N\ 56 1908
Dinsdag 12 Mei.
95sle jaargang.
FEUILLE1 ON
Tusschen Kerk en Pastorie,
Binnenland.
School en Kerk.
Rechtzaken.
GOESCHE
De aitgav. dezer (Jouraat geiohiedt Maandag-, Woeudag- ea Vrgdagavoad,
uitguzondord op feejtdagon.
Pi'ijl per kwartaal, ia Gooa f 0,7E, buiten Goes, franco, .1,ÏS.
Afzoaderlpke aommon S cent.
Jnzniding wan adiartentiin «dor 2 urtn op don dag dar
uitgaan.
««GRANT.
De prjjs der gewone adverfcentiön ii van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cfc.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjl
alechta tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel» 1,berekend.
Bewjjsnummert 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
De Coalitie wankelt.
De roerigheid, die sinds gertiimen tjjd
de gelederen der antirevolutionairen en
christeljjk-historischen verontrust, is nu
ook overgeslagen naar de Dritte im
Bundede katholieke staatspartij. Ën
daar zjjn de verschijnselen niet de minst
ernstige. Bfj hen gaat 't over de kies
recht-kwestie en inderdaad vijandeljjke
uitingen zjjn bierbjj gehoord.
Vjjf der kundigste katholieken hadden,
in opdracht van den Bond van R. K.
Kiesvereenigingen in Nederland, een rap
port uitgebracht, waarin gezegd werd
welke vorm van kieirechtuitbreiding de
katholieken verlangden. De vjjf rappor
teurs waren niet eenstemmiger waren
voorstanders van algemeen kiesrecht, van
vrouwenkiesrecht en van van organisch
kiesrecht. Eenstemmigheid was ook niet
bepaald noodzakelijk, want de pnrtjj zelf
kon nu beslissen welk kiesrecht ze als
het meest geschikte beschouwde.
Maar zie daar komt het district 's Gra
ven la age II en zegt koeltjes dat het rap
port maar moest opgeborgen worden
en over de zaak niet verder gesproken.
Ja, ja, juichten De Maasbode, De Tijd
en de N. Haarl. Courantdat was 't beste,
dat zou verstandig zjjn.
Doch tegenover deze roomsche bladen
waren er andere van dezelfde kleur, die
onmiddelljjklont rooken en doorzagen wat
het doel was en zjj staken hun meening
niet onder de bank. Het duidelijkst sprak
Het Huisgezin zich uit dat de dingen
ronduit b{j den naam noemde en scherp
betoogde dat dit wegmoffelen van bet
kiesrechtrapport alleen geschiedde ter
wille van de anti-revolutionairen.
De katholieken waren bang, dat hun
partjj eeD beslissing zou nemen, waar
mede de anti-revolutionairen zieh niet
zouden kunnen vereeDigen en dat er zoo
scheurtjes zouden komen in het solide
coalitie-bloo.
Nu is 'tnog heel wat erger. De scheuren
spljjten thans de eigen portjj.
Het R.-K. Deventer Weekblad schreef
in een hoofdartikel: »Voor alles moeten
wjj er ons voor wachten om ter wille
van het bondgenootschap met de beide
andere partgen, van de leiders dier par
tgen als het ware kerkvaders op politiek
terrein te maken."
Het reeds genoemde Huisgezin vroeg
♦Of. moet het kiesrecht nu maar weer
den doofpot in Moeten wjj ons maar
weer gedwongen bjj de antirevolutionai
ren aansluiten, opdat onze meening niet
bekend werdt
Br is een snel aangroeiend verzet ont
staan in de katholieke partjj, tegen die
serviele onderwerping van de bondge-
nooten, en het plan, om het rapport van
de tafel te schuiven, zal niet kunnen
volvoerd worden. Misschien dat de hooid-
mannen der roomgchen, vertrouwende op
de leidzaamheid en gehoorzaamheid van
de groote meerderheid hunner partg, den
zet zouden durven wagen, 't Zou dan wel
eens kunnen zjjn dat zjj te laat inzagen
te hoog gespeeld te hebben.
Bg den bondgenoot wordt 't steeds
woeliger, en 't is niet onmogelgk, dat
Kuyper zich in den iaatsten tijd minder
behagelgk gevoelt. De dierbare moties
galmen nog wel op hem af en nog
alfcjjd heeft hg niet gedaan wat zoo
velen van hem hoopten, nl. een einde
maken aan dat stuitend gefemel over den
♦van God gegeven leider."
12
dook
MITE KREMNITZ.
foot de Qoesche Courant uit het Duitsch
vertaald.
♦Bjjn vader kwam ook in de dertig,
d. w. z. hg stierf op zjjn esn-en-dertigste".
Men sprak over drankzucht, Jensen had
bg de discuBBie dikwgls het woord ge
voerd, maar hg was zoo moe als hg sinds
jaren niet geweest was, de lucht was muf
en het koor hing hem zwaar boven het
hoofd. Hg ging naar buiten en wandelde
op het paadje tusschen kerk en pastorie
heen en weer. Er was vandaag geen
regen en geen wind, de lucht was zoo
stil, alsof zg zich gereed maakte voor
een storm.
Klaus ging niet naar het doopfeest
van den kleinen Hindersen, zjjn zusters
welhjj kon dien dag niet weg, want de
oude Detlev lag op sterven, het eerste
huis links op dan weg naar Brinkhof
Hoe zou Kuyper door deze daad de
tanende sympathie voor zjjn persoon
nieuw en kiachtig hebben doen opgloren.
Hij deed 't niet en aanvaardt met een
genoegzaam lachje de likkerige moties.
Doch terwjjl nu de tamme broeders
hem de stroop vingers dik rond den mond
Bmeren, nemen do intellectneelen nit de
partg een meer en meer vjjandige hou
ding aan.
♦Er is- te veel gebeurd om nu nog te
verwachten, dat de broedertwist zal
worden bjjgelegd vóór er een geweldige
nederlaag voor ben komt, schreef Lohman.
»Nu men ook in die kringen gaat
voelen dat de scheuring nabjj is, zal de
meest behendige taktiek niet kunnen
voorkomen, dat alles uit elkaar spat 1)
en allerlei deelen der rechterzijde in 1909
gescheiden zullen strgden".
Zoolang de leider zich in staat achtte,
aan zjjn volgelingen te doen gelooven,
dat zg, die zelfstandig wenschten te den
ken en te oordeelen, in den ♦conserva
tieven hoek" thuis hoorden, heeft hg zich
weinig bekommerd om de tnlrjjke klach
ten over doodzwjjgen en ^onjuiste re
sumtie". Nu echter moeiljjk dood te
zwjjgen mannen dezelfde klacht aanheffen,
heeft hg getracht de door hem gevolgde
methode te verklaren door de eischen
der journalitiek. Hiermee zjjn gerust
gesteld wie gerustgesteld verlangen te
worden. Het volkomen onvoldoende der
verdediging is te duideljjk, dan dat na
dere bespreking daarvan noodig zon zjjn.
De ware reden is, eu kan geen andere
zijn, dan zelfbehoud".
Aldus sprak dezer dagen De Neder
lander.
De recalcitrante professorjFabius, tegen
wien een formeele drjjfjachtis geopend,
bljjffc njjdig van zich afbgten en in De Rot
terdammer zet hjj kloek en onverdroten
den strjjd togen Kuyper voort.
Men weet, dat de antirev. partg onder
bevel van dr. Kuyper inzake verzeke
ringswetgeving den wissel heeft omge
gooid. Het vroeger voor revolutionnair
uitgekreten Duitsche stelsel is nu het anti-
revolutionnaire geworden, omdatmen geen
kans ziet, iets beters te leveren. Het
♦warme Christenhart", zoo verklaarde nog
dezer dagen De Standaard, eischt deze
zwenking.
Prof. Fabius is nu, zijne gewoonte ge
trouw, aan het snuffelen gegaan in zijn
welvoorziene knipselarchief. Daarin vond
de hooggeleerde deze snipper:
♦Wie eenmaal een weg inslaat, aan
welks einde de mechanische opvatting
van den Staat ligt, wordt zjjns ondanks
al verder en verder voortgedrongen. Men
roept een geest op, dien men zelf niet
meer kan bezwerenook dan niet, als
men zelf persoonljjk vjjandig tegenover
hez socialisme staat en het hart zich met
alle kracht tegen zjjn propaganda verzet".
Alzoo sprakdr. Kuyper in 1874.
(Eenige Kameradviezen, blz. 167).
Was dit daarom »de theorie" tegenover
het ♦warm Christenhart" vraagt prof.
Fabius.
♦Oude plunje", zal Kuyper minachtend
hierop antwoorden, 'fc Schjjnt eektor wel
noolig te worden, dat de leider der anti
revolutionairen zich in een geheel nieuw
plunje, van anderen snit, zal moeten
steken, wil hjj voorkomen, om zelf bg
zjjn oude plunje te worden opgeborgen.
1) Cursiveering van ons. Red. G. Ct.
en de bejaarde man, van wien Jensen's
vader al de eerste kinderen gedoopt had,
klemde zich formeel aan hem vast.
Marie en Anna kwamen zeer tevreden
van het doopfeest thuis, het was een
beetje stjjf geweest door den overste,
die overigenB heel beleefd naBr haar
broer gevraagd had, de gravin daaren
tegen was een hoogst lieftallige vrouw.
Ook hefc eten was goed geweest en als
Johanna aan tafel niet in zwjjm gevallen
was, zou alles vlot van stapel geloopen
zjjn. De vrouw van den proost had haar
gezegd dat zg zich veel te druk gemaakt
had, zg had overal zelf naar willen
zien, hoe zg het ook afgeraden had,
toch zou de jonge vrouw gauw opknap
pen, als de ouders maar eens vertrokken
waren. Klaus vroeg of Johanna er nog
onveranderd uitzag. >0 ja", meende
Marie, maar Anna viel haar in de rede
en zei; >Dat is niet waar? Zg ziet er
altijd nog heel goed nit, misschen beter
dan vroeger en haar roode wangen heeft
zg ook nog, maar zg is heel mager ge
worden. Marie bracht daar tegen in
♦Natuurljjk, de kleine is ook nog geen
vier weken oud." Klaas ging na een
poosje uit het vertrek, er was voor het
venster een rozenstok losgeraakt, bg
bond hem weer aan zjjn steunsel en ging
Buitenland.
Een veelzeggende uitroep.
Het Russische volk verkeert sedert de
stichting der Doema, de volksvertegen
woordiging, nog steeds in onzekerheid
welke toch eigenljjk de rechten van dat
college zjjn. Door verschillende staats
lieden is gedisputeerd over de vraag of
de Doema eigenljjk wel rechten heeft,
of zg wel eenigen invloed van beteekenis
kan uitoefenen.
Zoolang zg besluiten neemt, die van
weinig beteekenis zjjn, nu ja, dan laat
de regeering haar den gang gaan, doch
zoodra toont zg geen neiging belangrjjke
beslissingen te willen uitspreken, of met
één pennestreek maakt de Czaar een einde
aan baar bestaan en zendt de volksver
tegenwoordigers naar huis.
Onder deze omstandigheden kan men
moeiljjk in ernst beweren, dat Ruiland
volgens het parlementaire stelsel gere
geerd wordt en de vorige week heeft een
der ministers met een enkelen uitroep
duidelijk getoond, hoe weinig de regeering
zich gebonden acht aan de Doema.
Besproken werd een voorstel om de
exploitatie der staatsspoorwegen te doen
controleeren door het parlement.
Gedurende de debatten riep de minister
van financiën Kokovzoff uitGode zg
dank, Rusland heeft nog geen parlement
Men begrjjpt dat er onder de vooruit
strevende leden der Doema bij deze
woorden een storm van verontwaardiging
opging.
Het gerucht loopt, dat de minister,
die dergelijke woorden uitte, zijn ontslag
zal nemen, maar zelfs al zou dat waar
zjjn, dan zou dit aan de waarheid zjjner
woorden niets af doen, want de Doema,
wier rechten steeds worden ter kort
gedaan door een onverantwoordelijk mi
nisterie, is slechts het karikatuur van een
parlement.
Duideljjk komt dit uit als we de po
sitie der Doema vergel jj ken bg die van
onze Tweede Kamer of vaa het Engelsche
Lagerhuis.
In Rusland wordt vaak op de vreemdste
wijze met 's lands gelden omgesprongen,
zonder dat de Doema er eenigen invloed
op heeft, terwjjl in Engeland het Lager
huis, waarvan de leden door hefc volk
gokozen worden, alleen zeggenschap heeft
over de financiën van het rjjk. Het Hoo-
gerhuis, een eeht conservatief lichaam,
heeft er zoo goed als niets in te zeggen.
In de vorige week is in het Engelsche
Lagerhuis de staatsbegrooting behandeld
en een der belangrjjkste punten dier
begrooting is de bepaling, dat een
Ouderdomspensioen
zal worden ingevoerd voor 70 jarigen.
De regeering wenscht aan elk Engelsch-
man, die geen misdadiger, geen krank
zinnige, geen bedeelde is, en die geen in
komen bezit van meer dan f312 per jaar
als ongehuwde, of dan f 468 als gehuwde,
op 70-jarigen leeftjjd een pensioen te
verzekeren van f3 per week voor onge-
huwdon en van f4.50 per week voor
gehuwden.
De regeering berekent dat van de
ongeveer 1.254.000 70-jarigen, die thans
in het Vereenigd Koninkrijk wonen,
500.000 recht op het pensioen zullen
hebben en dus de Staat voorloopig por
jaar zal te betalen hebben f72,000,000,
wat over het loopende jaar, ais de wet
op 1 Januari 1909 in werking komt,
over de drie laatste maanden zal komen
daarna zitten werken. De dagen ver
liepen. Het waB eigenljjk niet meer dan
plicht, dat hg eens naar Johanna's ge
zondheid giag vernemen en toch aarzelde
hjj, omdat hjj niet wist, of hefc alleen
het verlangen was haar nog eens weer
te zien. Mocht bg er heengaan
Het werd einde September, reeds lieten
zich eenige blfiren door den wind over
den heggeweg dragen en nog altjjd was
Klans er niet geweest. Nu bestelde hg
voor den volgenden Zondagnamiddag het
wagentje van Petersen voor zich en
zonder het zjjn zusters te zeggen reed
hg naar dominee Hindersen. Om drie
uur was hjj er. Het dienstmeisje, netjes
in baar Zondagsche kleëren, deed hem
open, toen het rjjtuig stilhield en zei,
dat dominee doopte in het dorp, zij zou
het aan mevrouw zeggen. »Hoe gaat het
met mevrouw vroeg hg. >0, dat wordt,
zachtjes aan beter, maar bewegen kan
zg ïich nog niet. We hebben een zieken
verpleegster uit Kiel hier."
♦Ligt zg te bed
♦Neen, meestal in den ziekenstoel,
dien de vrouw VBn den overste met de
verpleegster meegegeven heeft." Johanna
had het rjjtuig voor hooren komen en
verwonderde zich over het lange gesprek
zjj liet door de verpleegster vragen of
op f 14.400.000.
En niettegenstaande dit pensioens-
ontwerp, kan de regeering toch nog komen
met een voorstel om de rechten op do
suiker met ruim de helft te verminderen.
Begrgpelgk is, dat deze begrooting
over het algemeen een gnnstigen indruk
heeft gemaakt en dat ze er het hare toe
zal bjjdragen om de sympathie voor het
huidige ministerie aanmerkelijk te ver-
Trouwens, dat mag ook wel, want het
ministerie heeft door de indiening van
een drankwet
zich heel wat vjjanden in den lande
gemaakt.
Een reusachtige beweging is op touw
gezet tegen dit ontwerp, dat is ingediend
met de bedoeling om drankmisbruik tegen
te gaan.
Dit verzet is, in zoover het komt van
de zjjde van distillateurs, herbergiers
en andere direct belanghebbenden, al
leszins begrgpelgk, maar vreemder is
het, dat ook een kerkelgk bestuurs
lichaam zich tegen bet ontwerp, of ten
minste niet vóór het ontwerp ver
klaart. En dit is gebeurd.
Zaterdag vergaderde te Londen de
Engelsehe kerkeraad (Church Council)
en in deze vergadering werd door den
bisschop van Londen een motie voorge
steld, ten gunste van het drankwet-
ontwerp. Door een aantal andere bis
schoppen werd deze motie in naam der
moraliteit en der hygiëne, verdedigd,
maar dit kon niet verhinderen, dat ze
met verpletterende meerderheid verwor
pen werd.
Smalend herinnert het Belgische blad
Le Petit Bleu er aan, dat deze zelfde
kerkeraad eenigen tjjd geleden een motie
aannam, waarin het wanbeheer in don
Belgischen Kongo werd gelaakt en waarin
werd aangedrongen op een ingrijpen van
Engeland in dan Kongo. De treurige
gevolgen van het alcoholisme in Enge
land zelf laten dat college echter onver
schillig, voegt genoemd blad eraan toe.
De Atjeh-laster tn het buitenland.
Ziehier hoe de fraaie onjuistheden van
Nederlanders als de heeren Douwes Dek
ker, De Stuers en Wekker verder ver
breid worden. Wij lezen in Die Welt
auf Reisen
♦Die Hollandischen Pizarro's auf
Atjeh". Onder dit opschrift schildert in
de Maart-aflevering van het tjjdschriffc
Das freie Wort Douwes Dekker te Batavia
de verschrikkelijke gruweldaden van de
Hollanders (zjjn landslieden 2) in hun
Indisch eilandenrjjk, naar getuigenissen
waar niets tegen in te brengen is. Europa
heeft opnieuw gelegenheid zich bitter te
schamen, want vrouwen- en kindermoord,
wreedheden ten opzichte van weerloozen
die de haren ten berge doen rjjzen, de
laf hartigste arglistigheid zjjn volgens dien
daar aan de orde van den dag.
♦Daar de verdienste van soldaten en
officieren wordt afgemeten naar het aantal
dooden, wordt op grjjsaards, vrouwen,
kinderen en zieken jacht gemaakt om
het aantal slachtoffers te verhoogen. Toen
eenB een soldaat een gewonde bij den
dokter bracht, bracht men hem aan het
verstand dat hg deze had moeten dooden 1"
Een kras staaltjeNiet veel merk
waardiger dan de onwaarheden in onze
volksvertegenwoordiging verkondigd.
(Bbld.j
de bezoeker niet binnen wilde komen.
Klans legde hoed en overjas af en ging
in de gelijkvloeraehe kamer. Die was
laag en slechts door het kleine, met
bloemen bezette venster scheen de zon.
Johanna's stoel was naar het venster toe
gekeerd, zoodat het licht teu volle op
haar vielnaast haar stond de kinder
wagen.
♦Als je vandaag ook niet gekomen was,
had ik je morgen geschreven" daar
begon zij mee en stak hem haar beide
handen toe, die heet en klam waren.
»Ik moet je mijn geluk nog laten zien 1"
zg wendde zich naar het slapende kind
toe.
Klaus was hevig ontroerd, dat is ze
en toch is ze hefc weer niet 1 Op het eerBte
gezicht had hg haar ziekte herkend, o,
hg had er daar zooveel aan zien sterven
maar zij, hoe kwam zg daaraan Was
het mogelgk Neen, daar had hg nooit
aan gedacht 1 Haar moeder viel hem in.
Was hefc dan toch overgeërfd Daarbjj
trad hjj op het kind toe, waar hjj weinig
van zien kon, zoo goed was het ingepakt
en sp^ak, zonder te weten, wat hij zei,
van het mooie gezichtje ervan, ook zij zag
er uitstekend uit, vond hg en zg lachte
verheugd en meende«Het gaat me
dagelgks beter en ik ben daar zoo big om
Nieuwe spelling. De Vereeniging
tot Vereenvoudiging van onze schrijftaal
bericht, dat op een openbare Bchool te
Winschoten, met goedvinden van B. enW.
en van den districtscboolopzioner, do
nieuwe spelling is ingevoerd, en dat ook
de besturen van de bgzondere scholen
te Meeden en Westerlee tot de invoering
er van hebben besloten. Tal van boekjes
in vereenvoudigde spelling zjjn in be
werking, en meerdere zullen volgen, als
op verschillende plaatsen de nieuwe
spelling in 'fc leerplan wordt opgenomen.
Zaterdag deed de arrondissements
rechtbank te Middelburg nitBpraak in
de zaak tegen A. K., oud 47 jaar, werk
man te Ierseke en te Middelburg in
hechtenis, beklaagd van diefstal.
Beklaagde werd vrijgesproken en zjjne
invrijheidstelling bevolen.
De vordering van het O. M. was 1
jaar gev.straf.
Voor de Arrondissements-Reeht-
bank te Middelburg word Vrjjdag o. m.
behandeld de zaak tegen J, B., 23 jaar,
veldarbeider on A. L., 44 jaar, boeren
knecht, beiden te 's-Heer Arendskerke,
beschuldigd van diefstal van tarwe en
gerst ten nadeele van N, en J. de Kater
en van aardappelen ten nadeele van J.
Nieuwenhujj8e, aldaar.
A. L., die bekend heeft, was niet ver
schenen tegen hem werd verstek ver-
leond.
Gedagvaard waren 3 getuigen.
Do getuige N. de Kater verklaarde,
dat hjj tarwe en gerst uit zjjn schuur
vermiste. Ook doelde hg mede dat A. L.
knecht bg hem was, doch nu ontslagen is.
De volgende getuige A. Moerland,
molenaar, in den tjjd, dat de diefstallen
gepleegd werden te 's-Heer Arendskerke
woonachtig, thans te Hoedekenskerke,
zeide in Januari van B. gerst eh in
Februari van L. tarwe en gerst gekocht
te hebben.
In het begin van Maart kocht hg van
B. 2 maal 160 kilo tarwe.
Daar getuige toen vermoedde, dat be
klaagden er niet op een eerljjke manier
aangekomen waren, waarschuwde hg de
politie.
De derde getuige, J. Nieuwenhujjse,
deelde mede, dat de aardappelen van zjjn
land, mede ten nadeele van een ander, uit
een 4 tal hoopen ontvreemd waren.
De beklaagde B. bekende, op een toon
alsof het de eenvoudigste zaak van de
wereld was, al het hem ten laste gelegde.
Bij de graandiefBtallen waren nog be
hulpzaam geweest J. de W. en A. de W.,
beiden uit 's-Heer Arendskerke.
De opbrengst van de granen was onder
ling verdeeld.
De aardappeldiefstal was door beide be
klaagden alleen gepleegd.
Op een opmerking van den president,
dat hg de zaak wel wat luchtig beschouw
de, antwoordde beklaagde te weten iets
strafbaarB te hebben gedaan.
Tot zjjn verontschuldiging voerde hij
aan, dat zjjn gezin gebrek leed, en verder,
dat zjjn medebeklaagde L. hem overge
haald beeft.
Het O. M. achtto het ten laste gelegde,
na de getuigenverklaringen en de beken
tenis van de beklaagden, wettig en over
tuigend bewezen, en eischte daarom tegen
B. een gevangenisstraf van 4 maanden.
want, zie je, sedert mijn jongen er is,
nu is de vlakte, die tusschen mij en de
eeuwigheid ligt, slechts groenend, bloei
end landMen moet maar geduld heb
ben, de goede God is veel lankmoediger,
dan we ooit verdienen kunnen Zjj
hoestte o die verkoudheid♦Ik moet
die nog voor don winter kwjjt raken, dan
kan ik met mjjn jongen naar buiten, eer
de sneeuw komt. Wat hebben we in den
Iaatsten winter al veel sneeuw gehad
O Hans, dat waB een moeiljjke winter.
Vertel me nu eens iets van den jouwen.
De zusters bebbeD al gezegd, dat je veel
kraebtiger geworden bent, maar ik vind je
heel bleek. Het was ook niet gemakkeljjk,
niet waar Hoe dikwgls heb ik gedacht,
dat mjjn deel het zwaarste was, maar nu
zeg ik dat niet meer zjj greep naar den
wagen. >Toen mjjn jongen geboren werd,
heb ik mjjn man alles gezegd niet Alles,
niet hoe zwaar het me gevallen ib zjjn
vrouw te worden dat kan de goede God
immers niet willen, dat men iemand zóo
krenkt Klaus knikte. »Maar dat
andere dat we zoo gaarne gehad hadden
was het niet goed dat te zeggen
(Slot volgt.)
