N". 58 19U8.
Zaterdag 16 Mei
95s" jaargaug.
Dr XAVIER,
De uitgave dezer (jouraat geicfaiedfc Maandag-, Woenidag- oa Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feeitdagen.
Prjjl per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, f:l,*5.
Afzonderljjko nommers 5 cent.
Inzending van advtiientiin vóop 2 uren op dun dag dar
uitgave.
De prjj» der gewone ad verten tiön i« van I >5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 ct,
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten on de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A< F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant0. Hoofdredacteur W. Kerremans.
«OESCHE
COIÏIWT.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Op den Uitkijk.
Met groot verlof. Een
grappenmaker.
Dezer dagen zullen een aantal inge
zetenen een boekje ontvangen hebben,
waaraan misschien niet allen die aan
dacht gewjjd hebben, welke bet ongetwij
feld verdient.
'tls een werkje van 26 pagina's dat
om zjjn inhoud en zjjn keurig verzorgden
itjjp ruime belangstelling toekomt.
Er wordt gewezen op den droeven
toestand, waarin dikwjjls jongelieden
komen, die als soldaat hun plicht jegens
het vaderland gedaan hebben ei die na
expiratie van hun werkeljjken diensttijd
torugkeeren naar hunne familie doch
de betrekking, die zjj voor hun oider de
wapenen gaan bekleed hadden, door een
ander vinden ingenomen en dan den
zwaren strjjd moeten beginnen om werk
te zoeken. Hoe moeiljjk het is dat te
vinden, dat behoeven we niet uiteen te
zetten en de twee voorbeelden, die in dat
boekje worden gegeven brengen eenige
voorstelling bp van den angstigen tjjd,
welke de verlofgangers kunnen door
maken.
Er is een vereeniging opgericht: de
Nationale vereeniging tot steun aan
Miliciens, die sinds 1903 rnim duizend
lotelingen heeft voortgeholpen en gered,
maar eik jaar moeten er weer worden
gesteund en daarvoor vraagt genoemde
vereeniging bijstand.
»Kan het Nederlandsche volk, lezen
we in de brochure, het verantwoorden voor
zjjn geweten, wanneer het zjjn zonen laat
staan zonder hulp, als die zonen in de
ellendezjjn gebracht niet door wangedrag,
niet door schuld dus. maar omdat zjj
hun plicht hebben vervuld jegens het
Vaderland? Dat zon het Nederlandsche
Volk niet kunnen verantwoorden. Die
jonge menBchen hebben behoefte aan,
hebben recht óp een hand, die zij grjjpen
kunnen in die moeiljjke dagen. Welnu,
Landgenooten, laat dan onze Vereeniging
de band mogen zjjn, die Gjj Uw eigen
zonen helpend reikt.
Zullen er ieder jaar twee of driehonderd
menschen de kazerne verlaten, opgevoed
in eer en deugd, opgevoed in beginselen
van plichtsbetrachting en vaderlands
liefde, maar die nu door de feiten voelen
opkomen in hun hart een vroeger hun
onbekende bitterheid Of zullen deze
jongelingen, eenmaal zelf vader geworden
van een gezin, des winteravonds bp den
haard hunne levensgeschiedenis vertel
lende aan hunne kinderen, spreken van
moeilpke dagen, dagen van vertwjjfeling,
maar om dan verder te gaan met de
woorden »toen, kinderen, heb ik onder
vonden, dat er nog goede menschen zpn
ia het l»Dd, en wat een bartelpk woord
en een toegereikte hand vermogen." Zui
len zp kunnen voortgaan met hun ver
haal, en zeggen»Toen heb ik wel ge
staan aan den rand van de ellende, maar
goede menschen hebben mjj gered. En
Bedert heb ik zelf nooit een ander, als
ik hem helpen kon, mijn hulp geweigerd."
'tls zoo weinig wat deze nuttige ver
eeniging vraagt. SlechtB óén gulden
per jaar.
i FBUILLIIOM
Naar het Engehch van
MAX PEMBERTON.
Het gedrang bp den ingang van den
schouwburg nam toe, naar mate het later
werd en velen van degenen die op de
voorste rjjen stonden te wachten, gaven
hunne plaatsen aan de nieuw-aangeko-
menen en lieten hun voordeel in den
■teek. Het was een warme Julidag en
de zon wierp brandend heete stralen
neer. Een zwoele wind joeg groote stof
wolken omhoog.
De kring van jonge meisjes die om den
ingang van het Casino Theater geschaard
itond, benpdden hare zusters wien het
gelukt was een schuilplaats te vinden in
dt gang om daar hun benrt om voor de
alles beslissende rechtbank te verschjjnen,
af te waobten. Er werd vandaag »op proef
gezongen"er werden vandaag nieuwe
en gage na enten gesloten voor het grootsche
dramatische schouwspel dat Londen ge
durende het najaar in verrukking zou
brongen. De advertenties, waarin arties
ten gevraagd werden, trokken veel lief
hebbers. De toekomstige beroemdheden
kwamen uit de voorsteden, uit kantoren,
uit verafgelegen pastorieën, en zelfs uit
keukens en kelders opdagen.
Lees eens dat kleine boekje, 't is een
literair genot en wie het gelezen heeft
zal niet aarzelen den ingesloten post
wissel in te vullen en op te zenden aan
het bestuur dier vereeniging.
De heer J. Fransen van dè Putte alhier
zal hun die het werkje niet mochten
ontvangen hebben, gaarne op aanvrage
er een toezenden.
De Zeeuw beeft met haar lezers een
grapje uitgehaald. Een grapje, zooals
iemand maakt, die op een snikheeten
zomerdag vertelt dat een schaatseDrjjder
door het jjs gezakt is. Wel niet fonkelend
van geest of sprankelend van vernuft,
maar onschuldig.
Woensdagavond deelde De Zeeuw met
kalme autoriteit mede>De polemiek in
de anti-revolutionaire pers is rustig ge
worden".
Zoo'n grappenmaker. Midden in een
Bteeds feller wordend gevecht, terwpl
vuisten neerbonken, bedekte en open-
ljjke verwpten gillen, bedreigingen ge
schreeuwd worden en de handen zich om
knuppels klemmen, komt De Zeeuw naar
buiten en legt: 't Is er zoo knusjes daar
ze spelen muiltje schuiven.
Zoo'n oolpkerd. Voor De Zeeuw bestaat
er geen plukharen tnsschen de christelpke
bladen van een en denzelfden wortel,
tu8schen StandaardRotterdammerNeder
landerTijd, Centrum, Maasbode, Huisge
zintusschen Kuyper, Fabius en Lohman,
tusschen Kuyper en Heemskerk, tusschen
de »instinctieven" en de >reflexieven".
Door De Zeeuw zpn de woorden van
Lohman niet gehoord dat »de meest
behendige tactiek niet zal kunnen belet
ten dat alles uit elkaar spat en allerlei
dealen der rechterzpde in 1909 geschei
den zullen strpden". De Zeeuw heeft nog
niet gezien, dat men zich meer en meer
afwendt van Kuyper en *jjn dierbare
antithese. De Zeeuwdie overigens zeer
nauwkeurig De Standaard leeBt, heeft
daarin oDlaDgs niet gelezen »Sinds
maanden vuurt men van christelpk-his-
torische zpde rusteloos op de aitirevo-
lutionairen en ook van Roomsch-
katholieke ijjde vuurde men wel nog niet,
maar zocht toch in dreigement tegen een
deel der onzen heil, en c. q. zou men
een deel onzer als vpand bejegenen".
De Zeeuw weet niet dat De Christen
democraat schreef»Lohman en de zijnen
hebben genoeg van Kuyper. Zpn presi
dent-ministerschap iB zóó weinig bevallen
dat zp voor een herhaling in geen geval
te vinden zpn".
De Zeeuw heeft niet in De Tijd gelezen
»Steeds vinniger, hatelpker en vooral
persoonlijker wordt de onderlinge strjjd
tusschen de anti-revolutionaire en de
christelijk historische bladen.
De Zeeuw staat aandachtig met zjjn
rug naar het gevecht en lispelt genoege-
ljjk en tevreden
>De polemiek in de antirevolutionaire
pers is rustig geworden".
En als er straks iD het gevecht dooden
zullen vallen zal De Zeeuw op de gesneu
velden wjjzen en verheugd uitroepen
Zie nu eens hoe rustig ze zpn. Precies
wat ik je gezegd heb.
Buitanland.
Een grondwet.
De twee Mecklenburgsche groothor-
Alle mogelijke typos, alle soorten van
meisjes en vrouwen kon men onder die
menigte opmerken.
Esther VoDn was even kwart over tie
nen in den schouwburg aangekomen en
daar zp al verscheidene liefhebsters in
de gang zag Btaan, nam zp haar plaats in
bp het jjzeren hek en wachtte geduldig
tot zp opgeroepen zou worden. Daar zjj
zeer lang was, er provinciaal uitzag en
heel oenvoudig gekleed was, was ze weldra
het onderwerp van het gesprek, en de
poedel, die zoo geduldig op een punt van
haar rok zat, ontsnapte ook niet aan eenige
vriendeljjke opmerkingen van de vroolpko
meisjes. Een donkeroogige sehoone uzt
Clapham beweerde dat, als er rechtvaar
digheid bestond, zjj in een rptuig zou
rjjden met een h&zewindhondje op baar
schoot. Op dat gezegde antwoordde Esther
zoo vriendeljjk als zp kon, dat de hond
baar nooit verliet en dat zjj, daar zij ge
heel vreemd was in Londen, het niet ver
keerd geoordeeld had om hem mee te
nemen een bekentenis, die een vroolpk
gelach en onderhoudend gebabbel veroor
zaakte.
>0", zei er een, »u zult nog eon heéle
boel moeten leeren, juffrouw 1 het is niet
alles wat de menschen op de eerste rpen
er van zien, geloof me gerustJa, toen
ik bjgon, waB het heel anders, toen wilde
niet elke jonge dame de eerste viool spelen
en daardoor arme meisjes het brood uit
den mond stooten".
togdommen waren tot voor enkele dagen
door hun regeeringsvorm merkwaardig
heden in de rij der Europeesche staten.
Daar toch hadden de heerschera nog
een zoo goed als onbeperkte macht be
houden en de regeeringsvorm was er
geheel middeleeuwsch. lie nieuwere
denkbeelden die in andere landen reeds
tientallen van jaren hebben wortel ge
schoten, vonden daar een steen bodem on
de beide hertogdommen ontsnapten aan
den invloed van den modernon tpd.
Deze week echter is den volke beksnd
gemaakt, dat de oude regeeringsvorm
zal worden vervangen door een consti
tution eel en.
Maar de grondwet, die is ont
worpen, zal niet heel veel verandering
brengen en de invloed van het volk op
de samenstelling van zpn vertegenwoor
diging bljjft onbeteekeneDd. Van heel veel
gewicht is die met groote woorden aan
gekondigde wpziging van den regeerings
vorm niet.
De ontwikkeling gaat er in een
bpzonder langzaam tempo, wat bij het
lage peil, waarop het volksonderwijs er
staat, geen verwondering behoeft te baren.
Hoeveel jaren zal het nog duren eer
er het algemeen geheim en direct kies
recht is ingevoerd Het is bp geen
benadering te zeggen.
Trouwens, hoe lang zal het nog duren
eer dit in Pruisen het geval is
Ook in dien staat is de regeeringsvorm
niet modern.
Keizer Wilhelm en zpn omgeving zpn
niet bpzonder vooruitstrevend en geen
grooter eerbied hebben zp dan voor den
adel en het leger.
Het leger dat is wel het voornaamsco
voorwerp van zorg voor het hoofd van
het machtige Duitsche rpk en toch,
niettegenstaande zpn militairistische nei
gingen schijnt het keizer Wilhelm ernst
te zpn met zpn liefde voor den vrede.
Wei heeft hij nu en dan oorlogszuchtige
woorden doen weerklinken, doch steeds
Toonde hp het bp woorden te willen
laten.
Duidelpk kwam dit uit, toen tengevolge
van de Marrokkaapsche verwikkelingen
de verhouding van Duitschland ea Frank-
rjjk benauwend gespannen was. Dit is
nu al eenige jaren geleden, maar toch
bljjft Marokko nog steeds
Een dreigend gevaar,
een donkere wolk aan den horizont.
Op het oogenblik zpn er te Berlpn
afgezanten van Moelai-Hafid, den preten
dent-sultan van Marokko en blpkbaar is
hun bedoeling den steun van Duitsch
land te verwerven tegen den eigenljjken
saltan Abd-el-Aziz, die door Frankrpk
gesteund wordt.
Tot nu toe toont de DuitBche regoering
echter geea neiging zich officieel in te
laten met die afgezanten en zoolang hierin
geen verandering komt, is er geen ge
vaar voor ernstige verwikkelingen.
Intusschon is in Marokko zelf nog
niet veel verbetering te bespeuren, in
tegendeel. Nu pas weer hebben Spaansche
en Fransche soldaten in Casablanca
oneenighoid gekregen eD de twist liep
zoo hoog dat het tot een gevecht kwam,
waarbij een Spanjaard gedood en een
Spanjaard cn twee Franschen gewond
werden.
Toen de officieren tusschen beide
»Maak de jonge dame au niet bang",
zei een ander die minder pessimistisch
was, »het zal haar wel lukken, zij is
ze hebben lange figuren noodig voor de
eerste rjj en zp heeft juist de goede
lengte. Ik zou het dit jaar in Mei wel
gekregen hebben als ik maar zoo groot
was als zjj, maar er mankeert altjjd iets
oan. Ik weet heusch niet waar dat heen
moet 1"
»Het zpn de dilettanten, die het beder
ven", zei een gezette dame die blpkbaar
veel last had van de hitte. »Verbeeld u,
ik ben al om negen uur bet huis uit ge
gaan en nu is het al over elven en heb
ik nog mjjn glas bier niet gehad. Ik weet
heusch niet wat ik beginnen moet".
Zp gaf nog allerlei inlichtingen ten
beste, aangaande het aantal barer kinde
ren en het gewicht van de gelegenheden,
waarop zjj haar echtgenoot gedwongen
had op een zeer onaangename wjjze voor
de overheid te verschpnen. Esther Venn
onttrok zich met een gevoel van schaamte
aan het algemeen gesprek, dat haar deel
was geworden en verbaasde er zich over
of die afschuwelijke menschen werkelpk
typisch zonden zjjn voor een Londenschen
schouwburg en zjjne kunstenaars. Zjj
was er heen gegaan omdat het haar
laatste redmiddel was. Zjj had geen geld
en geen vrienden en wist niet waarheen
zich te wenden om brood on een dak te
krjjgen. Trots had haar haar kalm tehuis
te Exeter doen verlaten trots belette
kwamen werd de rust hersteld, maar
dit voorval zal zeker lp k niet bevordelpk
zpn aan de eendrachtige samenwerking
der twee mogendhedon die door de acte
van Algeeiras zpn aangewezen om bet
politietoezicht in eenige Marokkaansche
havensteden uit te oefenen.
Over dit betreurenswaardig incident
seint de Fransche generaal d'Amade, dat
het Fransch-Spaansche incident het ge
volg was van de tusscbenkomst van een
sergeant, een korporaal en 4 zouaven in
een twist tusschen Fransche tirailleurs
en inlandsche Spaansche soldaten. De
Spaansche Boldaten gaven vnnr en toen
losten de korporaal en twee zouaven
üveneens hunne geweren, waarbjj een
Spaansch korporaal en een Marokkaan
gedood werden en een Fransch tirail
leur gewond.
In den Spaanichen Ministerraad is het
incident ter sprake gekomen. De minister
van buitenlandsche zaken en diens ambt
genoot van oorlog verklaarden, dat het
geen te Casablanca gebeurd is, niet veel
te beteekenen heeft. Ongetwjjfeld zou de
twist ontstaan zpn, doordat de soldaten
beschonken waren en w»b de zaak ver
moedelijk al geregeld.
Kunst en Wetenschap.
haar om tot dat ongastvrjje oord terug
te keeren. Zp was naar dien schouwburg
gegaan als naar het opperste gerechtshof
dat haar eindvonnis zon uitspreken. Zp
had er zooveel van verwacht, zjj had
zoo vast geloofd in de fabelachtige
verhalen over hare kansen en mogelijke
belooningeD. En nu stoBd zjj in dat
ordinaire gezelschap waarvan elk woord
haar gevoelige ooren kwetsto de geblan-
kette wangen, de vrjje gebaren en de
lachende zwart gemaakte oogen spraken
van een wereld waarvan zp nooit gedroomd
had. Het was werkelpk een vergeefsche
tochtde eenzaamheid in Londen was
vriendeljjker dan deze plaats der wanhoop.
Esther zou zich teruggetrokken hebben
als het haar mogelpk was geweest. Maar
de menigte stond dicht opeen gepakt
in de nauwe gang. Een portier had alle
moeite om eenige discipline te houden
in die dichte drommen.
»Komt, jonge dames", zoi hp vriende
ljjk, >dringen helpt niets, denk dat vooral
niet. Die het eerste komt die het eerste
maaltdat is ons motto. De schouwburg
loopt niet weg, daar behoeft ge niet bang
voor te zpn, Op uw plaats bljjven en
stilte als u blieft".
Het lawaai ging echter door en had
zpn toppunt bereikt toen de deur open
en weer dicht ging, een slaük meisje met
veel lawaai de gang doorkwam en de
portier Esther verbaasde door haar op
haar schouder te tikken met de woorden
b. Ontrouw tegenover den leeraar
c. Ontrouw ttgenover do gemeente en
d. Onwaar te zpn geweeBt bp de kerk
visitaties.
Maar de kerkeraad bad op de classis
schuld beleden, had zich verootmoedigd
en was daarom niet geschorst, want zoide
de spreker »Wie zpn zonde beljjdt en
laat, dien zal barmhartigheid geschieden".
Do predikant was echter wel geschorst
op de volgende motieven
1. gemis van alle verootmoediging.
2. misbruiken van ambtsmacht (door
een kerkeraadsvergadering te sluiten,
waar het zeer ruw toeging).
3. scheuring bewerken in de gemeente.
4. In een woord steedB werkzaam te
zpn, alle schuld van zich af te schuiven.
Nauwelpks had de spreker het laatste
woord geuit of een der leden betuigde,
dat het hem nog niet duidelijk was, wat
de predikant had misdaan, doch vreezend
een tumult als de vorige week, trok de
commissie zich plings terug, de gemeente
verbluft achterlatend. De partjj van den
predikant, die het sterkst is in aantal,
had zich nu maar door een paar personen
laten vertegenwoordigen.
Staten-Generaal.
»Uw beurt, juffrouw 1"
Zij had lange uren staan wachten op
die woorden, maar nu het oogenblik ge
komen was waarop zjj alles kon verliezen
of winnen, ontnamen het overhaaste van
hare handelwpze en het onwaarschijnlijke
van haar slagen haar de rest van hear
zelfbeheersching. Zjj volgde den knecht
met aarzelende schreden en pjjnigde tever
geefs haar brein om een woord of een
gedachte te vinden, die haar in haar
tweestrpd konden bpstaan. Zjj wist niets
van theater af hare kennis van bet
tooneel had zjj opgedaan bp r< ndreizende
troepen, als een provinciaalsch schouw-
burgbezookster.
De kamer van den directeur was als
de geheele schouwburg wanordelpk. Het
was er armoedigkaal en erg vuil. De
directeur zelf bleek maar een heel ge
wone man te zpn. Hp zat aan een klein
tafeltje en dicteerde brieven aan een soort
van klerk. Een derde persoon stond half
verborgen achter een viezig scherm en
scheen or op gesteld te zpn om niet
herkend te worden. De directeur ging
voort met zpn brief te dicteeren zonder
blpkbaar iets van Esthers tegenwoordig
heid te bemerken. Toen hjj haar eindeljjk
opmerkte, bleef bp haar een paar minuten
aanstaren, zooals hjj naar iets heel vreemds
gekeken zou hebben, dat bp moest koopen
of bewonderen.
(Wordt vervolgdj.
Kunstopvattingen.
De koning van Saksen heeft 1 Mei de
onder zpn beschermheerschap staande
Groote Kunsttentoonstelling te Dresden
geopjnd mot een rede, waarin hp zich
zeer scherp uitliet over een der tentoon
gestelde schilderpen. De koning moet
van meening zpn, dat stukken die in het
openbaar worden ten toon gesteld, zoo
bohooren te wezeD dat iedereen, ook een
kind, er zonder blozen naar kjjkon kan.
Hjj zon zich in 't vervolg er nog eens
wel over bodenken alvorens weder een
kunsttentoonstelling onder zpn bescher
ming te nomen.
De tentoonstelling» commissie was zeer
in de wiek geschoten. Twee leden dachten
er over hun man iaat neer te leggen.
Doch de koning bleek het zoo erg niet
gemeend te hebben. Hjj had zich een
beetje voorbijgepraat.
»Het pasieert niet voor do eerste maal
in het tegenwoordig Duitschland", zegt
het Berl. Tagebl., >dat» eeD gekroond hoofd
zpn kumtoordeel, snol geuit on door zpn
raDg van gewicht, zeer spoedig moet
terugnemen".
School en Kerk.
Berichtten we de vorige week een en
ander omtrent de ordeverstoring m de
Chr. Ger. Keik te Sliedrecbt en hoe de
commissie uit de classis te Dordt geene
gelegenheid voDd om de motieven der
schorsing van den predikant aan de ge
meente bekend te maken, Woensdagmid
dag kwam die Commissie, bestaande uit
de predikanten Van der Heijden, van
Dordt en Van Gils, van 's-Gravendeel
met nog 2 ouderlingen het opnieuw be
proeven. Alleen de »beljjdende" leden der
gemeente werden toegelaten eD vóór ds.
v. d. Hepden begon, werd in deze een
nader onderzoek iDgesteld. Het classisbe-
sluit werd nu voorgelezen en de kerke-
raadbleden werden beschuldigd van
a. Verwaarloozing van hun ambt
TWEEDE KAMER.
Het visscherp-ontwerp is afgehandeld.
Welk een opluchting. Wekenlang heeft
deze onbeduidende, oninteressante materie
de Kamer bezig gehouden wekenlang
hei ft men zich afgevraagd, waartoe al die
kleinigheden zouden kunnen dienen
thans zpn wjj or door hoen. De Regeering
kan het inhoudloos geraamte met Konink
lijke Besluiten en Ministerieele Besluiten
gaan stoffeeren de Kamer heeft het hare
gedaan om de wet van to plagerige en
te ondoelmatige bepalingen te zuiveren.
Gisteren is de motie behandeld die de
beer Bos vpf jaar geleden indiende en
waarin do wenschelpkbeid wordt uit
gesproken dat de Staat de spoorwegen
in beheer zal nemen. Aan het woord zpn
geweest do heer Bos en Treub,
Twee zeldzame redevoeringen, welke
de gansche zitting van elf uur tot halfvpf
in beslag namen.
Bewonderenswaardig om den rjjken
inhoud, den ovorvloed van argumenten,
de massa goed bewerkt materiaal, be
wonderenswaardig ook was de zelf
beheersching, waarmede deze beido leden
van dezelfde politieke partjj, (vrjjz.-dem.)
die een heel erg politieke partjj is, deze
gewichtige qnaestie van staatsbeleid buiten
»de politiek" hielden.
Recht op het doel af gingen de beide
afgevaardigden en wanneer hun tegen
standers in de gehoorde redevoeringen
maar het allerminste voorwendsel kunnen
ontdekken om te antwoordden niet op de
vraag »is het wenscheljjk, dat in ons land
overgegaan worde tot Staatsexploitatie
van spoorwegen maar op een andere,
niet gestelde algemeene vraag omtrent
een of ander beginsel, een of andere op
vatting omtrent het begrip »staat" of
»men8ch" of ^locomotiefdan zpn zjj
knap in het speuren, maar vermoedelpk
zwak in hun argumenten tegen de motie
»er kome Staatsexploitatie van spoor
wegen".
Van vrpe concurrentie is de heer Bos
