwtje toch gered 1"
Dat was zgne eenige opmerking.
Een kwartier daarna kwam Esther tot
zichzelf in een rjjtuig dat snel wegreed
van Cadi en zag zo dat de zon scheen. Een
donker gezicht op het bankje over haar
keek haar aan met de teederheid eener
moeder.
Zjj wist niet hoe het kwam dat de
Moor daar zat en kon zioh ook de om
standigheden van hare redding niet te
binnen brengen.
denera,1' zei hg, »kijk eens, het
is dag I"
Zjj richtte zich op en drukte hare
vingers tegen haar brandend voorhoofd.
Haar geheugen liet haar in den steek,
zjj herinnerde zich het vreeseljjke treur
spel niet meer. Zg dacht alleen maar
aan het gevreesde document en het
teekenen van het stuk.
»Waar ben ik vroeg zjj woest. »Wat
is er Yussaf, wat is er gebeurd
Het onveranderlijke gezicht verried
niet de minste aandoening. De Moor keek
uit het raampje als iemand die hot nood
lot ziet naderen.
vSignora," zei hjj kalm »er is vesl ge
beurd. De man, die verdiende te sterven,
is dood ik ken zjjn leven, hg verdiende
te sterven. U weet er niets van, u waart
niet als al die anderenI"
Zjj begreep hem niethaar gedachten
waren grillig en onstandvastig. Het
tegenwoordige eischte al haar aandacht.
pleiten ten gunste van de annexatie van
Kreta door Griekenland.
Het gerucht liep gistermorgen te
Kanea dat de president der Kretenzer
regeering de zitting van het parlement
>in naam van den koning van Grieken
land" zou openen.
Binnenland.
Qeen audiëntie. Ingevolge de bevelen
van H. M. de Koningin wordt door don
hofmaarschalk bekend gemaakt dat Hare
Majesteit tot Haar leedwezen verhinderd
is gevolg te geven aan de in den loop
van dezen zomer tot Hoogstderzelve ge
richte aanvragen om audiëntie.
Werkloosheid. Van hooger hand (zeer
waarschjjnljjk door den minister van
landbouw, njjverheid en handel) worden
op het oogenblik inlichtingen gevraagd
aan le burgemeescers der voornaamste
gemeenten in den lande, omtrent den
omvang en aard van thaas heerschendo
werkloosheid.
Gevraagd .wordt: of de werkloosheid
nn reeds abnormaal groote beteekenis
heeft en of vermoed wordt en, zoo ja,
op grond waarvan dat zjj in den ko
menden winter buitengewone groote af
metingen zal aannemen.
In het rondschrjjven wordt aangedron
gen op spoed bjj de beantwoording.
Schooien Kerk.
Vrouwenkiesrecht in de Ned, Berv.
kerk. Zooals we onlangs meldden, heeft dl.
F. Reitsma van Noordwolde (Fr.), nadat
de synode 't voorstel om aan vrouweljjke
lidmaten het kiesrecht te verleenen had
verworpen, een oproep had gedaan aan
de vrouwen in de Ned. Herv. Kerk om
eene vereeniging vonr vrouwen in de
kerk op te richten. Hg heeft al genoeg
bewjjzen van instemming gekregen om de
zaak door te zetten. Een vrouwen-comité,
gevormd uit alle richtingen der kerk, zal
een geschrift over de zaak en vragen-
ljjsten verspreiden. Als penningmeesteres
van {het comité zal voorloopig optreden
mevr. J. Vorster-de Lange, pastorie 01-
deberkoop (Fr.).
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
Rl jkslandbou wproifstation
Slot.
De directeur wjjst den landbouwers er
op dat 't gewenscht is om aan het drink
water voor het vee de noodigo aandacht
te schenken.
Het aantal monsters suikerbieten steeg
met 9 van (1257 tot 1367)
Het verslag zegt hierover
Het gemiddelde gehalte van een
1151-tal monsters, afkomstig van partgen,
welke op suikergehalte waren geleverd,
bedroeg 16,2 pet., dus een weinig lager
dan in 1906. Het ware gewenscht dat
die landbouwers, welke op gehalte con
tracteeren, nog meer dan nu reeds het
geval is, 9r toe overgingen eigen con
troleurs aan te stellen, ten einde het
Wat was er gebeurd Hoe was ze uit
haar cel ontsnapt
»Gjj moet mg alles vertellen," zei zjj
op hartstochtelgken toon, >ik heb het
recht om het te weten. Waar is mjjn
gemaal. Waar brengt ge mg heen
»Ik breng u naar hem toe, Senora.
De Franschen willen niet dat men hem
doodt, maar het volk zal misschien zjjn
leven eischen. Ik weet het niet zeker,
dat zal de dag van heden ons leeren.
Yussaf is uw vriend hg is maanden
lang uw vriend geweest gehoor
zaam hem en hg zal uw dienaar zjjn.
Hier is de herberg wjj moeten ont-
bjjten, senora".
Terwjjl hjj sprak, hield het rjjtuig stil
voor de deur van een herberg, die zich
een mjjl ten zuiden van de wallen der
Btad bevond. De weg had hen naar de
pjjnwouden en den pas gevoerd. Tallooze
witte tentjes, toebehoorende aan de regi
menten, die 1)geengeroepen waren om het
oproer te dempen, bedekten de grasvlakte
soldaten liepen ving van de eene naar
de andere en hnnne uniformen schit
terden in het zonlicht. De stad zelf was
nog omhuld door morgennevels. De klok
ken luidden voor het Angelus en dat ge
luid klonk gedempt en onduideljjk tot
hen door. Een frisch windje, dat van de
sneeuwbergen kwam, gaf Esther nieuwe
kracht, zg voelde, dat de hoop in haar
herleefde, hoewel daar schgnbaar niet do
minste reden voor was. Het was alsof
iemand haar uit de duisternis geleid had
en zjj keek op naar hot gouden Oosten
en waagde te gelooven, dat dit de alles
beslissende stonde was.
suikergehalte na te gaan. Hot landbouw
proefstation zoude dan in de toch reeds
drukke herfstmaanden van een zwaar
drukkenden arbeid ontheven woiden.
Onderzocht werden verder een 6-tal
monsters 'poeder voor Bordeaux1 sche pap
die alle bleken aan de gestelde eischen
te voldoen.
Het kopergehalte wisselde slechts van
17,0 tot 17,6 pet. Het onderzoek van
één dezer monsters, naar aanleiding van
klachten over beschadiging der gewassen
door dit poeder teweeggebracht, had geen
resultaater werd niets abnormaals ge
constateerd. In verband met klachten
over het geheele land verbreid moet de
conclusie getrokken worden, dat eene
andere meer algemeene oorzaak, b. v. de
weergesteldheid, tot deze schadeljjke ge
volgen aanleiding heeft gegeven.
Het Phytopathologisch Instituut te
Wageningen heeft een onderzoek daar
omtrent ter hand genomen.
Een 5-tal monsters kopervitriool bevat
ten alle eene voldoende hoeveelheid zuiver
kopei sulfaathet kopergehalte wisselde
van 24,8 tot 25,2 pet. (chemisch zuiver
kopersulfaat, bevat 25,3 pet. koper).
Ook werden onderzocht een 3-tal mon
sters kopervitriool, die deeU onder den
naam van >smetpoeder voor zaaitarwe"
werden verkocht. Deze bleken voor verre
weg het grootste deel uit ijzervitriool op
1 deel kopervitriool. Den inzender werd
er op gewezen, dat de tot dusver spaar
zaam verrichte proeven met ijzervitriool
geen of Blechts een zeer gering resultaat
hebben gehad on bovendien weinig of
niets bekend is omtrent de gewenschte
concentratie eener jjzervitriooloplossing,
evenmin welken invloed ijzervitriool heeft
op het kiemvermogen dor graankorrels.
Men doet dus voorloopig verstandiger
alleen kopervitriool te nemen, men kan
dan tevens den verlangden prjjs contro
leeren en is eerder van eene goede werking
verzekerd dan bjj e9n dergelijk »smet-
poeder".
Ingezonden werd verder nog door den
Rjjkslandbou wieeraar voor Westeljjk-
Noordbrabant een moDSter »klonters uit
Chili", omdat aan bedrog gedacht werd.
Een onderzoek leerde, dat deze klontera
als ruwe ongeraffineerde chilisalpeter
moesten beschouwd worden.
Evenals het vorige jaar werd ook nog
maals dit jaar een enquête naar voeder-
meel ingeBteld ten behoeve van kleine
landbouwers en boerenarbeiders, welke
monsters kosteloos werden onderzocht.
De Maatschappij tot Bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland ver
leende, ter bestrgding der kosten, hier
voor haren steun, waarvoor haar gaarne
hier nogmaals dank wordt gebracht.
De monBterB, op deze enquête betrek
king hebbende, zjjn niet in het boven
staande verslag opgenomen en mogen
hier eene korte bespreking vinden.
Er zg nog opgemerkt, dat hier slechts
vermeld worden die monsters, welke tot
en met 31 December 1907 zgn ingeko
men, daar ook in het voorjaar 1908 de
enquête doorgaat.
In 1907 werden onderzocht 46 monsterB,
waarvan 6 monsters of circa 13 pet. als
Haar gehoorzaamheid man den Moor
was onbeperkt. Het was wel vreemd, dat
van al de vrienden, die het noodlot haar
gezonden had, deze man alleen overge
bleven was. Haar geloof in hem w»8
absoluut. Zg was er van overtuigd, dat hg
haar naar haar echtgenoot zou brengen.
»We hebben al onze krachten noodig",
zei hg als iemand, die van geheimzinnig
heden houdt. »Wjj moeten in deze her
berg ontbjjten, Senora. Er is niet jveel
tjjd te verliezen
Een Spaansch meisje kwam de herberg
uit en dekte een tafeltje voor hen ze
zette er sneeuwklokjes en viooltjes op en
lekker versch brood, flesschen met Spaan-
schen wjjn en overheerlijke vruchten. Zjj
babbelde onophoudeljjk over de soldaten
in het kamp, ze waren gekomen om de
stad te beschermen. O, wat gebeurden
er afschuweljjke dingenEn sommige
men8chen zeiden dat de prins moest
sterven. Zjj geloofde dat niet neen,
neen, daar was hij te goed voorHaar
gedienstigheid tegenover Esther was aan-
doenljjk. Alles wat maar in haar smaak
zon kunnen vallen, bracht zg naar buiten.
De Moor stond als een standbeeld achter
haar houten stoelhg keek aandachtig
het dal in en scheen op eenig teeken
van de wallen te wachten. Toen zgn be
schermelinge gegeten had, tikte bjj haar
op den schouder en vroeg hjj haar of ze
hem wilde volgen. >Senora", zei hg, »uw
moed moet u helpen, ik breng u naar
nw echtgenootkom, het iB al vrjj laat
negen uur is de vastgestelde tgd. God
helpe ons, dat wjj niet te laat komen,
Senora 1"
van onvoldoende zuiverheid moeten be
schouwd worden. Van deze 6 monsters
waren er 2 vermengd met tarwestof,
beide monsters waren ljjnmeel. Een mon
ster x-gemengd varkensvoer" bevatte zeer
veel koffiedoppen terwjjl een monster
>griesmeel" bleek te zgn fijne tarwe
zemelen, die vermengd waren met fijn
gemalen haverdoppen. Ook een monster
>gemengd meel" bevatte zooveel haver
doppen, dat hier zeker aan extra toe
voeging moet gedacht worden, bovendien
bevatte het veel onkruidzaden, zoodat in
elk geval zeer Biecht gereinigd graan
voor dit meel gebruikt was. Het zeBde
onvoldoende monster was een monster
ljjnkoek met eene zuiverheid van slechts
ongeveer 86 pet.
Moge het nogmaals hierdoor bewezen
zgn, hoezeer eontróle gewenscht is en
wat verder één niet kan, kunnen velen
te zamen, d. w. z. sluit D aan tot ge-
meenschappeljjken aankoop.
B ij e n t e e 11.
Zaterdag, JO October. Nog altoos is
het 't prachtigste zomerweer, de laatste
dagen en ook heden zijn de bjjen den
geheelen dag buiten den korf, en de laatste
14 dagen is nog heel wat nienw werk
bjjgebouwd. Deze bizonder gunstige
weersgesteldheid is oorzaak, dat de
iowintering later dan gewooDljjk ge-
schiedt.Evenwel, iedere dag kan de laatste
zgn en eensklaps kunnen we volop in
den herfst verkeeren. Men neme dus zgn
maatregelen om onverwijld de zorgen aan
zgn volken te kunnen wjjden, opdat ze
zonder gevaar en zonder gebrek den
winter kunnen doorkomen. Wjj hebben
in ons laatste artikel gezegd, dat de imker
in de eerste plaats dient te zorgen voor
een passenden wasbouw, zonder
bizondere onderbrekingen en met een
voldoend aantal leege cellen de noodige
hoeveelheid honig minstens 14, hoog
stens 20 24 pond op de juiste plaats,
en een voldoende hoeveelheid Btuifmeel,
dat vooral in 't voorjaar noodig is ter
bereiding van het voedersap van het
broed.
Als de allereerste eisch stelden we
een gezonde, jonge, vruchtbare koningin,
een volkrjjke kolonie met vooral veel
jonge werkbjjen.
Ten slotte heeft de bjjenhouder nu
nog te zorgen voor een warme, wel-
boichutte woning op een veilige, passende
plaats. Met het oog op het laatste meenen
sommige imkers wól te doen door de
korven over te brengen naar een rustige,
vorstvrjje ruimte. Wjj achten dezen
omslag ten onzent niet noodigmits
overigens alle voorzorgen worden geno
men, kan men de bjjen gerust in den
stal laten. Welke zgn die voorzorgen
Heeft men een enkele kast met dunne
wanden, niet dikker dan 1 i/s2i/scM.,dan
pakke men ze aan alle zgden goed in,
met stroo, houtwol of andere verwar
mende stof; niet slechts aan één kant*
want dan gaan de bjjen met henr nest
naar de warmste zjjde.
Heeft men meer dergtljjke kasten, dan
Zjj werd doodsbleek bjj die woorden. Zjj
stond onmiddelljjk op. Zjj wist waarom
hg sprak. Zgn woorden brachten haar
onmiddelljjk de bedreiging van dien nacht
te binnen, het vonnis en het document.
>Breng mjj dan dadeljjk bjj hem," riep
zjj nit.
Zgn oogen flikkerden bg het aanschou
wen van haar ongeduld.
»We moeten niet alleen gaan, de wind
is frisch, Sanorawees zoo goed om uw
mantel om n heen te trekken nog
meer nog meer 1 Laat mjj eens zien,
hoe goed het u staat. Aha, uw wangen
zgn nu weer frisch van tint en uw oogen
staan helder. Sta op Senora, het oogenblik
is gekomen
Zjj begreep niet veel van hetgeen hjj
deed. De helder blauwe mantel, die hg
haar omgehangen had, kwam haar bekend
voor en deed haar denken aan het
verleden. Zjj had hem wel eens meer aan
gehad, maar ze vroeg zich zelve af, waar
dat geweest was. Eindeljjk kwam haar
geheugen haar ter hulpzjj had hem
aangehad in het huis van dr. Xavier,
op den avond, waarop Arthur gekomen
was.
Zjj herinnerde zich nu, dat hjj haar
Ine» van Cadi genoemd had en haar te
midden van rozen bekeken had En nu had
zjj datzelfde gewaad aan, op dit verafge
legen plaatsje. De kap was over haar
hoofd geslagen en de ruime plooien vielen
tot op den grond. De Moor keek haar
goedkeurend aan, zgn zwarte oogen
straalden van genoegen.
(Wordt vervolgd.)
