N". 60 1908
Donderdag 21 Mei.
95s1" jaargang.
Dr. XAVIER.
Or nilgav» dnzsr (Jouraat gorebiodt Maaadag-, Woemdsg- ra Vrgdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Pcjji p.-r kwaitaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco, /J.ill.
Afzonderlijke aommori 5 cent.
Inzanding van advertentiên vóór 2 ur,n op den dap der
uitgave.
De prfl» dor gewono advortonfaen ia van 1 -5 regel» 50 cent, eiken regel meer 10 at.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzolfde advertentie wordt de prjj»
■lecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, bnwelgk»- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel» i 1,berekend.
Bewijsnummer» 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „G-oesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
G0ESCHE
COURANT.
H. B. S.
In het Friesch Dagblad was onder den
titel »Een verderfelijke richting" opge
nomen een artikel over de Hoogere Bur
gerscholen, in welk artikel de schrjjver
huilt en kermt over de verderfelijkheid
van die school. Met bljjde haast heeft
De Zeeuw haar antirevolutionaire schaar
in het Friesche orgaan gezet en het
artikel de hoofdplaats in haar christeljjk
historische kolommen gegeven.
Nu heeft dat fulmineeren van de cle-
ricalen tegen een zoo goede, degeljjke en
Bolide inriehting als de H. B. S. heel
weinig te beduiden. Ieder weet wel dat
ze hun tanden er op stuk zullen bijten.
Veel ruimte hebben we dan ook voor
een protest niet over, slechts een paar
woorden.
De ichrjjver van het galmende artikel
weet van de H. B. S. niets, volstrekt
niets, hjj weet niet wat hjj tegen deze
school zeggen zal en daarom spuwt hjj
alleen er op.
»De heele opzet van de tegenwoordige
H. B. 8. deugt niet", zegt deze auteur.
Waarom niet Dat weet de geweldige
niet althans hjj zegt 'tniet. Wel laffe
verzinsels en liederljjke femelpraatjeg,
dat de leerlingen der H. B. S. vloeken
»als een grjjze Zahdstrater of Zeedjjker",
dat hun geen hooger idealen worden
voorgehouden »dan 'n mooie betrekking,
'n gevulde brandkast, 'n lekker glas wijn
on 'n aardige deern".
De kern van 't geheele betoog is, dat
de H. B. scholieren niet leeren spreken
als deze artikelaar van »hope", »smarte"
en »eere Gods".
Ik zou er bjj kunnen schreien, schrjjft
de Fries. Ja.
dan kon hjj qujjlen en Terekens
[tranen hujjlen,
Bjj heele plassen, daer krockedillen
[in schujjlen.
Welnu, brave man, als ge er zoo'n
behoefte aan hebt, huil dan, jammer en
brul desnoods, maar laster niet en schrjjf
niet over inrichtingen, waarvan ge niets
toont te weten.
DE ZEGENINGEN DER PROTECTIE.
Voorstanders van beschermende invoer
rechten wjjzen gaarne met een gebaar
van verlangen naar Amerika, dat, volgens
hen, de aandoenlijkste bewijzen levert,
koe een beschermende handelspolitiek
aan land en volk ten goede komt.
In de jongste statistiek van den Arbeids
commissies voor den staat New-York
zjjn eenige cjjfers te vinden, die de pro-
teotionisten wel een beetje verlegen zul
len maken.
De statistiek loopt over de tweede helft
van 1907 en wjjst uit dat van de bjj de
vakvereenigingen aangesloten arbeiders
er in December van dat jaar niet minder
dan 32.7 dus ongeveer een derde deel
werkloos is geweest.
fTjJn de stad New-York was 't nog erger,
daar bedroeg het aantal werkloozen 34.2
Voor enkele bedrjjven is dit cjjfer nog
ongunstiger, n.l, in de bouwbedrjjven
42,1 in het kleermakersbedrjjf 43,6,
en onder de sigarenmakers zelfs 55
dus meer dan de helft.
Alsof dit alles nog niet afschrikwek
kend was, is nu dezer dagen de heer
Gompers, de voorzitter van het Amen-
3 FEUILLI10N
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
Ze liep voort, tonder te weten waarheen
of waarom. Waarom ze niet op een bank
ging zitten, of in het water sprong, dat
wist ze ook niet, want als wezenloos
ging ze voort. Op den hoek van een straat
was het druk van don eenen kant kwam
een rjjtuig aan, van den anderen een
reeks wagens. Esther week uit, werktui
gelijk, op het trottoir, bjj een groot
hoerenhuis. En juist op dat oogenblik
ging de deur van dat huis open, een
heer van middelbaren leeftjjd stapte de
tiapjes af, uitgeleid door den bewoner,
die met een »tot ziens dokter" den gast
groette. Esther lette niet op de deur,
hoorde nog de stem den dokter groeten,
wilde uitwjjken, maar botste door een
verkeerden stap tegen den heer aan, die
uit dat huis kwam.
»Neemt u mjj niet kwaljjk".
»Ik vraag u excuus", gaf Esther tot
antwoord, nu weer tot zichzelf komend.
»'t Was mjjn schuld mejuffrouw
Venn", was 't antwoord en terwjjl hg
zoo haar naam noemde, keek hjj haar
als herkennend aan.
ȣenfc u mjj f" ze vroeg het verwon-
kaansche Arbeiders-verbond voor eene
commissie uit den Senaat der Vereenigde
Staten, komen verklaren, dat er in het
land twee millioen werkloozen zjjn, die
175 dagen zonder verdienste zjjn geweest.
Zoudt ge denken, protectionisten, dat
het Nederiandiche volk er op gebrand
is om in ons land ook zulke fraaie cjjfers
te kunnen leveren
Buitenland.
Franschen en Spanjaarden.
De Spaansche regeering doet al het
mogelijke om de vechtpartijen tusschen
Fransche en Spaansche soldaten vopr te
stellen als dronkemansruzies.
De pers maakt echter berichten uit
Casablanca openbaar, waaruit volgt, dat
de verhouding verre van goed en harte
lijk is, zoodat het jongste gevecht vol
strekt geen toevallig, op zichzelf staand
feit bljjkt te zjjn.
De Diario Universal bjj voorbeeld bevat
een briet waarin verteld wordt, dat het
den 7en Mei ook op het kantje af is
geweesttoen werden n.l. drie Spaansche
officieren door een Algerjjnsoh soldaat
aangevallen en grof beleadigd en ten
slotte zelfs met een geweer bedreigd.
El Mundo neemt uit een schrjjven uit
Ceuta de volgende regels over
Ook in Tetuan begint men den invloed
van de Franschen te merken, ook daar
trachten zjj ons er uit te werken. Niet
tevreden er mede Tanger en omgeving
geheel verfranscht te hebben, trachten
zjj nu ook in Tetuan vasten voet te
krijgen en ons er meer en meer te ver
dringen".
En nu meldt een Reuter-telegram
wederom een >ruzie" tusschen Spaansche
en Algerjjnsche soldaten, waarbjj ook
weder dooden en gewonden vielen
En terwjjl Franschen en Spanjaarden
onderling ruzie maken, moeten de Fran
schen herhaardeljjk slag leveren tegen
de Marokkanen.
Generaal Vigy leverde twee dagen
achter elkander
Hevige gevechten.
Nadat den eersten dag de Fransche
ttoepen de Marokkanen hadden terugge
jaagd bleven zjj den nacht op het slagveld
doorbrengen. In den vroegen morgen
werd opgebroken en bereikte men na
een geforceerden marsch een uitgestrekt
palmboBch, dat door den vjjand in een
vesting herschapen en sterk bezet was.
Na een heftig artillerievuur, dat eenigen
tjjd aanhield, vluchtten de Marokkanen
aan de achterzjjde uit het bosch naar
het gebergte. Thans volgde een algemeene
aanval, waarbjj de inlanders zeer zware
verliezen leden.
Alleen de troepen van Bou-Denib hiel
den den tegenstand nog tot 3 uur in
den middag vol, doch moesten toen ook
de witte vlag hjjschen.
Den Franschen viel het geheele kamp
van den vjjand in handen, al zjjn tenten,
materieel en voorraad, die zeer groot
was, en waaruit bleek dat de vgaDd°lijke
macht waarschjjnljjk 5 6000 man voet
volk en 700 ruiters sterk was geweest.
Ook de Fransche generaal d'Amade
trad krachtig op. Groote kudden vee en
een massa geweren en munitie vielen hem
in handen.
derd, maar de onbekende glimlachte en
zei»Ik was daar, waar U zooeven Uw
talenten toondet en ze, vergeefs den
bewaker van de tooneelloopbaan aanbood.
Ik zag U op het kantoor van den directeur
Humming",
Nu herinnerde ze zich, dat half ver
borgen achter een gordjjn nog iemand
getuige van haar sollicitatie was geweest.
Ze lachte schamper>Dus U weet, dat
U met een arme te doen hebt, die werk
zocht. Bjj U pas ik niet meneer
En ze wilde voortgaan, maar hjj hield
haar tegen en dwong haar met zjjn
wonderljjke oogen hem aan te zien »En
als ik nu eens een betrekking voor U
had, mejuffrouw Venn En ik heb een
betrekking, bjj mjjn zuster
Een lichtstraal zag Esther aan de wol
ken, 't was alsof een sprankje hoop haar
nieuwen moed gaf. Zou werkeljjk de red
ding nabjj zjjn, nu de nood zoo hoog
stond Maar zich toevertrouwen aan een
totaal vreemde...... en toch, die man was
geen man als ieder ander, hjj hield
haar door zijn edele houding, zjjn manier
van wereldman, en vooral door zjjn
energieken blik in bedwang.
Hjj zag haar aarzeling, zag hoe hg
haar verlegen maakte en met een gebaar
noodigde hij haar uit met hem in zjjn
rjjtuig te stappen.
Esther keek naar de plaats, die hg haar
aanwees en zag er een elegant rijtuig
staan met twee paarden er voor. Zjj voelde
Maar met dit al vorderen de Franschen
niet hard met herstellen der orde in
Marokko en eindeljjk zal het de bewoners
der republiek wel beginnen te vervelen
in het noorden van Afrika zooveel geld
te verspillen in eindelooze militaire ope
raties.
Hoeveel geld er op doze wjjze al iB
uitgegeven is niet bjj benadering te zeg
gen.
Arme belastingbetalers
In Japan schjjnt het volk er niets tegen
te hebben, dat millioenen worden uitge
geven aan leger en vloot.
Daar toch hebben de
Verkiezingen
voor het Huis van Afgevaardigden, welke
tegen den lOen dezer waren uitgeschreven,
aan de regeering eene aaneengesloten
meerderheid versohaft.
Deze uitkomst is ongetwjjfeld zeer op-
merkeljjk, met het oog op de strenge
critiek, waaraan de regeering zich in den
laatsten tjjd zag blootgesteld. Die critiek
richtte zich, naar men weet, in hoofdzaak
tegen den steeds zwaarderen druk der
belastingen ten behoeve van leger en
vloot, terwijl de economische belangen
van hst rijk daarbjj maar al te zeer
werden ten achter gesteld.
De uitslag der verkiezingen geeft dus
der regeering als het ware eene volmacht
om op den eenmaal ingeslagen weg te
blgven voortgaan.
Toont in Japan het volk zich tevreden
met het tegenwoordig bestuur, in China
is het anders. In Junnan woedt
Een opstand
die zich ernstig laat aanzien. De op
standelingen hebben de keizerljjke troepen
verslagen en zjjn meester van een deel
van den spoorweg.
Uit Honkong wordt geseind
De opstandelingen bestormdan de forten
van Mangtse en oaakten wapenen en
munitie buitvoorts bezetten zjj de stad
Tsjutoeng en maakten lieh van den
spoorweg meester. Onderweg steeds in
aantal toenemende rukten zjj op Namkai
aan. De onderkoning van Junnan heeft
den gouverneur van Kwangski om hulp
gevraagd. Joeansjikai hoeft het bevel om
uit het Noorden troepen naar Junnan
te zenden ingetrokken.
Kunst en Wetenschap.
Gaillard
De ook in GoeB bekende solo-cellist
van het Concertgebouworkest F. W.
Gaillard is met veel succes als solist opge
treden te Neuss am Rhein. In eenige dag
bladen van Dusieldorp wordt zjjn muzi
kaal spel geroemd hg heeft er compo
sities van Benedetto Marcello, Van Goens
en Davidoff voorgedragen.
Japan doet in alles Europa na, ook
in 't zedemeesteren over kunst. Volgeas
de New-York Eerald heeft de eerste-
ministar Saionji standjes gehad met den
Keizer over een voorrede die hij geschre
ven heeft voor Emile Zola's Paris. Men
vindt het boek in Japan gevaarlijk voor
de orde en de publieke zedeljjkheid en
heeft de vertaalde uitgaven verboden.
Niet onmogeljjk dat Saionji er zjjn
portefeuille mee verliezen zal.
heel duideljjk, dat dit een crisis in haar
leven beduidde. Mot het vaste geloof
harer kinderjaren was ze er van over
tuigd dat deze ontmoeting voorbeschikt
wbb geworden voor haar welzjjn en vei
ligheid. Zjj was op het punt van »ja" te
zeggen en dat van ganscher harte, maar
een zekere voorzichtigheid weerhield haar.
>Uw aanbod is heel vriendelijk," zei ze
zenuwachtig. »Zoudt u mij ondankbaar
vinden als ik u iets vroeg
»U is volkomen in uw recht, als u
dat doet
»U spreekt over een betrekking in hot
huis uwer zuster. Wat zou ik daar moeten
doen
>Men zou van u verwachten dat ge de
hulp waart van iemand, die alles tracht
te doen wat hjj kan voor het mensche-
ljjke geslacht en in het bijzonder voor
uw sekse."
>U is dokterstaat het in verband
met uwe betrekking?"
Hg steunde zjjn armen op den breeden
haak van zjjn stok en keek ietwat pein
zend naar het water.
»lk ben geen dokter ik ben iemand
die studeert. En ik studeer niet in het
geschreven boek, ik bestudeer het leven,
het licht, het menschdom om mij heen.
De aarde is mijn school, de hemel is mijn
universiteit. Ik bestudeer het menscheljjk
lichaam, ik tracht er naar hunne ziel
te leeren kennen. Alles wat de natuur
voor het geluk van het menichdom kan
Landbouw, Veeteelten Vlsscherij.
Over Voederkalk en de eischen, die
men bij aankoop stellen moet.
Dr. D. J. Hissink, directeur van het
Rgkslandbouwproefstation te Wageningen
schrjjft aan het Hbld.
Toen de boer in vroegere jaren vrjjwel
onbeschermd stond en het hem aan de
noodige deskundige voorlichting ontbrak,
was het geen wonder, dat hg het slacht
offer werd van minder nauwgezette han
delaren, die hem allerlei waardelooze
producten trachtten te verkoopen.
Thans echter is dit anderij. De proef
stations zjjn er om vervalschingen van
meststoffen, voederstoffen en zaaizaden
op te sporen, terwijl land- en tuinbouw-
leeraren door middel van tallooze lezingen
en cursussen zoo goed als kosteloos kennis
verspreiden omtrent voor den landbouwer
zoo nuttige zaken.
Daarom heeft de landbouwer geen recht
meer op ons medeljjden, wanneer hjj nu
nog, ondanks al die voorlichting, het
slachtoffer van kwade praktjjken wordt.
Aanleiding tot dit Bchrjjven is het feit,
dat onder den naam van nhosphorzure
voederkalk, enz., artikelen in den handel
gebracht worden, die den naam volstrekt
niet verdienen en het is hier misschien
nuttig in het kort er nog eens op te
wijzen, aan welke eischen voederkalk moet
voldoen.
Verschillende producten, als beendsrmeel,
beenderenaBch, mineraal-phosphaat, be
vatten wel is waar phosphorzure kalk,
doch niet in zoodanigen vorm, dat ze
door het lichaam wordt opgenomen. Dit
is wel het geval met de geprecipiteerde
phosphorzure kalk, dat is eene verbinding
van kalk en phosphorzuur, verkregen
door de tot kleine stukken geslagen en
gewasschen beenderen met zoutzuur en
daarna met kalkmelk te behandelen.
Talrjjke voederproeven hebben geleerd,
dat alleen geprecipiteerde phosphorzure
kalk als veevoeder in aanmerking kan
komen en niet de reeds bovengenoemde
producten, als beendermeel, beenderen-
asch, e. d.
Uit bet boveistaande volgt, dat het
niet voldoende is bjj het aankoopen van
phosphorzure kalk te letten op het ge
halte aan phosphorzuur alleen men dient
bovendien te eischen, dat het phosphor
zuur aanwezig zij in den voor het dier-
ljjke lichaam geschikten vorm.
Nu is er een zeer groot scheikundig
onderscheid tusschen de geprecipiteerde
phosphorzure kalk eenerzjjds en beender
meel, phosphaatmeel enz. anderzjjds. En
van dit scheikundig onderscheid hebben
de proefstations gebruik gemaakt om de
eischen van echtheid voor de voederkalk
vast te stellen.
Ik herhaalwat dus de boer bjj aan
koop van voederkalk eischen moet, is
niet alleen een behoorljjk gehalte aan
phosphorzuur, maar ook dat voldaan is
aan de door de Rjjkslandbouwproefstations
gestelde eischen van echtheid.
Dat dit nog niet altjjd geschiedt, bljjkt
wel uit het volgende voorbeeld
Door een handelaar te Apeldoorn wordt
onder den naam van ^gezuiverde phos
phorzure beenderenkalk" een artikel, in
carton verpakt, aan den man gebracht,
dat niet aan de eischen, aan voederkalk
aanbrengen dat is mjjn onderwerp. Neen
ik ben geen geleerde, juffrouw Venn, ik
ben een kind dat in het donker rondtast
naar het verborgen licht."*
»En denkt u dat ik u van dienst zou
kunnen zjjn bjj uw studie, meneer
»Ik ben er zeker van. Daarom ben ik
op het oogenblik hier. Denk eens na, u
is vertrouwd met boeken voor mjj
zjjn boeken eten en drinken. U houdt
van mooie dingen ik kan er niet
buiten. U is een verworpelinge, u is hier
vreemd ik ben verbannen uit mjjn
land en mjjn huis. U hebt talenten, ik
heb geld. Is dat niet wat de wereld
»zaken doen" noemt Laten we daarmee
beginnen. Eerst de zaken en dan de
vriendschap; ja, er moet later vriendschap
uit ontstaan, juffrouw Venn."
Hjj legde zjjn hand zachtjes op haar
arm alsof hg haar verzocht om met hem
mee te gaan. Toen Esther opkeek zag
zjj een paar vriendelijke oogen die schenen
te zeggen »ik heb u noodig." Mouton,
haar hond, legde zjjn kop op de knieën
van den vreemdeling en begon vriend
schap te sluiten met hem. Zjj beschouwde
dat als een goed voorteeken en nam een
besluit zonder langer te aarzelen.
»Ik zal uw zuster gaanjopzoeken", zei zjj.
Zjj stapten in en het rjjtuig reed weg.
Esther dacht er aan, dat het nu niet
langer noodig zou zjjn om in haar zolder
kamertje te tobben over haar dageljjksch
brood en dit stemde haar tot groote
te stellen, voldoet en zoodoende veel te
duur betaald wordt. De prijs van dit
artikel is f0,50 per 2,5 K.G., terwjjl de
waarde ongeveer f 0,08 bedraagt l
De rog-visscherjj op de Ooster-
Schelde, die op 1 Mei is opengesteld tot
15 Juni e.k., werpt goede resultaten af
in den loop dezer week werd door flén
visscher per tg zelfs meer dan 100 stuks
gevangen. Deze visch gaat voor het
grootste deel naar onze Zuideljjke na
buren, waar hij erg gewild is en per
stuk, naar grootte gerekend, opbrengt
van 50 tot 75 ets. Er wordt thanB met
staande netten gevischt, die voor de
Zeeuwsche wateren nog maar dagteekenen
van vóór twee jaren, toen Tesselsche
visschers ze met goed succes invoerden.
Die vaste inrichting zjjn netten van zekere
lengte, b.v. 20 vadem, die aan elkaar
geknoopt zoo lang gemaakt kunnen wor
den als men wil en dan een »spaantje"
vormen. De mazen worden ingesteend,
zoodat zjj ruim tusBchen de gestrekte
pezen inkomen b.v. op een 30 cM. maas-
wjjdte gerekend, worden twee mazen in-
geknooptde diepte van het net iB circa
1 i/a M., terwjjl een ophouder van onge
veer 60 cM. de ondei- en bovenpees tot
elkander brengt, zoodat daardoor een
soort warnet ontstaat. Zoo'n net of spaan
gestrekt plaatsende op beide einden vast
leggende voor anker, tegen of op den
kant der slikken of den oever inscheeren.
Eenmaal geplaatst, heeft de visscher niets
anders te doen dan met de boot langs
het net te varen en zoo de rog en ook
kreeft, die zich in het net verward heeft,
er uit te halen. Deze staande netten
big ken uitstekend voor de rogvisscherg.
(Hbld.)
Maataoh. tot bewordering van
Landbouw en Veeteelt In Zeeland
Aan het slot van het verslag zegt de
Landbouwleeraar in een kort overzicht o.a.
Op het proefveld met aardappel-va
riëteiten te Ierseke gaf de Eigenheimer
de beste resultaten en voldeed de Bravo
minder dan in 1906.
Op hot proefveld op overstroomden
grond in den Karelpolder, gemeente
Krabbendjjke, heeft een kalkbemesting
geen invloed gehad op de opbrengst.
De opbrengst aan Buikerbieten was vrjj
goed en het snikergehalte normaal.
Op het proefveld op overstroomden
grond in den Oud-Kjjkuitpolder, ge
meente Oud-Vosmeer, heeft een kalkbe
mesting geen resultaat gehad.
Do opbrengsten van koolzaad, gerst en
saikerbieten waren goed, van tarwe was
de opbrengst iets minder. De eerstge
noemde drie gewassen kunnen duB zeer
goed op overstroomde gronden uitge
zaaid worden. Stikstofhoudende meststof
fen werken op deze gronden uitstekend.
Het proefveld op overstroomden grond
in den Pieterspolder, gemeente Ierseke
heeft geleerd, dat zomergerst, koolzaad
en Buikerbieten op dergeljjken grond,
ook dan wanneer het zoutgehalte nog
tameljjk hoog is, een middel matigen oogst
kunnen geven. Een kalkbemesting gaf
ook op dit proefveld geen resultaat. Het
gehalte en reinheidequotiënt der bieten
van dit proefveld waren laag.
Het proefveld op overstroomden groid
in den Zandepolder, gemeente Hontenisse,
heeft geleerd, dat de door het water uit
dankbaarheid.
Dr. Xavier behandelde haar met een
eerbied, waaraan zjj in het geheel niet
gewend was. De beschaafde manieren en
de beleefde gezegden van den man van
de wereld bevielen haar. Hg sprak tegen
haar als tot zjjn geijjke in kennis.
>Wjj denken aan hetzelfde," zei
terwjjl zjj snel ïoordwaarts reden, naar
OxfordBtreet en Marylebone. »Ik merk
dat we de natuur van hetzelfde stand
punt beschouwen, dat is een goed begin,
d&t zal ons een heel eind voorthelpen.
U denkt er op het oogenblik over na dat
het park toch zoo mooi is en ik houd
mezelf voor dat het prachtig zou zjjn, f
als er geen menschen in waren. Denk
er eens over na hoezeer de menschen de
aarde hare schoonheid tegenwoordig ont
nemen. Zjj vermenigvuldigen zich en ver
spreiden zich over de aarde. De steden
strekken hare armen uitde bosschen,
de rivieren, de weiden zjjn verlaten.
Binnenkort zal Engeland een stad zjjn.
Zjj, die de eenzaamheid liefhebben, zullen
ze eerst na verscheiden dagen vinden.
Duizend jaar geleden was hier op deze
plek een groot woud. Toen hadt ge hier
een huisje kunnen bouvyen en er een
week in wonen zonder een menBchelijk
wezen te zien. Nu wonen er twintig
families in een huis, en moet men een
heel eind loopen om van de menschen af
te zjjn."
(Wordt vervolgd).