N.. 117 1908 Zaterdag 3 October, 95sle jaargang, (iOESCHE COURANT. telefoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Sethrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans. De iitg»7i dezer Courast geichiedt Maandag-, Woenidag- en Vrjdagavond, uitgezonderd op feeztdagen. Prfi per kwartaal, in Goe» f 0,75, buiten Goes, franco, f l„2S. Afzonderlpke aommeri S oent. Inzending wan advertentie» vóór 2 uren up den dog der uitgave, De prjj» der gewone advertentibn is van 3 -5 regels 50 cent, eiken regel meor 10 ct. Bjj directe opgaaf van driemaal plar.tsing derzelfde advertentie wordt de prjji slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels k 1,berekend. BewjjsnummersJ5 cent. Bij dit no behoort een bijvoegsel. Overdenkingen IV. Hartstocht. 't Woord hartstocht klinkt. meestal oa- guustig, 't heeft een booze boteekems, iets dat in strjjd is mot do gewenschte regelmaat dordrngoD. Men krjjgt bjj bet bezigen van dit woord een indruk van oen verterende vlam, van een woestaard, dien men niet de baas kan worden, van zondige aanvechtingen, die ten slotte uitlaaien in feilen brand. 't Is niet waar. Hartstocht is niet leeljjk, nietÉ boos, niet zondig behoeft dat niet to zijn althans. Er zjjn verkeerdheden, die men abusievelijk gewoon s onder de hartstochten in te deelon, maar dat is de fout van wie dien naam onjuist bezigt. Men zegt b.v. van een dronkaard, dat bg een hartstocht beeft voor den drank, doch dat is geen harstocht, 't is een onbe dwongen verlangen naar alcohol, met den hartstocht heeft zoo'n slavelijka ufwjjking niets gemeen. Ja, do hartstocht wjjkt af van het rus tige geljj matige. Zjjn beeld is niet de effen watervlakte, ongerimpeld wegvloei end in het wjjd verschiet, maar do wild opgolvonde zee, die woedend den duinvoofc teistert ol' zich te pletter stort op de rotsen. Waaiscbjjnljjk dat als menschen in consult genomen waren bg do schepping er geweest zouden zijn, die gr-adviseerd zouden hobben om de watermassa's steeds rustig en zachtkons te laten voortkab belen, zonder stormen die oceanen in beroering brengen. Maar nu zjjo dio stor men er, ze bulderen over de zee, de baren worden ten hemel opgestooten en vallen orullend neer in den afgrond, het zwerk scheurt vaneen, bliksemflitsen schieten er door, de donder knalt en rommelt. Dat is storm, zoo is hartstocht. De hart8tochtlooze rilt van zoo'n tooneol en vliedt naar een hoekje, waar geen storm looit, waar een vogeltje zingt en een thee lichtje glanst en hg noemt zich gelukkig dat hjj niet is gelijk deze. Hij moge de kalmte van het onbewogen leven niet verkregen door een persoonljjk streven naar evenwicht, maar alleen het uitvloei sel van zjjn natuur beschouwen als een benijdenswaardige gave, 't geeftjbem niet het recht anderen, die niet van het zelfde maaksel zjjn, als minderwaardigen te veroordeelen. De hartstocht gaat geheel op in de macht, die hem te voorschjjn riep, bg geelt zich zonder oenige terughouding. Hg vindt om zich uit te spreken, klan ken, die Ie voren niet geboord zjjn, hjj inspireert den dichter zjjn schoonste zangeD, die bruisend klinken in de zielen berooiende accoorder, hg geeft grootsche breedo gedachten in, bij doet het oog fonkoleu, de vuisten balleD, de stem uitzetten. Maar dit alles is slechts de afspiegeling, hjj zelf, de hartstocht, is de macht, die onder de bezieling van 59 FEÜ1LLB1 G!< Dr. XAVIER. Naar het Engelsch van MAX PEMBEftTON. Either luisterde verbaasd. Van uit haar raam zag ze neer op het plein voor het stadhuis en op de men- schenmenigte, die zich daar al verzameld had en zjj verbaasde er zich over dat haar nieuwsgierigheid haar aaar niet heen gedreven had. Ofschoon het tooneel vrjj ver vorwijderd was, ontging haar geen enkel onderdeel. Elk venster, elk dak, elke boom, muur on fontein droeg het zjjne bjj tot dien machtigen aanblik, die zoo schilderachtig was en uit zulke hetero gene deelen bestond. De kleurschakeering was een zuideljjk ras waardig. Vlaggetjes, banieren en kleurige doeken versierden de witte steenen der hoogste gebouweD. De trap van het stadhuis schitterde in al de kleuren van den regenboog waar tegen de vuurroode toga's der rechters en de witte uniformen der garde een schril contrast vormden. De menigte zelf zwiepte heen en weer als een veld van menscheljjke korenhalmen. Korte, doch heftige opstootjes gaven uiting aan de latente hartstochten der verschillende partgen. Politie-agenten waren overal te zieü, vleiend en dreigend, het volk terug duwend mot het plat van hun sabels. En allen schenen te wachten op een figuur, die nog aan het geheel ontbrak. Esther wist, dat zjj op baar echtgenojt wachtten. Er was niet bjjzonder veel een onweerstaanbaren drang tot forscho daden wokt. Allo daden, ook de schoonste, ver- hevenste en zuiverste, die boven hot middelmatige uitsteken, zjjn onder den drang van een hartstocht geschied- Onzo prachtige kamp tegen de Spanjaarden ontstond uit den hartstocht voor de vrjj- heid, uitvindingen en ontdekkingen uit den hartstocht naar weten. Hoe treurig zou 't er in onze wereld uitzien zonder deze krachtige en onmisbare drijfveeren. Wonderljjk fijn gedacht, logisch, mathematisch juist beredeneerd is Spi noza's leer der hartstochten. In 't kort, zeer in 't korf, komt deze hierop neer. Ieder mensch heeft in zich de zucht om te bljjven bestaan, uit die begeerte om te bljjven leven volgt nood wendig, dat hjj afweert, wat zjjn bestaan bedreigt en naar zich toe haalt, wat zjjn bestaan verhoogt. Het eerste geeft hem suiait, het tweede vreugde. Zoo volgen uit het beginsel dat bjj wil I lgvcn leven twee hartstochten smart en vreugde. Wat den mensch vreugde geefr heeft hjj lief, wat hem leed doet haat hij. Alzoo weder twee hartstochten: lieldo en haat. Vreugde over iets, dut in do toekomst ons beslaan verhoogen kan noemen we hoop smart over iets dat in de toekomst ons bestaan bedreigen kan noemen wjj vrees. Wjj willen, dat, wie wjj liefhebben, ook door anderen bemind worden, wie wjj haten wenschen we ook door anderen gehaat te zien en zoo ontstaat een nienwo categorie van hartstochten. Punt nu punt en lijn na Ijjn gaat Spinoza verder, 't oen afleidend van 't ander en alles passend en nauwkeurig als een meetkundig figuur, do goede en de booze hartstochten innig samenhangend met het groote beginsel, het vorlaDgcn te bljjven bestaan. Kunnen wo een hartstocht vormjjden Goethe, die het weten kca, had er niet veel vertrouwen in. Ga naar het strand, zei hjj, en beveel den vloed terug to keeren. Evenzoo kunt gjj tegen den hart stocht zeggen ga heen maar met hetzelfde resultaat. 't Was dezelfde, groote geleerde, denker en dichter, die den hartstocht noemde: een koorts, die moet uitwerken. Tood Augus- tinus een ongeoorloofde betrekking had aangeknoopt, bad hg >0 God, geef mg reinheid, maar.... nu nog niet". Waarom vroeg hij dat Omdat 't van ons zetten van een hartstocht moeilijk en verdrietig is en we zien daar tegen op. Nu komt Spinoza en zegtom een hartstocht meester te worden moeten wjj ons zelf zien handelen in den hartstocht. Als we dat kunnen zullen we een afkeer krggen van den hartstocht. Maar zooals overal in de woreld, bestaat er bjj den mensch ook een haat tegen het ledige. De hartstocht is weg, maar er bljjft een leege plek in oaze ziel. Dat is gevaarljjk ook. Zet daarom voor don verjaagden een edeler hartstocht in de plaats. Vervang een boozen harlstocht door een goeden. De stoommachine heeft een regulateur, die belet, dat do gestadig werkende drjjf- gezond verstand voor noodig om te be grijpen, dat zjj juist in die kamer was opgesloten om getuige te zjjn van Arthur's vernedering. Zoo'n laffe handelwjjze wekte haar rechtmatigen toorn op. Zjj besloot in het geheel niet te buigen voor ver volgingen of voor bedreigingen, keerde het venster den rug toe, ging aan de tafel zitten, dronk haar koffie, at het zure brood en deed haar best om het onheil spellend geschreeuw niet te hooren. De klok van de kathedraal sloeg elf uur, voordat zjj klaar was met haar kort maal. Da eenige troost, dien zjj had, be stond daarin, dat hare kwelling maar van korten duur kon zjjn. Voor haar geestesoog doemde alles heel duideljjk op het scherp verlichte plein, de schit terende uniformen, de vuurroode toga's, de ernstige gezichten, één man tegen een heel volk, geheel alleen Haar trouw aan haar idealen zei haar, dat de gevangene het dapper zou dragon, dat hjj leugens met verontwaardiging, intriges met on verschilligheid zon beantwoorden. Als een storm van applaus van het binnen plein de een of andere gewichtige ge beurtenis aankondigde, vergat zjj haar besluit en vloog naar het raam, denkende dat het bjjna afgeloopon was, maar het tooneel was nog onveranderd, de menigte zoo mogeljjk nrg dichter opeengepakt, de zonneschjjn nog heller. Het geschreeuw stierf even vlug weg als het opgekomen was. De menschen wachtten geduldig. Zjj keerde terug naar het vuur, stookte het wat op en zette er haar Btoel vlak voor. Het was alsof het eeuwen duurde voordat de vrooljjke soldaat terugkwam, geheel vervuld van de geschiodenis van, don dag. Zjj ondervroeg hem gretig kracht een imm6r versnellende beweging doet ontstaan, die woldra alles op hoi zou ja^en. Zoo is het ook met de stuw kracht die men hartstocht noemt. Indien zjj niet eenigormato wordt ingehouden en geleid, voert zjj tot overspaLning en tof orgor, zonder lat het doel bereikt wordt. Voor den hartstocht hebben wij ook oen regulateur, de rede, hot verstand. Aan de rede is opgedragen do controle van al onze levensverrichtingen, ook van die bet meost geneigd zjjn aan haar toe zicht te ontsnappen. Zij beheerscht den wil en voert dien in goede banen, zjj geeft richting aan don hartstocht en breidelt zjjn al te h"ftige uitingen. Zij slaat de armen om do trillondo gestuite van den reus en dwingt bem zich te matigen, zich niet to laten voeren buiten den kring der zelfbewuste handelingen. Hartstocht en rede aan elkaar gepaard, zjj kunnen het loven hooge waardo geven. Buitenland.. Een uittartende holding. Eenmaal geheel onafhankelijk to zijn, gelijkwaardig met do andore staten, dit is de droom, die Bulgarije al vele jaren koestert en als men op het oogen blik een verklaring zou trachten te vinden voor de uifclartende houding, die de vazals'aat Bulgarjje aanneemt tegen den suzereii, den Turkschou sultaD, dan zou uien waarschijnlijk dien onaf bankelijk- beidsdroom niet voorbij kunnen zien. Practisch heeft de suzsreinitoit van Turkjjo over den staat, die door vorst Ferdinand geregeerd wordt, niets te beduiden, maar onaangenaam stemt het den Bulgaren toch zoo nu on dan weder herinnord te worden aan hun afhan kelijke positie. Met nieuwe kracht is het verlangen naar algeheele onaxhankeljjkheid weder ontwaakt toen onlangs bg een Turksch officieel diner, waar do consuls vau alle Btaten aanzaten, de consul van Bulgarjje niet werd genoodigd, als zjjnde niet de vertegenwoordiger van een zelfstandig land. Eenige vergoeding voor deze smaad, zooals de Bulgaren het voor bijgaan van hun consul boschouwden, vonden ze in de ontvangst van hun vorst te Boedapesth, waar deze behandeld werd met de eerbewjjzen, toekomonde aan het hoofd van een onafhankeljjken staat. Op het oogonblik heeft het er allen sehjjn van, dat do regeering te Sofia er niet tegen op ziet desnoods een gewapend conflict met Turkije uit te lokkon, een conflict, waarvan het oind zou moeten zjjn de onaf hankelgkheidsvorklaring, wnarop het Bulgaarsche volk al zoo lang heeft gewacht. Mocht hot zoo ver kotneD, dan zal ongetwijfeld vorst Ferdinand ook eindeljjk den zoo lang en zoo hevig begeer den koningstitel verwerven. Zal het echter tot een oorlog komen Een Turksch staatsman verklaarde nog slechts enkele dagen geledon, dat dit niet gebeuren 2al, doch niot ieder deelt dat vertrouwen. In elk geval is de houding zonder aan hare positie te denken en alleen verlangende om alles te weten. Hg antwoordde even gaarne, want hij was trotsch op zjjn aan kennis ontleend gezag. Hjj zei, dat de prins er zich prachtig doorsloeg. Zjjn uiterljjk viel zoor inden smaak van de menigte op straat. De priesters waren op zjjn hand, maar de burgerjj was tegen hem. Zjjne rechters kregen hunne orders van don hertog van Montalvan en waren dus n.et te ver trouwen. De antwoorden van den prins hadden hen zeer in verlegenheid ge bracht. Zjj beschuldigden hem van het aan nemen van geld van de Fransche re- georing en van samenzweren met do Carlisten. Maar zjj rokenden voorname lijk op de beschuldiging van verraad. Zjj zeiden, dat hjj Gadi aan Frankrjjk ver- kochc had in ruil voor een commando in het Fransche leger en van oen vorste- ljjk inkomen. De oerljjke jonge man bad genoog tact om niet over de moer persoonlijke be schuldiging te spreken. Hg vertelde haar niet dat het. hooren vau baar naam bot volk razend van woede had gemaakt en dot men *over haar sprak als over iemand die door de Fransche regoering betaald word, als over »een bekend avonturierster die den prins in Engeland in hare netten verstrikt had Daar hjj een fatsoenlijke jongen was, hield hg daarover zijn mond. Waarom zou hg baar verdriet doen Hij ge loofde dat zjj al genoog zou moeten Ijjden. »Mooder Guanarez is in de keuken", zei hjj. »Ik boloof u iets lekkers voor van den vazalstaat verregaand uittartend. Van teruggave vnn den in beslag genomen Orient-spoorweg, voo? zoover die op Bul- gaarsch grondgebied loopt, schijnt geen sprake te zjjn. Aan de vertoogen van Turkjjo, Oostenrijk en Duitschlacd stoort do regoering te Sofia zich niet en hot oenig antwoord op do desbetreffende nota's is een besliste weigering om toe te geven aan den gestelden eisch. Mag men de medodeelingen van een kenner van het Bulgaarsche land en volk geloovec, dan zou men te Sofia werkelijk opzetteljjk op een oorlog met den suze- reinen staat aansturen. Reeds jarenlang zou Bulgarge zich op dien oorlog hebben voorbereid en zooveel hebben besteed aan zjjn leger, dat nog langer doorgaan met deze toebereidselen noodwendig zou moeten leiden tot een staatsbankroet. Om dit te vormjjden zou Bulgarije vast be sloten zijn nu den grooten slag te slaan. In hoeverre dit juist is, valt natuur- ljjk niet te controleeren. Men moet niet uit het oog verliezen, dat er steeds beursspeculanten zjjn, die er onder doze omstandigheden belang bjj hebben den toestand zoo donker mogelijk te schetsen en bovendien kan men zich troosten met de wetenschap, dat ook een vijftal jaren geleden oen oorlog tusschen beide staten in do naaste toekomst on vermijdelijk leek, zonder dat nochtans de vrede verstoord is geworden. Is op het Balkan-schiereiland de toe komst dus min of meer dreigend, tus schen Frankrjjk en Duitschland is ook alles nog niet in het reine gebracht. Hit ernstige incident te Casablanca houdt do gemoederen in beroering. De toon der voornaamste Fransche bladen is echter zeer waardig en is vrjj van het gowetenloozo drjjven naar een verscherping van het conflict, dat in den tijd van do gespaunen verhou ding tusschen Duitschland en Engeland den toon van vele groote Engelsche bla den kenmerkte. De bevelhebber der Fransche troepen in Marokko, generaal d'Amade, heeft ge weigerd de deserteurs, die door de gen darmen met geweld werden gearresteerd, in vrjjheid te stelleD, wat erop wijst, dat deze opperofficier overtuigd is van het goed recht der Franscl en. Trouwens, do bewering van oen Duit- 8chen consul, dat hg gerechtigd was den deserteurs hulp te verleenen, omdat het landgenooten waren, gaat niet geheel op, daar zich onder de deserteurs ook drie n:et-Duitschors bevonden. De vraag of de consul billjjk handelde, door Duitschers, die uit het Fransche leger deserteerden, bjj te staan, is na tuurlijk een zuiver juridische. Een kwestie, die hiermede ten nauwste samenhangt, is juist voor enkele dogen behandeld door het congres voor inter nationaal recht, dat nu to Floience bjjeen is. Daar kwam ter sprako de juridische toestand, waarin vreemdelingen in dienst van oorlogvoerenden verkeeren. Na een nu en dan heftig debat werd beslist, dat militaire en burgerljjke vreem- uw ontbijt. De wjjn in den kelder hier is even oud als die van den bisschop. We zullen op de gezondheid van den prins drinken hg zal hier wel de baas zjjn, wees daar maar zeker van Hjj heeft een tong in zjjn mond en weet hem te gebruiken". Esther was hem dankbaar voor zjjno toewjjding, ofschoon zjj zijn goed ver trouwen niet doelde. Toen hij haar een uitstekend ontbjjt bracht, trachtto ze er smakeljjk van te eten maar het ging niet van harte. De lange uren van dien on- dragelijken dag verstreken langzaam. Zjj dacht dat er nooit een einde aan zou komen. Het Hof sprak zjjn vonnis om vjjf uur in den middag uit en vjjf minuten daarna drong er een donderend geraas tot de oenzame gevangene door. Esther nam die triomfantelijke vreug dekreten eerst als de bode der vrijspraak op, stond met een kloppend hart op, liep naar het venster en keek nog eens naar het rumoerige tooneeltje op straat. Het was nu heelemaal donker en in al de winkels op het plein brandde licht. Reus achtige booglampen wierpen hun bleek echjjnsel op de heen en weer zwiepende menigte en van uit het Stadhuis drong een onafgebroken stroom van soldaten en- burgers cn toeschouwers vau het rechts geding naar buiten. Op alle hoeken, in allo portalen en zelfs voor de ramen der huizen stonden do mannen mot elkaar te praten en over het groote nieuws te redetwisten, terwjjl de soldaten hun paar den door de menigte heendreven en do menschen naar huis joegen. Hartstocht beheerschte het tooneel, oischte zelfs doodon, maar niemand sprak delingen, die volgens hun nationaliteit tot geen der oorlogvoerenden behooron, doch die zich verbonden hebben eon der oorlogvoerenden te dienen, beschouwd mooten worden, voor zoover do toepassing der krjjgswetten betreft, als tojï behooron tot de nationaliteit van het land, ia welks dienst zjj zjjn. Als Duitschland zich bjj deze beslissing neerlegt, dan bljjft echter altjjd nog do vraag of Frankrijk in Marokko moet worden beschouwd als een oorlog7oeroudo mogendheid. Binnenland. Nederland en Venezuela» De Kólmsche Zeitunq verneemt uit Wil lemstad »Naar verluidt, heeft president Gastro geweigerd, van den Duitecheu gezant do tweede nota van Nederland over het; voorgevallene in ontvangst te nemen, daar die gezant slechts in hot algemeen do belangen van Nedorland kan beharti gen. De nota moet door een bjjzondoron Nedorlanschen afgezant overgelegd wor den". Indien dit bericht juist mocht bljjkon, zou het wol bjjna onmogeljjk worden mot president Gastio langs minnelijken weg tot een schikking te komen. De dwaas heid van den eisch springt in het oog. President Castro, die niet alleen den hoer Do Reus uitzette, maar al onze consuls het exequatur ontnam, die dus op dit oogenblik geen vertegenwoordiger van Nederland in zjjn land duldt, zou nu verlangen dat een Nederlardsch zaakge lastigde tot hem kwam, op gevaar af, dat ook deze uit het land werd gezet 1 Zoo lang de betrekkingen niet officieel woor aaDgekDoopt zjjn, waartoe in het volkon- rechteljjk verkeer van do wolwillende diensten van een vertegenwoordiger van een ander land gebruik pleegt te worden gemaakt, kan geen vertegenwoordiger van ons land zich naar Venezuela begeven. Tenzij oen andere mogendheid alsnog haar vriendschappelijke tusschenkomst aanbiedt, en beide partijon geneigd zjjn daarvan gebruik te maken, sehjjnt oen minnelijke oplossing van het geschil, meent het Bbld., niet wel meer mogeljjk. Holland-België Men mel^t, dat do tweede bjjeenkomst der Hoüsrdpeb-Bol- gische commissie zal p'aats hebben Ie 's Gravenhage in den loop van Jo a. s. maand November rij zal worden vooraf gegaan door voorlotpige samenkomsten op 12 en 26 October te houdtn in de lokalen van de Eerste Kamer on hot Ministerie van Waterstaat. Als onder werpen van bespreking zjjn o. o. voor bereid verlaging van het posttariefbe scherming van intellectueele werken en de wodorzijdsche uitvoering van vonnissen. Kamervacature Ommen. Naar do Zwolsche Ct. met zekerheid verneemt, heeft de heer 1b. de Meester, oud-minis ter van financiën, de hem vanwogo do liberale partjj aangeboden enndidatuur voor bet lidmaatschap der Tweede Kamer in het kiesdistrict Ommen, aangenomen. dat woord uit, dat zoo veel beteekendo voor de gestalte, die voor het raam stond. Ofschoon zjj haar brandendo oogen dicht tegen de beslagen vensterruiten drukto en aandachtig luisterde Daar ai die stom- moD, bleef de kwelling van den twijfel toch bestaan. Was Arthur schuldig of onschuldig, een vrij man of een gevan gene, was hjj veroordeeld of werd hjj toegejuicht? IJdele bo*p Want tegen elke honderd stemmen, die zijn naam uitriepen, waren er vjjf honderd die den hertog van Montalvan toejuichten en hom verzochten zich te vertoonen. Het eeno lijtuig voor, het andere na, reed in galop door do gedunde menschenmenigto, maar in geen van hen zat een gezicht, waarop zjj de geschiedenis kon lezon, en dus drong langzamerhand de vreesolijke ge dachte tot haar door »bjj is vorcordeuld, Arthur is veroordeeld!" Van dat oogon blik af aan wilde zjj niets meor zien, viel zjj op haar knieën en bad voor het leven van haar geliefde. Uren lang bleef haar houding onver- andord, zjj was zich zelve niet bewust van tjjd of plaats en dacht niet aan zich zelf. Haar opgewonden verbeelding too- verde haar de afschuweljjke gebeurtenis sen van dien dag weer voor oogen, en zjj zag het stampvolle plein, de harde ge zichten der rechters en de gestalte vnn haar geliefde voor zich. Ze hoorde zjjn welluidende stem, het eentonige praten en het vonnis»hjj is schuldig en dan verhief zjj haar gebed op nieuw on zei tot zich zelf: »dwaasheid, hjj ig vrjj, hjj z?l naar mg toekomen". (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1908 | | pagina 1