N*. 87 1908.
Zaterdag 25 Juli.
95sl" jaargang.
GOESCHE
O. uitga?» iusr Oonraat geicbiedt Maandag-, Woewdag- Vrjjdagayond,
nitgezondord op feeiidages.
Prji poe kwartaal, in Gooi f 0,79, buiten Goes, franco, 1,90,
Afzonderlijke nommeri 5 cent.
■nnanding wan adwwrtwntiën vAop 2 ur*n op dan dag dar
uitga**.
COURANT.
De prjji der gewone adyertentiön n van 1 -5 regel» 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj dirocto opgaaf van driemaal plaatsing dorzolfdo advertentie wordt de prjjg
slechts twoemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichte* en de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regeli 1,berekend.
Bowjjsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Buitenland.
p*ui8ische tyrannie.
Al heeft PruiBen sedert tientallen van
jaren een volksvertegenwoordiging, toch
zal er nog lange tg d voorbjj moeten
gaan, eerdat werkeljjk het volk een krach-
tigen invloed heeft op de regeering. Niet
alleen dat zelfs de volksvertegenwoordi
ging er door het ontbreken van het ge
heime kiesrecht slechts een zwakke af
spiegeling te zien geeft van wat het volk
denkt en voelt, doch ook van bovenaf
worden telkens maatregelen genomen,
die niet in overeenstemming zjjn met
de begrippen van den tegenwoordigen
tijd.
Duidelijk komt dit weer uit door het
optreden der Pruisische regeering tegen
over den vrjjzinnigen burgemeester van
Husum, dr. Lothar Schücking.
Dr. Schücking werkt nu en dan mede
aan het Berliner Tageblatt en onlangs
schreef hjj in deze courant eenige arti
kelen, waarin hg de reactie in het binnen-
landsch bestuur van Pruisen besprak en
(nogal natuurijjk van een vrijzinnige)
veroordeelde.
Staatsgevaarlijk zjjn de denkbeelden
van dr. Schücking niet, zoomin als de
denkbeelden van heel zjjn partjj, maar
toch ichjjnt men hoogerop aanstoot ge
nomen te hebben aan wat hjj schreef en
er is nu een disciplinair onderzoek tegen
hem ingesteld.
Wat dit onderzoek ten doel heeft is
voor hen, die bekend zjjn met den geest
die in Pruisische regeeringskringen
heericht, geen geheim.
Vrjjzinnige begrippen in den bureau-
cracischen Prnisischen staat zjjn uit den
booze, en het einde van het liedje zal
wel 'zjjn, dat de bekwame, in zjjn ge
meente zeer geziene burgemeester aan
den djjk wordt gezet.
De vrjjzinnige pers is begrjjpeljjkerwjja
niets gesticht over dit optreden der Prui
sische machthebbers en door verschillende
bladen wordt bet scherp gehekeld.
De Frankf. Zeitung schrjjft
»Tot nog toe was in Pruisen het lid
maatschap van de sociaal-democratie on-
vereenigbaar met een positie als ambte
naar; thans zal een burgemeester uit
zjjn ambt worden gejaagd, die in zjjn
letterkundigen arbeid getoond heeft be
slist liberaal en aanhanger der burgerljjke
democratie te zjjn. Bjj is gemeenteamb
tenaar, wordt door de gemeente betaald,
en leeft met zjjn geheele gemeente op
den voet van de beste verstandhouding.
Als bestuurder en beheerder heeft nie
mand iets op hem aan te merken. Bet
ingestelde onderzoek berust alleen op
politieke gronden
Het dwaaste is echter, dat het inge-
Btelde onderzoek door de officieele orga
nen »geheim" wordt genoemd. Men wil
een man, met een huisgezin, broodeloos
maken, en hjj mag er niet over spreken.
De zaak zal door den Pruisischen disci-
plinairen rechter in stilte worden behan
deld. Tegen eiken moordenaar wordt het
onderzoek geleid in het openbaar, maar
een Pruisisch ambtenaar wordt geoordeeld
en veroordeeld in het geheim".
Of echter de steun der vrjj zinnige pers
den burgemeester helpen zal In Pruisen
hebben de conservatieve regeerings-per-
29 FEUILLETON.
Dr XAVIER
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
Zjj wees op een couvert, dat op de
groote schrjjftafel lag aan den anderen
kant van de kamerEsther herkende
dadelijk de vreemde hand van haar vriend
en meester. Zjj was den vorigen avond
niet weinig verbaasd geweest over de
raadselachtige woorden, die dr. Xavier
tegen haar gesproken bad en toen ze
nu hoorde, dat hjj het huis verlaten had
en dat deze brief tot haar gericht was,
opende z|j hem zeer angstig en las hem
geheel door, ofschoon de inhoud er van
haar begrip te boven ging. Het vorme-
ljjke er van deed haar schrikken. Zjj had
nog niet ver gelezen, toen ze begreep
dat het een afscheid was.
14 Avenue Hocbe,
12 uur 's nachts.
Beste juffrouw Venn 1
»Uw besluit om mjj nog als vriend
te beichouwen, zal u niets doen begrjjpen
van de noodzakelijkheid, die mjj dwingt
om Parjji zoo opeens te verlaten en het
korte vaarwel doen vergeten, dat in dit
geval alleen mogeljjk is. Al hetgeen, dat
ionen meermalen bewezen niet voor een
klein geruchtje vervaard te zjjn, al zullen
tenslotte ook daar wel vrjjzinnige be
grippen het winnen van het starre con
servatisme, maar vooreerst zitten de
reactionnairen er stevig in den zadel.
In Frankrjjk is op het oogenblik de
aandacht weer gevestigd op den nu bjjna
geheel tot verleden behoorende strjjd
tusschen
Staat en kerk
en wel door een vervolging, die is inge
steld tegen bisschop Marty, omdat hjj de
eventueele koopers van vroeger kerkeljjk
goed met den banvloek heeft bedreigd.
De correspondent van de Matin heeft
van een geesteljjke, die hem door Mgr.
Marty was aangewezen, een en ander
vernomen omtrent het geval. Het gerucht
zeide, dat de handelwjjze van Mgr. Marty
geen instemming gevonden had bjj eenige
andere Fransche kerkvorsten, en dat met
name de aartsbisschop van Toulouse
volstrekt niet ingenomen was met de
strenge maatregelen van den bisschop. De
zegsman van de Matin heeft dat gerucht
weersproken. Integendeel, zoo vernam de
Matint de bisschop van Montauban han
delt overeenkomstig de aanwjjzingen van
den aartsbisschop van Toulouse, en, wat
meer zegt, de bisschop is onlangs te Rome
geweest en daar heeft kardinaal Merry
del Val verklaard, dat hjj zich volkomen
kon vereenigen met het plan van Mgr.
Marty, en hem zal steunen.
Is de Mattn goed ingelicht, dan staat
de Fransche regeering, die de boedels
der entbonden geesteljjke orden in het
openbaar laat verkoopen, alzoo niet tegen
over een enkelen strjjdbaren bisschop,
maar tegenover Rome.
Komen in de meer beschaafde landen
van Europa verschillende stroomingen
met elkaar in botsing zonder dat dit
gepaard gaat met bloedvergieten, in Tur-
kjje is dit anders. Daar staan de Bewo
ners van hetzelfde land met de wapens
in de vuist tegenover elkaar.
J)h toestand in Macedonië
wordt steeds ernstiger. De Jong-Turkon
de revolutionnaire partjj, heeft in eenige
districten het geheele bestuur in banden.
Ze int belastingen en de eigenljjke be
stuurders zjjn volkomen machteloos.
In een schrjjven, door majoor Niazi-
Effendi, die uit Reina deserteerde, aan
de militaire autoriteiten gezonden, wordt
onder meer gezegd
•Ik verzoek den gouverneur ter kennis
van de Porte te brengen, dat ik een
gedeelte van Opper-Albanië doortrok, en
mij overal kon overtnigen van het despo
tisme en de onrechtvaardigheid waarmede
de besturen handelen. Ik heb mjj met
alle deelen der bevolking, onverschillig
van welken stand en welke beljjdenis, in
verbinding gesteld, en heb overal waar
genomen, dat zjj uiterst ontevreden is.
Ik verzoek den gouverneur te werken
voor de invoering eener grondwet en deel
hem mede, dat ik met 250 ingewjjden
naar Epirus ga, om ook daar het volk
voor de Grondwet te winnen".
Zonder bloedvergieten zal het in Mace
donië wel niet afloopen.
Binnenland.
Nederland en Venezuela. President
Castro van Venezuela die den handel van
u van mjjn leven hebt leeren kennen,
gedurende de enkele maanden waarin
wjj samen aan een zaak gewerkt hebben,
zal u hebben doen inzien, dat, als de
wetenschap mjj nauw aan het hart ligt,
mjjn vaderland mjj nog meer waard is.
Snel opkomende gebeurtenissen roepen
een banneling terug uit zjjn wjjkplaats
en oischen zjjne diensten. Mjjn landge-
nooten hebben mjj noodig en dus voeg
ik mjj bjj ben zonder te weten of het
goede of slechte resultaten zal opleveren
maar ik neem die oproeping aan, als een
goed vaderlander. Dezelfde gebeurtenis
dwingt mjj om u die afhankelijkheid
terug te geven waarop ik nu zes maan
den geleden beslag heb gelegd.
Wjj hebben ons zelf een doel voor
oogen gehouden en hebben dat doel be
reikt. Welsprekender dan mjjn woorden
zal die stem van Parjjs zjjn, die ge reeds
zoo duideljjk gehoord hebt en opnieuw
zult hooren in de gelukkige dagen, die
u, naar ik hoop, wachten zullen. De
gaven, die gjj bezit, vormen het zeldzaam
ste en kostbaarste geschenk, dat een vrouw
kan krjjgen. Het zal elke deur voor u
openen en er zullen geen grenzen zjjn
aan uw eerzucht behalve degene, die uw
eigen karakter en uw handelingen u zullen
voorschrijven. Gebruik het zooals past
aau uwe verstandige bescheidenheid en
uw vriendeljjken aard. Vergeet niet, dat
niets buiten uw bei eik is, als ge u door
onze West-Indische eilanden bjjna ge
heel knotte, heeft zich nu zelfs niet ont
zien onzen minister-resident De Reus
het land uit te zetten.
De Venezolaansche minister van bui-
tenlandsche zaken heeft aan den heer De
Reus zjjn paspoort toegezonden met eon
nota, waarbjj hjj üem bericht, dat, gege
ven de meeningen door De Reus uiteen
gezet in zjjn brief van 9 April, president
Castro hem niet de geschikte persoon
acht, om als een vriendschappelijk tus-
ichenpersoon tusschen Venezuela en
Nederland te kunnen optreden.
Met den bovenvermelden brief van De
Reus is waarschjjnljjk bedoeld zjjn ant
woord op een verzoek van Castro, dat
Holland meer afdoend het oog zou bonden
op de Nederlandsche schepen, die tus
schen Luguayra en Curasao varen en
waarop dikwerf Venezolaansche opstan
delingen onder aangenomen namen zou
den ontvluchten.
Wat nu Zal de Nederlandsche regee
ring ook deze beleediging weder gelaten
dragen of zal ze bewjjzen, dat in ons
land nog iets leeft van den onden geest
Het wordt tjjd, dat de Nederlandsche
leeuw zjjn tanden eens laat zien aan dat
overmoedige staatshoofd. Elk jaar worden
millioenen uitgegeven voor onze vloot
nu is het tjjd te bewjjzen, dat dit geen
weggesmeten geld is.
Onze regeering beeft trouwens reeds
te kennen gegeven (zie,* verslag Eerste
Kamer) te zullen waken voor de eer van
ons land. De indruk, die het antwoord
van den ministei op de interpellatie ge
maakt heeft, is allerwege gunstigzjjn
van kalm beraad, maar tevens van be
slistheid getuigend antwoord, wekt ver
trouwen.
Of de beleediging, onzen vertegenwoor
diger aangedaan, alleen verband houdt
met een persoonlek minder goede ver
standhouding van den heer De Reus tot
Venezolaansche regeeringspersonen, moet
nog bljjken. Intusscben meldt de New-
fork Heralddat de Venezolaansche mi
nister vau buitenlandsche zaken aan den
Nederl. minister van bnitenl. zaken heeft
geschreven, dat het gebeurde slechts den
heer De Reus persoonljjk betreft, en
>dat bet geen verandering zal brengen
in de vriendschappelijke betrekkingen
tusschen Venezuela en Nederland".
Nederlandsche Bond voor Vrouwen
kiesrecht. Tot presidente van den Ned.
Bond voor Vrouwenkiesrecht is gekozen
Mevr. W. Wjjnandts Francken-Djjserinck
te 's-Gravenhage.
Staten-Generaai.
EERSTE KAMER.
Zocals we in ods vorig nummer reeds
konden melden beeft de regeering in
antwoord op de interpellatie-v. Weideren
Rengers de burgemeester van 's Graven-
hage schoon gewasschen van alle blaam
en van den hoofdcommissaris van politie
verklaard, dat niets gebleken is van de
tegen hem ingebrachte beschuldiging.
Over den brief aan den Burgemeester
waarvan de inhoud aan de bekende
publieke vrouw zou zjjn bekend ge
maakt, gaf de Minister geen duideljjke
verklaring en over de toestanden in het
Haagsche politie-corps zweeg bjj geheel
en al, als zjjnde dit een zuiver gemeente
lijke zaak.
uw verstand laat lijden. Misschien zal
het noodlot ons eenB op een dag weer
tot elkander brengen. Ik laat dat over aar»
de onzekere toekomst, maar voor bet
oogenblik zeg ik alleen dat de man der
wetenschap u bedankt en dat uw vriend
aan u zal denken. De kamers, die ge te
Parjjs bewoont, zjjn uw eigendom, u kunt
er in bljjven wonen of mee doen wat u
wilt. Verder heeft de bank van Frankrjjk
van mjj de opdracht gekregen om u den
lsten Januari en den lsten Juli van elk
jaar de somma van 25000 francs uit te
betalen, opdat het u aan niets mog6 ont
breken, waaraan ge door mjjn levenswjjze
gewend zjjt geraakt.
Gjj zult die kleine attentie wel willen
aannemen van den man, wienB jjdelheid
gjj geleid hebt en wiens wetenschappe-
Ijjkea naam gjj gevestigd hebt. Geloof
mjj dat dit vaarwel niet lichtzinnig wordt
uitgesproken of zonder een gevoel van
dankbaarheid voor bet geduld en de
vriendelijkheid, die hjj van u heeft mogeD
ondervinden. Gjj zult hem steeds in dank
bare herinnering bljjven.
Uw toegenegen
Xavier de Montalvan".
Esther legde den brief neer en ging
voor het raam staan kjjken. Haar eerste
gedachte was dat al die menschen vreem
den voor haar waren en dat ze geheel
alleen was achtergelaten in die groote
De regeering heeft dus nu geantwoord
maarveel wjjzer zijn we er niet
door. Dat de burgemeester van H. M.'s
Residentie werkeljjk in relatie heeft ge
staan tot de koppelaaister, geloofden er
maar heel weinigen.
In elk geval bljjkt, dat do zaak ver
schrikkelijk is opgeblazen, dooor men
schen die houden van schandaal.
De oorlogsbegrooting is afgohandeld.
Minister Sabron heeft het woord gevoerd
en de noodzakelijkheid van het bljjvend
gedeelte nog eens bepleit.
Na deze begrooting werJen de achter-
standsontwerpen met nieuwen moed onder
handen genomen, doch afgedaan zjjn ze
niet.
Op bet laatste moment heelt de Kamer
besloten de behandeling er van te schorsen
totdat de Minister ean aanvullingswet
in zake de pensioenbepaling zou kunnen
presenteeren.
Het belangrijkste van de zitting van
gisteren was de interpellatie door dm
heer Van Heeckeren van Keil inzake de
verhouding tusschen
Nederland en Venezuela.
De Minister van Buitenl. Zaken, de
heer Van Swinderen, verklaarde zich
bereid onmiddelljjk te antwoorden.
Z.Ezc. deelde mede, dat de wenscb,
door bem in de vergadering van de
Tweede Kamer van 26 Juni geuit, name-
ljjk dat de gerezen misverstanden spoedig
zonden worden uit den weg geruimd,
niet is vervuld, evenmin is de verwachting
bewaarheid, dat de bestaande wrjjving
tusschen beide landen zou eindigen.
Dit schjjnt ook te zjjn verhinderd door
dat er buitendien een persoonljjk mis
verstand is gerezen tusschen de Venezo
laansche Regeering en onzen vertegen
woordiger te Caracas, die het vaste ver
trouwt n van onze RegeeriDg bljjft bezitten.
De Kamer moge het den Minister ten
goede houden, dat zjj over dat misver
stand geen verdere mededeeling kan doen.
De hoogst gebrekkige telegraphische
verbinding tusschen hier en daar is tel
kens oorzaak van groote vertraging,
zoodat het antwoord op de door de
Nederlandsche Regeering gegeven in-
structiën en waarvan de overbrenging
wellicht aanleiding tot het misverstand
heeft gegeven, nog niet in handen van
de Regeering is.
Het bericht door de dagbladen vei-
spreid houdt wellicht verband met dat
misverstand, doch noch aan het departe-
mtnt van Koloniën, noch aan dat van
Baitenlandsche Zaken is daarvan bevesti
ging ingekomen.
Omtrent de Inlichtingen daaromtrent
gevraagd aan deD gouvorneur van Curacao
kan het antwoord eerbt morgen (Vrjjdag)
bjj het departement worden ingewacht.
Omtrent de zaak zelf kan Z. Exc. thans
mededeelen, dat inderdaad door twee
kapiteins van Nederlandsche schepen
een klacht is ingekomen bij do regeering
van Curafao, dat een Venezolaansch oor
logsschip hen door kanonschoten heeft
gedwongen tot bjjdraaien en toen het
recht van onderzoek over hun schepen
heeft uitgeoefend.
Nadere inlichtingen zijn daaromtrent
nog niet bjj de Regeering ingekomen tn
de ervaring heeft geleerd, dat men groote
voorzichtigheid in acht te nemen heeft
stad. Dat dr. Xaver van idee zou ver
anderen en terugkeeren, beschouwde zjj
als eene onmogelijkheid. Iedere zin van
zjjn brief kondigde heel beslist het einde
aan. Het einde van die maanden vol
wonderen en verrassingen.
Het spel wal uit, ze moest nu alleen
de wereld in. Ze vroeg zich zelf af, wat
zjj zou doen, waarheen zjj zich zou wen
den, waar ze vrienden zou zoeken. Was
dat alles de werkelijkheid of waren die
maanden vol geheimzinnigheden slechts
voortbrengselen van haar fantasie Zou
zjj te Londen in haar zolderkamertje
ontwaken als het onbekende meiBje uit
de provincie, waarom niemand iets gaf?
De spiegel overtuigde haar dat het
geen hallucinatie was. Haar Bchoonheid
was een kostbaar kleinood voor haar
geworden. Suzanne kwam de kamer binnen
en vroeg haar, wat ze van plan was t«
doen. Zjj wist klaarbljjkeljjk dat haar
meester vertrokken was, maar wacbtto
tot Esther er over zou spreken. >Het
rjjtuig is tot uw dienst, mademoiselle,
en denk om bet boscb. Het is niet goed
om in huis te zitten als de zon schjjnt.
U moet u zelf vrienden maken in Parjjs
och, dat zal niet lang duren Als
men mooi iB, Btaan alle deuren voor
iemand openNeem mjjn raad aan,
mademoiselle, en ga een eindje rjjden
We kunnen later wel over Engeland
denken. Do hemel geve dat het niet
met het vormen van 'een oordeel over
de feiten voordat deze van beide zijden
volledig bekend zjjn.
Evenwel is het den Minister aangenaam,
reeds thans er te kunnen bjjvoegen, dat
geen schending van het postgeheim hoeft
plaats gehad, de brievenmaal is onaan
getast gelaten.
Dit zjjn de feiten, voor zoover Z.Exc
ze kan meedeelen. Hjj spreekt het ver
trouwen uit, dat men geen onbepaald
geloof zal hechten aan alle berichten,
die de pers verspreidt m deze dagen.
Bjj onze verstandhouding met Vene
zuela staan zoowel onze nationale eer als
onze nationale belangen op het spel,
dooh bjj het waken voor beide geeft
de Regeering de besliste verzekeiing, dat,
mochten de eerste in botsing komen met
de tweede, de eerste het zwaarst zullen
wegen l (Bijvalsbetuigingen).
TWEEDE KAMER.
De Minster van Justitie heeft schrifte
lijk beantwoord de vraag van het lid
Hugenholtz in verband met de Papen-
drechtsche politiezaak.
De Minister deelt mede, dat de meeste
klachten, tegen do Papendrechtschepolitie
ingekomen, geen gevolg konden hebben,
daar de beweringen van klagers en die van
veldwachters ljjnrecht tegenover elkander
stonden en geen van beiden getuigen
bij konden brengen.
In twee zaken heeft de minister echter
gemeend, dat termen aanwezig waren tot
nader ingrjjpen.
Die zaken betroffen de klachten van
C. Wiggers en H. Garsthagen. Deze
personen toch konden getuigen bjjbren-
gen, wier verklaringen aanvankeljjk naar
de meeniog van den minister ten
aanzien van hunne klachten het uitlok
ken van eeno rechterljjke uitspraak
mogeljjk en wonschelijk maken.
Voor het oogenblik kunnen geen nadere
mededeelingen worden gedaan, daar het
onderzoek nog uiet gesloten is.
Uit de Pers.
Landbouw-ongevallen-verzekering,
J. W. te K. schrjjft in de Midd. Ct.
over bovengenoemd onderwerp
•In de jongste vergadering van het
•Nederlandsch Landbouw-comité" iso. m.
ter sprake gekomen het vraagstuk der
Landbouw-ongevallenverzekering. De be
sprekingen daarover en de besluiten dien
aangaande zjjn belangrjjk genoeg om ze
nog eens van naderbjj te bezien.
Vooreerst dient met waardeering te
worden erkend, dat het comité overwoog
dat het gewenscht is dat ook in de
landbouwbedrijven do verplichting op de
werkgevers worde gelegd om hunne werk
nemers te verzekeren tegen de geldelijke
gevolgen van ongevallen, hun in of in
verband met het bedrjjf overkomen".
Het »Ned. Landbouw-comité" heeft dus
erkend de wenscheljjkheid van een ver
plichte landbouw-ongevallenverzekoring
Zeker is dat een groote stap in de goede
richting.
En nu eon tweede •overwinning" l
Zjj luidt als volgt»de regeling der
verzekering zelve behoort aan de werk
gevers te worden overgelaten onder bjj
de wet te stellen waarborgen".
OnzeB inziens kan voor dergeljjke uit-
sneeuwt, als we daar heen gaan 1"
Esther luisterde geduldig naar haar
en informeerde toen naar dr. Xavier.
•Hoe laat is hjj vertrokken Suzanne
•Heel vroeg, mademoiselle, van morgen
om zes uur."
•En mademoiselle Julia
Die zou hjj aau het station ontmoeten
mademoiselle
Heeft bjj geen andere boodschap voor
mjj achtergelaten, Suzanne
•Hij zei»au revoir," mademoiselle
en dat Bpreekt ook van zelf, en wjj
moeten ons het leven zoo aangenaam
mogeljjk maken. Wil ik het rjjtuig tegen
half drie bestellen, mademoiselle De
dagen zjjn kort en we moeten van de
zon genieten 1"
Esther, die nog steeds handelde ais
iemand, die droomt, zei, dat ze alles goed
vond, wat Suzanne voorstelde. Later op
den middag kleedde zjj zich aan, maar
het drong niet erg goed tot haar door,
wat ze deed. In het bosch had baar
rjjtuig zjjns geljjke niet. Zjj wist dat de
mannen zich omkeerden, en haar nastaar
den en dat de vrouwen fluisterden, als
zjj voorbjjreed. Maar hunne hulde be
tekende niet veel voor haar. Er waren
twee dingen die haar voortdurend bezig
hielden Waarom had dr. Xavier haar
aan haar lot overgelaten En wat zou
haar toekomst zjjn
(Wordt vervolgd