N". 105 1908
95sl" jaargang.
Zaterdag 5 September.
00ESCHE
De uitgav# dezer Courant geschiede Maandag-, Wooaidag- ea Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prg« per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, f I,f5«
Afzonderljjk© nommeri 5 cent.
Inzending wan advartentiën v6or 2 uran op dan dag dap
uitgawa.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën is van ï-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bf directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wordt de prjjg
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A.JF. "A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
digd. Tot deze conclusie moet men komen
als men de laatste handelingen van
Duit8chland beschouwt.
We hebben te dezer plaatse herhaalde
lijk en uitvoerig de Marokkaanscho kwes
tie besproken en zeker hadden we onze
lezers niet zoo vaak vurmoeid met de
gebeurtenissen in Noord-Afrika, als deze
niet van zoo'n groote beteekenis waren
geweest voor den toestand in Europa.
Ook nu weder komen .de dreigende,
donkere wolken opzetten uit Marokko.
De verwarde toestand in dat rjjk zal
misschien tenslotte toch nog aanleiding
geven tot conflicten, waarvan de gevolgen
voor geheel Europa niet te voorzien zjjn.
Frankrjjk verkeert, we wezen er her
haaldelijk op, in Marokko in do meest
onaangename positie. Eer is er voor de
Fransche troepen niet te halen en voor
deel nog minder. Na plotseling komt
Duitschland don toch al ingewikkelden
toestand nog ingewikkelder maken-Zon
der eerst overleg te plegen met de andere
bij de kwestie betrokken mogendheden
doet de regeering te Berlijn het voorstel
Moelai-Hafid in plaats van Abd-el-Aziz
te erkennen als sultan van Marokko.
Was dit voorstel in het geheim gedaan,
dan had het tenminste geen aanleiding
gegeven tot eenalgemeene onheilspellende
ontstemming in Frankrjjk en Engeland,
doch geheimhouding'heeft de Duitsche
regeering niet noodig geacht en kort
nadat bet voorstel gedaan was, werd het
in oen officieus Duitsch blad gepubliceerd.
Daar komt nog bjj dat de Duitsche
consul, die den laatsten tjjd te Tangor
verbljjf hield, naar Fez is teruggekeerd,
nadat daar Moelai Bafld als sultan is
erkend.
Geruchten liepen, dat die terugkeer ten
doel had onderhandelingen aan toknoopen
met den tegenstander van den wettigeD
sultan. Dit wordt echter tegengesproken
maar ook al xjjn de teerachten onjuist,
dan kan men toch niet ontkennen, dat
Duitschlands houding niet volkomen cor
rect is.
Bjj de acte van Algeciras zjjn Frankrjjk
en Spanje aangewezen als de mogend
heden, die de rust in Marokko moeten
herstellen en indien het werkeljjk in het
belang van Europa is Moelai Hafld te
erkennen en dus den wettigen sultan los
te laten, dan had men in deze hst initia
tief moeten laten aan Frankrjjk en Spanje.
Dnitschland heeft zich wel eens be
klaagd over zijn eenzame positie in de
rij der staten, men sprak van een opzet
telijke isoleering van Dnitschland, maar
als het de sympathie van geheel Europa
moet derven, dan mag dat nu niet toe
geschreven worden aan Fransche of En-
gelsche intriges.
Er is iets uittartends in Duitschlands
optreden, dat zeker niet bevorderljjk kan
zjjn aan een goede verstandhouding met
andere mogendheden.
In Engeland, waar wel de antipathie
tegen Dnitschland verminderd is, maar
toch volstrekt nog geen groote sympathie
voor dat land heerscht, wordt het optre
den der Berlijnsche regeering alles be
halve vriendelijk beoordeeld en in Frank
rjjk heerscht in de pers een zeer groote
ontstemming.
De Echo de Paris is van oordeel, dot
de handeling van Dnitschland zoo on
vriendschappelijk mogeljjk is.
De Petite Repubhque merkt op, dat de
Duitsche sans-göne niet erg handig is,
met het oog op de meening in Enropa,
waarmede rekening moet gehouden wor
den.
De Matin zegt, dat onhandigheid een
zusje en een broertje is van kwaadwil
ligheid on dat Dnitschland dit heel spoe
dig gewaar zal worden aan d^bitteriieid
van zjjn bondgenooten en de solidariteit
van zjjn tegenstanders.
De Action houdt zich overtuigd, dat
Europa niet met welwillendheid deze
oorlogszuchtige commentaar zal ontvangen
op de al te vredelievende redevoering te
Straatsburg.
Voor de Qaulois is het een nieuw tjjd-
perk van plagerijen dat begint. De Libre
Parole wjjst op het oorlogzuchtige in
Duischland's houding.
Do Lanterne dringt er bjj de regeering
op aan met open kaart een besliste po
litiek te voeren en niet toe te laten, dat
Dnitschland zich geheel en al meester
maakt van Moulay Hafid.
De verbitterde toon in de Fransche
bladen zal zeker ook het volk opzetten
tegen Dnitschland. De Fransche regeering
heeft zich tot nn toe niet uitgelaten ovei
de gedragslijn, die zjj volgen zal, maar
het mosst waarschjjnljjk is, dat zjj, zooals
de Temps meldt, eenvoudig doen zal oi
het Duitsche voorstol niet bestaat en zelf
een voorstel van geheel andere strekking
zal indienen.
Hoe dit zjj, den eersten tjjd, daar kunnen
we op rekenen,"zal do Marokko-kwestie
weder grooten iü vloed oefenen op de inter
nationale verhoudingen in Europa. We
zuilen hopen, dat het laatste incident geen
ernstige gevolgen zal hebben voor den
vrede, doch een gevaar bljjft or steeds
schuilen in Duitschlands ongestadige
politiek.
In zjjn laatste, vredelievende redevoe
ringen zeide de keizer, dat de leidende
staatslieden in Enropa te veel verant-
deljjkheidsgevoei hebben om aantedrjjven
op een gewapend conflict, doch in ver
band met de gebeurtenissen der laatste
dagen zou mon mot eenig recht mogen
twjjfelen aan het verantwoordelijkheids
besef der Duitsche staatslieden.
Het Fransche blad de Matin brengt
het bericht, dat Abd-el-Aziz, nu de Ma-
rokkaanscbe havensteden voor hem ver
loren gingen, zich terag zal trekken om
het veld vrjj te laten voor zjjn gelukkiger
broeder.
Indien dit bericht waarheid bevat, dan
zou daarmede het geschil tusschen Frank
rjjk en Duitschland plotseling weder op
geheven zjjD, wat voor de rust van Europa
niet anders dan verkieselijk kan zjjn.
Niet alleen| in Europa echter hangt
Een drukkende atmosphere,
ook in Zuid-Amerika is dit het geval.
Boven het hoofd van Venezuela's president
Castro stapelen donderwolken zich op.
Nu heeft hjj ook weder een kwestie
met Engeland, tenminste, dit mag men
opmaken nit het feit, dat de Britsche
gezant te Caracas een onderhoud met
Castro had en onmiddellijk daarop naar
Trinidad vertrok, om, naar men gelooft,
Bij dit no. bahoort een bijvoegsel.
Na de vacantie.
De rusttjjd voor de jeugd is vrjj wel
overal ten einde of zal binnen enkele
dagen eindigende inrichtingen voor
onderwjjs hebben hun deuren weder ge
opend en de jonge bezoekers hebben
hu» studiën hervat. Er zjjn eenige
weken geweest dat leerlingen alle ge
dachten aan vakken, huiswerk, vraag
stukken, enz., uit het hoofd konden
houden, zich niet bezorgd behoefden te
maken over repetities en examens, over
ongunstige cjjfers, moeieljjke leervakken,
niet d« avonden behoefden te sljjten
mot wiskunde, talen en geschiedenis. Vrjj
zjjn ze geweest en ze hebben knnnon
genieten van de veelgeprezen zorglooz#
jeugd, wolk echter veel minder zorgloos
is dan Hildebrand dacht. Voor de vol
wassenen mogen die jeugdzorgen belache-
ljjk en onbeduidend sohjjnen vergeleken
bjj de hunne, voor de kinderen zelf zjjn
hun zorgjei even zwaar en drakkend als
de onze misschien ook wel zwaarder.
In ons land hoort men slechts weinig
van zelfmoorden door schoolkinderen, in
Duitschland komen die onrustbarend veel
voor. Hieruit concludeere men niet dat
de Hollandsche jeugd minder gebukt
gaat onder de schoolzorgen, veroorzaakt
door de overlading van het leerplan.
Over dit te veel bjj het onderwjjs is
al heel wat gezegd en van vele zjjden
ii men tot de overtuiging gekomen dat
er in de scholen te veel stof wordt ge
geven, te weinig tjjd voor het verwerken
van het geleerde wordt gelaten en dat
men komen moet tot vereenvoudiging.
Er ii reeds 't een en ander bereikt, vele
elementaire kundigheden worden thans
in de scholen aan merkel jjk veel ver
staanbaarder tn vlugger geleerd dan voor
20 jaren, maar de hierdoor gewonnen
tjjd wordt besteed voor het inproppen
van andere leerstof.
Voor een goed begrepen vereenvoudi
ging van het onderwjjs is het noodig
dat zoowel leertjjd als leerstof worden
ingekrompen. Godsdienstonderwjjs, les in
handenarbeid, muziek, teekeneu, moeten
gemakkei jjk een plaats vinden in het
werkprogramma zonder de avonden of
zelfs de vrjje middagen in beslag te nemen.
Het leerplan moet tjjd overlaten voor
extra lessen in vakken, waarvoor de leer
ling bjjzonder aanleg heeft of waaraan
de ouders groote waarde hechten. Er
moet tjjd beschikbaar zjjn, waarin de
ouders hun kinderen, vrjj van zorgen be
schikbaar vinden voor het overnemen van
familie-traditiën en familie-ideale», voor
«pel en liefhebberjjon. Belangrjjke be
perking van don leertjjd kan gevonden
worden door inkriufping van de hoeveel
heid huiswerk en meer algemeen moet
het principe worden dat op school geleerd
moet worden en niet tehuis. De eenige re
den van bestaan voor huiswerk is, dat het
moet dienen om den leerling te oefenen
in de zelfstandige uitvoering eener taak.
Daarvoor behoeft het huiswerk niet
veel te zjjn, maar het moet welgekozen
zgn.
47 FEUILLETON.
IDr XAVIE3R.
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
•Madame", zei hjj, »ik moet u excuses
maken over deze indringerjj. Het veilig
heidsbureau heeft u eenige vragen te
doen, en de beambten zjjn hier. Ik moet
verzoeken hen te willen ontvangen." Zjj
viel hem in de rede en hjj was verbaasd
over het kalm ironische van haar antwoord.
•Ik bon er van overtuigd dat die
ambtenaren veel te hoog staan om hen
te laten wachten," zei zjj luchtig. »Wees
zoo goed hen binnen te laten komen."
Hjj staarde haar een oogenblik aan
met zjjn koude, staalgrijze oogen, die
schenen te vragen wat zulk eene veran
dering in haar gedragslijn wel mocht
beteekenen. Vervolgens verzocht hjj haar
om hem te volgen. In een belendend
vertrek vonden zjj twee mannen, die aan
een groote tafel zaten met een lamp tus-
ichen hon in. Zjj hadden donkerblauwe
uniformen aan en hunne helmen lagen
naast hen op een stoel 5 de een had een
document in zjjn hand, de ander een
pen. Toen kolonel Varez hen alleen had
gelaten, onderwierpen zjj haar een poos
lang aan sluwe, doordringende blikken
en er verstreken eenige minuten voordat
men haar iets vroeg. Maar zjj vergiste
zich niet in hun beroep en begreep dat
het dienaren der politie waren. De man,
Omtrent de leerstof is ieder het in
beginsol eens, dat hier een belangrijke
beperking noodzakeljjk is. De ontzagljjke
vermeerdering, welke het menscheljjk
weten heeft ondergaan, tengevolge van
de verdeeling van den arbeid op weten
schappelijk gebied, de vermeerdering van
de onderzoekingsmethoden, groote ont
dekkingen, die nieuwe mjjnen van feiten
openden, de toeneming van het aantal
onderzoekers en het praetische nut dat
uit wetenschappelijk werken is voortge
vloeid heeft bet voor den enkelen per
soon onmogeljjk gemaakt het geheel te
overzien. Toch is er een streven om bjj
de opleiding van elk vak zjjn recht te
geven. Daarvoor is ook wel wat te zeg
gen de opgroeiende jonge mensek moet
het nog zoeken waar zijn kracht ligt. Iidion
hjj alle vakken leert, is de kans grooter dat
hjj het met zjjn aanleg strookend vak
ontdekt. Practisch uitvoerbaar is deze
manier echter niet. De overlading, waar
toe zjj noodzaakt, benadeelt de gezond
heid, neemt den lust en den tjjd tot eigen
denken weg en doodt de oorspronkelijk
heid, die juist boven alles moet worden
ontzien. De bespreking van concrete
gevallen zal deze bedoeling duideljjker
maken.
Op de lagere scholen voor de onderste
klassen der bevolking, die niet voorbereid
worden voor middelbaar ol hooger onder-
wjj«, heerscht geen overlading. Daar
ontbreekt het huiswerk en mist men den
druk van admissie-examens voor andere
scholen. Toch is er nog wel wat te ver
beteren wat de keuze der leerstof betreft.
De leerstof worat voor eea deel bepaald
door de overlevering. Wat vroegere ge
slachten van onderwijzers hebben aange
geven als leerstof, wat de onderwjjzers
zelf in de scholen.hebben geleerd, wordt
tea onrechte als onmisbaar beschouwd
en hoogst belangrjjke, goed vaststaande
zaken van wetenschappeljjken,technischen
en socialen aard, die reeds lang op leer
plannen der lagere school moesten voor
komen, woiden voorbijgegaan.
Slot volgt.)
Buitenland,
Donkire wolken.
Pas heeft de Duitsche keizer een rede
voering gehouden, die door haar vrede
lievende strekking overal met vreugde
werd vernomen, of er pakken zich weer
donkere wolken samen aan den politieken
horizont en het vreemdste is, dat Duitsch
land zelf de oorzaak is van dit dreigende
verschjjnsel.
Er is iets onbegrjjpeljjks in de buiten-
landsche politiek van onze oosfceljjke
naburen. Ze is ongestadig als de wind.
In 1905 werd gevoerd een bepaald anti-
Fransche tactiek, die bjjna gevoerd heeft
tot een oorloglater werd echter een
vriendeijjker houding aangenomen, doch
gedurende het bezoek van koning Eduard
gaf de Duitsche adelaar weder van vecht
lustige neigingen bljjk. Toen kwam weder
een korte periode, die het beste deed
hopen voor de toekomst, doch deze peri
ode «ehjjnt dadeljjk na 's keizers vrede
lievende redevoering, waarvan we in een
vorig nummer melding maakteD, geëin-
die tegen haar sprak, deed zjjn vragen
zoo kortaf en op zulk een vormljjke
wijze, dat zjj er onder andere omstandig
heden om gelachen zon hebben.
•Uw naam en leeffcjjd, als 't u blieft",
vroeg bjj.
•Sedert ik den naam van mjjn gemaal
draag heet ik Esther de Mesdina-Celi
ik ben drie en twintig jaar".
De beide mannen keken haar aan alsof
ze zich over haar antwoord ergerden.
•Dat is alles goed en wel, maar we
wilden uw Engelschen naam weten,
madame".
•Dan heet ik Venn Esther Venn,
de dochter van majoor Venn, een Engelsch
officier".
Zjj schreven haar naam gewichtig op,
met krassende pennen. De tweede vraag
betrof haar echtgenoot.
•Wees zoo goed ons mee te deelen
onder welke omstandigheden u Zjjne
Hoogheid prins Arthur hebt leeren
kennen 1"
•Ik heb hem ontmoet m het huis van
mjjn vriend den hertog van Montalvan".
•U is eenige maanden lang de secreta
resse van den hertog geweest, niet waar,
u was bjj hem in betrekking?"
•Ik was zjjn secretaresse niet, ik was
er voor gezelschap van zjjne zuster. Ik
heb hem wel is waar in zijn laboratorium
geholpen, maar ik beschouwde mjj zelve
niet als zjjn ondergeschikte".
•De gezelschapsjuffrouw van zjjne zus
ter, maar niet zjjn oiidergeshhikte, en in
dien tjjd vond u de gelegenheid om ken
nis te maken met Zjjne Hoogheid, prins
Arthur
•Neen, de prins vond de gelegenheid
om kennis te maken met mjj. Hjj werd
aan mjj voorgesteld door dr. Xavier".
Door wien, madame?"
Esther had vergeten, dat zjj het incog
nito van den hertog niet kenden.
•Door dr. Xavier, den hertog, u is
werkeljjk erg dom".
Zjj staken hunne hoofden bjjean en be
spraken het goval fluisterend. Toen zjj drie
k vier regels hadden neergeschreven, ver
volgde een van hen»U hebt zjjne Hoog
heid zeker vaak ontmoet, madamehjj
was zeker dikwjjls in uw gezelschap 1"
•Ik heb hem eens te Londen en drie
maal te Parjjs ontmoet voor ons engage
ment".
•Sta me toe op te merken, dat u geen
tjjd verloren hebt".
»U kunt zoo lomp zjjn als u wilt, ik
ben geheel weerloos".
•Ik ben zoo vrij, het op dat punt niot
met u eens te zjjn. Uwe antwoorden zjjn
uwe beste verdediging, wees voorzichtig
met wat u zegt, uwe woorden zullen
voor uw rechters herhaald worden".
•Is het wel noodig om al die moeite
te doen?"
•Hoog noodig 1 Wij moeten er achter
komen onder welke omstandigheden u
zjjne Hoogheid tot dit bespottelijke hu-
wel jj k hebt. overgehaald".
Esther kromp ineen onder die gemeene
beschuldiging.
•Als ik mjjzelve moet verdedigen dan
moet dat tegenover heeren zjjn", zei zjj
driftig.
•Dub u weigert om te antwoorden
•Ja".
Hjj schreef haar woorden neerhaar
koppigheid scheen hem plezier te doen.
De volgende vraag die hjj de9d, botrof
de huwelijksvoltrekking.
•Wjj hebben begrepen, dat er in de
kerk St. Eustache een dienst geweest is.
U weet zokor wel, dat zoo'n contract
absoluut geen waarde heeft in Spanje
Ik weet nietl van Spanje af. fe
oordeelen naar het weinige, dat ik hier
gezien heb, ben ik trots op mjjne on
wetendheid
•Wjj zullen u voorlichten, madame."
•Wees dan zoo goed om te beginnen.
U zult een goede leerling in mjj vindeD.
Ik heb nog veel te leeren."
•Vergeet niet dat sommige studie
gevaarljjk is."
Dat vergeet ik ook niet. Wees zoo
goed om op te schrjjven, dat ik een
Engelsche vrouw ben en dat ik in de
Engelsche ambassade getrouwd ben. Ik
denk dat het hun wel zal interessteren."
Do twee mannen keken elkaar ietwat
verbaasd aan. Dit waren niet de inlichtin
gen, die zjj hier kwamen balen. Maar
haar woorden werden toch opgeschreven,
met veel pengokras en verscheidene
inktvlekken.
»U is dus te Parjjs getrouwd en van
daar naar het kasteel te St. Girons ver
trokken, madame Was u van plan daar
te big ven of naar uw eigen land terug
te keeren
•Mjjn plannen waren die van mjjn
gemaal. Dat is nog zoo. U moet heusch
hoogst gewichtige mededeelingen naar
Londen te zenden.
Deze geheel onverwachte gebeurtenis
schjjnt ce wjjzun op een nieuwe phase
in de internationale verwikkelingen.
Waarschjjnljjk is de vertegenwoordiger
van Engeland naar Trinidad gegaan,
om daar ter plaatse ook een onderzoek
in te stellen naar de klachten van de
Engelsche kooplieden ever de ondervon
den behandeling door de Venezolaansche
regeering. De voornaamste grief van de
West-Indische handelaars is de belasting
van 30 pCt. aurtaxe op den West-Indischen
import in Venezuela. Hetzelfde onderwerp
werd reeds eenigen tjjd geleden door de
Engelsche en Venezolaansche regeeringen
behandeld.
Uit d8 Pers.
De lange baan.
•Zjj kunnen niot wachten, geen dag en
geen nacht".
Als •grondslag voor krachtige samen
werking" van alle antirevolutionairen
doet De Rotterdammer het voorstel, als
eerste punt op hot program van actie te
brengen >organisatie van den arbeid".
Deze zal moeten voorgaanziekte-,
ouderdomB-, invaliditeitsverzekering zul
len daarna haar beurt moeten afwachten.
Dit alles dient om haast te maken.
Hee spoedig bet zal komen, leere men
uit do volgeDde zinsneden van De Rotter
dammer
Vandaar dat wjj, die bovendien van
oordeel zjjn, dat, door den arbeid in
de gelegenheid te stellen zich uit te
spreken over de wjjze, waarop zijn
belangen van Overheidswege behartigd
moeten worden, een groot deel der soci
ale kwestie zal zijn opgelost, zoo sterk
er op aandringen, dat ernstig naar de
oplossing van dit brandend vraagstuk
worde gezocht.
Ds. Sikkel gaf in zjjne Vrjjmaking
van den Arbeid reeds een proeve. Laten
onze mannen van studie en praetjjk die
eens onder het ontleedmes der critiek
nemen. En zoo er >iets goeds" in mocht
schuilen, zich dan opmaken om voor-
nameljjk wat de publiekrechtelijke
regeling van het vraagstuk betreft,
eene welomschreven meening der Partjj
te verkrjjgen, waarvoor wellicht bjj een
volgende itembus het pleit kan worden
gevoerd.
Het zjjn alle vage gedachten, zonder
reëele beteekenis voor het oogenblik.
Punten voor een program van studie,
niet vaa actie. Middelen om »de eenheid
in de Partjj te doen terugkeeren", maar
ten koste van wie, te lang reeds, staan
te wachten.
De Rotterdammer laat er op volgen
Niet alleen zou daardoor de eenheid
in onze Partjj weer terugkeeren, doch
ook het •teere puntje", de verzekerings
kwestie, spoediger Ijare natuurlgke
oplossing vinden, dan menigeen wel
had gedacht.
Doch er moet dan niet getalmd, maar
krachtig aangepakt worden.
Zeer zeker, doch niet alleen, om onze
werklieden, die >niet langer kunnen
wachten", doch ook ter wille van het
liever geen tjjd verknoeien."
•We hebbc ti geen haast, madame. We
hebben al den tjjd. Misschien zelfs meer,
adan u lief ia".
•Moet ik dat als eene bedreiging
opvatteD
•Als u er ons toe dwingt, ja
•En waarmee bedreigt u mjj
Bjj trok zjjno schouders op.
Met gerechtigheid, madame."
•Dat moet een ongewone straf zjjn in
dit land".
•U is onbeschaamd."
•Neen, ik zeg de waarheid".
De Spanjaard legde njjdig zjjn pen
neer. Hjj was niet vlug met zjjn tong
en kon niet antwoorden op zulke waar
heden als koeien. Hjj zat een oogenblik
terneergeslagen en zwjjgend voor zich
te kjjken, dan nam hjj zjjn pen weer op
en vervolgde
•In geval men u de vrjjheid hergaf,
zoudt u ons daD de verzekering willen
geven, zjjn Hoogheid niet meer te mo-
lesteeren
•Zjjn Hoogheid te molesteeren
Mjjn eerewoord Weet u wel wat u
zegt
•Zeker wel, madame, wjj eischen die
verzekering."
Zjj stond kalm en beslist van baar
stoel op. Haar gezicht was vuurrood,
maar dat kon men niet zien in het
schemerachtige licht.
•Dan zeg ik u eens en voor goed, dat ik
weiger u nog een vraag te beantwoorden 1
Zjj waren verbaasd over haar optreden.
(Wordt vervolgd.)
