N". 80 1908.
Donderdag 9 Juli.
95s"1 jaargang.
De uitgave dezer Oouraut geiehiodt Maaudag-, Woeuidag- e» Vrgdagavoad,
uitgezonderd op feeitdagen.
Prjjz per kwartaal, in Goei f 0,75, buiten Goes, franco,"' >!l£5<>
Afzomderlijke uommeri 5 eest.
inzending nngmlnptentiln nóor uren op den dag der
uitga**.
De prjjz der gewone advertentiün it van 1 -5 regelz 50 cent, eiken rogol meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjii
«leehti tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjkz- en doodberichten on de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,berekend.
Bewjjznnmmerz 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „G-oesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerbemans.
GOESCHE
COURANT.
Spreuken 12 22.
De vorige week hebben we meegedeeld
hoe in de Friesche gemeente Gorredgk
de heeren H. J. Alstein, 8. W. de Vries
en G. J. de Boer, allen bestuursleden
van de ichool voor christelgk volksonder
wijs, een laBter-pamflet hadden opgesteld
en verzonden, waarin gezegd werd dat
de onder wgzeri der openbare school
vloekers" waren en waarin te verstaan
gegeven werd dat de moderne predikanten
ichnld daaraan hadden.
Eenige predikanten hadden met deze
fraaie circulaire hun instemming betuigd,
zooais bleek uit de onderschriften op het
smaadschrift afgedrukt.
Zoo scheen het, maar het is niet zoo,
want de drie hierboven genoemde heeren
blgken een raar soort heeren te zgn.
Vrome broeders, die niet vies zgn van
een zaak waaraan een luchtje is, niet
afkeerig van een leugen, niet bang voor
een vervalsching ia geschrifte.
Gisteren ontvingen we namelgk het
volgende schrgven
Weledele Heer.
Naar aanleiding van hetgeen in Uw
blad van Zaterdag 4 Juli j.l. voorkomt
omtrent de te Goes verspreide circulaire,
bericht ik U, dat mjjn naam geheel buiten
mijn weten daaronder is geplaatst.
De opsteller heeft mg beloofd U hier
over nader te schrgven, doch ik stel er
prgs op, U dit alvast mede te deelen.
Hoogachtend,
K. den Hollander,
Predikant te NgehaikeHeerenveen.
Brutaal van die edele christelgke-
volksschool-mannen is 'fc wel, maar deze
daad blgft geheel in het kader van hun
bedrjjf. Alleen zjjn ze nn wat onvoor
zichtiger geweest. Eerst logen en laster
den ze in de ruimte. De openbare on-
derwgzers zjjn vloekers, betuigden ze met
een zalvende stem. Dat was in 't algemeen
en mitsdien niet direct gevaarljjk. Doch
eenmaal op het pad der zondaars vressden
ze niet om verder te gaan en misbruikten
ze iemands naam tot «tut en steun van hun
knoeipraktgken. En, besloten om valsche-
lgk een naam onder hnn bedel- on laster-
circulaire te|plaatsen, deinsden ze er ook
niet voor terug den naam te bezigen van
een man ^wien zij, krachtens zjjn ambt,
eerbied en ontzag dienden te toonen.
De brave bestuurders hadden maling
aan alles, nu 't er om ging duiten binnen
te krjjgen. Maling aan eerljjkheid, waar
heid en cbristeljjkheid. Deze dierbare
broeders, die er in hnn Uria's brief zoo
over jammerdeu, dat de kinderkens in
Frieslands donkeren Zuid-Oost-hoek ver
stoken bleven van het licht des Evange-
liums, die er naar snakten Gods woord
in de scholen te brengen, die zich in hnn
epistel zoo bgbelvast toonden, zg zullen
toch het boek dar Spreuken ook wel zeer
bgzonder kennen en in Hoofdstuk 12
vers 22 gelezen hebben »Valsche lippen
zjjn den Heer een gruwel, maar die
tronweljjk handelen zjjn zjjn welgevallen".
En zg kunnen toch Lezwaarlgk ont
kennen met valsche lippen gesproken te
hebben, nocb kunnen ze getuigen tron
weljjk te hebben gehandeld.
Er staan onder het vervalschte stuk
drie betuigingen van instemming, van
22 FEU1LL11 ON.
Dr. XAVIEH.
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
Die gedachte bracht haar niet weinig
van streek. Het nieuws was zoo onver
wacht, dat het niet dadeljjk tot haar
doordrong.
»Gaat dr. Xavier met ons mee, Suzan
ne", vroeg zg, terwgl zg zich haastig en
zonder de noodige zorg kleedde.
Suzanna had geen tjjd voor verklaringen.
Zg liep haastig in de kamer heen en
weer, alsof zg dien dag al de verant-
woordelgkheid droeg.
»We vinden madame te Parjjs," zei
ze kalm. Het zon jammer sjjn, als zjj
terugkwam, terwgl wjj weggaan. Dr.
Xavier is al vertrokken en zal ons op
wachten in het kasteel.
Ze babbelde voort, terwijl ze heen en
weer trippelde, nu eens een japon opnam
en dan weer een tasch pakte, met de
handigheid, die alleen door veel oefening
verkregen kan worden. Terwgl Esther
erg opgewonden wob bjj de gedachte aan
die lange reis, vond haar ving kame-
niertje het heelemaal niets. Suzanna zou
met evenveel plezier Europa dookruisen
als ze Regont-street overstak.
Suzanna had over een brief van dr.
Xavier ge/lprokenEsther kreeg dien
ds. K. den Hollander, van ds. F. Cb.
Geerling en van den hofprediker dr.
G. J. van der Flier. Nog pas een van
hen heeft ons bericht dat hij niet mede
plichtig is aan het lasteren van onder-
wjjzers en moderne predikanten. Zouden
de twee andsren niet volgen Of zouden
zjj door te zwjjgen bekennen mede schul
dig te staan aan het verfoeieljjk bedrjjf
der drie Gorredjjkers. Zoolang ze het
goede voorbeeld van den heer Den Hol
lander Diet gevolgd hebben moeten we
't laatste aannemen.
Misschien ook dat de heeren Geerling
en Van der Flier zich evenals den heer
Den Hollander gewend hebben tot den
schrjjver van het pamflet, die tot nog
toe iD gebreke bleef ons nader te schrgven.
Naar die merkwaardige toelichtingen
zien we met verlangen uit.
B ui t e n I a n
db nadeilen van den oorlog.
Na de groote en voor velen onver
wachte overwinning, die de Japansche
wapenen in den laatsten grooten oorlog
hebben behaald op de enorme krggs-
macht, die door Rusland naar Oost-Azië
was gezonden, gaat Japan nog steeds
gebukt onder de nadeelige gevolgen, die
zelfs een succesvolle krjjg meestal na
zich sleept.
Het land is uitgeput. Millioenen en
millioenen zjjn uitgegeven voor leger en
vloot en de financieele toekomst is voor
Japan nog alles behalve rooskleurig.
Zuinigheid in de staatshuishouding is
noodzakeljjk, doch tevens onmogeljjk,
want juist door de overwinning op Rus
land is Japan geworden een eersterangs-
mogendheid en een eersterangsmogend-
heid heeft nn eenmaal verplichtingen,
waaraan niet te ontkomen is. Een der
voornaamste dier verplichtingen is het
onderhouden van een krachtig leger en
een sterke vloot, wat «chatten verslindt.
De binnenlandsche politiek van Japan
wordt dan ook in de eerste plaats be-
heerscht door de financieel© kwestie. Het
volk gaat gebukt onder zeer zware be
lastingen, die voor een zeer groet deel
besteed worden aan uitgaven voor im
productieve krijgstoerustingen. Er is een
partjj in het land, die bet dwaze inziet
van zulk een geldverspilling en aan
dringt op zuinigheid om het volk
gelegenheid te geven te bikomen van de
gevolgen van den krgg, doch tegenover
deze partg staat een andere, die der
militairisten, die nooit tevreden, steeds
aandrgft tot meerdere uitbreiding van
het leger, tot meerdere versterking der
vloot.
De vorige week heeft het Japansohe
ministerie ontslag gevraagd en al is uit
de schaarsche berichten niet nauwkeurig
op te makon wat de oorzaak is dier
Kabinetscrisis, toch is de verondeistelling
niet gewaagd, dat ook hierbg de strgd
tusschen de voorstanders van bezuiniging
en de militairisten een groote rol heeft
gespeeld.
Hoe dit zg, bgna zeker is hel, dat het
aanstaande ministerie niet mede zal wer
ken de oorlogsbegrootingen te verlagen
dit zon men tenminste op mogen maken
uit het bericht, dat markies Katsura de
brief aan de oatbgttafel. Het was een
vriendelgke, maar korte brief. Hg schreef
dat een zeer belangrgke zaak hem Londen
had doen verlaten en hem eenigen tgd
zou bezig houden. Het speet hem, dat zg
niet samen konden reizen, maar hg was
er zeker van dat Esther het hem niet
kwalgk zon nemen en zoo spoedig mogelgk
Daar zgne zuster gaan, die haar te Pargs
verwachtte.
>Er is in Londen niets meer te zien",
schreef dr. Xavier, »waarom zouden wg
er dan nog blgven hangen Wg gaan nu
naar de bergen, camerado. Het doel dat
wg voor oogen hebben, heeft behoefte
aan Gods frissche lucht en de briesjes
der heuvelige landen. Die beide dingen
zullen wg in het kasteel Saint Paul
vinden. Ge zult van avond mijn zuster
aantreffen in het hotel Ritz te Pargs. Zg
zal u tot gids dienen, totdat ik kom. Ik
reken op uwe belangstelling en op nw
trouw. Voor de rest heeft uw kamenier
alles, wat u noodig kunt hebben. Spreek
niet over het kleine cadeautje, dat ik hier
voor n achterlaat. Dat zgn »zaken" die
de vriendschap niet onmogelgk moet
maken. Ik groet mgn kleine collega op
brooderlgke wgze en blgf steeds haar
toegenegen Xavier de Montalvan."
Het cadeautje, waarover bij sprak, was
een ivoren portemonnaie waarin Engel-
sche goudstukken en bankb;ljetten tot een
waarde van twaalfhonderd gulden. Es
ther was niet beleedigd door het aanbod
van dat geld en was ook niet ongeneigd
leider zal zgn der nieuwe regeering en
markies Katsura, een der voornaamste
onderbevelhebbers van maarschalk Yma-
gata gedurende den Russisch-Japanschen
oorlog, behoort tot de militairiBtische
partg, waarvan Yamagata de ziel is.
Japan zal dus wel doorgaai met een
groot deel van het ge.d, dat het voor
andere doeleinden zoo dringend noodig
heeft, nit te geven, voor den bouw van
oorlogsschepen en den aankoop van ge
schut, dat spoedig weer veroudert.
Het allerdwaaste is wel ditterwgl
Japan beschikt over een eersterangsweer
macht is het toch niet in staat die te
gebruiken, daar het niet beschikt over
het noodige geld om een oorlog te wagen.
Dit is volgens sommigen de oorzaak van
het tamme optreden van Japan tegen de
republiek der Vereenigde Staten.
Onder deze omstandigheden is het gele
gevaar dus niet zoo groot, als enkele
beangstigde Enropeesche staatslieden tot
voor kort meendeD.
Het gele gevaarZwitserland heeft
dezer dagen getoond veel eer l&vreesd
te zgn voor
het 6r0bne gitaar,
de absinth. Deze draik, in Frankrgk zeer
populair, schgnt ook in Zwitserland de
oorzaak te zgn geweest van veel ellende.
De gevolgen van absinth-gebruik en
-misbruik zgn nog veel ernstiger dan van
de jenever en het Zwitsersche volk heeft
door een krachtigen maatregel een einde
gemaakt aan het gevaar waarmede de
absinth welvaart en gezondheid der natie
bedreigden. Zondag 1.1. is met een
meerderheid van 100,530 stemmen bg
volksstemming besloten de fabricatie,
verkoop en invoer van absinth op
Zwitsersch grondgebitd te verbieden.
Binnenland.
De Moniteur a^akt den tekst open
baar van de overeenkomst van 1907 tus
schen België en Nederland betreffende
de verbetering van de verlichting en de
bebakening van de Schelde.
Gisting op Sumatra. Big kens eo* uit
Nederlandsch-Indië ontvangen telegram
betreffende den toestand in het gouverne
ment Sumatra's Westkust, werd de eenige
nog weerspannige negrie in de laras IV
Kota overvallen en werden degeestdrgvers
met velen hunner volgelingen gevangen
genomeD, waarbg vjjftig personen sneu
velden.
In Soeliki is de rust hersteld.
In de onderafdeeling Lintan en Boea,
waar de negries gedeeltelgk verlaten wa
ren, zgn zes kwaadwilligen gedood en
werden de hoofdschuldigen aan den moord
op den controleur Bastiaans gevat.
De onderafdeeling Moearalaboeh ib
rustiger.
Het bivak te Alahanpandjang werd
aangevallen door ruim honderd man,
waarbg een Europeesch fuselier licht
gewond werd.
Painan (Padangsche BenodenlandeD) is
rnstig. (Stct.J
Koloniën.
B~and in Indië. De correspondent
te Batavia van de N. Ct. meldde gisteren
om het te gebruiken. Zg had zichzelf
nooit verbloemd dat zg het middel zon
kunnen zgn toe den roem van haar meester
en daarenboven sou het idee van alleen
op het vaste land te zgn zonder geld
iets zgn waartoe zelfs haar moed niet
in staat zon wezen.
Toen Suzanne haar zeide, dat het rgtuig
voor de dear stond, deed zg haar hoed
en mantel aan met de illusies van iemand,
die een onverwacht vaeau'iereisje gaat
maken en van dat oogen blik af tot aan
haar aankomst te Pargs, om half zes,
had zg alleen belangstelling voor haar
steeds veranderende omgeving.
De zonnige zee, het op een meer ge-
lgkende kanaal van Calais met al zgne
verschillende kleuren, de droomerige dui
nen bg Boulogne, AmieDS en zgüe tun
nels, de eentonige vlakten van Noord-
Frankrgk en per slot de norsche vesting
werken, de hooge huizen, de drukke
straten, het verbazingwekkend labyrinth
van dat Pargs, waarvan ze zich zoo dik-
wgls eene voorstelling had gemaakt,
brachteü haar als in een droom aan het
eind van haar reis.
»Is het een groot hotel, Suzanne
vaoeg zg, toen zg het station verlaten
hadden en in de richting der boulevards
voortratelden. »Zouden we een kamer
kunnen krggen, denk je
Suzanne was bgna te verbaasd om iets
te kunnen zeggen. Alsof iemand, die
geen kamer besteld had, naar het hotel
Ritz zo a gp&n.
»Bagan Si Api-Api bgna geheel afge
brand".
Bagan Si Api-Api, zoo big kt nit een
aanteekening bg dit telegram, is een vrg
belangrgke handelsplaats van jongen da
tum in de residentie Oostkust van Sumatra
(afdoeling Bengkalii) en aan de monding
der Rokan-rivier gelogen. Het daakt zgn
beteekenis voornamelgk aan den uitvoer
van gedroogde visch en wordt hoofdzakelg k
door Chineozen-visschers en handelaren
bewoond.
Rechtzaken.
Zondagswet. Als beklaagd wegens
overtreding der Zondagswot op Hemel
vaartsdag in het openbaar arbeid ver
richten «gn tegen de terechtzitting
van het Kantongerecht alhier van deD
13 Juli a. i. gedagvaard 40 inwoners der
gemeente Borssele,
Door den Raad vai beroep (Onge
vallenverzekering) te Middelburg is o.m.
niet ontvaikelgk verklaard het beroep
van O. M. O. te Kloetinge, omdat hg niet
had voldaan aan de uitnoodiging om een
verzuim te herstellen.
Duitsche Greet. De rechtbank te
's-Gravenhage veroordeelde gisteren C. S.
O. M. F., bggenaamd >Duitsche Greet",
(zie hierover het bericht onder Gemengd
Nieuws »Een Hnagseh zedenschandaal")
wegens koppelarg tot zes maanden ge
vangenisstraf.
De vordering voor het O. M. was twee
maanden.
Ter waarschuwing. De veehouder
A. Hoogerbrugge te Rotterdam had op
21 Januari een bezoek ontvangei van
E. A. H., 42 jaar, koopmaD te Middel
burg, die hem had medegedeeld, dat bjj
kwam voor dei landbouw en wel hoofd
zakelg k voor de zuivelbereiding. Verder
had hg gezegd, dat hg een middel bad
om meer, gemakkelgkar en beter boter
te karnen en dat hg, H. iederen dag 3
i 4 pond boter meer nit 100 liter room
zon karnen en de karnemelk veel lek
kerder zou zgn bg gebruik van dat
middel, dan zonder gebruik er van. Hg
had toen H. dat middel verkocht voor
f 10, welk middel bg onderzoek gebleken
is te bestaan uit keukenzout, althaie
nagenoeg geheel nit keukenzout, en oen
waarde te hebben van ongeveer 3 ceits.
Beklaagde had nog daarenboven gezegd,
dat hg van den veehouder P. Bregman
te Pgnacker een schriftelgke tevredon-
heidsbetuiging had omtrent dat door
dezen gebruikt poeder. Bg verschillende
veehouders was beklaagde in die dagen
geweest, waar bjj doozen met bewuste
middel voor den prgs van f10 had ver
kocht, daarbg tevens gevende een ge
drukte »gebruiksaanwgzing om zaèet te
karnen". Ook voor f5 verkocht hg wel
de dooB.
Beklaagde zoidj het middel zelf met
gunstige resultaten aangewend te hebben.
Koopers verklaarden daarentegen geen
gunstige resultaten bg de aanwending
van het middel gehad te hebbende
karnemelk was zelfs minder dan anders.
Naar de meening van het O. M.
hoewel het ten zeerste werd betreurd
vielen beklaagdes handelingen niet onder
het bereik der strafwet, waarom gevraagd
werd ontslag van rechtsvervolging.
»Mgnheer Xavier heeft van ochtend
getelegrafeerd, mademoiselle In Frank
rgk kan hg alles gedaan krggen, want
de heele wereld kent monsieur de Mon
talvan 1 Wg zullen er de mooiste kamers
krggen en er madame Julia vinden, om
ons te zeggen wat wg doen moeten".
Op dat oogenblik waren ze de groote
boulevards opgereden en ontrolde het
drukke Parjjscbe leven zich voor hun blik.
De tocht was haar te kort en toen het
ïjjtuig stil hield voor den ingang van
het hotel Ritz, speet het haar bgna, dat
het al voorbg was.
>Is het hier, Suzanne, is dat het
hotel vroeg zg.
»Dat is het Ritz-hotel, mademoiselle.
U hebt zeker wel nooit iets dergelgks
gezien 1 Ik zal eens gaan kgken, welke
kamers voor u bestemd zgn."
Esther wist weinig van hotels af,
behalve van die in haar geboorteplaats
Exeter en dus verbeeldde ze zich dat dit
hotel daar wel op zou lgken. Ze ging
dus, zonder erg nieuwsgierig te zgn
naar binnen, maar nanwelgks had zg den
drempel overschreden of zg kwam geheel
onder den indruk van de prachtige gang,
van het binnenplein met zgn fontein en
van de vestibule die in geheel Parjjs
baars gelgke niet heeft. Zg vond het
ongelooflgk, dat een gewoon sterveling
de gastvrgheid zou inroepen van zoo'n
paleis en toch deed zg het.
Zg zou weg zgn geloopen als Suzanne
er niet geweest was.
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
De afstamming der huisdieren.
(Van onzen landbouwk. medewerker.)
Door huisdieren verstaat men al de
dieren, die door den mensch worden
gevoed en verpleegd met het doel ze bg
zgn arbeid te gebruiken of er op andere
wgze voordeel van te trekkeD. Hunne
oorspronkelijke stamouders leefden in
het wild de mensch heeft ze dus moeten
temmen en aan zgn wil moeten onder
werpen. Het is echter moeilgk of in het
geheel niet nit te maken welke die stam
ouders waren, Van het rund weet men,
dat er in de 16a eeuw in verscheidene
Enropeesche bosschen een groot rund
leefde, dat door sommige natuuronder
zoekers wordt beschouwd als hst stamdier
van de runderen in Noord-Europa, wat
afgeleid wordt uit de groote overeenkomst
van hun schedel met dien van runderen
van den tegenwoordigen tgd. Daar die
wilde runderen veel grooter moeten ge
weest zgn, dan de hedsndaagsohe en ook
andere deelen van bet geraamte niet
volkomen op elkaar gelgken, meonen weer
anderen, dat het stamgeslacht van de
de tegenwoordige runderen geheel is
uitgestorven. Weer andoren zgn Tan
meening, dat er ook io de oudste tgden
meer soorten moeten bestaan hebben,
omdat zoovele verschillende deelen
van geraamten zgn gevonden, die alle
blgkbaar afkomstig zgn van diere», die
tot het runder-geslacht hebben moeten
behooren, zoodat waarschgnlgk van de
boofd-typen der tamme runderen ver
schillende stamvormen in het wild hebben
bestaan.
Evenmin hoeft men eenige zekerheid
omtrent de afstamming van onze paarden
en schapen. Toen Columbus in 1492 als
eerste Euiopeaan in Amerika kwam, vond
hg daar geen paarden. Ze zgn er later
door Europeaien ingevoerd. Toen de
Indianen voor het eerst een ruiter zagen,
dachten zg dat man en paard een wezen
uitmaakten. Toch heeft men in verschil
lende deelen van Amerika versteende
geraamten gevondeD, die veel geleken
op die van paarden. Ook in andere
werelddeelen vond men dergelgke ver-
8teeningen, die echter weer merkbaar
verschilden, waarom men mag aannemen
dat ook van onze paarden verschillende
stamvormen hebben bestaan en wel van
het Westerscbe of zware en van het
Oostersche of lichte paard.
Met eenige meerdere zekerheid mag
men onderstellen, dat eveneens de schapen
van verschillende stammen afkomstig zgn.
Ee^Duitsche natuuronderzoeker heeft met
groote waarschgnlgkheid aangetoond, dat
vele kortstaartige Enropeesche tamme
Echapen afstammen van schapen, die nu
nog op Sardinië en in Azië in het wild
leven.
Nog meer zekerheid heeft men omtrent
de afkomst van de varkens. Vrg zeker
is het, dat zg tot voorouders hebben, de
wildo varkens, die nu nog in Europeesche
bosschen levente meer nog, omdat
wilde varkens zich gemakkelgk laten
temmen en zich in gevangenschap voort
planten. Zoo is ook het tamme Chineeache
varken afkomstig van het wildo, dat
thans nog veelvuldig in Oost-Azië voor
komt.
Suzanne had ontdekt dat een van haar
kamers op de eerste verdieping lag, het
was een kleine suite, die uitzag op het
plein en "de fontein. De oud-Fransche
meubelen vielen zeer in Esthers smaak
en het alleen zgn troostte haar en toen
haar kamenier een beelderige japon van
zgde en chiffon had uitgepakt en haar
het haar zoo mooi mogelgk had opge
maakt, gaf zg toe, dat het misschien
toch wel los zou loopeD, beneden. Tot
nog toe had zg niets gehoord noch van
madame Julia, noch van dr. Xavier,
maar een telegram, dat zg om half zeven
kreeg, bevatte een verklaring voor bnnne
afwezigheid. Julia telegrafeerde dat zg
te Dinand den trein gemist had en dus
eerst den volgenden dag zou komen.
Dat nieuws was niet erg troostrgk, maar
Esther besloot er sich door te slaan. Zg
was van plun om in de »wit en kar-
mozgn-roode" eetzaal beneden, te gaan
dine* ren en daar ze eindelgk begon te
begrgpen dat ze zelfs in zoo'n gezelschap
nog vrg goed uitkwam, verzamelde zg
al haar moed en ging in de gang zitten
om naar de muziek der Hongaarsche
kapel te luisteren. Zg verbeelde zich dat
niemand haar zou kennen en dat nie
mand naar haar naam zou vragen, maar
op dat pnnt vergiste ze zich want do
muziek was nanwelgks begonnen of ze
werd aangesproken.
Wordt vervolgd).
