N.. 114 1908,
Zaterdag 26 September.
95s"1 jaargang.
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A.^van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
GOESCHE
Da uitgava dazer Oouramt geschiedt Maandag-, Woe*sdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes 0r75j buiten Goes, franco, I»fe5.
Afzomderljjke aommers 5 oent.
Inzending van advartentifin vóór 2 uren op dan dag dar
uitgava*
De prjjs der gewone advortontiön i» van 1 -5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 et.
B» dirocte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfdo advertentie wordt de pijjs
ileehti tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regelt 1,berekend.
Bewijsnummers* 5 cent.
ljjke daden en vooral in de motieven der
handelingen van den misdadiger hebben,
maar als voortgegaan wordt zooals in do
laatste jaren dan vervallen we in een
ander uiterste. In plaats van gemarteld
en govierendeeld te worden, znl men nu
den misdadiger gaan vor .roetelen en hem
met voorkomende omzichtigheid behan
delen.
Zoo komen we in een ander uiterste,
dat voor de misdadig aangelegden wel
aangenamer is, maar voor de rost der
bevolking niet zonder bedenking is te
noemen.
Men kan er zeker van zjjn, dat de
beroepsmisdadigers zeer consciëntieus
volgen, wat de psychiaters voor de recht
banken verklaren over de oatoerekenbarer
en dat de niet-normaal verklaarden hun
ambtgenooten inlichten. Zoo weten ze,
als ze op het pad der misdaad gaan, dat
in het ongunstigste geval, nl. als ze ge
arresteerd worden, ze er met san paar
maanden in observatie kunnen afkomen.
Zoo'n wetenschap zal er niet toe bp-
dragen hen af te schrikken van de misdaad.
Slot volgt.
Buitenland.
De Fransche-Spaansche Nota.
Zooals reeds voorspeld werd, is de
Fransch-Spaansche nota betreffende Ma
rokko door Duitscbland tameljjk welwil
lend ontvangen, al kan men die ontvangst
nog niet vriendeljjk noemen.
Het Fransche blad de Matin heeft een
kort artikeltje naar aanleiding van het
antwoord van Duitschlaad op de Fransch-
Spaansche nota in zake Marokko, waaraan
het blad den scbjjn geeft dat het door
de Fransche regeering geïnspireerd is.
In de, misschien bg de bekende eigen
aardigheden van den Matin wel wat ge
waagde, onderstelling, dat inderdaad de
daarin verkondigde inzichten du gevoelens
van het Fransche ministerie van Buiten-
landsche Zaken woergevea, stippen wjj
uit het artikel do verzekering tan, ge
geven met het oog op Duitschland's voor
behoud ten opzichte va» sommige punten,
dat Frankrgk volkomon bereid is over
den vorm der voorwaarden voor de er
kenning van Mo*lay Hafid als Sultan
van gedachten te wisselen, mits het karak
ter ervan slechts gehandhaafd bljjft. Zoo
wordt beweerd, dat Duitschland bezwaar
maakt tegen den eisch dat Moulay Hafid
den heiligen oorlog moet desayoueeren.
Welnu, verzekert do MatinFraikrgk
zou er genoegen mede kunnen nemen
dat Moulay Hafid den in zjjn program
opgenomen heiligen oorlog niet desavou
eert, mits hg slechts verklaart niet tot
zulk een strjjd te zullen overgaan. Maar
wat betreft de schadevergoedingen, ver
schuldigd voor de moorden op Fransche
onderdanen, zullen noch het parlement,
noch de regeoring eenige inmenging van
derden dulden, die een inbieuk zou zfjn
op Frankrjjk's souvereine rochten.
De Daily Graphic zegt, dat Duitsob-
land nu toch wel moet inzien, dat de
quaestie van Moulay Hafid's erkenning
niet zoo eenvoudig is als zjj eerst wel
leok. Het blad is van oordeel, dat de
artikels in de Fransch-Spaansche nota
betreffendt de afzwoiingvan den heiligen
oorlog en de financieele regeling een
bijzonder aandachtige behandeling eischen
Geheel in orde is de zaak met Marok
ko dus niet, doch er is alle reden te
hopen, dat dit wel terecht zal komen.
In elk goval zal Frankrgk ook nu weer
tot de conclusie komen, dat koloniale
aspiraties een slaat veel zorgen kunnen
baren.
Ook Belgió zal tot deze conclusie komen
na de oplossingen der Congo-kwestie.
In de eerste plaats, wacht nn het
vraagstuk van de
w1ekmacht
op «en oplossing.
De parlementaire verslaggever van hot
Handelsblad van Antwerpen, doelt mede,
dat de behandeling van de legerquasstie
te verwachten is in de eerste dagen van
het nieuwe zittingsjaar.
De regeering zal echter naar alia waar-
schgnlgkheid geen verandering voorstellen
in de wjjze van recruteering, maar ge
durende een nieuwen proeftgd een aan
zienlijke vermeerdering van het contingent
vragen, zonder verandering in den dienst
tijd te brengen.
Van de invoering va* persoonleken
dieastplicht wordt hierbjj geen melding
gemaakt en toch znllea alle mogeljjke
hervormingen niet heal veel verbetering
brengea zoolang het stelsel van plaats
vervanging dat nu heerscht, van kracht
bljjft. Het Belgisebe leger, zooais het nu
is, heeft volgens deskundigen, die met
de Belgische toestanden bekend z|jd, zeer
weinig gevechtswaarde en ia elk geval
is de gevechtswaarde niet ovenredig aan
de toch hoogo sommen, die aan de weer
macht ten koste worden golegd. Jarenlang
wist ieder in België dit, maar nog min
der dan in ons land stelt in Belgiö de
groote meerderheid van het volk belang
in militaire zaken en misschien zou men
nog niet komen tot oen verbetering als
de nieuwe toestanden daartoe niet dwon
gen. Men beseft, dat het niet aangaat,
een koloniale mogendheid van beteokonis
zonder voldoende wsormacht te laten.
Ook op militair gebied zal dus de
overname ran den Congo in België, een
nieuw tjjdperk inluiden.
Er ligt echter nog heel wat work
voor do boeg voor en aleer dn Belgische
rogeering kan vorklaren, dat het beheer
der koloniën geheel is georganiseerd. Er
wordt nchter hard gewerkt en, al zjjn
er pessimisten, die vreezan, dat de Congo
aan Belgiö veel geld zal kosten «onder
veel profijt te brengen, de groote meer
derheid van het volk is tevreden met
het bezit der reusachtige kolonie en
verwacht daarvan groote voordeelen in
de toekomst. Veoral te Antwerpen,
koopstad van België, heeft men l et
grootste vertrouwen, en plannen word' n
gemaakt om de algemeene vreugde to
uiten door een reusachtige betooging.
In België wacht het volk dus vol
hoop wat het nieuwe tjjdperk brengen
zal, in een ander klein land is de toestand
echter minder rooskleurig. We bedoelen
Portugal, vanwaar weer
Vreemde geruchten
komen. Er zou oen groote samenzwering
worden gesmeed tegen het vorstenhuis
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Zij die zich met 1 October a.s.
op dit blad abouneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Over boeven.
i.
Veltman, Hosier, Brouwer en talloos
veel andere gevaarlgke boeven zgn voor
hun misdrgven niet toerekenbaar ver
klaard. De stakkerds ze konden 't niet
helpen, dat ze iets deden wat toevallig in
een of aider braaf wetboek werd verboden:
een moord, een diefstal of een berooving.
Die zachtmoedige bestudeering en ver
pleging van misdadigers ïeemt voortdu
rend toe en Lombroio zelf wordt al
dikwgll overtroffen.
Zoo heeft er deze week in Amstrrdam
een man terecht gestaan, die in Water
graafsmeer had ingebroken, na voorzich
tigheidshalve de telefoondraad van het
te bestelen hais te hebben doorgesneden.
Hg had bjj den diefstal een met scherp
geladen revolver verloren, die hjj, naar
Z.Ed. verklaarde, zeker gebruikt zou
hebben alB dat noodig geweest zou zgn.
En dat dit geen ophakken was, toonde
zes dagen later, toen hg bg een twee
den inbraak overvallen werd. Hg stak den
politie-agent, die hom aanhield, «en mes
in het hiofd en in de linkerzgde, en oeu
burger, die den politieman aisitteerdu,
doorboorde hg ongeveer de hand.
Twee dokters zeiden, dat hg ontoere
kenbaar was en dat hg handelde onder den
invloed van detective romans. Toch vond
een geneeskundige dr. Sngder, hem niot
zóó krankzinnig, dat hg in een gesticht
zou geplaatst moeten worden.
Wat is dan de plaats voor zoo iemand?"
vroeg de president. >Een tusichengesticht
hebben we niet 1"
•Voogdg I"
»De jongen heeft zgn ouders 1"
♦Leiding dan."
»Wie zal die eer hebben weerlegde
de president waar men hier te doen
heeft mot iemand die zich toelegt op
schieten en steken
♦Observe«ren iets wat de ouders zou
den kunnen doen."
♦Theorie, die hier weinig zou baten,
waar de moeder zooveel te doen heeft."
♦Politietoezicht."
>Dat gaat niet. De politie heeft de
handen vol met op andere dingen te
letten 1"
Dr. Van Londen die mede in het
rapport had verklaard dat het niet wer-
scheljjk zou zjj», beklaagde naar een
krankzinnigengesticht te verwjjzen
zeidi (in tegenstelling met zgn collega),
dat hg, desgevraagd, niet zou aarzelen
een attest tot opneming af te geven, indien
de familie hom niet zou kunnen verzorgen.
♦En u acht hem in uw rapport niot
krankzinnig in den zin der wet?"
Daarmee is bedoeld, dat hg niot
wegens kwaadaardigheid gevaarljjk is
▼oor zichzelf en zgn omgeving, antwoordde
dr. Van Londen.
&6 FETJILLittOK.
Dr
Naar het Engelich van
MAX PEUBERTON.
«Maar ik heb nog wel vrienden. Ik zal
het hnn niet gemakkelgk maken
Hfl scheen ernstig na te denken en
troostte haaar met de overtuiging van
een liefhebbend hart.
Hg ging den loop van hume geschie
denis eens na oven als iemand, die meent
dat het verhaal er van den schakel die
er aai ontbrak zou kunnen aanvullen.
♦Zjj zonden bergbewoners naar St.
Girons ei ontkenden het vervolgens. In
de bergen kan men de ach arken haren
tegel zes stuivers het dozjjn, die dan
goede diensten kunnen bewjjzen. Ze geven
▼oor dat mjjn huis word overvallen door
een sohurkaohtige bende heidens, niet
tegenstaande hun eigen handlangers de
ware aanvallers zgn. Zg beweren, dat ze
je beschermen als echte ridderlgke ver
dedigers. Als ze jou maar vast in de stad
hielden, dan begrepen zg wel dat ik zou.
yolgen en hier ben ik nu volstrek
niet uit het veld geslagen, wgfje, geloof
dat maarMen moet hooge troeven be
zitten, als men om een koninkrjjk speelt,
men moet zeker zgn van doorzicht. Ik
geloof niet dat de oude Xavier zoo zeker
van zgn zaak is,als hg wel denkt. Van
daag zal het big ken. Ik zal mg op mjjn
♦Maar merkte de president op
watj zou het voordeel zgn van zulk een
patiënt in een krankzinnigen gesticht cj
te Deinen Na 'n maand of wat zou hjj
worden ontslagen en in de maatschappij
zgn vorig bedrjjf hervatten."
Do toegezegde raadsman van beklaagde,
mr. Kuinders, gaf zgn verwondering te
kennen dat de deskundigen, in plaats
van te spreken van ♦gebrekkige ontwik
keling van verstandige vermogens", niet
hadden gewezen op de gebrekkige ont
wikkeling van zgD »moreele vermogens".
De vers'andige ontwikkeling immers werd
voldoende bewezen bg het examen, het
welk de deskuidigen afnamen.
♦Waarom vroeg dr. Van Londen.
»Dat hg cgfers kon optellen
»Maar ook in aardrgkskunde was hg
thuis."
♦Dat alles bewgst niets. De wgze waar
op hg iabrak of stal, getuigt niet voor
gezond verstand."
♦Maar hg haeft toch wel degelgk assi
milatie-vermogen getoond. Immers hjj
dacht er aan, den telephoondraad af te
sngden merkte de verdediger op.
♦E» over een schutting te klimmen",
vulde de president aan.
♦Maar antweordde terstond dr. van
Londen wat doet zelfs een kikvorsch
niet, nadat de hersenen zgn afgesneden
Dan springt zo nog voort over een touwtje
ol zoo iets
De ambtenaar van het O. M. vond dat
er nog verschil ii tusschen een hersen-
looze kikvorsch en een normaal mensch
en eischte 5 jaar gevangenisstraf.
De vraag is of deze arme beklaagde
toch niet ontoerekenbaar zal word» n ver
klaard en na eenige maanden >in obser
vatie" te zgn geweest als >kenteld"
ontslagen wordt en dan weder zgn oud
handwerk, stelen en moorden, mag her
vatten. Heel veel meer dan voor deze
rechtbank is afgespoeld zal er niet noodig
zgn om alle boeven vrg uit te laten gaan
en ze te stellen onder >voogdjj", ♦leiding",
♦observatie" of ♦politietoezicht".
Het it ongetwijfeld waar, dat er veol
ontbreekt aan ons tegenwoordig straf
stelsel. De fouten en gebreken zgn meer
en grooter dan de goede hoedanigheden.
De celstraf is barbaarsch en de maat dor
straffen is te onbepaald, d. w. z. de
rechter heeft goen maatstaf voor de op
te leggon straf. Bg geeft zoo ongeveer
wat hg denkt dat niet te veel en niet te
weinig zal zgn.
In het werk van Frits Auer ♦Zur
Psychologie der Gefangonschaft" vinden
we vermeld wat verschillende gevangenen
verklaarden over de ondorgane straf. Van
berouw is geen sprake, we. van verbitte
ring, van spijt dat ze niet slimmer gewoest
zgn en van plannen voor nieuwe onder
nemingen". Dat het strafstelsel niet deugt
weten de criminalisten, juristen en psy
chiaters heel goed, maar pogingen
Qenig8zins ernstige en kloeke pogingen
althans om daaiin verandering te
brengen bleven nog achterwege. Minister
Modderman reeds leerde »de straf zg
geen kwaad". Ds gedachten aan wraak,
vergelding en leed, die mogen niet meer
van onzen tijd zgn en kuünen niet meer
gehuldigd worden door hen, die ook maar
eenig inzicht in de motieven der mensche-
landslieden beroepen en geloof niet
dat het tevergeefs zal zgn. Er is maar
één man tegen mg. Hg moet het worden
of ik. Vertel me eens, Esther, hoe hebben
ze je behandeld wat is je onderweg
overkomen
Hg roerde een nieuw onderwerp aan om
haar vragen onmogeljjk te maken. Als
een volleerd tooneelspeler, wist hg
het gevaar van de rol, die haar luisteren
noodzakelijk maaktede veranderde uit
drukking op zgn gezicht, zgn saamge
trokken wenkbrauwen, zgn spiedende
blikken naar links en rechts verrieden
echter zgn onrust. Esther wist hoeveel
ze te bespreken hadden, en toch viel het
haar moeilgk om hot bewuste onder
werp aan te roeren. Ook was Arthur
haar te glad afi Hg wenschte, dat ze
voornameljjk over zich zelf zon spreken.
»Vertel me eens", vroeg hg dringend,
♦wat is or toch onderweg voorgevallen
hoe heb je het kasteel verlaten
wie heeft je hier heen gevoerd
♦Toen je mg in de slaapkamer alleen
liet, sloot ik niet de deur ik was te
bang. Boneden in de hal schreeuwde
iemand luide, en ik dacht dai jg hot
waart. Ik ging daarop naar beneden. Het
goheele huis was vol soldaten, zo waren
bezig te twisten. Een van hen, het leek
wol een jongen, werd voor mgn oogec
doodgestoken. Daarop moet ik flauw ge
vallen zgn. Toen ik weer bg kennis kwam,
was ik op den rug van een paard ge
bonden en zag dat een van die lieden
naast mg reed. Te Vic-Dessos hielden we
stil voor een herberg on daar gaf men
mij een ontbjjt. Ik geloof niet dat ik bang
van hen was. Zg schenen mg toe do be
dienden van den een of ander te zgn".
♦Dat waren ze ook. Do oude Xavier
kocht hen voor een handvol koporgeld
en beloonde hun getrouwheid mei den
strop. Hg zal de rest ook wel laten op
hangen, als hg ze maar vangen kan,
om hun zgn dankbaarheid to toonen.
Naar ik veronderstel kwam er te Vic-
Dessos iemand aanzette», huzaren met
een officier aan het hoofd, die bg hoog
en laag zwoer dat het een schande was
Wie was dat, Esther? Hoe heete bg
De graaf van Foix dat zei hg ten
minste ten slotte, maar hg spelde mij
zooveel leugens op de mouw dat ik ten
slotte geloof, dat ik niot weet, wie of bg
wel was".
i-Hot zal toch de graaf wol geweest
zgn. Do Spaanjaarden kunnen goed liegen
dat is een nationale deugd. Volkomen
slecht is hij niet, misschien is hij nu al
wel gevangen genomen. De meeste van
die officieren worden omgekochtmaar
ik geloof toch niet, dat. bij geld zou aar -
nemen. Het kwaad wordt verguld als
men weet, dat het je toegang geeft tct
een voornaam huis en je schulden voer
je betaald worden.
♦De oude Xavier baadt zich tegenwoor
dig in goud, maar er is toch nog iets
hoogers. Ik houd wei van dien graaf;
ik geloof dat ik hem wel zou kunnen
overhalen als ik hem maar spreken kon".
>Dan mag ik ook geen onvriendelijke
woorden over hsm bezigen. Hg was
stellig heel *oed vcor mjj ik goloof
dat ik in mgn leven nog niet zoo big
was, als toen ik hem ontmoette".
»In je geheele leven
>Je weet wel hoe ik het bedoel, beste.
Bedenk eens; dat ik niet wiBtofjedood
of levend was 1"
Hg was dankbaar voor haar antwoord
en kuste haar. Baar moeiigkheden
behielden den voorrang boven de zgno.
♦Vrouwen zgn altgd op een verkeerd
tgdstip bangzei houden geen rekening
met de waarschgnlgkheden. Als je oen
politicus was geweest, zou jo dat wel
beter weten. Mijn dood is voor den ouden
Xavier niet zooveel waard als mgn
leven. Impopulariteit is een gevaarlgk
dingmen vergeeft veel aan een doode,
daarenboven h§eft men met zjjne erf
genamen rekening te houden. Mgn
broeder prins Ferdinand zou hulp bg
Frankrgk gezocht hebben. De oude vos
z il wel een veiliger weg inslaan. Jawel,
ik zie het duideljjk in. Men zal in het
stadhuis oen zoogenaamde rechtzaak op
touw zetten; ik zal werden beschuldigd
den staat beleedigd to hebbende
hertog zal als mgn vrind poseeron
een nieuw soort duivolachtig advocaat.
Als het hem gelakt het volk tegoz
mg op te hitsen, dan gaat het om mgn
loven, dat hangt af van zgn handigheid
en van het Fransche gouvernoinont. Het
kan mg nu niets schelen maar het zou
laf van mg zgn, als ik zoo maar zonder
strjjd mgn land prgs gat. Dit is het
en zelfs overheidspersonen, hoofdofficieren,
politie-commissari88en e. d. zouden bij die
samenzwering betrokken moeten zgn. Do
regeering zou wel alles weten, doch op
het oogenblik niet óp durven treden.
Wat ervan waar is valt natuurlgk niot
te controleeren en we zoudon geneigd
zijn al die verschrikkelijke vorhaien van
geheimzinnige samenzweringen naar bet
rijk der fabelen te vei wgzen, als de her
innering aan den ontzettonden konings
moord ons nog niet te versch in het geheu
gen lag. Ook kort voor dien moord werden
de vreemdste geruchten vorspreid on tel-
keis wedtr tegengesproken en algemeen
begon mei al te gelooven dat de meeste
dier geruchten betreffeide anti-dynastieke
bewegingen geheel ongegrond waren, toon
plotseling de knallende schoten, waarmede
de vorsteamoordenaars koning en kroon
prins volden, de wereld verschrikt deden
opzien.
Wat zal nu den 18-jarigen koning
dom Manuel wachten Voel rozen zal
hg op zijn pad wol niet vinden.
Provincienieuws.
Sohope. Gisterenmiddag vergaderde
de Baad dezer gemeente onder voorzit
terschap van des burgemeester. Er was
meer belangstelling van het publiek dan
gewoonlijk.
Na een opmerking van den heerVer-
haagen, die op een kleine onjuistheid in
de notulen wees, werden deze goedge
keurd.
Een adres van d«n bond voor Slaats-
pensionoering werd aangehouden tot do
volgende vergadering.
Onderzocht werden de geloofsbrieven
van het onlangs gekozen Raadslid C.
Glerum. Deze werden in orde bevonden
en besloten werd tot toelating van don
heer Glerum.
In behandeling kwam de rekening
Armbestuur 1907. De drie Raadsleden,
die tevens lid zgn van dit bostuur, ver
wijderden zich uit de vergadering.
Bg de behaideling dezer rekening
vrotg de heor Verbaagen namens de
commissie o. a. hoe het komt, dat het
Armbestuur voor melk moet betalen 8
cent per liter, terwijl de melk overal
verkrjjgbaar is 6 cent.
Do voorzitter zegt, dat dit een zaak
is van het Armbestuur, te meer daar
de verklaring va» dien meerdere* prijs
zoo gemakkelgk te vinden is.
De heer Verhaage» Ja, als men mg
inlichtiagen weigort, kan ik nooit mgn
goedkeuring hechten aan de rekening.
Alleen wil ik er *og op wgzen, dat de
boogere molkprgs, dien hot Armbestuur
moet betalen, ditbestuur f 7,28 meer kost
dan wanneer de gewone prgs betaald word.
Verder vroeg de heer Verhaagsn naar
do post van f21,75 vóórvergaderingen.
Dat geld is betaald voor verschillende
consumptie bljjkbaar. Er is slechts één
vergadering geweest, zoodat er dan ruim
f5 per persoon zou zgn verteerd.
Verder morkt dhr. Verbaagen namens
do commissie op, dat het Armbestuur
een zeer goed ingericht woonhuis verhuurt
aan een burger voor 141,60 per jaar,
terwjjl het bestuur voor een armlastig
gezin voor ee» veel slechter huis f 52
gevaar.
»lk moet mjjns vrienden bgeen roepen
on dan zal het zwaard beslissen. Hot
moet zoo gaan en gij «elf zoudt de
laatste zgn om mg een anderon raad te
geven 1"
Zg voelde zich overwinnen door zgne
overheerschende vastberadenheid. Niets
bewondert de vrouw zoozeer in den man
als zgn mond en welke gebreken Arthur
van Cadi ook hobbeo mocht, van lafheid
kon men hem niot beschuldigen. Zg voor
haarzelf wist z;>o weinig af van zgn volk
en van hunne omstandigheden dat zg
door zgn betoogen geheel van streek
word. Het eenige wat zij er va* begreep
was dat een dapper en doortastend man
het aandurfde tegen de verfijnde kracht
van den diplomaat en den samenzweerder
en deze gedachte deed haar voor zgn vrg-
heid vreezen.
♦Dat is het laatste wat ik zou won-
schen, mgn besto man", zei ze opon-
hartig en ernstig. >Beloof mg, dat, wat
er ook gebeuren moge, jouw liefde voor
mg daarvan Diet de oorzaak zal zgn.
Och, ik weot wel, dat jo dat ter harte
gaat 1 Soms zou ik willen zeggen ♦laat
ik weggaan, vergeet mg, vergeet mgn
beslaan I Jou gelukkig te weten is mij
alles". Hg belette haar vorrt te gaan en
nam haar in zgn armen om zoo te voor
komen dat hg die belofte zou doen.
(Wordt vervolgd.)