[V. 74 1908
Donderdag 25 Juni,
95'' jaargang.
GOESCHE
De oilgavo dni.or Oouroat geichiedt Maandag-, Woeatdag- oa Vrjjdagavoxl,
nitgozondord op feoitdagon.
frjjl por kwartaal, in Soos 0,75, buiton Goos, franoo, #5.
Afzonderlijke mommori 5 cent.
(n»nding wan^ndvartentiSn *6ar aran op den dag dop
uitgave.
Telefoonnummer 22. Directeur A. P. A. van Seters. Uitgave
Zij die zich met 1 Juli a s.
op dit blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Op den Uitkijk.
Het vrouwenkiesbechtcongees.
Vliegende menschen.
Ruim een week lang hebben te Am
sterdam honderden vrouwen uit alle
streken der wereld vergaderd om te
spreken over het haar reeds te lang ont
houden kiesrecht, een recht, dat nog
slechts in enkele landen haar gegeven
werd.
Vrouwen met beroemde namen, groote
figuren uit den beschavingsstrjjd, vrouwen
van fijn intellect, vrouwen oud en jong,
die met bezadigden ernst en kalmen na
druk in onze hoofdstad bjjeon waren
velen eerst na lange moeieljjke reizen
daar gekomen om te betoogen hoe
egoïstisch onbilljjk het van de mannon-
regeeringen is, om de andere helft der
menschheid van het recht tot kiezen van
vertegenwoordigers verstoken te doen
big ven, om der wereld tooien hoe overal
de beweging voor het vrouwenkiesrecht
veld wint, om elkaar aan te vuren en te
bemoedigen in den kamp, om eikaars
argumenten te hooren, te toetsen en uit
te wisselen en om de behaalde vorderingen
bekend te maken.
Nog maar kort geleden zou aan zoo'n
congres weinig aandacht geschonken zjjn.
Men had er de schouders eens voor op
gehaald of hoogstens mede gespot. Nu
is dat anders. Alle bladen van binnen-
en buitenland Termeldden uitvoerig wat
er behandeld is en volgden dagelgks den
gang van het congres.
Meer en meer is 't doorgedrongen tot
de gedachten van vreuwm en mannen,
dat het stelsel om de vrouw te houden
buiten alles, wat niet tot het haar aan
gewezen enge kringetje van huishouding
en kinderverzorging behoort, niet meer
deugt en dat 't onrechtvaardig is den
man en alleen den man te laten beslissen
over het wel en wee der vrouw.
Nog zgn er vele, vooral vrouwen, die
met een tamme onderwerping zeggen
't is goed zooals 't is, laat 't zoo bljjven.
Zij die zoo spreken hebben nimmer zelf
gevoeld wat zg missen, hebben nooit
ondervonden dat de wetten soms bar-
baarsch wreed zgn tegenover de vrouw,
en in haar genoegelgke zelfzucht denken
zg niet aan het lot van haar wel door
de wetten geplaagde en naar achteren
gedrongen zusters.
Die lauwe onverschilligen zgn de las
tigste tegenhoudsters, veel moeilijker te
winnen dan besliste antagonisten. Een
vrouw of man, die zich moeite wil gev eu om
over het vrouwenvraagstuk na te denken,
zal moeten erkennen, dat de positie der
vrouw in onze maatschappij anders dient
te worden en dat haar, ook buiten het
gezin, recht gegeven moet worden, de
samenleving te helpen besturen, regelen
en verbeteren.
Tot het opwekken van belangstelling
is dat congres ook een zeer machtig
ie FSÏÏILLI10W
Dr XAVIER.
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
»Ja, ja, nu," zei bjj. »Zgne Excellentie
wil het, u moet eiken dag driemaal in
het bad gaan, dat wil zjjne excellentie
ik zal u er heen brengen."
Aan het eind van den gang was hg
rechtsom geslagen en ging een anderen
gang in, waardoor ze in een deel van
het huis kwamen, dat ze nog niet geiien
had. Ze was nog altjjd zeer onder den
indruk van alles, wat er gebeurd was,
maar de nieuwe dingen, waarmede ze
kennis maakte verdreven het uit haar
gedachten en legden beslag op haar be
langstelling, want de Moor was een mar
meren trapje afgegaan, waarna zjj, door
een laag bronzen hek kwamen, dat ver-
Bierd was met zonderlinge figuren van
nimfen en centauren.
Hg klopte tweemaal tegen dat hek en
toen een onzichtbare hand het open deed,
zei hg, >Ga als 't u blieft binnen, Seno-
rita, zg wachten op u."
Het was duidelgk, dat hg haar daar
moest verlaten en zg vond het niet on
aangenaam om van zgn bjjzjjn ontslagen
te zgn. De badkamer, waarin ze zich nu
bevond was in haar oogen niet de ge-
ringste der talrgke verrassingen in dat
vreemde huis.
Het was een rond vertrek, dat geheel
middel geweest.
Misschien dat ook de Zeeuwsche vrouw,
die op enkele goede uitzonderingen
na zich zoo ongenaakbaar koel en
onverschillig toont voor vrouwenkies
recht, nu wil opmerken, dat er aan den
tegenwoordigen toestand toch wel 't een
en ander ontbreekt.
Nog een jaar of drie, vier hoogstens,
en dan >zien wjj allen ze vliegen". Niet
in de beteekenis, die deze uitdrukking
in do wandeling heeft, maar dan zien we
over de polders, dorpen entstad van Zuid
Beveland de menschen vliegen, dan zien
we ze als kraaien cirkelen rond do torens,
als ooievaars strgken over de velden, als
zwaluwen scheren over de wateren. Dan
hebben de bewoners van rustige boeren
huizen elk oogonblik kans dat plotseling
voor hun ramen zich een menichenhoofd
vertoont, dan loopen gemoedeljjko wan
delaars gevaar, dat uit hooger sferen een
vliegende soortgenoot bg wjj zo van con
fetti op hen neerdaalt. Dan worden de
douanen en grenscommiezen wanhopig,
dan moeten zeer lastige bepalingen be
dacht worden over het verkeer in de lucht,
dan moeten politieagenten en veldwachters
hoog boven onze woningen toezien op de
richtige naleving dier verordeningen, dan
zal de op te richten Algemeen® Neder-
landsche Vliogersbond zich moeten suf
peinzen over het aanbrengen van hand-
wjjzers en waarschuwingen, dan gaan de
Provinciale Staten van N.-Brabant een
geheel nieuw 'weggeld" bedenken, dan
moeten café's gebouwd worden als in
Amerika, waar men op de platte doken
kan neerzweven, danDoch waar te
eindigen
Wie zich voorstelt hoe 't zgn zal als
de reeds bestaande vliegmachines zgn
geperfectioneerd en voor een burgermans-
prjjs verkrggbaor, die dwaalt af tot de
wildste fantasieën.
't Is niet meer waarschjjnlgk dat we
vliegso zullen, 't is zeker. Dagelgks maVen
de bladen melding van nieuwe vordf3-
ringen. De gebroeders Wright zullen cu
op een dag twee maal een uur vliegen
en telkens meer dan 50 KM. afleggen.
Niet in bestuurbare ballon, maar met eon
aeroplane, een vliegmachine.
Men heeft deze Amerikanen, die nogal
geheimzinnig waren met hunne machine,
langen tgd wantrouwend aangezien, maar
nu zgn ze vliegend gefotografeerd en
de Scientific American geeft in zgn nummer
van 30 Mei twee foto's mot de vliegende
broeders. Hun aeroplane is op die foto ta-
meljjk hoog aan de lucht, terwgl de broers,
samen in oen machine, de Keil Devil Hill
(een zeer hoogen heuvel aan de kust van
Noord-Carolina) overvliegen.
Deze vliegmachine worde voortgestuurd
door een motor, doch de Fransche natuur
kundige Marcel Duprez is al weer verder.
Hb heeft aan de Academie van Weten
schappen te Parjjs een schrgven gericht,
meldend dat hg er in geslaagd is een
aeroplane zwevend to houden zonder
eenige steunende kracht.
Drie, vier jaar zeiden we. Och. in 1912
zal aan vliegende menschen niet meer
aandacht geschonken worden dan nu aan
een wielrjjder.
Buitenland.
Een bake opmerking.
Nu altgd nog do verhouding tusschen
Frankrjjk en Duitschland aan de orde
is, heeft een buitonlandsch blad het goede
denkbeeld gehad eon aantal bekende
staatslieden de vraag voor te leggen, of
er werkelijk gevaar bestaat voor den
Europeeschen vreae. Alle ondervraagde
politici (slechts Engelsche, Russische en
Fransche vroeg het blad hun opinie)
waren van oordeel, dat er volstrekt geen
oorlogsgevaar dreigt.
De Fransche oud-minister van oorlog,
generaal de Gallifet een dor oud-strg-
ders van 1870—71 schreef op de hem
gestelde vraag in verband met de rede
voering, die keizer Wilhelm zou hebben
gehouden
>Werden die 'militaire woorden" ge
sproken Ik weet hot niet. Zg zgn, in
ieder geval, ongovanrljjk voor ieder land
behalve Duitschland".
Een rake opmerking Dergelijke woor
den, als men den Duitschen keizer toe
schrijft, moeten in geheel Europa wan
trouwen zaaien t*gen Duitschland.
Zooals we reeds vroeger mededeelden
is men te Berljjn vooral slecht gemutst
door de overeenstemming, tiie tusschon
Engeland en Rusland verkregen zou
zgn ten opzichte der oneindige Mace
donische quaestie. In de Zwarte Zee
worden door de Russische vloot voor
het eerst na langen tgd oefeningen ge
houden en dit brengt men in verband
met een mogelgk krachtig optreden tegen
Turkjje. Of dit juist is zal de toekomst
moeten leeren.
In elk geval zit Rusland niettegen
staande de nog steeds hoerschende onrust
in het eigen land, niet geheel stil.
Het heeft nog zeer kort geleden een
sterke afdeeling kozakken over de Per
zische grens gezonden, die den sjah moo-
ten steunen in zgn optreden tegen
het Perzische Parlement,
want bljjkbear is het den sjah geen erast
geweest met zgn verklaring, dat hg het
Parlement ongemoeid zou laten. Tot der.e
conclusie moet men tenminste komen als
men het bericht leest, dat gittermorgea
in de vroegte kozakken en Perzische
soldaten het parlementsgebouw omsin
gelden en de uitlevering vroegen van
enkele personen, die door denjsjah werd
geëischt. Het Parlement weigerde. Uit
het gebouw van een politieke club werd
door een aantal personen op de kozakken
geschoten, met bet gevolg, dat eenige
hunner gowond werdea.
Troepen versterking met artillerie rukte
nu om negen uur vanfjhet kamp buiten
de stad Teheran binnen. Hot vuren hield
tot ongeveer 10 uur aan.
In oen land als Perzië kan een poli
tieke strjjd nog niet zonder gewoerscbo-
ton worden gevoerd. Vreedzamo betoo
gingen, zooals in Europa vaak plaats
hebben, kent men er niet.
Van een dergeljjke betooging is paB
Londen het tooneel geweest. We bedoe
len de
Betooging der voorstandsters van
vrouwenkiesrecht,}
der zoogenaamde suffragettes, waarover
we in ons vorig nummer onder do tele
grammen reeds iets meldden.
Het aantal deelneemsters aan den op
tocht was ongeveer 30000 volgens Bom-
migor schatting, maar op de openlucht
vergadering was nog heel veel meer
publiekmen spreekt van een half mil-
lioen.
De suffragettes zelf gedroegen zich zeer
ordoljjk, maar het publiok poogde nu ou
dan de vergadering in de war to sturen.
Bg enkele tribunes konden de spreek
sters zich onmogelgk verstaanbaar maken.
De omstanders schreeuwden en zongen en
maakten eo* gewold, waardoor de rede
voeringen geheel verloren giDgen.
Toon een der spreeksters de veroader-
stelling uitte, dat deze handelwgze een
wraakneming was voor het optreden der
suffragettes, die wol eens samenkomsten
van ministers hebben verstoord, word dit
onder gelach en gejuich door het publiek
beaamd.
Nu we het toch over vrouwen in het
openbaar leven hebben, nog ee* bericht
over eeD vorstin.
De koningin van Spanje is weder moe
der geworden ®n Spanje heeft een tweeden
Jongen Prins.
Oader d* bevolking heerscht oprechte
vreugde over deze bigde gebeurteiis. De
jonge koning en zgn gemalin genieten
namelgk veel populariteit in hun land
en hun huwelgk, dat zich met den bom
aanslag zoo ongunstig inzette, belooft
werkeljjk gelukkig te worden.
Een weinig huiselgk geluk is don jon
gen koning wel gegund. Hot is een uiterst
moeieljjke taak waarvoor hg staathet
verarmde Spaaje op te boffen uit zgn
6taat vaH verval.
Don laatstea tgd kan dit itad zich reeds
verheugen in meerdere rust. Zolfs te
Barcelona is het minder rumoerig dan
vóór «nkelo maanden. In Italië daaren
tegen hearscht weer onrust eD wel vo(^r-
nameljjk in verbaad met de
Staking van boerenarbeiders
in de omstreken van Paraaa. Dio stad hoeft
op het oogenblik veel van een kazerne,
de geheele stad is door troepen bezet en
cavttleriepatrouilles doorkruisen voortdu
rend de straten. Er zjjn orders gegeven
elke poging tot opstand te onderdrukken.
Een der leiders van de stakers, Arabris,
is gevlucht ea kan aiet worden gsvondva.
Een zekere Corradi, afgevaardigde van
de arbeidsbeurs te Milaaa, is gearrosteerd.
In de stad heerscht groote opwiading,
vooral te Parma-Vecchia, waar iedereen
gewapend roadloopt en waar de telegrauf-
en telephooadradon doorgesneden zjjn.
Toch is de dag zonder ernstige ongeluk-
kan voorbjj gegaan in de stad, maar op
het land vonden botsingen plaats tusschen
stakers en arbeidswilligen, waarbjj aan
beide zjjden oenigo gewonden vielen. Te
Bologna hadden manifestaties plaats,
waarbg de cavalerie de betoogers uiteen
joeg.
Ook in een ander deel van Italië gaat
het rumoerig toe en hebben.
Onlusten
plaats gehad. Do bevolking va* het Cala-
brischo dorp Olivadi, dio tevergeefs bjj
de regeoring had aangedrongen op her
van de toespjjzen was gebruikt. De smaak
ervaa was niet onaangenaam en het ge
volg ervan was, dat men zi< h ietwat
vermoeid gevoelde en behoefte had om
te ruste*. Evenals aa* den lunch haar
krachten opgewekt waren geworden, zoo
was zg den vorigen avond eD dozen
morgen in een slaperiger! toestand ge
bracht. Haar helpster bracht haar nu
naar een laag gewelfd moskee-aebtig
vertrek en vertelde haar dat het bad ging
beginnen.
»Er zgn drie studiën mademoiselle,"
zei ze, 'eerst de stoom, dan de massage
en dan de electriciteit. Doo uw best om
uit te rusten en te slapeD, als ge kunt,
het bad zal u erg goeddoen, u zult u
daarna zeer opgefrischt gevoelen 1"
Ze gaf een van haar helpsters een
toeken en onmiddelljjk werd de kamer
in een stoomwolk gehuld, die de loDgon
aangenaam aandeed.
Esther lag op een van de lange mar
meren rustbanken met een houten peluw
onder haar hoofd. Zg vouwde haar handen
over haar borst en ademde den verfrir-
schenden stroom in. Het resultaat daar
van kwam onmiddellijk en was opmerke
lijk. Zg had nooit geweten wat het was
om longen zooveel als zij kunnen, te
vullen met een lucht, die tegeljjkertjjd
kalmeerend en opwekkend workto.
Hot halve uur verliep in zwggendo
overpeinzingen, en toen die tgd verstreken
was, kwam men haar halen om haar naar
het lavatorium te brengen. Hier werd zij
opgewacht door de Japansche meisjes,
die dadelgk beslag op haar legden. Zg
bouwaHer woningen, dio bg de laatste
aardbevingen verwoest, zijn, kwam in op
stand en deed een aanval op het raad
huis. Do carabinieri, die m t. steenworpen
worden werden ontvangon, schoten op do
menigte, waardoor drio personen gedood
en tien gekwetst werden. Ook werd een
carabinier ornstig gekwetst.
Ook uit de provincie Cosenza komen
berichten ovei ongeregeldheden om de
zelfde rodenen.
B ij e n t e e 11.
De* len Pinksterdag 's morgens scheen
het, dat ik mjjn eersten zwerm i* dit
voorjaar zou scheppen de bge» kennen
geen rustdag en storen zich evenmin aan
feestdageD. Maar 't weer was wispelturig,
nu eens scheen de zon koesterend op het
vlieggat, da* weer verdween zg achter
do wolken, en even veranderlijk toonden
zich de bijen. Tegen eenen, toen het stil
van wind en vrjj zonnig was; dacht ik
stellig, dat bg komen zou, maar hg kwam
niet. En ook do volgende vier, vijf, zes
dagen kwam bg niet, teruggehouden door
hot buiïge of regenachtige weer. Doch
den volgenden Zondar, juist een week
later dns, daar gebeurde het. 't Was een
kolossale zwerm of juistertwee zwer
men. Zg gingen vlak bij elkaar aan twee
verschillende takken zitten, echter zóó,
dat ik beide Diet tegelijk kon schoppen.
Maar dat was ook niet mijn bedoeling.
Vanwaar die twoo zwermen vraagt ge.
Ja, dat was iets bijzondors. Dat kwam
doordat de voorzwerm door het minder
gunstige weer was teruggehouden en
inmiddels jonge koninginnen waren gebo
ren, die nu meo uittrokken. Ik vond dan
ook, nadat ik beide zwermen had geschopt,
twee jonge ko*ioginncn, welke ik ver-
wijdorde, waarna ik alle overige bjjen to
zamen in een kast deed en aldus oen
flink afgezwermd volk kreeg.
Een geval, als ik hier beschreef, was
het oento van dien aard, dat mg over
kwam. 't Gebeurt natuurlijk vaker, dat
oen zwermrgp volk door het gure weer
verhinderd wordt to zwermen en alsdan
jonge koninginnen rijp worden om uit te
komen. De heerschende koningin tracht
dan de princessen in de moederwieg te
smoren, d. w. t. met haar angel van kant
te makeD. Dit beproeft zg dan door de
moérdop van boven te vernielen en baar
angel door do opening te steken. Dit
gelukt haar echter niwt gemakkelgk, daar
de toegang haar door bij die cellen de
wacht houdendo bjjen belet wordt. Bereikt
zij haar doal en gebeurt het, dat zelfs
alle moederwiogea worden gestoord, dan
wordt het zwermen opgegeven, maar
Boms later bg wild weer weder opgevat.
Weet de oude koiingin niet to zege
vieren, dan komt dus spoedig eon nieuwe
hoer8cheres ter wereld en de eerste wordt
gedood. De zwerm, wolko daD, als mooi
weer intreedt, uitkomt, hoeft dus reeds
een jonge koningin en wordt zingende
voorzwerm genoemd.
Vroege voorzwermen, in Mei nitge-
vlegeD, zullen er thans niet veel geweest
zgn.Half Juni hadden verscheideno imkers
nog geen zwerm gezien. Wie wel zoo
gelukkig wss, ziet reeds uit naar de
zetten haar onder een verfrisschenden
straal lauw water en begonnen haar te
masseoren. Haar gezicht wekte vooral de
belangstelling harer helpsters opeen
van haar, daartoe waarschijnlijk uitver
koren omdat zg het handigst waB, ging
naast haar zitten, verzocht haar hare
oogen te Bluiten en begon haar werk
evenals een kunstenaar, die 6en schilderij
gaat mskeii. Dat werk duurde minstens
een uur. Esther verlangde niet nsar het
eind en vond htt niets vervelend. Haar
heele lichaam gloeide nu evenals het
lichaam van iemand, die gezonde oefe
ningen heelt gemaakt. Ze voelde zich
sterker, en in staat tot lichameJjjke gees
telijke inspanning.
Men gaf Esther nu een tweede glas
melk en bracht baar dan naaT een ver
trek, dat haar helpster »de kamer van
het licht" noemde. Hier bleek de electri
citeit het middel te zgn tot de proeven
waarin dr. Xavier zooveel belang stelde.
Esther merkte op, dat do muren van deze
kamer heel sacht groon geverfd wareü.
In het midden van het vertrek stond
een armstoel en daarnaast oon voorwerp,
dat heel veel had van eon reusachtige
tooverlantaarn. Aan een van de muren
waren verscheidene eLectrischo draden
aangebracht waaraan lampen die in vorm
veel van telescopen hadden. Zoodra Est
her die kamer binnengekomen was, gin
gen ai de helpsters om haar heen staan
terwgl zg de lampeD op gzereu standaards
bevestigden en hunne stralen op haar
richten.
(Wordt vervolgd).
opgetrokken waB uit wit marmer, en
Esther zag met genoegen dat het heldere,
koude water van het bassin in een zachte
beweging werd gebracht door een fijn
waterstraaltje dat van de vleugels van
een Cupido af viel. Een weelderige rust
bank, waarop verscheidene kussens lagen,
was bestemd als rustplaats. De zoldering
was gewelfd en verguld en door de rjjk
beschilderde glazen viel een zacht licht
op den tegelvloer.
Tegenover den ingang, ontdekte Esther
een klein trapje, dat leiddo naar een
klein vertrek, waar het water in zilveren
kuipen stroomde, en waar zich marmeren
banken, douches en andere apparaten be
vonden. Een der helpsters, een zeer jong
meisje, met een langen, blauwen peignoir
aan, had Esther bg het hek in ontvangst
genomen en ofschoon zg Engelsch sprak,
was het met een eenigszins vreemd accent,
waardoor het moeiljjk was om haar te
verstaan. Er waren er nog anderen, ook
jong en eender gekleed, maar dat schenen
Japanneesjes te zgn en Esther hoorde
hen niet praten. Haar gids bracht haar
weldra op de hoogte wat ze te doen had.
»Wo zullen eerst gymnastiek doen,
mademoiselle en dan tot den stoom
overgaan, dat heeft de dokter in uw geval
voorgeschreven. Wees nu zoo goed om
u uit te kleeden en uw peignoir aen
te doen morgen kunt u dadelgk van
uw slaapkamer hierheen komen het is
geraden om in het bad zooveel mogelgk
uit te rusten, u kunt me alles vragen
wat u wilt, maar wees zoo goed om niet
meer te spreken dan noodig ii."
Esther deed wat baar gevraagd was
en toen zg een wgde mouselinon japon
en vilten pantoffels had aangedaan, zooals
in Oostersche baden gedragen werdeD,
volgde zg het meisje de trap af Daar
een vroolgke, open ruimte, die dionst
deed alB gymnastiekplaats.De werktuigen,
die Esther daar zag, zagen er niet anders
uit, dan ze gewoonlijk doen, maar toen
zg ze gebruikte, merkte zg hetonderscheid
op. De halters, die men haar in do
handen gaf, hadden zochte, sponsachtige
handvatten, die doordroDg t waron met
de een of andere vloeistof, die oen wel-
riekenden geur verspreidde. Esther
herinnerde zich de 'duizend en één nacht"
en dat een dokter eens oen koning had
genezen door zoo'n ouderwetsch middel.
Zg gebruikte de halters echter niet
met minder vertrouwen en toen haar
lichaam geheel en al glceide, bracht de
holpster haar naar een bgzonder soort
schommel, waarop zg een zekeren tgd
heen en weer moest schommelen. Ver
volgons ging zg over tot oen zeer ver
moeiende oefening, die daarin bestond,
dat lichte gewichten langzaam werden
opgetild en even langzaam weer werden
neergezet. De handvaten van die gewich
ten waren ook doordrongen met die wel
riekende vloeistof. Deze oefeningen duur
den, met eenige tusschenpoozen, ongeveer
twintig minuten lang. Toen zg afgeloopen
waren, gaf men haar een glas molk,
waarin zich de oen of andere vloeistof
bevond, waarvan ze den smaak herkende,
Zg zei tot zichzelve dat dezelfde drank
den vorigen dag aan het diner in een
De prjj» der gewone advortontiën is van 4 -5 tegels 50 cent, eiken regel moer 10 et.
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzolfde advertentie wordt de prjis
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- e* doodberichte* en do daarop betrokking h^bbccd*
dankbetuigingen worde* va* 110 regels 1,— berefeond
Bewijsnummers 5 cent.
van de Naaml. Vennootschap „G-oesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.