N°. 106 1908.
Dinsdag 8 September.
95s" jaargang.
Binnenland.
GOfiSGHG
De uitgave ieier Oonruat geiohiedt Maandag-, Woeudag- ei Vr^dagavoad,
uitgezonderd op feeitdagen.
Prjji por kwartaal, in Goal f 0(75, bniton Goes, franco, f l,2S.
Aizonderljjke aommeri 5 oeat.
Inzending wan adwartentiin «ior 2 uren op den dap dep
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiön ii van 2-5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 cfc.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
ilechti tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijke- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel» 1,berekend.
Bewjjsnummers 5 eent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „G-oesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Na de vacantie.
(Slot.)
Meer dan op de volksscholen speelt de
overlading een rol op de lagere scholen
der meer gegoede klassen. Daar is het
vooral de drang der toelatingsexamens
voor de secundaire scholen of de drang
om de leerlingen voor de op die scholen
gestelde eischen gereed te maken, die
nadeelig werkt, maar bovenal is 't op de
Hoogere Burger Scholen en Gymnasia,
waar de leerlingen onder de overlading
gebukt gaan. Daar vooral is vereenvou
diging onafwijsbaar noodzakelijk.
Het grootste gedeelte der H. B. scho
lieren en Gymnasia-leerlingen moet men
rekenen te behooren tot de vlijtige mid-
delmatigen de zeer vlug opnemende zjjn
enkelingen, evenals de achterlijken, welke
laatsten bet daar gegeven onderricht op
den duur niet zullen kunnen volgen.
Van al deze leerlingen wordt inderdaad
in korten tjjd te veel gevergd. Het daar
gegeven onderricht behoeft een ingrijpen
de hervorming willen beide instituten
bljjven wat ze nu nog zjjnalgemeen
als nuttig en levenkrachtig erkende on
derwijsinrichtingen.
Het zeer goede in H. B. S. en Gym
nasium zal door niemand worden be
streden, de tjjd voor afbreken is even
stellig voorbjj als de tjjd voor hervorming
gekomen is. De H. B. S. houdt rekening
met het feit dat alle wetenschappen onder
den invloed van de methouden der na
tuurwetenschap gekomen zjjndat de
klassieke talen niet meer de talen zjjn,
waarin de geleerden denken en schrjjven
en dat in de moderne talen letterkundig
werk van groote beteekenis is voortge
bracht, waarmede het gemoed en het
verstand tot hooge idealen voor deugd
en smaak kunnen gebracht worden.
Het kan wel zjjn dat de wijsbegeerte
en letterkunde der Ouden hooger ston
den dan die der modernen, maar voor
de schooljeugd zjjn ze niet bereikbaar
en de practjjk leert dat de klassieken
in later leven slechts voor weinigen een
bron van studie en genot bljjven.
Het Gymnasium beschouwe men uit
sluitend als een instelling tot voorbe
reiding van het Hooger Onderwijs, waar
de jeugd een goede oefenschool doorloopt
in de studie der klassieke talen en
letteren.
Een welbegrepen herziening zou om
beide goede inrichtingen te behouden en
recht te doen, moeten berusten op ver
eenvoudiging. Het ^zal minder gemak
kelijk bljjken dan 't schijnt, om uit te
maken, waarin die vereenvoudiging zal
moeten bestaan, daar men geen onkel
vak zal willen missen. Aan ieder is
alles, wat op zjjn vorming invloed heeft
uitgeoefend, dierbaar.
Oud leerlingen van gymnasium of
H. B. S. zullen voor de keuze gesteld,
om vakken aan te wjjzen, die zouden
kunnen vervallen, lang aarzelen, om
dat zjj van elk vak in de mate,
waarin het hun gedoceerd is, den ont
wikkelenden invloed kennen. Maar er
kan reeds wel bereikt worden door in
48 FEÏÏILLl'lOK.
Dr X-A/VIEIR
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
Zjj was naar de deur geloopen en
trachtte haar te openen maar ze was ge
sloten en |dns moest zjj er voor big ven
staan. Zjj stampte met haar voet op den
grond en trachtte tevergeefs hare aan
doening te onderdrukken. latUBSchen
spraken de twee mannen fluisterend tegen
elkaar. Een van hen ruimde de papie
ren op.
♦Heel goed, madame, uw besluit zal
aan de belanghebbenden bekend gemaakt
worden. U is onbeschaamd en stjjf hoof
dig. Het is duideljjk dat u ons de waar
heid niet zegt. Totdat u verkiest ons naar
waarheid te antwoorden, zult ge uzelf
als onze gevangene moeten beschouwen".
Zjj antwoordde niet, maar draaide aan
het slot der deur. Zjj wilde niets zeggen.
De twee mannen stonden op en de jongste
van hen drukte op de bel. Toen de deur
openging kwam kolonel Varez de kamer
binnen en nam met een blik den toe
stand op.
»Het zou verstandiger geweest zjjn als
n de vragen beantwoord hadt die deze
heeren u gedaan hebben", zei hjj zoet-
sappig. ♦We willen u gaarne gerechtig
heid doen wedervaren^ maar u moet
openhartig tegenover ons zjjn".
♦Uw verlangen is zeer aandoenljjk",
antwoordde zjj spottend. >Ik heb nog
nooit zooveel vrienden der gerechtigheid
elk vak te concentreeren. Vermindering
van het aantal lesuren in elk vak en een
inkrimping der leerstof, die het minst
belangrjjke elimineert.
Er zjjn b. v. leerlingen, die voor talen
geen aanlog hobben en nog veel moer,
die geen gehoor hebben voor de litteratuur.
Waarom moeten die met de anderen on
verbiddelijk mede Voor vele middel-
matigen, die later in de wereld hun plaats
goed waard zjjn, is het volle programma
dat hun vluggeren makkers bereid is,
te zwaar.
Beperking is dringend noodig, omdat
alle vakken in hun toenemende uitge-
gebreidheid te veel zjjn en omdat het
voorbereidend onderwjjs niet te veel jaren
in beslag mag nemen.
Hoe die beperking moet gevonden
worden zullen de paedagogen beter dan
wjj weten uit te makenwjj mogen
hoogstens wenschen vermindering van
vakken, van lesuren en van huiswerk.
Onze landgenonten zou men onrecht
doen door hun overhaasting en impul
siviteit aan te wrjjven. We praten reeds
jaren over de overlading bjj het onder
wjjs en het dooden der oorspronkelijkheid,
iedereen geeft toe dat de overgedragen
schoolkennis niet echt is e* dat het meer
aankomt op methode, tucht en wetens
begeerte dan op encyelopaedi8che schijn
geleerdheid,die een overvol schoolprogram
kan aanbrengen, maar tot een daad van
eenige beteekenis is bet nog niet gekomen.
Hoe lang zullen we daarop nog moeten
wachten
ONGEPAST.
De soc. dem. pers en de sprekers van
die partjj verkondigen gaarne dat zjj niet
tegen de persoon van de koningin gekant
zjjn en dat zij Haar als hoofd van don
staat eerbiedigen. Hoever die ♦eerbied"
voor de vorstin gaat, bljjkt uit hetgeen
Cirsium in Het Volk van j.l. Zaterdag
schreef.
>Maandag j.l. vierde Mevr. van
Mecklenburg-Schwerin, bjj de gratie
der volksdomheid koningin der Neder
landen, niet alleen haar acht en twin
tigste geboortefeest, doch was het tevens
ongeveer tien jaren geleden, dat zjj
haar volle loon van f 700.000 per jaar,
plus diverse vrjje woningen, vrjje be
lasting en andere emolumenten, begon
to genieten, nadat zjj etteljjke jaren
als halfwas werkzaam was geweest.
Het was te verwachten, dat de bur
gerpers, die zich elk jaar tegen en op
31 Augustus uitput in de lafste malle
praat over het dametje dat afwisselend
in Den Haag en op Het Loo woont,
ditmaal haar enfin enfin, laat ik
zeggen beste beentje zou voorzetten".
Op deze laffe en kwaadaardige wjjze gaat
Cirsium voort, hjj beschuldigt verder de
koningin dat Zjj in de 10 jaren van hare
regeering ♦niets, absoluut niets gedaan
heeft om het stoffeljjk welzjjn ook van de
allerarmsten te verdedigen, te verzekeren
of te verbeteren" en dat sinds 1898 in ons
land geen vinger is uitgestoken om de
allerarmsten te hulp te komen. »Het
♦eenige dat zjj gedaan heeft", zegt Cir-
op één dag ontmoet".
♦Madame", zei hjj, »ik dacht, dat u
voorzichtiger geweest zoudt zjjn".
Zij wilde de beschuldiging van dwaas
heid niet op zich laten rasten.
♦Sta me tenminste toe daar zelf over te
oordeelen, aangezien het mjj alleen aan
gaat
»Neen mevrouw, de antwoorden die u
op het oogenblik geeft, zullen een ander
misschien meer aangaan dan n wel denkt!-"
Aangezien zjj waarheid behelzen zul-
zjj voor hem en voor mjj opkomen
indien de waarheid in Spanje eenige
waarde heeft".
Mevrouw", zei hjj ♦ik zal er mjjn
best voor doen. Haat mjj niet omdat ik
mjjn plicht vervul".
Hjj ging op zjj en nn zag zjj dat er
twee soldaten met hem mee gekomen
waren. Wat bunne tegenwoordigheid ook
mocht beteekenen en hoeveel angst zjj
haar ook aanjoeg, Esther liet er toch niets
van merken.
♦U rnoogt het paleis niet verlaten tot
dat de Raad in uw zaak een beslissing
heeft genomon," zei de kolonel. >Aldus
zjjn mjjne orders, mevrouw het spjjt
me dat ik er me aan moet houden."
♦Ik laak u niet," zei zjj, ♦In Enge
land zjjn we niet zoo bang voor esne
vrouw".
De soldaten brachten haar naar do
deur van haar kamer on lieten haar
daar alleen. De lampen brandden nog,
maar de kleine Marguerite was ver
dwenen. Zjj werd vervangen door een
vrouw met een sluw gezicht een
Spaansche die haar hulp aanbood.
Zjj antwoordde dat zjj geen hulp noodig
sium, ♦is haar naam zetten onder een
♦aantal wetten en algemeene maatregelen
♦van bestuur en dat had men bij mjj
♦een heeleboel goedkooper gedaan kunnen
>krggen".
Hoe grappig
Het Volk zou verstandig handeion met
zulke walgelijke grapjes en de koningin
beleedigende beschouwingen niet op te
nemen, 't Zou ons erg tegenvallen als er
ook in de partjj zelf geen leden zjjn, die
zich hieraan geërgerd hebben.
Buitenland.
ONEENIGHEID ONDER 80CIA AL-DEMOCRATEN.
We hebben het in ons land mede
gemaakt, dat de sociaal-democraten, die
heel de wereld gelukkig willen maken
met hun stelsel, soms onder elkander
hevig verschil van meening kunnen
hebben en de Duitsche sociaal-democra
tische partjj, die op duizenden en duizenden
kiezers kan rekenen, heeft, misschien
juist door haar omvang, nog meer van
onderlinge geschillen te ljjden.
Op de partjjdagen kan het soms hevig
toegaan bd de nu naderende partjjdag
belooft al weder warme discussies. De
Bociaal-democraten hebben het sich op
politieke vergaderingen en in het parle
ment tot gewoonte gemaakt de dingen,
die zjj op het hart hebben, zoo heftig
mogeljjk te zeggen en deze gewoonte
kunnen zjj, als zjj onder elkander zjjn,
niet verloochenen.
De kwestie, die nu de aanleiding zal
worden van rumoerige tooneelen op den
Duitschen partjjdag, die 13 dezer te
Neurenberg wordt gehouden, is die
betreffende de begrootiigen.
Mag een sociaal-democraat als lid van
een volksvertegenwoordiger 6temmen voor
een begrooting
De partjjdag, in 190L te Lübeck
gehouden, heeft deze vraag voor de
Duitsche sociaal-democrsten ontkennend
beantwoord, doch de Zuid-Duitschers, de
Beiersche, Wurtembergsche, Hessische
sociaal-democratische Kamerleden hebben
nu en dan gedaan of deze beslissing van
den Lubeckschen partjjdag niet bestond en
uit practische overwegingen vóór de
begrooting gestemd.
Vandaar hevige verontwaardiging
onder de noordel jjke partjjgenooten,
waarvan sommigen zich niet ontzagen de
Zuid-Duitsche sociaal-democraten uit te
mBken voor verraders."
Deze kwestie bestaat al geruimen tjjd
en in de partjjpers zjjn er hartige woordjes
over gewisseld, maar op den 13 dezer
zal men de zaak te Neu enberg nog eens
grondig behandelen l
Dat kan wat moois geven, als men
verder gaat in den geest, waarin nu reeds
de discussie in de bladen wordt gevoerd.
De Nooid-Duitsche afdoelingen der
sociaal-democratische partjj zullen hun
afgevaardigden naar Neuronberg opdra
gen in elk geval te stemmen tegen de
houding der Zuid-Duitsche geestverwan
ten en deze kunnen daarom reeds zeker
een afkeurend oordeel van den partijdag
verwachten.
had, stuurde haar weg, en sloot de deur,
dankbaar dat zjj alleen was. Van het
binnenplein drong geen ander geluid tot
haar door dan het huilen van den wind
en het geruisch der boomen.
Er hing een sluier van mist boven de
stad, waardoor het licht verduisterd
werd de schildwachten liepen met
regelmatige schreden op en neer.
Zjj hoorde het middernacht slaan van
den kerktoren en Bliep nog niet. De on
waardige behandeling, die zjj ondervonden
had, drong telkens weer tot haar door
evenals het voorgevoel van een naderend
onheil, dat zjj niet zou kunnen ontko
men. Zjj herinnerde zich, dat zij alleen
stond, tegenover een geheel volk, maar
wilde zich daardoor niet laten terneer
slaan. Haar liefde was zoo eerljjk en zoo
trouw, dat zjj ter wille van haar geliefde
den ljjdensbeker tot op den bodem wilde
uitdrinken.
Zjj viel in slaap en droomde heel druk.
Ze was weer in Londen, in Parjjs en in
Zwitserland ze klopte weer aan de deur
van den schouwburg een stem riep haar
toe in de stonde van haar grootste ellende
zjj haalde zish het priöel met rozen weer
voor den geest en sliep weer in het
schjjn8el van het schitterend maanlicht,
zag het gezicht van den moor voor
zich en meende dat hjj dicht bjj haar
was. Die laatste hallucinatie kon door
haar gezond verstand niet verdreven
worden. Even als in Londen, was zjj
ook hier overtuigd dat Yussaf, da Moor,
haar gade sloeg, terwjjl zjj sliep, dat
zjjn droomirige zwarte oogen op haar
neerzagen, en dat een zilveren lanta
ren haar koud, groen licht uitstraalde
Zonder dat zjj gehoord zijn is dus
feiteljjk het vonnis al geveld en dit heeft
voornameljjk in Beieren zulk oen ver
bittering veroorzaakt, dat de Zuid-
Duitsche Bociaal-democraten reeds ge
dreigd hebben geen afgevaardigden naar
den partjjdag te zenden, maar dat deze
bedreiging uitgevoerd zal worden is niet
waarschjjnljjk.
Er wordt, dunkt ons, te veel vergeten,
dat in Beieren, Hessen en andere staten
de socialisten in de volksvertegenwoor
diging een andere houding moeten aan
nemen dan in het star-conservatieve
Pruisen.
In elk geval bljjkt nit die oneenigheid
in de Duitsche partjj, dat de sociaal
democraten nog heel wat onderlinge ge
schillen moeten uitvechten eer er sprake
kan zjjn van een eensgezinden arbeid om
ons hun heilstaat te bezorgen.
De gebeurtenis, waarover we in ons
vorig nummer breedvoerig schreven, het
voorstel van Duitschland om Moelai-
Bafid te erkennen, heeft tot nu toe alleen
aanledmg gegeven, tot heftig gesehrjjf
in de pers Noch de regoering van Frank-
rjjk, noch die van eenig ander land,
heeft tot dusver scherp positiejgenomen
tegen Duitschland, zoodat er alle hoop
is, dat het onvoorzichtig optreden van
de regeering te Berljjn
GEEN ERNSTIGE GEVOLGEN
zal hebben, dan dat het onderling wan
trouwen der mogendheden weder is toe
genomen en dit is al erg genoeg op cri-
tieke oogenblikken kan onderling wan
trouwen de fataalste gebeurtenissen ver
oorzaken.
Engeland schijnt voornemens het
Duitsche voorstel niet in beraad te neoien
alvorens er een voorstel is ontvangen
van de twee mogendheden die het nauwst
bjj de Marokkaansche verwikkelingen
zijn betrokken n.l. van Frankrjjk en
Spanje.
In Frankrijk is men den laatsten tjjd
met kracht bezig de marine te zuiveren
van een ondeugd, die onder manschappen
en officieren reeds heel wat slachtoffers
gemaakt heeft, n.l. het opium schuiven.
Deze
OOSTERSCHE ONDEUGD
is echter niet zoo heel gomakkeljjk tegen
te gaan, doch de Fransche regeering laat
zich niet ontmoedigen en gaat door de
zaak krachtig aan te vatten.
Het is noodig ook
Te Parjjs zoowel als in de havensteden
vindt men verscheidene opiumkitten, die
vooral door marine-officieren en man
schappen bezocht worden.
Terwjjl zjj aan boord zijn kunnen offi
cieren en matrozen wol zoo streng be
waakt worden, dat het hun onmogeljjk
is zich over te geven aan hun hartstocht
voor het demoraliseerende gif, maar zpo-
dra zjj aan wal zjjn, kunnen de opium
schuivers zich gemakkeljjk aau alle toe
zicht onttrekken.
Te Toulon vooral heeft de politie reeds
alle moeite gedaan om bet kwaad met
wortel en tak uit te roeien, maar veel
heeft het niet geholpen. Voor één opium
kit, die gesloten wordt, verrjjzen in een
op haar gezicht. Even als dion anderen
keer, was zjj ook nu niet bang van die
droomgestalte. Zjj kon zich echter geen
rekenschap geven van de reden van haar
goed vertrouwen, maar sedert zjj hem
bjj de poort van Cadi ontmoet had, be
schouwde zij dien zwijgenden Oosterling
als haar vriend, ja, ie verlangde zelfs
bjjna naar zjjn vriendschap. Het voor
teeken van den droom bevredigde baar
zeer.
Zjj lag achterover op do kussens,
loosde een diepen zucht en gaf zich zelf
over aan een betooveriDg, waaraan ze
geen weerstand kon bieden. Sinds zjj van
Zwitserland naBr Parjjs was gegaan in
gezelschap van Francisco Xavier, had zjj
niet zoo kalm en rustig geslapen. Bjj het
aanbreken van den dag lag zjj zoo stil,
dat het was alsof zjj bjjna niet ademhaal
de. Toen Marguerite Desjardins om zeven
uur haar kamer kwam binnenvliegen,
moest zjj haar met haar hand aanraken,
voor dat zjj haar oogen open deed of
haar antwoord gaf.
♦Ik breng u rozen, lieve mevrouw,"
zei zjj. ♦Rozen uit Cadi. En zoodra u
wakker bent, heb ik nieuws voor u. Hot
is zeven uur en ik ben al naar de kerk
geweest."
Zjj babbelde onophoudeljjk oor, hup
pelde van de eene plaats naar do andere,
zette de rozen in de leege vazen en ver
telde Esther nieuws, waarover zjj zeer
verbaasd was.
♦Zjj hebben naar St. Girons gestuurd om
uw bagage en deze zal dan ook wel heel
gauw hier zjjn. Kolonel Varez is opdat idee
gekomen ik ben bang voor hem, maar
hjj denkt wel aan alles. Uw vriendin,
anderen hoek van de stad twee nieuwe.
Bovendien wordt de opium in zulke
kleine hoeveelheden gebruikt dat een
hoeveelheid, voldoende voor honderd
pjjpen, zonder veel moeite ban worden
verstopt.
Het is te hopen, dat, niettegenstaande
alle moeilijkheden, de Fransche regeering
er in slaagt het kwaad den kop in te
drukken, voor het nog verder heeft
gewoekerd.
Nederland en Venezuela^
♦De New York Herald verneemt uit
Port of Si ain (Trinidad)De Engelsche
gezant te Caracas is hier aangekomen.
Volgens gerucht wenecht president Castro,
wegens de bedonkeljjke vermindering van
de invoerrechten, de zout- en de lucifer
concessie en andere moeiljjkheden met
Engeland te regelen en Engelands goede
diensten ter bjjleggiug van het geschil
met Nederland aan te nemen".
Aan het departement van Buitenland-
sche Zaken te don Haag was over deze
bemiddeling nog niets bekend.
Het Haagsche Correspondenliebureau
moldt
Naar wjj vernemen, is de tweede nota
onzer regeering aan die van Venezuela
verzonden, inhoudende een antwoord op
het schrijven van den minister van bui-
tenlandsche zaken te Caracas van 28 Juli
aan den minister van buitenlandsche zaken
te 's-Gravonhage. De strekking van het
antwoord der Nederlandsche regeering
is om, met betrachting van groote in-
schikkeljjkheid, den weg tot vreedzame
bjjlëggiDg der bestaande wederzjjdsche
grieven open te houden.
Wjj meenen te weten, dat eene open
baarmaking der gewisselde nota's op dit
oogenblik niet in de bedoeling der regee
ring ligteene mededeeling daarvan aan
de Staten-Generaal, onmiddelljjk na aan
vang der gewone zitting, daarentegen wèl.
In het LondenBche avondblad The Globe
komt een telegram voor uit New York,
dd. 4 September, waarvan hier de
vertaling volgt
Men meldt uit Washington, dat de
Nederlandsche regeering in antwoord
op de ingediende klachten van het Vene-
zolaansche departement van Buitenland
sche Zaken is gereed gekomen met
haar onderzoek van de klachten, door
de Venezolaanseho regeering ingebracht
tegen den Nedorlandschen gezant (De
Reus) en die ongegrond heeft bevonden.
Men houdt bet er voor, dat de eerstvol
gende stap, die van uit Den Haag zal
worden gedaan, zal bestaan in het zenden
van iets dat het karakter heeft van een
ultimatum, en waarin genoegdoening
wordt gevraagd voor de beleedigmgen,
der Nederlandsche vlag aangedaaD, in de
personen van den NederlandscheD gezant
en de Nederlandsche consulB, en voldoe
ning van de vorderingen van Nederland
sche onderdanen.
Te Washington gelooft men geen
oogenblik, dat Castro de gevraagde
genoegdoening sal Bchenken. Waarschjjn-
madame Julia, komt bjj u ontbjjten. O
jé, we zullen nooit op tjjd klaar zjjn.
Kapitein Pecha van de huzaren heeft het
mjj verteld ik mag hem eigenljjk niet
ontmoeten en dus ga ik nair de kerk.
Hebt u ooit in de kerk een vriend ontmoet,
en geprobeerd om te bidden, als hjj naar
u keek? Dat kunt ge niet, lieve Esther.
Ik heb het zoo dikwjjl geprobeerd, en
du8 weet ik hot. Het is absoluut onmo-
geljk 1"
Haar opgewektheid was aanstekeljjk en
dus lachte Esther hartelijk, terwjjl ze
zich aankleedde. Zjj voelde zich veel beter
na haar langen slaap, en toen zjj in den
spiegel keek, zag zjj tot baar verbazing,
dat er een klein blosje op haar wangen
lag en dat haar oogen helder «tonden.
Hot was een mooie, heldere morgen.
Een frisch briesje had den nevel van de
bergtoppen weggevaagd en de lucht was
zoo rein en zoo jjl, dat de gletschers in
de verte schitterden als juwoelen. In de
valleien lag de dauw nog op de heuvels
en de bosBchen, die in het zonlicht schit
terend groen waren. Op het binnenplein
zag Esther een goed gedrilde compagnie
infanterie exerceeren. Bij ieder hek ston
den schildwachten, flinke kerels met witte
jassen aan, zilveren helmen op, en op het
groote plein V03r de kathedraal speelde
oen militair muziekkorps. De meDsehen
zagen er vrooljjk uit en hadden iets druks
in de manier van zich voort te bewegen,
en er was geen spoor meer van de onrust,
die er gisteren in de stad héerschte.
Wordt vervolgd.)