N". 108 1908
Dinsdag 1 September.
95s"' jaargang.
(«OESCIIE
COURANT.
ÏWefoonuiiiiimer 22. Directeur A.JF. *A. van Seters. Uitgave van'de Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
aitgnve iezer Oourmsfc geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco,
Afzonderijjke «ommeri 5 cent.
!nxtndiii0 van advarfientidn vóop urmn op don dop dor
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën ii van 1-5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
«lechti tweemaal berekend.
Geboorte», fauweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regeli 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
1898-1908.
Tien jaren reeds is 't geleden dat onze
koningin gekroond werd en den troon
der Oranjes besteeg. Een meisje nog was
't, dat voor de zware bd moeieljjke taak
van regeeren gesteld werd, een achttien
jarige, wie inplaats van de bigde, zonnige,
lachende jongemeisjesjeugd, bet hoogste
en gewichtigste ambt des lands gegeven
werd. Voor die ernstige roeping was Zjj
door een liefdevolle, degeljjke Moeder op
nauwgezette wjj ze voorbereid en dat
Wilhelmina van den eersten dag af zoo
kloek en vastberaden de teugels van het
bewind heeft weten te voeren, dankt Zg
voor een zeer groot deel aan de voor
treffelijke Vrouw, die Haar in hare
kinderjaren geleid heeft.
De naam van onze Vorstin is door ver
schillende feiten bekend geworden over de
geheele wereld. Geen der andere vorsten
van Europa kan op een zoo algemeene en
geestdriftige populariteit wjjzen als Wil
helmina van Oraüje Nassau. De gebeurte
nissen, die Haar naam over Europa hebben
doen schallen waren schooner en edeler en
hartverheffender dan die, waaraan andere
monarchen hun vermaardheid danken.
Met de beide conferenties tot bestendiging
van den vrede is Wilhelmina's naam
innig saamgewevenen de duizenden
van menschen die pogen het schrikbeeld
van den oorlog voor altjjd te verdrgven,
zullen zeker zich met meerder ontroering
wenden naar de jonge koningin van Ne
derland, dan naar de bloedige fguar
van Nikolaas II.
Reeds «jjn jaren heengegaan Binds in
Zuid-Afrika de vrjje Boeren door En
geland werden beoorloogd, maar nog
leeft in aller harten de herinnering aan
Wilhelmina's nobele daad om den ouden,
bedreigden Kruger een oorlogsschip aan
te bieden, dat hem naar veiliger streken
overbracht.
Met trots mag het Nederlandscho
volk naar zjjn Koningin opzien. In de
tien jaren, waarin zg geregeerd heefi,
toonde zg eene waarljjk goede vorstin te
zgn, eene vorstin, die op de aanhanke
lijkheid, trouw en liefde van haar volk
recht heeft. Dit volk toont Haar ook op
de meest ondubbelzinnige en ongezochte
wgze, dat het zgn Koningin hartelijk
eert en liefheeft, altgd en overal waar
zich hiervoor de gelegenheid opent. Mo
gen dan de Nederlanders nog tal van jaren
hunne toewjjding en liefde kunnen uiten
voor onze Koningin.
Buitenland.
zwabe verplichtingen.
Al heeft het wetsontwerp tot overname
van den Congo door den Belgischen staat
nog niet alle stadia doorloopen om reeds
wet te zgn, de bjjna absolute zekerheid
is er, dat nu binnen korten tjjd België
een uitgestrekte kolonie zal moeten
beheeren en deze zekerheid brengt er
reeds velen toe om de mogeljjke gevolgen
van de overname van alle kanten nog
eens te bezien.
Tot nu toe nam België een zeer
bescheiden positie in, doch nu het komt
FEUILL110N.
Dr XAVIBR.
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
XVI.
De stad was ichitterend verlicht teen
Esther's rjjtnig door de straten reed.
Het was etenstjjd en zg zag voor meer
dan een venster een geanimeerd tooceeltje,
terwjjl menig restaurant haar aan Parijs
deed denken. De straat waarin zg reden
verdiende ten volle den naam van Boule
vard. Aan beide zjjden bevonden zich
cafó'B en restaurants en er reden elec-
trische trams door, stampvol met men
schen die naar huis gingen. Er reden
broughams, die zich leer goed in Bond-
Street hadden bunnen vertoonen en ele
gante phaetons, die uit het park kwamen,
terwjjl goed gekleode mannen en vrouwen
er rondwandelden alsof het een zomer
avond was. Het was er frisch en toch
mild en 't deed denken aan de lucht, die
smen in Engeland op een lenteavond in
ademt.
Esther had veel van deza stad gehoord,
:maar de werkelijkheid vervulde haar met
verbazing. Ze had in boeken gelezen dat
Spanje een uitgeput land was, dat het
volk geheel ten prooi was aan armoedo
en bjjgeloof en dat zjjne kuDst dood
was. Deze stad in de bergen, die als een
wig geljjk Frankrjjk en Spanje scheidde,
heette die beschrgving van Arthur's rjjk
up aangename wgze liegen. De prachtigo
te Btaan in do rij van koloniale mogend
heden van beteekenis, wordt dit anders
Het leven op grooten voet brengt veel
kosten met zich, dat zal ook België
ervaren. In de Duitsche pers is er reeds
op gewezen, dat om te beginnen het
koloniaal bezit noopt tot het. aanschaffen
van een oorlogsmarine. Tot dusver heeft
België bet gedaan zonder oorlogsvloot,
doch nu zal dit niet meer gaan. Waar-
gchjjnljjk zal do regeoring wel niet
dadeljjk komen met een voorstel om ineens
een flink eskader aan te schaffen, duar
dit om meer dan één reden onmogeljjk
zou wezen. Om te beginnen zou het
noodige personeel ontbreken, doch eenige
schepen zullen binnen betrekkelijk korten
tgd wel worden gebouwd en meerdere
bodems zullen dan wel volgen.
Ook wat de landmacht betreft, om niet
eens vaD een koloniaal leger te spreken,
zal België wel meer geld moeten uitgeven.
Een koloniale mogendheid heeft grooter
kans in interns+ionale moeieljjk heden
gewikkeld te worden dan een staat, die
geen overzeosche bezittingen beheert.
Op het oogenblik schjjnt de Belgische
legermacht niet veel te beteekenon. Naar
kenners van land en volk beweren moet
vooral het verderfoljjk stelsel van plaats-
vanging oen desorganiseerendeD invloed
uitoefenen op het leger en verwacht mag
worden dat binnen een niet te lang tijds
bestek de regoering wel zal voorstellen
den persoonleken en misschien zelfs alge-
meenen dienstplicht in te voeren.
De oprichting van oen ministerie van
koloniën wordt natuurljjk ook onvermij
delijk en van zeer groot belang is de
vraag, wie het eerst al» hoofd van dit
ministerie zal optreden. Den nieuwen
minister wacht een enorme taakhet is
lang niet eenvoudig om het koloniaal
bestuur plotseling te gaan organiseeren.
In ons land hoeft het koloniaal bestuurs-
stelsel zich in den loop der eeuwen lang
zaam ontwikkeld, steunt het op een erva
ring van vele jaren, doch voor België is
het koloniaal bezit iets geheel nieuws en
van zeer groot belang is het natuurljjk, dat
de keuze voor de portefeuille van koloniën
valt op iemand, die tegen de geweldige
taak is opgewassen.
De eerstvolgende jaren zullen van zeer
groote beteekenis zgn voor de toekomst
van België als koloniale mogendheid.
Niet alleen België wacht in Afrika
een zware taak, ook Frankrjjk zit er
nog voor vele moeielijkheden. De toe-
Btand in Marokko is nog niet veranderd
en of werkeljjk Moelai-Hafid nu voor
goed zgn tegenstander, den wettigen
sultan, heeft overwonnen bljjft de vraag.
Wel schjjnt het leger van Abd-el-Aziz
een zeer
Gevoeligen klap
te hebben gekregen.
Een Fransch journalist is het over
schot van dat leger, dat in een tuin bjj
Settat gekampeerd is, gaan opzoeken.
Er heerschte daar een onbeschrjjfe-
ljjke wanorde, de mannen hadden bjjna
geen kleederen meer aan het ljjf, de nog
levende paarden vertoonden akelige won
den en de doode beesten, reeds in staat
van ontbinding, werden Diet weggeruimd
winkels, de deftige huizen sprakeD van
rjjkdom en weelde. Er waren kerken,
die al het massief grootsche hadden van
de oudheid, magazjjnen, markten, schouw
burgen, de solide getuigen van steeds
aangroeiende welvaart.
De drukte en het lawaai op de straat
maakten dat Esther genoot van het feit
dat zjj alleen was en niemand haar kende.
Van af het oogenblik dat de Moor bjj de
poort verdwenen was had niemand haar
aangesproken of gehinderd. De koetsier
reed voort als iemand, die gehoorzaamt
aan de bevelen van een afwezigen meester;
de huzaren waren achtergebleven. Zjj
kwam de stad binnen als een eenvoudige
touriste en reed onherkend voort naar
een onbekend oord.
Hun weg voerde hen ongeveer een
mjjl lang over den Boulevard en van daar
door een uitgestrekt park Daar het Prado,
een open plein met een kathedraal en
een paleis aan weerszgden. Hier merkte
Esthor met eenige belangstelling eon
menigte menschen op, die, naar ze zich
verbeeldde op het voorbijkomen van de
een of andere processie stonden te wach
ten. Zjj kwam geen oogenblik op het
idee dat die menschen daar waren ge
komen om haar de stad te zien binnen
trokken en zg schonk het dan ook niet
de minste aandacht en vroeg zich zelf
ook niet af wat hun tegenwoordigheid
beteekende. De menigte nam echter
geen genoegen met die overschiüigheid.
Zjj liepen met het rgtuig mee en be
gonnen haar op eens uit to fluiten
en uit te jouweD en gooiden steenen
tegen de wielen van het rgtuig. Zelfs
en verspreidden een onverdrageljjke lucht.
De sultan zelf houdt verbljjf in een
tent, die de minste kaid nog niet goed
geDoeg zou vinden.
Van de soldaten hoorde de bericht
gever een relaas over de nederlaag van
een slag kon eigenlijk niet worden ge
sproken, het was niets anders geweest
don oen onbeschrijfelijke paniek, veroor
zaakt door den afval der Chaujas, een
der stammen die Abd-el-Aziz aanvankeljjk
steunden.
Toen de vjjand naderde pleegden de
Chaujas plotseling verraad.
Nadat gebleken was dat een gedeelte
van het leger gemeene zaak maakte mot
do vijanden, meenden de soldaten overal
vjjanden te zien en er ontstond een vree-
seljjk onderling gevecht met hot bekende
ongelukkige gevolg.
Algemeen gaven de soldaten hunne
bewondering te kennen voor den Sultan.
Tot dusverre had men hem voor lafhartig
gehouden, thans gaf bij de be wgzen een
dapper soldaat te zgn. Zgn burnous werd
doorboord met kogels, zoodat de Muzel
mannen zelfs dachten, dat hg een talis
man moest bezitten, die hem de onkwets
baarheid verzekerde.
Zgn oom werd naast hem gedood, zjju
broeders en neven werden gekwetst, de
sultan echter, kalm temidden van de
verwarring, nam rustig maatregelen voor
den terugtocht.
En deze was lang en moeilijk. Langs
den weg niets anders dan vluchtende
ruiters, die zich vervolgd wanende door
de achter hen aankomenden, voortdurend
in verschillende richtingen schoten losten.
En thans heeft de Sultan met Muzel-
mansche gelatenheid zich geschikt in
zgn lot.
Do berichtgever had het verlangen te
kennen gegeven hem te zien. De sultan
echter verzocht hem te wachten, tot hij
oen besluit had genomen voor de toe
komst.
Intusschen Bchjjnt het ongeluk zgn
moed gestaald te hebben. Hg wil strijden
tot het bittere eiDd en niets onbeproefd
laten om het hem ontglippende gezag te
herwinnen.
Binnenland.
Nederland en Venezuelas
De Engolsche Standard verneemt uit
Rome De Nederlandsche regeering heeft
onderhandelingen met de Italiaansehe
regeering geopend, ten einde te weten
te komoD, of zg op dlplomatieken of
anderen steun van Italië mag hopen in
de moeielgkheden, die zjj met Venezuela
heeft.
In de van het Haagseho kabinet uit
gaande nota, wordt in herinnering ge
bracht, dat verschillende tussehen Italië
en Venezuela gerezen geschillen nog niet
geregeld zgn.
Men gelooft, dat er dergel jj ken stappen
te Londen en te Berljjn zgn gedaan.
Een Brusselsch ochtendblad maakt een
telegram uit Londen openbaar, behelzende,
dat het Nederlandsch-Venezolaansche ge
schil, nu een handelend optreden van de
Nederlandsche vloot aanstaande Ijjkt, de
goed gekleede voorbijgangers wezen met
den vinger naar haar en schenen het
gejouw goed te keureD. Het kwam zoo
plotseling, het was zoo onverwacht, zoo
vreemd, dat Esther den tgd niet had om
bang te zijn. De huzaren kwamen aan-
rjjden, sloten het rijtuig in en dreven de
woestelingen uiteenzg leunde achterover
en vroeg zich zelf af, wat dat beteekende
of wat zg gedaan had, dat die menschen
haar zoo hard beoordeelden. De vijandig
heid van een vertoornde menigt6 kan
alleen bestreden worden door moed en
ofschoon Esther heel dapper was, voelde
zg nu toch haar moed in haar schoenen
zinken. Wat was het voor een voorteeken
welk lot wachtte haar in die stad, die
haar zoo ontving De toekomst leek wel
heel duister zjj herinnerde zich dat
zjj alleen stond tegenover een goheel volk,
een hulpeloos meisje in do handen van
mannon zonder hart en zonder geweteD.
De huzaren waren bjj het eerste alarm
naderbjj gekomen en ofschoon hun tegen
woordigheid de oproerlingen niet geheel
tot rust bracht, hadden zo nu toch geen
andere wapens meer dan hun tongen.
Terwjjl het rgtuig het binnenplein van
het paleis opreed, sisten en jouwden zg
uit alle macht en zelfs op hot plein
hoorde zg nog een woest geschreeuw,
dat wegstierf even als het loeien van
don storm. Zjj had echter nu alleen be
langstelling voor hetgeen haar wachten
zou en voor bet nieuws, dat zg hoopte
to vernemen. Het gebouw, waarvoor zg
stond was onmetelgk groot, vierkant
van vorm en druk versierd met beelden
en ornamenten. Door de open deur
Argentjjn8che regeering verontrust. Te
Londen zou het gerucht loopen, dat deze
laatste voornemens is, hare goede diensten
tot bjjlegging van het geschil aan beide
partjjen aan te bieden.
Onderscheiding. Bjj Kon. Besl. van
27 dezer iB dr. A. Kuyper, oud-minister
van binnenlandsche zaken, benoemd tot
minister van staat.
Landbouw, Veeteelten Visscberij.
Het hagelschieten veroordeeld.
Voor eenige jaren maakte het bedwin
gen van hagelbuien door middel van op
den juiBten tgd uitgevoerde kanonschoten
zeer veel opgang. Ofschoon men het ook
toen over het resultaat er van nog lang
niet een» was, gaven de verkregen uit
komsten toch aanleiding tot het oprichten
van zeer veie zoogenoemde stations voor
het hagelschieten in verschillende itreken
van Oostenrjjk, Frankrjjk en Italië. Men
benuttigde daarvoor rechtopstaande ka
nonnen, die van een trechtervormige ver
lenging werden voorzien, en waarmee
schoten met los kruit werden gelost op
dreigende hagelwolken, ten einde in de
wolk een zoodanige verandiring teweeg
te brengen, dat de hagelbui afdreef of
dat er niet anders dan regen in plaats
van hagel neerviel. En naar het schjjnt,
kreeg men meermalen goede uitkomsten.
Men kon echter moeiljjk zeggen, of die
goede uitkomsten louter toeval waren,
dan wel of dit zgn oorzaak vond ir het
schieten. Er bestonden in deze zaak twee
stroomingen, waarvan do eene partjj be
slist overtuigd was van het nut van het
hagelschieten en de andere die gunstige
moening op grond van ervaringen be
streed.
Nu waren beide partgen dikwijls niet
geheel vrjj van vooroordeel en vandaar
dus, dat er wel eens meermalen opgaven
bezjjden de waarheid werden gedaan,
alleen maar om de eenmaal vooropgezette
meening te doen bovendrgven. Eerst
streng wetenschappelijke onderzoekingen
zouden klaarheid in deze inderdaad ge
wichtige zaak kunnen bredgen.
Vooral Italië had er zeer veel belang
bjj, want in korten tgd waren daar niet
minder dan 12.000 kanDen voor dat ha
gelschieten in gebruik. Het is dus zeer
goed te bsgrjjpen, dat de Regeering in
dit opzicht zich gedrongen gevoelde de
zaak van streng wetenschappelijke zjjde
te laten onderzoeken.
Daartoe werd een dergeljjk weten
schappelijk onderzoek ingestold te Castel-
franco bjj Venetië. Over een oppervlakte
van 6000 H.A., die vooral in de jaren
1900 en 1901 zeer veel door hagelslag
was getroffen, werden 200 van dergeljjke
stations opgericht, waarvoor de Regee-
ringscommissie 200 van do beste kagel-
kanonnen uit de fabriek vau de daardoor
bekende firma O. Greinitz te Graz liet
komen.. Bovendien werden er later, toen
de acetryleenkanonnen opgang maakten,
nog 22 van deze, ieder met 14 M. lange
buizen, aangeschaft. Prof. Pochettino
W9rd mot het onderzoek belast.
Thans zoo lazen wjj onlangs in
kwam een stroom licht; zij ontdekte
een groep officieren in uniform en
bijna voor dat het rgtuig stilhield,
kwam er een oudachtig man, wiens har
nas en helm van zilver weren naar haar
toe en heette haar zeer koeltjes welkom.
»Dit is het paleis, madame", zei hjj
zoetsappig. »Ik ben kolonel Varez en heb
laBt gekregen van den hertog, mjjn mees
ter, om u uit 2jjn naam welkom te lieeten".
Zjj antwoordde hom kalm en deftig,
want ze was vast besloten om geen vrees
te toonen. Zjj bad altgd een zekere statige
gratie gehad, wanneer zjj sprak of han-
deld.e, en deze eigenschap verliet haar
niet toen zg den kolonel toestond haar
uit het rgtuig» te helpen en hem volgdo,
een klein steenen trapje op en een groote
ves tibule in. Er was in de atmosfeer van
die vestibule iets kilB alsof er een nacht-
win d woei. Geen enkel kleed, geen enkel
schilderij verbrak de eentonigheid van
de marmeren versieringen of verleende
eenige kleur aan de koude steenen, waar
uit al de beelden waren gehouwen. Het
wag Esther alsof ze het een of ander
muiioum was binnengekomen, waar zg
ont vangen werd door een geheel leger
van lakeien, die allen te geljjk naar haar
toekwamen en bogen als knipmessen.
E ie eerbewjjzen konden haar evenwel
niet om den tuin leiden. Van af het oogen
blik. harer komst te Cadi tot aan de laatste
stomda van ljjdon nam zg de behandeling
die zg ondervond niet verkeerd op en
schat te de beteekenis er van op haar
juiste waarde. Haar vornedoring zou abso
luut en misschien ondrageigk zgn ge
weest, als ze niet bedacht had, dat ze van
Vragen van den Dag bericht de
senator Pietro Blaserna, hoogleeraar aan
de hooge8chool te Rome, die mede in
de commissie zitting had, dat al de ver
schillende proefnemingen steeds negatieve
uitkomsten hebben gehad. Ofschoon deze
persoonljjk reeds in 1902 overtuigd was,
dat de resultaten van het* hagelschieten
van geen beteekenis waren, berden nog
in 1903 en 1904 tal van onderzoekingen
gedaan, alle echter met negatief reBui*
taat, zoodat dan ook reeds in 1904 de
proefnemingen met kanonnen niet verder
werden voortgezet. In Frankrjjk echter
bad men nog steeds gunstige resultaten
meenen te verkrjjgen, maar men benuttig
de daar in hoofdzaak geen kanonnen,
maar vuurpglen.
Om ook daarvan voldoende zekerheid
te hebben, werden in Italië eveneens
daarmee proeven genomen. Eerst nam
men gewone vuurpglen, die meestal een
hoogte van 200 300 Meter bereikten.
Later werden ook nog vuurpglen van
de firma Aulagm te Montreux gebruikt,
die een hoogte van 900 tot 1200 M.
bereikten, maar zonder gunstig resultaat.
Omdat de commissie van meening was,
dat de massa, die omhoog werd ge
voerd, om daarboven uiteen te springen,
te gering was, werden later nog proeven
genomen met vuurpglen, die bommen
van 8 K. G. bevatten en welke 800 M.
hoog werden goslingerd.
Maar ook het resultaat hiervan was
niet schitterend Evenmin als met al de
vorige proefnemingen kon men op gun
stige resultaten wgzen. Vandaar dus, dat
do commissie voorstelde, om de proef
nemingen niet verder voort te zetten.
Het schjjnt duB nu wetenschappelijk
vastgesteld te zgn, dat het hagelschieten
niet den minsten invloed heeft, en waar
men al op gunstige resultaten heeft
meenen te moeten wjj zen, zal dat louter
toeral geweest zgn.
Paarden.
Onder de landen die in België
paarden invoeren is tegenwoordig Neder
land een der voornaamste. Voor eenige
jaren stond ons land nog maar op de derde
rjj, thans overtreft onze invoer dien van
Frankrijk en Duitschland. Dien grooteren
invoer in België hebben wjj voornamoljjk
te danken aan de verbetering van ons
paardenras, vooral in onze zuideljjke
provinciën, waar tegenwoordig veel werk
gemaakt wordt van paardenfokkerij, we
gens den uitvoer naar België. Gedurende
het geheele jaar worden aldaar door Bel
gische kooplieden alle soorten van paarden
opgekocht. Voor tweejarige paarden wordt
tegenwoordig tot 1000 francs betaald
driejarige gelden tot 1200 frs., terwjjl
flinke landbouwpaarden van 1500 tot
1600 frc. opbrengen.
Uit de Pers.
Politieke afhankelijkheid.
In het R.-K. dagblad Het Huisgezin
lezen wjj het besluit van de R.-K. Kies-
vereenigiDg in het district Eindhoven
om zich tegen algemeen kiesrecht te
verklaren.
korten duur moest zjjn. Het geloof in haar
geliefde steunde baar tot aan het einde.
Zg antwoordde den kolonel zonder vrees
en zonder zich te schamen.
>Ik kan niet anders, dan u gehoor
zamen. Do hertog, uw meester, zal mjf
toch zeker geen nieuwe beleediging meer
willen aandoen. Ik ben in zgn macht,
maar ik ben een Engelsche vrouw", fljj
boog en lette niet op die beschnldiging.
»De hertog zal wel voor zich zelf op
komen, madame", zei hg. nlntusschen is
alles in dit huis te uwer beschikking.
Wees zoo goed deze dame te volgen. Zg
zal voor u zorgen".
Hij keerde zich om, om een jong meisje
voor te stellen, dat naast hem stond
zjj was niet veel meer dan een kind, doch
ze was zeer beslist mooi.
»Dat is mademoiselle Desjardins sta
me toe dat ik haar aan u voorstel".
Haar gericht viel In Esther's smaak
en Esther voelde zich wat meer op haar
gemak in haar tegenwoordigheid. Made
moiselle DeBjardins aarzelde niet om
avances te maken.
»Ik ben er van overtuigd dat u moe
moet zgn na uw reis", begon zg. »Het
is een heel eind van Foix en de wegen
zgn zoo slecht, Wilt u niet dadeljjk mea
naar boven gaan uw kamer is klaar",
Esther vond bet niet onaangenaam om
te ontsnappen aan de doordringende blik
ken die van alle kanten op hiar geworpen
werden en ging dus graag mee naar
boven.
Wordt vervolgd
