N*. 78 iyo8. Zaterdag 4 Juli. 95s,e jaargang. De uitgave dezer Oonramt geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prjjs per kwartaal, in. Soos f 0,75, buiten Goos, franco, f; l029. Afzomderljjke mommen 5 cent. Inzending «anyadvertentiiis vóór 2 uren op doss dag der uitgave. De prjjs der gewone advertentiön is van 1 >5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct. Bj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend* dankbetuigingen worden van 110 regels ft 1,berekend. Bewijsnummers 5 cent. Telefoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans. I.0KSIHK COURANT. Bij dit no. behoort een bijvoegsel. Clericale zwadder. In een ingezonden stuk in dit nummer protesteert de heer Siemelink, predikant bjj de Doopsgezinde gemeente alhier, tegen een ook hier verspreide circulair#, waarin geld gevraagd wordt voor de op richting eener christelijke schooi in •Frieslands donkeren Zuid-Oosthoek". 'tZjjn de broeders fl. J. Alstein, S. W. de VrieB en G. J. de Boer, vormende het bestuur der school voor ehristeljjk volks onderwijs ie Gorredjjk, die dit stuk heb ben opgesteld en de wereld ingezonden en drie predikanten F. Ch. Geerling, K. den Hollander en dr. G. J. van der Flier, hebben zich niet geschaamd om hun namen en inBtemmingsbetuiging te doen afdruk ken op dit geschrift, waarin tusschen ter men in de tale KanSans te lezen staat •Laten »we U zeggen, dat we in al deze •dorpen geen bidders kennen onder de on derwijzers der Staatsscholen wel vloe- •kers, helaas l Trouwens, op Hoornster- •zwaag c. a. na, hebben dan ook al die •dorpen moderne predikanten". Zoo treft het lastergif der dierbare broeders twee categoriën tegeljjkde onderwijzers der openbare school en de moderne predikanten. De onderwjjzera vloeken, de moderne predikanten worden in oorzakeljjk verband genoemd met dat vloeken. Zulke venijnprikkels worden verpakt in uitdrukkingen als: GodsWoord, Licht des Evangelies, de olie mag niet stil staan de olie in Uwe kruik zal niet verminderen, de wet van Christus, de liefde van Christus", en in die ver pakking naar de argelooze clericalen ver zonden. De ontvanger ziet, als hij het boosaardig vertoog openvouwt, midden in den tekst met groote vette letters d9 keurige termen »geen Bidders wol Vloekers". En als hp zich aan deze uit- priemende punten de ziel gekwetst beeft, druppelt van zelf het venijn naar binnen en voelt hp wat de nobele opstellers bedoeld hebben dat op de openbare school de jeugd in vloeken, godslasteringen en on geloof wordt opgevoed. Zoo fijntjes be hoedzaam en ppnloos toegediend, werkt 't gif beter en de patient verzet zich niet tegen de injectie. Ongemerkt krjjgt hp 't naar binnen, dat op de openbare school het vloeken tot een der leervakken behoort en dat mitsdien de onderwijzers daarin terdeg# onderlegd moeten zpn. 't Is niet iets nieuws, wat deze brave Friezen doen, het oude systeem wordt ge volgd en in verkiezingstijden acht men zulke laster niet eens voldoende. Dan wordt gesproken van de Moloch onzer eeuw, de school waar Satan heerscht, erger de dan jeneverflesch, en nog wel krasser uitdrukkingen. De vrome, christelijke school schpnt niet te kunnen bloeien en groeien zonder een onverdroten bezwad deren der openbare. Hoeveel mooier is tegenover dat krui pend konkelen dezer Friezen, de bedaarde kloeke taal van den man, dien zjj hun voorganger noemen, van Groen van Prin- sterer, die eens schreef*Is menigeen, op grond van individueel© en subjectieve zienswijze niet tevreden met de openbare school, daarvoor is in naam der gewetens vrijheid, volledige vrpheid van onderwijs daar. Inrichtingen, waarbjj men het ver- 20 FEUILLÏIOM Dr XAVIER. Naar het Engel.ch van MAX PEMBERTON. Het geklater van de fontein was een Treemd geluid zoo midden in den nacht. Er was echter dén ding, waardoor Esther zich een idee kon vormen van de aan leiding tot de gebeurtenissen, die baar zoo geweldig hadden doen schrikken. De deur tusschen haar kamertje en het studeervertrek van dr. Xavier was niet gesloten, zooals het gedurende zjjne af wezigheid het geval was geweest. De een of ander was haar boudoir ingegaan en had vergeten om de deur weer aicht te doen. Die deur stond nu zoo ver open dat Esther het zacht groene tapijt kon zien en de glimmende tafels van de kamer van dr. Xavier. Er lagen kaarten op den grond on zp zag kannen met wijn staan, in het zacht gele licht dat naar binnen stroomde uit onzichtbare lampen. Dr. Xavier ging die deur dicht doen en trok vervolgens ook de zware gordjjnon voor de vensters in haar boudoir dicht. •Ziezoo", zei hp, terwpl hp haar een deelen van hotgeen de wet begeert ver- eenigd te houden bedoeld, hebben op onbelemmerd aanzien, niet op begunsti ging recht. Zoo tweedrachtstokerp niet belet wordt, het zal ten minste niet geoorloofd zpn van staatswege giften daarvoor uit te reiken". (1) Lees en overdenk toch eens deze woor den ei onderzoek eens of dat woord tweedrachtstokerp u niet hindert, gjj bestuursleden der christeljjke school te Gorredjjk die uwe vroomheid misbruikt tot lasteren en smaden en gp predikanten, die zulk misdadig handelen in naam der liefde van Christus goedkeurt en u verheugt in den ezeistrap, dien men, achter den bjjbel, aan uwe moderne ambtgenooten toedient. Ons doel is nu niet de openbare school aan te prpzen, nocb om de moderne godsdienstige richting te verdedigen. Het eerste deden we al vroeger, het tweede behoort niet in een courant te gebeuren. Alleen beoogden we met dit artikel glui pende laster en verdachtmaking uit >den donkeren Z.-O.-hoek van Friesland" aan den muur te nagelen en de menschen in het verlichte Zeeland te waarschuwen tegen den bedelbrief. Geef, als ge de confessi- oneele Bcholen noodig acht, uw penningen voor de oprichting van zulke inrichtin gen, maar geef ze niet als uwe hulp gevraagd wordt door personei, die zoo overdreven duideljjk toonen, dat ze geen kennis hebben van wat zedelpk of onzedeljjk, eerljjk of oneerlpk is. (1) Over het ontwerp der wet op het lager onderwps. Bladz. 28. B i« i t n I a it ti. tegen het spel. Het is nog zeer kort geleden, dat in de Belgische Kamer een der leden den miniBter interpelleerde over den toestand ia de badplaats Ostende. Zoodra de eerste warme zomerdagen de wereld in gouden gloed zetten, komen van heinde en verre bezoekers naar deze mode-badplaats, maar niet alle, die uittrekken naar deze stad, worden er aangetrokken door de blauwe zee of de gezonde friseche lucht. Honder den komen er gedreven door de zucht naar minderwaardig vermaak, voorname lijk het spel. (Mende was danook weer eenige maanden een reusachtig speelhol en een der Kamerleden vroeg daarom of de wetten op de speelhuizen wel gehand haafd werden. Vóór eenige dagen is plotseling de politie te Ostende krachtig opgetreden invallen werden gedaan in de voornaamste clubs en het spelen moest worden gestaakt. Dientengevolge heerscht in België's grootste badplaatB diepe verslagenheid. De vreemdelingen, die gekomen waren om op het groene laken der speeltafels het gelnk te beproeven, verlaten de stad om ergens anders verstrooiing te zoeken. Alle bladen van Ostende verschpnen, met een breeden rouwrand omgeven. Woensdag is bekend gemaakt, dat de speelzaal van het Kurhaus definitief gesloten is. De bladen verzekeren, dat dit de ondergang van de badplaats beteekent en heffen luide klaagliederen aan over het lot, waartoe de zoo krachtig zich uitbreidende stad thans gedoemd is. Een vergadering heeft plaats gehad van den hotelhoudersbond, om den toe stand te bespreken. De afgevaardigde Buy! was aanwezig en beloofde alles te wenk gaf om op de sofa te gaan zitten. •Als ge mij wilt toestaan om deze sigaar uit te rooken dan zou ik wel graag een praatje met u maken". Esther gehoorzaamde hem als altjjd en ging zitten, in angstige spanning wach tend, dat hp zou beginnen te spreken. Zp verbeeldde zich dat zp niets moest zeggen, daar het toch niet zou helpen. »U stond voor het raam", begon hjj, zoodra zp zat, »en ge zjjt getuige ge weest van het onaangename ongeluk, dat van nacht in dit huis gebeurd is. Ik geef graag toe, juffrouw Venn, dat ieder jong meisje daarvan geschrokken zou zpn. Het is nooit goed voor een vrouw om getuige te zpn van twisten tusschen mannen. En bp mjjn landgenooten be ginnen en eindigen twisten niet altpd met woorden, zooals het 't geval is in dit land. Laat me u vertellen dat twee mjjner vrienden van avond hier in huis getwist hebben en dat een hunner, mijn neef Lorenzo, door den ander gekwetst is. Ik geloof niet dat zpn wonde ernstig is, maar het sppt mjj heel erg dat het onder mjjn dak gebeurd is. Een wjjsgeer zou ze ker het gezegde aanhalen >de dwaasheid van een speler en de gevolgen daarvan Ik zeg niets, want ik beschouw het heele leven, vanaf de wieg tot aan het graf, als een hazardspel. Als wjj niet met kaar ten spelen, dan nemen we nog gevaar- zullen in het werk stellen, om een her ziening te verkrpgen van de wet op het •pelhp hoopte met modewerking van verschillende andere Kamerleden, die zpn inzichten volkomen deelden, dat de Kamer een aanvullend wetsartikel zou aannemen, waarbij hec spel in badplaatsen wordt toegestaan. Het is voor de eer van België niet te hopen, dat ter wille van eenige ver diensten gedurende hot badseizoen, speel holen worden toegelaten. Is aan het kansspel in België nu een einde gemaakt, voor Moelay Hafid is het nog niet te zien wat hem de dobbelsteenen van het lot zullen brengen. Tusschen Berljjn en Parjjs heeft Een drukke gedachtbnwisseling plaats gehad, met het doel tot overeen stemming te geraken over de vraag, of de mogendheden, die de Acte van Alge- ciras onderteekend hebbel, Moulay Hafid zullen erkennen, zoodra de voornaamste kustplaatsen zich ook aau diens gezag zullen hebben onderworpen. De mogendheden zpn eenstemmig van oordeel, dat de pretendent onmogeljjk kan erkend worden, wanneer hjj niet ver klaart, de Acte van Algeciras te zullen eerbiedigen en naleven. Het blad voegt er aan toe, dat volgens het oordeel der Fransche regeering het herstel van Abd-el-Azis, hoewel niet waarschijnlijk, toch niet tot de onmoge lijkheden behooit. Uit Mazagan wordt bericht, dat troepen van Abd-el-Azis zonder slag of stoot Azemmour hebben bezet, welke stad door den gouverneur van Moulay Hafid op het bericht van de nadering der soldaten verlaten werd. De aanhang van den wet tigen Sultan wordt in die streek weer machtiger. In Frankrjjk volgt men natuurlpk den loop der gebeurtenissen met spanning, te meer daar in he* eigen land weinig groote voorvallen de aandacht trekken. De groote stak ngen zpn achter den rug. De Staking der boerenarbeiders in Italië is ook zoo goed als geëindigd, doordat de landeigenaars er in geslaagd zpn met nieuwe werklieden don veld arbeid onder bescherming der politie te doen verrichten. De stakers hebben voor een groot deel zich weder bereid ver klaard het werk te hervatten. Te Boedapest ia een staking der gas- werkers uitgebroken, naar aanleiding van een loonquaestie. De werklieden eischten hooger loon de directie der gasfabrieken wilde dat wol toestaan, maar stelde tevens den eisch, dat 27 aanleggers van de be weging zouden worden ontslagen. Hierop legden alle werklieden aan de fabrieken en alle lantaarnopstekers den arbeid neer. Door de onmiddellijke indienststelling van een bataljon pionniers kon voorkomen worden, dat Boedapest gisteren in het dnister moest blpven. Staten-Beneraal. TWEEDE KAMER. De ruim drie Uur lange redevoering van den Minister van Oorlog was grooten- deels met detailquaesties gestoffeerd, die de belangstelling nauwelijks gaande hiel den. Wp releveersn slechts enkele punten. Dat deze Minister nog slechts in de Christelpke grondverf staat, wie zal ljjker werktuigenmannen, vrouwen, volkeren, staten, vorstendommen, onze eigen eerzuchten en de dwaasheid onzer vrienden 1 De kaarten zpn verantwoorde lijk voor meer dan één ongeluk, maar die ongelukken zpn gewoonljjk niet heel ernstig, ik hoop dat dit van ayoud ook niet het geval zal zpn. Het is bij mijn neef Lorenzo meer de schrik, dan eigen- ljjk de verwonding. Het sppt mp ook hoofdzakeljjk om uwentwil, maar u zult zeker wel zoo verstandig zpn te bedenken, dat zoo iets wel niet meer zal gebeuren." Esther luisterde geduldig, want hjj scheen haar excuses te maken voor den angst, dien zp had uitgestaan. Toen zp merkte dat hp een antwoord van haar verwachtte, gaf zp liever een algemeene beschrpviDg van de gebeurtenissen, dan dat zp zjjne woorden bevestigde. •Ik werd wakker, doordat ik iemand in huis hoorde zingen," zei zp zeer natuurlpk. »Terwjjl ik voor het raam stond, hoorde ik iemand gillen en daar was ik natuurlpk zeer van geschrokken. Ik wist niet wat ik er van denken moest". •Dat spreekt van zelf. De vrienden, die van avond bp mij waren zpn land genooten van mp juffrouw Venn eenigen van hen komen uit het gebergte, anderen uit de repuqliek Andorra. Zp zongen op mpn verzoek, U zult het misschien niet het na Woensdag kunnen tegenspreken De heer Van der Molen had geklaagd, dat met de consciëntiebezwaren van mu zikanten, die des Zondags dienden te bla zen, in het leger geen rekening werd gehouden ons volk heeft er recht op, dat het geweten onzer Christelpke jonge lieden geëerbiedigd worde, had zelfi de langbaardige afgevaardigde uitgeroepen, en wat antwoordde generaal Sabron Wie zulke bezwaren koestert moet maar geen dienst nemen bjj een militaire kapel. 't Moet komiek zpn geweest de ellen lange gezichten te zien der rechtsche Kamerleden. Ook inzake het bidden in de kazerne, was de Minister verre van royaal. Een algemeene regeling wensebto hjj niet te geven en hp zou enkel overwegen of er misschien in het reglement iets kon wor den opgenomen, om de gelegenheid tot gebed te verruimen. De Minister van Oorlog is door den hoer Patjjn volkomen geslagen en heeft een hoogst ongunstigen indruk gevestigd door zpn warme verdediging van het schromeljjk onrecht den kapitein Thomson door zpn Leeuwarder regimentscomman dant, den kolonel De Veer, aangedaan. Wat het eerste betreftwp bunnen niet aannemen, dat nog iemand te goeder trouw kan ontkennen, dat de Kamer, toen zij de noodwet Sabron aannam, in 't duis ter verkeerde over de bestemming der 2200 man. Het is thans in confesso, het is onweersprekelijk, dat de aanvulling van het blpvend gedeelte met 2200 man ft rato van 41^ ton uitsluitend heeft plaats gevonden om in de z.g. huiseljjke diensten te voorzien. En nu moge de Minister pathetisch uitroepen, dat hp niet verdiend heeft in 't publiek als onbetrouwbaar te worden voorgesteld, nu moge de Minister van Binnenlandsche Zaken met veel bombarie uitroepen, dat hjj en zpn ambtgenooten de verantwoordelijkheid voor een gedes organiseerd leger niet konden dragen, dat alles is zeer fraai en indrukwek kend, maar het neemt niet weg, dat het ging om »pakjesdragen" en dat men zalks zorgvuldig heeft verborgen gehouden onder een vloed van alle mogelpke tech nische mededeelingen, alleen geschikt om do Kamer op een dwaalspoor te brengen. Cp dat dwaalspoor heeft de Kamer zich bevonden. De redevoeringen der sprekers, tpdens de behandeling der noodwet ge houden, toonen het voldingend aan de Dinsdag cn Woensdag gehouden speechen bewijzen het ten overvloede. In zpn uiterst hoffelpke repliek, waarin hjj het karakter des Ministers uit schakelde om het ten volle ongerept te laten en tevens meedeelde, hoe lang hij had geweifeld, maar hoe hjj was getart (door de weigering des Ministers, om eindeljjk onomwonden de waarheid te verklaren) om deze quaestie te opperen, deed de Zierikzeesche afgevaardigde het vraagpunt in 't volle licht verschpnen en nam hjj geen woord terug van het in eersten termjjn door hem geuite re quisitoir. De zitting van gisteren was onbelang rijk. De heer Patjjn kreeg van Zjjne Excellentie geen antwoord meer op de hoofdzaak. Blpkbaar viel daarover dus weinig meer aan te voeren door den generaal Sabron. De Minister had blpk baar ingezien, dat zpn vergoelpking van de rechtsbedoeling, geljjk die in het leger wordt toegepast, in hooge mate onbevre- gelooven dat ik zoo romantisch ben, maar toch iB het zoo. De tonen van een lied, de geuren van een bloem kunnen mp een geheel land voor de oogen tooveren Als ik zoo'n woest lied hoor als u van avond gehoord hebt, dan verlaat ik de steden en wordt weer een vrp bergbe woner. Mpn hart is in Spanje en zal daar altjjd blpven. Wat er ook van u moge worden, er zal wel een dag komen, waarop u hetzelfde verlangen naar uw land zult leeren kennen, het verlangen naar een laan in dat mooie Devonshire, dat u verlaten hebt of naar een tooneeltje dat in verband staat met uw kinderjaren 1 Ik zou u niets beters kunnen toewenschen dan de hoop, dat ge in staat zult zpn om te voldoen aan dat natuurlpke ver langen. Er is op aarde niets zoo bitter als verbannen te zpn uit het vaderland". Het was duideljjk, dat hjj veel leed gedurende die bekenteniB. En terwpl zpn vage uitingen haar van streek brach ten en zp zich niet kon begrppen, onder welke omstandigheden zp een bannelinge zou kunnen worden, merkte zp toch, dat zpn verdriet oprecht gemeend was en dat de weelde die hem omgaf en al zjjne rjjkdommen niets voor hem beteekenden, als ze hem per slot niet in staat stelden naar hot land zjjner vaderen terug te keeren. •Ik zou mjjn eigen land nooit voor digd moest laten, hjj heeft thans wat water in den wijn gedaan en toegegeven dat er heel wat verbeterd moest worden en dat het stelsel niet deugt. Dat is al een groot ding. Voeg daar bjj, dat de conduitestaten aan een geheel nieuwe, misschien wel wettelpke regeling zullen worden onderworpen, en ge zult moeten toegeven, dat ook te dezer zake de critiek niet onvruchtbaar is geweest. In don namiddag valt alleen het debat over de herhalingsoefeningen te noteeren een bespreking, die onder den invloed eener ellenlange repliek van den heer Ter Laan gewoon doodbloedde. De Minis ter Sabron heeft allen, in tegenstelling met vroeger, ook hen die reeds bjj het blpvend gedeelte waren ingedeeld, den langen tjjd laten opkomen. Een amende ment der sociaal-democraten had de strekking de mannen van het blpvend gedeelte weder de verkorting van den oefeningstpd toe te staan. Het leek meer op een motie van afkeuring. Deswege werd het dan ook heftig door de heeren De Visser on Duymaer van Twist be streden. Bovendien achtte men niet wen- schelpk, dat de Kamer zich met een onderwerp, uitsluitend tot de bevoegd heid der Kroon behoorend inliet. Het amendememt is verworpen de rechterzijde en meeste oud-liberalen stem den tegen maar in elk geval zal de Minister verkorting der herhalingsoefe ningen zei hjj mr. Tydeman toe overwegen. Ingezonden Stukken. Buiten verantwoordelijkheid der Redactie. De opname van de in deze rubriek voor' komende artikelen bewijst geenszins dat de redactie er mede instemt). Arm Friesland. Gisteren word aaD mpn huis afgegeven een bede voor ruim honderd kinderen •uit negen dorpen in Frieslands donkeren •Z.-O.hoek", beginnende met een versje, waarvan do alleszeggende slotregels waren •Ontvang don Broeder S. van Noord •En sta hem met uw beurs te woord." De bedoeling is in Zeeland geld bjjeen te brengen om in Gorredpk een •chris- teljjke" bjjzondere schooi op te richten. Als hoofdreden wordt opgegeven »dat wp in al deze dorpen geen bidders •kennen onder de onderwpzers der staats scholen wel vloekers, helaas!" Legen4en zpn spoedig verbreid, vooral wanneer het de Z.-Oosthoek van Fries land betreft; maar geljjk de armoede en de hoogo belastingen van dezen hoek van Friesland legendarisch geworden zpn, kon het ook met deze aantpging gc- benren en wie wil gaarne bedrogen worden Achttien jaren heb ik in Friesland gewoond, verkoer gehad met onderwpzers van elke richting en streek, ook uit de Zuid Oosthoek, en nooit heb ik noch een ehristeljjk, noch een openbaar onder- wjjzer hooren vloeken. Ook in Friesland behooren de onderwpzers niet alleen tot den ontwikkelden ook tot den be schaafden Btand. De »bede voor negen dorpen" is eene speculatie op de lichtgeloovigheid van het Zeeuwsch publiek, en ik waarschuw vooral de zoogenaamde christelpke par- goed kunnen verlaten," riep zp uit. •Wel ke ook mjjne nieuwe vriendschapsbanden mochten zpn, ik zou altpd aan mjjn jeugd in Devonshire blpven denken. Indien u wenscht, dat ik met u in den vreemde ga, laat dat dan gebeuren ODder voor waarde, dat ik terug zal kunnen keeren, als ik wil. Ik zou er anders ook niet in toestemmen dr. Xavier 1" Hjj keek haar vriendelpk aan en lachte om haar echt vrouwelijke voorwaarde. •Kindlief," zei bjj, »als de dag komt waarop gp werkelpk uit Engeland ver bannen zpt, dan zal het niet aan mp zpn om ja of neen te antwoorden op uw verzoek, Als het zoover 's zult ge zelfs den naam van Fransisco Xavier vergeten hebben. Ik spreek in raadselen, maar dat kan op het oogenblik niet anders. Als ge toegeeft, dat ik met mpn plan nen uw welzjjn op het oog heb, dan zult ge mp misschien in dit huis of eenig ander huis van mp, dingen zien, die u zullen verontrusten of angst aanjagen. Maar ik verzeker u op mpn eerewoord, dat gjjzelf hier even veilig zpt als in het huis van uw vader, meer kan ik niet zeggen. Uw welzjjn zou mp niet meer aan het hart gaan, dan wanneer u mpn eigen dochter waart." (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1908 | | pagina 1