N". 54 1908
Donderdag 7 Mei.
95sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, in Goes f 0,7&, buiten Goes, franco,
Afzonderljjke sommen 5 cent.
Imcndinfi van advapfeniiën véor 2 uren op don dag dop
uitgave*
De prjji der gewone advertentiën is van i -5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers, 5 cent.
Telefoonnummer 22,
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
ooesche
courant.
De aanslag op de Meisjesschool.
Eenige weken geleden heeft een groepje
van honderd en elf ingezetenen van Goes
een aanslag beproefd op de Meisjesschool.
Met eenige zeer ongevaarlijke argumen
ten hebben z» het instituut bestookt en
met een request hebben ze er storm tegen
geloopen. Schade heeft die operette-aan
val aan de oude instelling niet gedaan,
wat wel te begrijpen is als men eens
beziet welke bordpapieren wapenen ze
hebben gebezigd.
Een dvr komiekste argumenten om de
opheffing der school te bepleiten was wel
dat er niet een soortgelijke inrichting voor
jongens was en dat dus daarom deze voor
meisjes ook maar moest worden wegge
vaagd.Dan werd nog aangevoerd dat de
meisjesschool zooveel kostte aande gemeen
te en men werkte met getallen van f 3000
en f3200. Zelfs indien dit bedrag juist
wa3 ('tis dat geenszins) ja ook indien
de school jaarljjks een nog hooger som
vorderde van de gemeente, zouden we
zeggen: behoud haar. Voor geea enkele
gemeente is het onderwijs een winst
gevend zaakje, elke stad trekt er be
duidende posten voor uit, maar iedere
gemeente erkent ook dat goed onderwijs
•en allereerste eisch is.
Goes bazit in de meisjesschool een
voortreffelijke inrichting van onderwijs
en 't zou een onvergeeflijk lichtzinnige
daad van kortziendheid zjjn deze op te
heffen.
Na enkele jaren reeds zouden de ouders,
die afkeerig zjjn van co-educatie of die
voor hui dochters geen H. B. S. onder
wijs verlangen, maar haar wel een meer
dere ontwikkeling willen bijbrengen dan
de lagere school geven kan, op weder
instelling van een meisjesschool aan
dringen. 't Zou er mede gaan als met
do Bewaarschool. Hoe kort is 't geleden
dat deze nuttige inlichting werd opge
heven en nu reeds worden pogingen
gedaan Goes weer zoo'n school te geven.
Twee en dertig honderd gulden zou
bespaard worden, becijferen de bestrijders
der meisjesschool, als we het gebouw op
de Beestenmarkt slottn.
De optimistische rekenaars vergeten
evenwel een paar kleinigheden. Ze ver
zuimen van die f 3200 af te trekken
f900 dat aan wachtgeld uitgekeerd zou
moeten worden, f5000 f6000 voorde
dan noodzakalpke verbouwing van school
A; minstens 2 X f800 f1600 voor
meerdere onderwijskrachten, het rente
verlies van het gabouw en de verminde
ring van het aantal vrouwelijks leerlingen
d. i. vermindering van schoolgeld. Want
niet alle ouders in en buiten Goes, die
nu hun dochters naar de meisjesschool
zenden, zullen geneigd zjjn de meisjes
naar een gemengde school te zenden of
genoegen nemen met het daar te geven
onderricht.
Die bezuiniging, waarmede de oppo
santen de belastingbetalers getracht heb
ben te lokken, wordt dus wêl iets lager.
Dan hadden de militante {111 nog een
kosteljjk argumenter zjjn zoo weinig
leerlingen.
Eigenljjk is 't te dwaas hierover iets
to zeggen. Is 't niet al te gek om, wan
neer op zeker tjjdstip het getal leerlin
gen eener school afgenomen is, die onder
wijsinrichting onmiddelljjk op te heffen,
't Zou een reden künnen zjjn als de ver
mindering te wjjten was aan onvoldoend
onderricht en dus voortsproot uit onte
vredenheid der ouders. Doch dat is
volstrekt niet het geval. Integendeel
ouders en oud-leerlingen prjjzen enthou
siast het uitnemend onderwjjs. En alsof
het Lot heeft willen aantoonen, dat
de voorstanders der opheffing mistasten,
Kien we voor het komende leerjaar reeds no
dat een vermeerdering van 12 leerlingen
(alleen uit Goes) zeker is. Hierdoor wordt
het aantal leerlingen 50.
Nog een motief was aangevoerdde
meisjesschool was een »deftige" Bchool,
alleen voor kinderen der gegoeden. Dit
argument bewjjflt alleen dat de man, die
't uitvond niet op de hoogte is van het
onderwerp dat hij behandelde. De heffing
van schoolgeld van leerlingen der meisjes
school is nl. sterk progressief, zoodat er
kinderen zjjn, die voor hetzelfde onderwjjs,
bjjna het tienvoudige betalen van an
deren (J) en zelfs knnnen leerlingen ook
geheel kosteloos tot deze school worden
toegelaten.
De resultaten, die het onderwjjs aan
de meisjesschool gegeven heeft, moeten
ook door de tegenstanders der school als
uitstekend erkend worden. De gemeente
raad, die morgenavond over het lot der
school heeft te beslissen, zal zich een
vroeden, d. i. wjjzen raad toonen, wanneer
Het minimum schoolgeld is f 10,
het maximum f 90.
het afwpzend beschikt op hat requesi
der 1X1 en zich veroenigt met het verzoek
schrift, dat om behoud der sthool vraagt.
Gaarne zouden we zieD, dat de raad
nog een stap verder ging en bepaalde,
dat de onderwjjzeressen aan deze school,
die in het bezit zjjn van een akte middel
baar onderwjjs,een hooger salaris genieten
dan haar collega's zonder zoo'n diploma.
Billjjk zou 't zeker zjjn en het peil van het
onderwjjs zou er nog meer door verhoogd
worden.
Hier volgt ten slotte nog het request
aan den raad ingezonden verzoekende om
de sehool te behouden. Teekenend is 't
wel dat onder do onderteokenaars drie
hoofden van scholen zjjn. Dezen toch
zfker zullen de kwestie juist en ter zake
kundig vermogen te beoordeelen.
Aan den Raad der Gemeente
Goes.
Ondergeteekonden, allen ingezetenen
van Goes, en warm belangstellenden in
haren bloei, hebben met groot leedwezen
kennis genomen van sommiger streven
om de meisjesschool binnen deze gemeente
opteheffen. Moge al tpdelpk het getal
dor leerlingen wat minder zjjn, een ver-
schpnsel dat zich meermalen en aan
meerdere inrichtingen van onderwjjs
voordoet, zjj wijzen u op het tpdperk
dat betrekkelpk nog kort geleden is, toen
niet minder dan 50 60 leerlingen die
school bezochten. Op lofwaardige wjjze
heeft Goes steeds aan de spits gestaan
waar het op de ontwikkeling van het
jonge geslacht aankwam, zjj herinneren
u aan het tpdperk toen de H. B. S. nog
eene gemeente-inrichting was, wjjzen u
op de ambachtsschool, dt avondscholen
etc., en zoude het nu niet onbillpk zjjn,
waar voor de jongtns zoo op alle ma
nieren gezorgd is, dat men de eenige
inrichting, waar aan de meisjes tot voort
gezet onderwjjs gelegenheid gegeven
wordt, die op te heffen, of door ver
laging van het peil dit onderwjjs te
verminken. Wjj twjjfelen niet of uw col
legia zal met ondergeteekenden overtuigd
zjjn dat in den steeds feller gestreden
wordenden strjjd om het bestaan ook
voor de vrouw onmisbaar is goed onder
wjjs en degeJjjke opleiding, om haar later
in staat te stellen goed gewapend en
toegerust met kennis zich een werkkring
in de maatschappjj te veroveren.
Niet iedereen wenscht voor zjjn doeh-
ters het onderwjjs aan de H. B. 8. voor
jongens, en het aantal ernstige paeda-
gogpn,die het middelbaar onderwps.zooals
dat op de jongensscholen gegeven wordt,
voor meisjes ten eenenmale ongeschikt
achten tenzjj deze het voornemen hebben
later het Hooger Onderwijs te volgen,
is niet gering. Ondergeteekenden u wp-
zend op de goede resultaten, die deze
school heeft opgeleverd, zjjn overtuigd
dat zjj in een werkeljjke behoefte voor
ziet en zouden eene opheffing daarvan
ten zeerste betreuren, niet het minst
voor dat gedeelte der burgerjj wien het
om finantieele reden niet mogelpk is
hunne kinderen elders van voortgezet en
beter onderwjjs te laten genieten.
Eerbiedig verzoeken zjj u dus om aan
het verzoek tot opheffing der Meisjes
school geen gevolg te geven en bevelen
deze inrichting in uwe goede zorgen aan
om haar door reorganisatie en zoo noodig
verhooging van het peil van het onderwjjs
nog beter aan hare bestemming te doen
beantwoorden.
't Welk doende enz.
Buitenland.
De gemeenteraadsverkiezingen
in Frankrijk.
De telegrammen in het vorig nummer
van ons blad meldden het reeds: de
gemeenteraadsverkiezingen in Frankrjjk
zjjn afgeloopen zonder incidenten van
beteekenis. Hier en daar een onbeduidend
vechtpartjjtje behoort er nu eenmaal bjj.
Vooral in Parjjs is het bjj zonder kalm
toegegaan.
De resultaten der verkiezingen zjjn
niet groot, talrjjke herstemmingen moe
ten plaats hebben, maar dit is reeds
met vrjj groote zekerheid te voorspellen,
dat in de belangijjkste plaatsen ge n
groote veranderingen zullen komen in
de samenstelling der gemeenteraden.
Juffrouw Laloü, de eenige vrouwelijke
candidaat in de geheele republiek, heeft
ongeveer 900 stemmen op zich vereenigd.
Trouwens al had zjj haar tegen-candi-
daat geslagen, dan had zjj nog niet in
den Raad gekomen, daar de Fransche wet,
zooals wo reeds in ons vorig nummer
mededeelden,voor degemeenteraden alleen
verkiesbaar verklaart perBonen, die zelf
het kiesrecht hebben en daar in Frankrjjk
het vrouwenkiesrecht nog niet is inge
voerd, kan dus ook geen vrouw gemeen
teraadslid worden.
Hot feit echter, dat te Parjjs juffrouw
Laloë ongeveer 900 stemmen behaalde,
is een aardige betooging vóór het beginsel
om vrouwen medezeggingschap te geven
in de regeeringscolleges.
Merkwaardig is het intusschen dat
Frankrpk in dit opzicht zoo achterlpk
is. De politieke invloed der vrouw is
daar kleiner dan zelfs in Finland, dat
toch onder toezicht van Rusland zich niet
geheel vrjj kan ontwikkelen.
De
Reactions aire invloed
van Rusland doet zich in Finland telkens
gevoelen en legt daar de volksvertegen
woordiging aan bandtn.
Wel heeft Finland een grondwet, die
door den Czaar is bezworen, doch telkens
grjjpt de Czaar onuer den drang van
reactionnaire raadgevers in in Finlands
binnenlandiche politiek.
De methode, die de regiering in Rus
land volgt, wil men ook toepassen in
Finland, en natuurljjk tot schade van
dit rjjk.
Het peil der ambtenaren in Rusland
pl«it reeds tegen de rogeering. Telkens
en telkens bljjkt dat de hoogstgeplaatste
ambtenaren zich niet ontzien de schatkist
te bestelen. Nu pas zjjn weder nieuwe
schandalen aan het licht gekomen men
heeft n.l. nieuwe knoeierpen ontdekt, die
hebben plaats gehad bjj de levering aan
het leger gedurende den Russisch-Japan-
schen oorlog.
Heeft Rusland zjjn schandalen, Duitsch-
land doet er niet voor onder.
Daar is weder de
Onverkwikkelijke geschiedenis
in verband met de Hardeu-zaak
opgerakeld.
Men herinnert zich de sensatie-wek
kende onthullingen in verband met het
leven van eenige hoog geplaatste personen
uit de omgeving van den keizer.
Bjj een nieuw proces zjjn weder nieuwe
bjjzonderheden aan het licht gekomen,
waardoor duideljjk bljjkt, dat Eulonburg
zich werkeljjk heeft schuldig gemaakt
aan ernstige vergrppen tegen de zeden.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
De regeling der visscherpen gaat voort.
Nadat een amendement van de heeren
Borgesiusv. Asch v. Wjjck en v. d.
Bergh op art. 14 verworpen was, be
gonnen de algemeens beschouwingen over
het hoofdstuk Binnonvisicherp, die van
zeer weinig beteekenis bleken.
De heeren Schaper en Lieftinck hebben
doen uitkomen dat zjj kwaljjk vóór de wet
zouden kunnen stemmen als do scherpe
kanten er niet werden afgeslagen. Eerst
genoemde kwam daarbp voor den dag
met een ietwat verrassende betuiging
van afkeer van dergelijke staatsbemoeiing,
in *t algemeen, als men hier nu wilde
ondernemen en als men bp de Loterpwet
had begaan.
De Minister bleek reeds bjj voorbaat
niet onvermurwbaar voor de hengelaars.
Hp bekende ronduit dat hjjzelf, als Kamer
lid, in de afdeelingen had behoord tot
dogenen, die niets wilde weten van be
lemmering van de hengelarp. Maar op
zjjn departement was hp tot beter inzicht
gekomen. Intransigent wal hp echter
niet maar men moest het niet willen
goedpraten dat vele hengelaars, goljjk
Z. E. had gemerkt, eenvoudig doen alsof
het hengelen overal vrjj is, in weerwil
van wat ook nu reeds in de wet staat.
Koloniën.
Generaal van DaalenBlijkens een
bjj het departement van koloniën van den
gouverneur-generaal van Nederl.-Indië
ontvangen telegram is de generaal-majoor
G. T. E. van Daalen overeenkomstig zjjn
verzoek, door den landvoogd onthoven
van zjjne fnnctiën van civiel en militair
gouverneur van Atjeb en onderhoorig-
heden en ter beschikking gesteld van
den legercommandant.
Tot civiel- en militair gouverneur van
Atjeh en onderhoorigbeden is door den
gouverneur-generaal benoemd de luite
nant-kolonel H. N. A. Swart, civiel- en
militair gouverneur van Celebes en onder-
hoorigheden en tot gouverneur van laatst
gemeld gewest de resident van Amboina
A. J. baron Quarles de Quarles.
Orkaan Amboina. Een ander telegram
meldt dat in den nacht van 5 op 6 April
j.l, de Babar en de Zuid-Tinimbeneilanden
(residentie Amboina) door een orkaan
zwaar geteisterd zjjn.
Woningen en aanplantingen werden
vernield en alleen op Babar zjjn 41
menschen gedood. De resident, is der
waarts vertrokken om te voorzien in den
woning- en voedingsnood.
School en Kerk.
Acte-Examens L, O.
Maandag werden geëxamineerd 7 vrou-
weljjke candidaten en 1 manneljjke. Ge
slaagd zjjn de dames G. C. Bakker te
Ierseke, A. W. Schuiling en H. W. van
Malland te Zierikzee, H. Mooy te We-
meldinge, A. van Paassen te Goes, H. L.
Mejjers te Nisse en den heer K. W.
Boelen te St. Maartensdpk.
De examens zjjn hier afgeleopen. In
het geheel werden geëxamineerd 48 man-
neljjke en 34 vrouweljjke candidaten,
waarvan er 38 en 27 zjjn geslaagd.
Examen vrije- en ordeoefeningen der
gymnastiek
Middelburg, 5 Mei. Geëxamineerd 4
vrouwel. candidaten. Geslaagd de damas
G. C. Bakker, Ierseke H. Mooy, Wemel-
dinge; A. van Paasien Goes en H.L.
Meyers, Nisse. De examens zjjn afge
loopen, geëxamineerd werden 4 mannel.
en 10 vrouwel. candidaten, geslaagd
3 en 10.
Examen nuttige handwerken.
Middelburg, 5 Mei. Geëxamineerd 4
candidaten. Geslaagd de damesG. C.
Bakker, Ierseke; H. Mocy, Wemeldinge
A. van Paassen, Goesen H. L. Meyers,
Nisse. Deze examens zjjn afgeloopen,
geëxamineerd werden 5 candidaten, die
allen slaagden.
Door de Synode der Ned. Herv.
kerk is bevestigd het vonnis van het
Provinciaal Kerkbestuur van Zuid-Hol
land waarbjj ds. H. M. A. van der Valk,
predikant te Oud-Beierland, uit zjjn ambt
is ontzet. (Hbld.J
Beroepen bjj de Geref. Kerk te
Middelburg ds. J. H. Donner te Breda.
Landbouw,Veeteelten Visscherij.
Maatsch. tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland.
Grondbewerkmgs-proefveld.
Proefveld op middelmatig zwaren klei
grond. Proefnemer de heer P. Vogelaar
te Anna-Jacobo-polder. Doelden invloed
na te gaan van een grondbewerking op
verschillende diepte.
Deze proef is genomen op verzoek
van de afdeeling Tholea van de Zeeuwiche
Landbouwmaatschappp, die meende, dat
men tegenwoordig wel wat te veel uit
sluitend door de bemesting de opbrengst
der gewassen tracht te verhoogen en dat
men daarbp te veel vergeet, dat ook een
goede en diepe grondbewerking den plan
tengroei zeer bevordert.
Het proefveld, groot ruim 1 hectare,
werd ie 3 perceelen, van ieder 35 aren
groot, verdeeld.
Na het oogsten van de voorvrueht,
suikerbieten, werd* 1 perceel niet dieper
geploegd dan 15 cM. Perceel 2 werd 25
cM diep geploegd en perceel 3 werd
eveneens 25 cM diep geploegd, terwjjl
de ondergrond nog met den ondergronds-
ploeg goed werd losgemaakt.
Het gebeele proefveld werd bemest mot
750 KG ammeniaksuperphosphaat (7 X
9) en bepoot met Eigenheimers.
Half Mei stond het gewas goed boven
en de stand was verder op het geheele
proefveld doorloopond goed.
Op perceel 1 (minst diepe grondbe
werking) was de loofontwikkeling steeds
de grootste.
Het weer was, gelijk overal in de pro
vincie, koud, dikwjjls regen, doch niet
te veel. Vergeleken bjj vorige jaren, leed
de loofvorming door gebrek aan zonne
warmte enblpkbaar ook de knolvorming.
De krul- of kroesziekte heeft slecht en
kele planten aangetast. De aardappelziek
te is laat ingetreden, toen de aardappels
zoo goed als rjjp waren.
Dt smaak der aardappels was uitste
kend.
Uit het verslag bljjkt, dat de opbrengst
van het geheele proefveld zeer goed is
geweest en grooter werd naarmate de
grond dieper bewerkt was. Het doel der
proefneming is dus uitstekend bereikt.
Een diepe grondbewerking en ook het
losmaken van den ondergrond, hebben
goede resultaten gegeven.
De proefnemer scbrjjft»Omdat deze
proefneming iets nieuws was, stelden de
de landbouwers er veel belang in en wat
meer zegt, nu deze proef zoo goed ge
slaagd mag heoten, iB een enkele reeds
dit najaar begonnen met dieper bewerking,
dan tot nu toe gebruikeljjk was. Het
verdient overweging dergeljjke proeven
meer te nemen, zoowel op gronden van
andere samenstelling, als voor den ver
bouw van andere landbouwgewassen".
Proi fveld op goeden kleigrond. Proef
nemer de heer Abr. Boone te Kruiningen.
Doeleen voortzetting van de in 1906
genomen bemestingsproef, thans op aard
appelen. Verbouwd werden, Zeeuwsche
blauw-bonten.
Het proefveld, groot 29.44 aren, werd
verdeeld in 5 perceelen ieder 5.56 aren
groot.
Perceel 1 werd bemest met 750 K.G.
Buperpbosphaat en 460 KG. Chili-Balpeter
per hectare.
Perceel 2 ontving een geljjke bemesting
als perceel 1 en 400 KG. patentkali per
hectare.
Perceel 3 werd bemest met 500 K.G.
superpho8phaat, 300 K.G. ammoniak-
superphoBphaat en 200 K.G. Chili-salpeter
per hectare.
Perceel 4 werd bemest als perceel 3
en ontving bovendien 400 K.G. patent
kali per hectare.
Perceel 5 bleef onhemest.
De bedoeling met deze proef was om
na te gaan, evenals in 1906 op suiker
bieten, of het aan te bevelen is om de
stikstof-bemesting op aardappelen niet
alleen te geven in den vorm van Chili-
salpeter, doch gedeeltelik ook als ammo
niak en of een kali-bemesting op dezen
grond rendeert.
Do aardappelen groeiden goed op en
werden wel in het loof, doch niet in de
knollen door de ziekte aangetast.
De smaak van de aardappels was goed
en zieke knollen kwamen weinig voor.
Uit het oogstresultaat big kt reeds dade
lijk, dat de bemesting met stikstof en
phosphorzuur goed gewerkt heeft. Door
een godoelte van de Chili-salpeter door
ammoniak te vervangen, is de opbrengst
iels verminderd.Deze vervanging verdient
daarom, volgens deze proefneming, geen
aanbeveling. De bemesting met patent
kali heeft niets uitgewerkt, wat, zooals
reeds in het verslag over 1906 werd
medegedeeld, overeenstemt met het resul
taat van 't scheikundig grondonderzoek.
Omtrent het gehalte fder aardappelen
op de verschillende pereeelen kan weinig
gezegd worden, aangezien, volgenB mede-
deeling van den Directeur van het Rijks-
landbouwproefstation, de monsters te
klein waren en daardoor de bepaling
van bet soortgeljjk gowicht niet met die
nauwkeurigheid was uit te voeren als
wel wenscheljjk ware.
(Wordt vervolgd).
Ingezonden Stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
De opname van de in deze rubriek voor
komende artikelen bewijst geenszins dat de
redactie er mede instemt).
Nederlendsohe Mcisjesbond*
In verband met een openbare samen
komst, die D. V. Donderdag 7 Mei in
het lokaal vSamuel" gehouden zal worden,
zullen de belangen en de werkzaamheden
van den Nederlandschen Meisjesbond
onder uwe aandacht gebracht worden.
Het is een werk voor vrouwen en meisjes,
die belang stellen in den arbeid van Gods
Koninkrijk. De behartiging der geestelijke
belangen staat op den voorgrond, terwjjl
de stoffeljjko en maatschappeljjke, voor
zoover zjj het vrouwenleven raken, niet
vergeten of voorbjjgezien worden.
Een zjjtak van den Ned. Meisjesbond
is de vereeniging »Zusterhnlp", waardoor
»zusters" in den ruimsten zin des woords
op velerlei wjjze gesteund en geholpen
worden. Een Zusterhulp-Collectante is
als zoodanig sedert kort in Goes werk
zaam. Ook werden enkele hulp- en rust-
behoevende meisjes uit Goes reeds voort
geholpen.
In de te houien samenkomst, waar
het doel en streven van den Ned. Meis
jesbond nader uiteengezet zal worden,
hopen als spreeksters op te treden mej.
H. W. Spiering te Tiel, Presidente en
mej. H. Loeff te Dordrecht, Secretaresse
van het Hoofdbestuur N. M. B.
De toegang tot deze vergadering is
vrjj en staat open voor alle vrouwen en
meisjes (boven 16 jaar) onverschillig tot
welk kerkgenootschap zjj behooren.
Rechtzaken.
Tegen A. P., schipper te Ierseke,
die Vrjjdag voor de rechtbank te Mid
delburg als getuige werd gehoord in een
zaak in hooger beroep, is wegens verden
king van meineed rechtsingang met bevel
van instructie verleend.
De Hooge Raad verwierp het
cassatieberoep van J. L. vrachtrjjder te
Wemeldinge, door de rechtbank te Middel
burg en het Hof in Den Haag veroordeeld
tot 14 dagen gevangenisstraf wegens
wederspannigheid tegen twee veldwach
ters.