N'. 95 1908.
Donderdag 13 Augustus.
958l,! jaargang.
Binnenland.
(ÏOESCHE
Os uitgave dnior Oonrant goiehiedt Maandag-. Woemidag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feeitdagen.
Prjji per kwartaal, in Goei f 0.75, buiten Goes, franco, f E,2S„
Aizonderlgke nommeri 5 cent.
Inztnding wan adwarlentiin «lor 2 uren op dan dag dar
uitgawa.
COURANT.
De prjjs dor gewone advertentiön ii van ï-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
ilechti tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regeli 1,berekend.
Bowjjinummers 5 cent.
Telefoonnummer 23.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
0p den Uitkijk.
Gehuwde landbouwers gevraagd
Katholieke stemmen.
In Zuid-Amenka ligt oen republiek,
zoo groot dat geheel Frankrjjk er slechts
eene provincie van zou vormen. We be
doelen Brazilië dat zestien maal de opper
vlakte van Frankrjjk heeft, maar dat
slechts zeer schaars bevolkt is. Er zjjn
daar dus kolosale terieinen, die wegens
gebrek aan arbeidskr »chten onbebouwd
blgven. De Braziliaansche regeering wil
nu haar mooi en vruchtbaar land wat
bevolken en den grond productief ma
ken door landbouwers uit andere laaden
gratis grond aan te bieden en andere
voordeelen toe te staan. We noemen hier
eenige der voornaamste. Men bedenke
echter vooral hierbjj dat al de hier te
noemen voordeelen enkel en alleen gel
den voor hen die met den landbouw of
veeteelt goed op de hoogte zjjn.
Landbouwers families bestaande uit
minstens drie personen genieten vrije
reis met inbegrip van voeding van af
Amsterdam tot de plaats van bestemming,
kostelooze verstrekking van zaden en
landbouwgereedschappen, aan hen die 'fc
verlangen wordt gedurende de eerste
zes maanden van hun vérbljjf in Brazilië
de noodige middelen verschaft om te
leven iedere familie krjjgt een stuk land
van hoogstenB 25 hectaren of hoogstens
50 hectaren ter beschikking. (Als het
land gelegen is nabjj een spoorweg of
riviersverkeerwef hoogstens 25 H.A.
anders 50.)
Door de regeering wordt voor den
landverhuizer een huis gebouwd, men
kan echter ook op eigen kosten een hoeve
naar eigen keuze doen bouwen. De emi
granten hebben dezelfde rechten als de
Brazilianen. Zjj zjjn vrjj in hot kiezen
van de plaats waar zg zich willen ves
tigen. De kinderen genieten kosteloos
lager onderwjjs.
Zg, die nadere inlichtingen mochten
verlangen kunnen zich wendon tot de
Komnkljjke Hollandsche Lloyd te Am
sterdam.
In De Amsterdammer geven twee katho
lieken hunne meening over de roomsche
pers. We behoeven er niets bij te voegen
of te verduidelijken en nemen bier van
elk der schrjjvers eenige gedeelten over.
«De eerljjkheid ontbreekt te veel in de
Roomache pers en de Roomsche journalist
wordt door den sleur hieraan vaak zoo
gewoon, dat hjj niet zelden ook geen
eerlijkheid meer veronderstelt bjj de
andersdenkende pers.
Vanwaar nu die onoprechtheid vaak
in den Roomschen journalist? Ziehier
ons antwoord. De Roomsche journalist
kan over het algemeen, door nóg meer
oorzaken dan toch reeds op den journalist
als zoodanig werken, niet vrjj genoeg
zjjn in zjjne uitingen.
Op de eerste plaats belet hem zulks het
«partjj belang". Men is in het Roomsche
kamp o zoo spoedig benauwd dat, door
iets te ver uit den band te springen,
het zgn. >partjjbelang" zal worden ge
schaad 1
Vandaar dat dikwjjls gezwegen wordt,
waar spreken minstens oprechter zou
geweest zgnvandaar ook, dat niet
zelden de zaken geheel anders worden
voorgesteld dan ze werkelgk zgn, alléén
om het partijbelang niet te schaden.
Een tweede reden, waarom de Room
sche journalist niet vrjj is, vinden wjj
in het feit, dat de Roomsche pers te veel
onder in vloeden van heeren geesteljjkea
staat. Paus Pius X heeft wel als zgn
uitdrukkeljjken wensch te kennen ge
geven, dat de Roomsche pers geredigeerd
moet worden door leekenmaar aan dien
wensch is, althar s in óns land, allesbe
halve gevolg geff ven. Meerdere katho
lieke bladen hebb m, bekend of onbekend,
heeren geesteljjk?n tot hoofd- of mede
redacteuren en een paar jaren geleden
kon men b.v. De Maasbode telkens tegen
Het Centrum zien snoeven, dat hjj wèl
en Het Centrum geen geesteljjke in de
redactie had Het Centrum bestond slechts
uit een «leeken-redactie", wat voor de
De Maasbode reeds voldoende motief was,
om te besluiten tot eigen superioriteit,
ten koste van het andere bladOns
komt het echter voor, dat H.H. geeste-
ljjken niet de aangewezen perionen zijn
voor het redacteurschap, evenmin als
dominees voor de Tweede Kamer.
Over het algemeen uitzonderingen
alt een dr. Schaepman daargelaten
ontbreekt bet den H.H. geestelgken aan
de noodige ruimheid van blik, fout eener
41 te eenzjjdige opvoeding en ontwikke
ling, welke ruimheid van blik toch een
der voornaamste eischen is voor een goed
journalist. Gaat ru de clergé den boven
toon voeren in de pers, dan moet deze
wel in waarde dalen, te veel gestuwd
als zjj wordt in ééne richting, welke
daarenboven niet de breedste van op
vatting is, terwjjl van den anderen kant
de redacteur-leek eene pressie op zich
voelt uitoefenen, welke hem belet, zich
te geven zooals hjj zou zgn bjj algeheele
vrjjheid.
Op de derde plaats wordt de Roomsche
pers er niet beter op door de zeer per
soonlijke verdeeldheid, welke or steeds
in het Roomsche kamp heerscht. Soms
geljjkt de Roomsche pers meer op een
ren kakelende en vechtende kippen, dan
op een vast-aaneengesloten legertroep,
gereed, éénparig den vjjand te bestrjjden.
De Roomschen hebben altjjd «kwesties",
deels voortvloeiende uit de meer of minder
democratische neigingen der redacties,
deels ook uit najjver en jaloezie".
Tot zoover Catholicus. De heer Kuipers
redacteur van |het katholieke Deventer
Weekblad schrijft
«Als redacteur van het Deventer Week
blad ontving ik toegezonden het werk
«Liberalisme, socialisme en katholieke
staats- en maatschappijleer, vrjj bewerkt
naar Heinrich Pesch S. J. door mr. P. J.
M. Aalberse."
Er zgn omstandigheden, die het mg
onmogeljjk maken, over bovengenoemd
werk in dat weekblad een eerljjke recensie
te geven. Want toen ik vanwege het.
kerkeljjke gezag bjj het verdedigen rnjjner
meeningen op sociaal gebied niet de
minste moeiljjkheden ondorvond, bes'iste
de meerderheid yan PI. C. der Katb.
Soc. Actie te Deventer, dat het verdedigen
van mjjn standpunt in dat weekblad niet
wenscheljjk was, zoodat ik daBr öt' wol
te zwjjgen heb, óf wel het werk van mr.
Aalberse moet aanprjjzen.
Maar reeds uit den titel bljjkt, dat
dit laatste voor mjj onmogeljjk is.
Pater Pesch noemt zgn werk eene
«christliche Gesellschaftslehre". Mr. Aal
berse maakt bier in zjjne bewerking van
s? FEÏÏILLI10N.
Dr XAYIER
Naar het Engelsch van
MAI PEMBERTON.
Die angst duurde 'n volle vjjf minuten.
Esther was bereid om zich zelf voor te
houden, dat zjj dwaas handelde en dat
de ruiters niets anders waren dan reizi
gers, toen vlugge sohieden op de trap
haar naar de deur deden kjjken. Zjj
wilde die deur juist gaan open doen,
toen haar echtgenoot zonder plichtple
gingen naar binnen kwam en haar twjjfel
Dnmiddelljjk versterkte door zgn woorden
en manieren.
«Waar ben je, Esther?" vroeg hjj en
toen hjj haar zag riep nit«Wat, ben
je nog aangekleed
Zjj vertelde hem alles, zonder iets
voor zich te houden.
«Het is erg flauw van me, maar ik
was zoo geschrikt zeg Arthur, wat
beteekent dat, waarom komen deze man
nen naar St.-Girons
fljj vroeg«welke mannen voor
wendende er niets van te weten, maar zij
liet zich niet van haar stukken brengen.
«Toen ik voor het eerst uit mjjn raam
keek, wm er niemand te zien en toen
ik weer keek, zag ik soldaten te paard
Wat beteekent dat, lieveling, zeg het mij
als je blieft 1"
Hjj deed een dappere poging, maar
hjj kon haar zgn angst niet verbergen
hjj nam haar beide handen in de zjjnen,
kuste haar en trachtte haar het zoo goed
mogeljjk voor te stellen.
«Er is iets gebeurd misschien is het
Gandarez, die nieuws voor mg heeft. Ik
heb Marttnez naar de poort gestuurd. Je
moet je deur op slot doen en wachten
tot ik terug kom. Er is natuurljjk geen
gevaar, maar het is beter om in zoo'u
woeste streek wat voorzichtig te zgn. Je
moet je geen angst laten aanjagen Esther.
De menschen hier zgn vrienden van mjj,
zg zouden alles voor mg over hebben".
Hjj zweeg plotseling en liet hare han
den los. Een snerpende gil uit een
vrouwenmond die van uit de vestibule
tot hen doordrong, heette hem liegen en
zjjne oogen namen de woeste uitdrukking
aan van iemand, die achtervolgd wordt.
Hg kuste Esther harstochtelgk. Zgn bloed
vloeide sneller door zjjne aderen.
«Ik zal die zaak eens even op orde
brengen, wacht tot dat ik terug kom
Dadeljjk daarop liep hjj de trap af en
was zjj weer alleen.
Zjj deed de deur niet op slot, want
het drong tot baar door dat hg misschien
wel eens teruggedreven zou kunnen wor-
eene «katholieke" maatschappijleer. Als
men eenige leer, die men persoonljjk
voor een dwaling houdt, als christeljjk
ziet aangekondigd, denkt men allicht
de tjjd zal wel leeren, welke van beide
christelijke leermeeningon do ware is, en
voor het overige pi'jjst men zulk een
werk, indien het dit waard is, aan.
De namen |van Aalberse en Pesch staan
er borg vocr, dat de lezers in menig op
zicht iets got'dB zullen to genieten krjjgen,
maar van af het oogonblik, dat mr. Aal
berse de mat/schappgleer van pater Pesch
tot katholieke maatschappgleer stempelde,
ontstond de plicht om haar te bestrjjden,
daar de maatschappgleer, zooals die door
Pesch, Cathrein en Mejjer wordt voorge
staan, in hare grondslagen afwjjkt van
de aloude leer der Katholieke kork.
En als men mjj in de synagogen der
kath. pers in Nederland niet hooren wil,
hoewel in het buitenland het getal theo
logen en katholieken, die terugkeeren
tot de oude leer dagelijks grooter wordt,
dan ga ik staan voor het altaar van den
onbekenden God, waar men ten minste
mag zoggen wat men najaren van studio
voor waarheid houden moet, ook al is
die waarheid in tegenstelling met de
leer aller concilies, aller kerkvaders en
aller pausen".
Dat zijn nu eens woorden niet van tegen
standers der katholieke partij, maar van
kundige mar.nen uit het eigen kamp.
B j i t e n I a n
Warm bloed.
Al> in onze Tweede Kamer een der
leden eens hevig vertoornd wordt, dan
uit hg zgn woede in driftige woorden,
bonst eens op den spreekstoel en dan
kjjkt reeds de geheele Kamer verbaasd
en ontstemd op. in c.is land ziet men
niet gaarne dat iemand zgn zelfbeheer-
sching verliest.
In andere landen kan 't er dikwjjls
heel wat warmer toegaan. Zoo b. v.
Maandag in de Servische Kamer of
Skoepsjtina, zooals de Servische onuit
sprekelijke naam is. Daar werd beraad
slaagd over het handelsverdrag met
Oostenrjj k-Hongarjj e.
Dragowitsj (oud-radicaal) dacht, dat
Giorgiwitsj (nationalist) hem voor een
bullebak had uitgemaakt, en schreeuwde
dezen daarom toeJij bent nog minder
dan eon vrouw I Deze uitroep veroorzaakte
een zoodanig lawaai, dat de bjjeenkomst
moest worden geschorst.
Giorgiwitsj wierp zich op Dragowitsj
en sloeg hem in het gezicht. De andere
nationalistische afgevaardigden grepen
stoelen om zich daarmede op de radicalen
te werpen.
Toen Dragowitsj een mes wilde grjjpen,
werd hem dit door zgn vrienden belet.
Eenige nationalisten begonnen met stoelen
te zwaaien, waarop een waar handgemeeen
in het midden der zaal ontstond. Dank
zg de tusschenkomst der ministers en
eenige afgevaardigden werden echter
ernstige feiteljjkheden voorkomen.
Of op die wjjze de belangen van het
land weloverdacht behartigd worden is te
betwjjfelen.
De Duitschers hebben [na het ongeval
met
Zeppelin's ballon
getoond beter te begrijpen wat goed en
profijtelijk is voor hun land en in de
den en tot haar terugkeeren. Zjj nam een
kaars in haar hand, ging boven aan de
trap staan en wachtte in een stemming,
zoo angstig, als zjj nog nooit gedaan had.
Het wachten was iets ondragoljjks. In de
schaduwen op de muren zag zg allerlei
dreigende gestalten. Het ergste was nu
gekomen, het noodlottige oogenblik,
waarop het leven en het geluk verloren
zou kunnen worden. Van uit den hall
drongen booze stemmen tot haar door
en het gekletter van wapens. Arthur's stem,
die duideljjk boven de anderen uitklonk,
was nu eens vertoornd, dan weer smee-
kend, totdat zg plotseling overging in een
snerpenden gil, als van iemand, die onver
wacht geveld wordt. Esther geloofde dat
zjj haar geliefde gedood hadden; ze leunde
half bezwjjmd tegen den mnnr, het licht
viel nit haar handen en ze bleef wachten
in het stikdonker.
Wat voor afschuwelijke misdaad was
daar begaan? De onzekerheid dreef haar
voort als met een zweep. Ze hoorde het
gekletter der zwaarden, het gebriesch van
vertoornde mannen, het geschuifel en het
geschreeuw, van hen, die hun leven
verdedigden.
Schrille kreten weerklonken door het
huisop eenB Btierven zg weg en er
volgde een diepe veelbeteekenende stilte
op al dat lawaai. Een lichaam viel met
een doffen boni op den grondhet was
Fran8che courant Le Matm wgst Stephane
Lauzanne zgn landgenooten daarop. Hg
vergolgkt de houding der Franschen,
toen in December 1907 le Patrie ver
loren ging, met de houding der Duit
schers na de vernieling van de Zeppelin
hoe gunstig valt aie vergoljjking voor
de Duitschers uitzegt Lauzanne. In
Frankrjjk alleen spjjtig zoeken naar
8chuld;„'en en spoedig daarna onverschil
ligheid. Welke ware vaderlandlievende
grootheid openbaart zich nu echter in
Duitschland.
Zepp lin heeft een artikel geschreven
over hit ongeljjk waarin hg o. a. zegt:
«Gebreken aan de motoren en gebrek
aan ondervinding in de luchtvaart hebben
mg genoodzaakt, gedurende den grooten
tocht van mjjn luchtschip, tweemaal te
landen. Ook de landing op den vasten
bodem ging volkomen goed. Onverwacht
optredende elementaire krachten hebben
daarna het mooie schip vernield. Mid
delen en wegen zgn bekend, om zulke
gebeurtenissen steeds zeldzamer te maken
zoodat de luchtschepen spoedig tot de
veiligste vaartuigen gerekend zullen
worden. Dat is ook de geestdriftige wensch
van het Dnitsche volk. Slechts een wil
beheerscht allen, hoog en laag, oud en
jong, allen verlangen, dat ik, niet neer
gebogen door den harden tegenslag, voor
het vaderland een nieuw luchtschip zal
bouwen. En alle dragen middolen bjj,
naar do mate van huD krachten. Dezo
eensgezinde nationale beweging, welke
niet nalaten zal indrak in do wereld te
maken, heeft mg met onweerstaanbare
macht aangegrepen. Mjjn weemoed is ia
een trotsch gevoel van geluk veranderd
en met geroerden dank en bigde geest
drift aanvaard ik de opdracht van de
natie, om weer aan het bouwen te gaan".
De Portugeesche Kamer van afge
vaardigden heeft gisteren goedgekeurd
de tusichon Portugal en Nederland ge
sloten overeenkomst betreffende de grens
bepaling op het eiland Timor, en die
welke de tusschen de twee landen ont
stane geschillen aan het Haagsche Hof
onderwerpt.
In Berljjn is bericht ontvangen
uit Korea, naar luid waarvan in het
laatste jaar 16,000 Koreaansche opstan
delingen door de Japansche troepen zgn
gedood.
Nederland en Venezuela.
De minister van buitonlandsche zaken
bad Zaterdag een langdurig onderhoud
aan zgn departement met den Amerkaan-
Bcheü gezant te 's-Gravenhage. De ver
onderstelling zal wel niet gewaagd zgn,
dat dit onderhoud in de eerste plaats
geloopen heeft over de houding door de
Vereenigde Staten tegenover het tusschen
Nederland en Venezuela gerezen conflict
aan te nemen.
Het pantBerdekschip Friesland ontving
bevel zich gereed te maken voor een bui-
tenlandsche reis, vermoedeljjk naar West-
lndië. Bijzonderheden zgn nog onbekend.
Volgens een bericht uit Nieuwediep
is het pantserschip Heemskerck gisteren
vandaar naar West-Indiö vertrokken.
Het vertrek van de Heemskerck trok
bjjzonder veel belangstelling. De scbout-
bg-nacht Van den Bosch had tevoren het
schip geïnspecteerd en er waren vele
afschuwelijk om aan te hooren. Esther
kon zich zelve niet langer beheerschen
ze liep haastig de trap af en stond plot
seling te midden van een troep mannen.
Er stonden twintig mannen om het vuur
in den grooten hall geschaard. Van drie
hunner stak het zwaard niet in de scheede.
Het eenige licht dat or was, was afkomstig
van de vlammende houtblokken. Het
trillend schijnsel viel op de norsche ge
zichten en de stoere gestalten en liet
het ljjk van den man, die dood op tafel
lag, als in de duisternis van het graf.
Geen van hen had Esther hooren aan
komen, maar de kreet die haar ontsnapte,
toen ze den hall binnenkwam, had ten
gevolge dat alle blikken op haar gevestigd
werden en dat alle handen naar het ge
vest van de zwaarden grepen. Een dikke
man, met een dreigend gezicht, kwam
zonder complimenten naar haar toe.
«Ah ha 1" zei hg in gebroken Fransch,
«op die manier spaart u ons de moeite,
8enorita." Zjj rilde bjj zjjne aanraking,
maar haar moed begaf baar niet.
«Waar is mjjn echtgenoot vroeg zjj,
«wat hebt ge mtt hem uitgevoerd
De man trok baar naar het vnnr en
lachte brntaal.
«De prins zendt u zjjne groeten se-
nortia, bjj is weggeroepen die kerel
daar heeft een boodschap voor u, maar
hg is te lui om te sprekenkom, wjj
telegrammen ingekomen.
Naar men meldt, zullen ook de Holland
en de JJtrecht gereed gemaakt worden
voor den dienst buitenslands. Beide oor
logsbodems zgn van het kruis«rtypo,
waartoe ook de GelderlandZeeland
Friesland en Noord-Brabant behooren.
De New-Fork Herald verneemt uit Wil
lemstad, dd. 9 dezer De kruiser Gelder
land vertrekt morgen met geweren en
munitie naar het eiland Aruba, zoodat
de bewoners zichzelf kunnen verdedigen.
Gisterenavond kruiste daar in de buurt
een Venezolaansch oerlogsschip.
Koloniën.
Nia».
De correspondent van de N. R. Ct. te
Batavia «einde
Het gerucht ten aanzien van een ernstige
rustverstoring op Nias berustte op een
overdreven rapport van den controleur.
Do oorlogschepen zijn onnoodig. Binnen
kort gaat kapitein Kruisheer met 8 bri
gades marechaussees derwaarts.
B ij e n t e e 11.
Gezamenlijk overleg bij bijen.
(Slot.)
Andere dergeljjke proeven hadden het
zelfde resultaatik heb daarenboven
kunnen constateeren, dat de bjjen, die
zich bij de eerstgekomenen aansloten,
niet alle tot eenzelfde bjjenvolk behoorden.
Toen ik een zeer groot aantal van de
bloemdragende takken had uitgezet, ont
dekte een bg, die op «verkenning" uit
was, den grooten honingvoorraad. Zjj
bracht toen een heelen zwerm arbeidsters
van haar eigen kolonie mede, die toen
aan het werk gingen zónder de bjjen
van den eersten korf ook maar in hot
minst te hinderen. Zoo regelde zich
langzamerhand de verdeeling van den
arbeid, om den geheelen oogst binnen
te halen, niet alleen ten behoeve van een
en denzelfden korf, maar voor den ge
heelen bjjenstal.
Als voorbeeld van een gezamenljjk
overleg deel ik een proef mede, die ik
meer dan eens nam. Plakt men aan
reepjes raat van bjjenwas (voorbouw)
stukjes draad, om ze in de raampjeB van
den korf te kunnen plaatsen, dan hechten
de bjjen de verschillende reepen aaneen
en bouwen op de basis der cellen, welke
kunstmatig in de kunstraat is ingedrukt,
de raat verder op.
Is dit werk afgeloopen, dan oordeelt
de bevolking, dat de stukjes draad niet
in den korf kunnen blgven, en aan een
afdeeling werksters »de schoonmaaksters"
wordt klaarbljjkeljjk opgedragen de eind
jes draad nit den korf te verwjjderen
mt.ar omdat haar kaken voor ditweikje
niet sterk genoeg zgn, hebben de bjjen
eenige dagen noodig om die stukjes los
te krjjgenze dc en dit, door aan beide
uiteinden van het draadje zachtjes en
aanhouden te knabbelen. Is het eindeijjk
los, dan valt het op den bodem van den
korfvjjf of zes «schoonmaaksters" trek
ken het weg en sleepen het tot vlak bg
den uitgang van het vlieggat, gaan op
onderling geljjke afstanden van elkaar
staan, pakken den draad met haar kaken
op en, zondor dat is na te gaan wie de
>,chef" is, of wie daartoe het sein geeft,
vliegen ze tegeljjk op, brengen den draad
wachten op u. Het is tjjd om heen te
gaan, senorita."
Zjj rukte haar hand los en bedekte er
haar gezicht mee om den doode niet te
zien. Het was Arthur niet, die daar zoo
onbewegeljjk lag op die tafel. Zjj her
ademde en keerde zich tot de soldaten
een beroep doende op hun medeljjden.
«Waar is mjjn echtgenoot, breng mg in
's hemels naam bg hem I" Geen van hen
scheen geneigd te zgn om gehoor te
geven aan die smeekbede, maar toen zjj
ze, met tranen in haar oogen herhaalde,
en haar handen naar hen uitstak, deed
een der jonge soldaten een stap vooruit
en zei
«Bjj de heilige maagd, Senorita ik zal
doen wat u verlangt." Dat was een rid-
derljjk voornemen, maar het had geen
resultaatnauweljjks had hg die woorden
uitgesproken, of een andere soldaat, een
woeste bergbewoner, die dronken was en
niet wist wat hg deed, trok zgn dolk en
doorstak den jongen man. Hjj rolde hals
over kop op den grond, bjjna tot aan
de voeten van Esther en terwjjl zgn
bloed over den vloer stroomde, verloor
zjj het bowustzjjn en viel naast hem neer.
(Wordt vervolgd
