N\ 47 1908
Zaterdag 18 April.
95s,e jaargang.
Tusschen Kerk en Pastorie,
GOESCHE
De uitgave dezer Oonranfc geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjl per kwartaal, in Goes 0,76, buiten Goes, franco, SP25<
Afzonderlijke nommeri 5 cent.
Inzending van advartentiën vier 2 uren op dan dag dar
uitgave*
COURANT.
De priji der gewone advortentifia n Tan 1 <5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 ot.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „G-oesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Het eerstvolgend nummer van
dit blad verschijnt Woensdag
avond a. s.
P A S C H E N"~
Paschen het feest d8r opstanding,
der herleving van de natuur, der eerste
lentevreugde. Het grastapijt krijgt fris-
scher groene tint, de kaBtanje-knoppen
zwellen en breken uit, de wilgen sieren
zich met nieuwje katjes, in het lage
hout «pikkelt het teere groen. Onweer
staanbaar in zjjn schjjnbare zwakte perst
het overal uit, door alles heen. Hoe ook
door des winters drukking platgeslagen
en verhard, kan de bodem niet verhin
deren dat de getuigen voor zjjn vrucht
baarheid de ruimte en het licht zoeken,
om mede te werken aan de samenstel
ling van de lentetooi der aarde.
Omhoog zijn het nog maar de groe
nende klenrschakeeringen, die de geboorte
aankondigen van hetgeen binnen korten
tjjd een weelderige overvloed vaD loof
en bloesem worden zal en de zachtheid
der tinten geeft een voorproef van het
geen in toenemende mate genoten zal
woideo door ieder, wiens ziel gevoelig
il voor de indrukken van natuurschoon.
De kleine en groote gevederde zwer
vers, voor wie in het barre jaargetijde
de schrale gastvrijheid der velden ontoe
reikend was om er het leven bjj te be
houden, hebben hun voorhoede reeds
uitgezonden en keeren in grooten getale
naar ons land terng.
Hetgeen een doodslaap geleek, doch
slechts een sluimering was om nieuwe
krachten te verzamelen, is een herboren
leven geworden, een kloeke werkzaam
heid.
't Is natunrljjk dat het lentefeest een
plaats heeft in het jaarleven van alle
volken, dat het wortelt in de oudBte en
heidensche tjjd en, dat het gevonden
wordt bjj stammen met de meest uiteen-
loopende zeden en gebruiken. Altijd en
overal is de grondtoon geljjk: vernieu
wing, herleving, opstandingaltjjd en
overal een terugblik naar een tjjdperk
van stilte, droefgeestigheid, beklemming
een verademing dat het alweer doorleefd
is, dat betere dagen zijn aangebroken,
een bigden toekomst begint.
Uit dien grondtoon ontwikkelen zieh
de meeBt onderscheiden melodieën, aan
die gedachten knoopen zich andere vast,
verbinden zich voorstellingen uit het
nationaal, het godsdienstig, het maatschap
pelijk leven.
Paschen biedt ruimte aan allen, in
welke klanken zjj willen jubelen, het opent
wjjd de feestzaal, het Iaat aan ieder vrij
heid feest te vieren naar den aard van
hun gevoelens en behoeften.
Buitenland.
Onwettige dwang.
In Beieren heeft zich een staaltje
voorgedaan van dwang op een volks-
dcoe
MITE KREMNITZ.
Voor de Qoesche Courant uit het Duitsch
vertaald.
De kerk stond op een heuvel, vanwaar
men een mooi uitzicht op de omgeving
had. Het kleine godshuis leek oneindig
roerend van groote, gemetselde steenen
opgebouwd, had het nog het uiterljjk van
oude tjjden, de klokketoren stond er naast,
hjj was van hout en later bjj de kerk
Ze vonden de deur gesloten.
•Toe, Anna, haal den sleutel eens bij
den koster", zei de predikant. »Ik laat
ondertusschen juffrouw Hartman de gra
ven zien".
Hjj ging rond de kerk, die nu tusschen
hen en het dorp lagvoor hen strekte
de welige, groene vlakte zich uit in den
zonneschijn. De meeste graven waren
boomloos, de wind was hier te sterk
alleen dicht bjj het godshuis lag een door
verscheidene treurwilgen overschaduwde
plaats. Klaus leunde tegen den kerkmuur
en zei»Hier rusten mijn ouderB". Een
zacht »Ach 1" ontvlood Johanna's lippen.
Zjj trad naderbjj en las de inschriften
der beide grafsteenen
KlauB JensenJohaDna Jensen.
De jonge predikant stond nog altjjd
ruBtig tegen den kerkmuur geleund, maar
vertegenwoordiger uitgeoefend, dat te
merkwaardig is om onzen lezers niet
mede te deelen.
Tot lid van den Beierschen Landdag
is gekozen een roomsch geesteljjke en
deze geeft herhaaldeljjk bljjk van vrij
zinnige begrippen ten opzichte van
verschillende staatkundige kwesties.
Toch bijjft deze geestelijke, pastoor
Grandinger, een goed geloovige, zoodat
zijn kerkeljjke meerderen hem niets
kunnen verwjjten.
De aartsbisschop van Bamberg, dr. von
Abert, zag echter met leede oogen de
vrijzinnigheid van zjjn ondergeschikte
en toen deze zich wilde aansluiten
bjj de liberale fractie in den Landdag
werd hem dit verboden. Ook het houden
van voordrachten in liberale vergaderin
gen werd hem door den aartsbisschop
verboden, maar het gekste is, dat hem
werd aangezegd, in de schoolkwestie geen
gemeene zaak met de liberalen te maken.
Hoe nu Heeft een volksvertegenwoor
diger als hjj toevallig geeBteljjke is, ook
ia het parlement te gehoorzamen aan de
kerkeljjke overheid
Het optreden van den aartsbisschop
heeft dan ook zeer de aandacht getrokken.
Een der Duitsche vrjjzinnige bladen
schrjjft in verband met deze kwestie
>Bis»chop von Abert toont zich bij deze
verbodsbepalingen een zeer slecht ken
ner van de Beiersche grondwet. Want
het schjjnt wel dat niet meer de heer
Grandinger als afgevaardigde in den
Landdag zit, maar de aartsbisschop van
Bamberg zelf. Het parlement is een staats
orgaan, en met kanonnieke gehoorzaam
heid heeft men in de zittingzaal der
Kamer niets te doen. Pastoor Grandinger
is in alles wat de kerk en het geloof betreft
tan zjjn kerkeljjke meerderen gehoor
zaamheid schuldigde afgevaardigde
Grandinger is echter bjj de uitoefening
van zjjn mandaat onafhankelijk en slechts
rekenschap verschuldigd aan zjjn kiezers.
De bisschop, die zich verstout een afge
vaardigde bevelen te geven, ovarschrjjdt
zjjn bevoegdheden en schendt de wetten
van den Staat".
De toestand is nu eenmaal niet anders,
dan dat een generaal zich vermeten zon
aan een kapitein, die lid van het parlement
is, bevelen te geven, hoe hjj moet spieken
en stemmen. En wjj zouden wel eens wil
len zien schrjjft het Alq. Hbld. wat de
katholieke pers gezegd zou hebbeu, wan
neer indertjjd een liberaal generaal, als
meerdere optredend, don kapitein Van
Vljjmen aanwjjzingen of bevelen gegeven
zou hebben, hoe hjj spreken en stemmen
moest als lid der Tweede Kamer.
Terwjjl in Beieren een der|hooge gees
telijken aldus zijn bevoegdheid te buiten
gaat, beeft de Paus getoond zich te willen
houden buiten aangelegenheden, die de
binnenlandsche staatkunde van Dmtscb-
land raken. Dit bleek bjj het bezoek van
den Duitschen rjjkskanselier
Von Bülow op het Vatic a an.
Deze vertoefde enkele dagen in Rome
en maakte van deze gelegenheid gebruik
een onderhoud met den Paus te hebben.
Von Bülow werd aan het Vaticaan
toch haddjn zjjn oogen niet de hare, de
gouden, half verweerde letters gelezen
en nu keek hjj haar aan de frissche,
jeudige gestalte, die bjj den naam Jo
hanna, die ook de hare was, een kleine
ontroering verraden had.
•Zóo jong hebt n dus uw moeder
verloren zeide zjj en da tranen kwamen
haar in de oogen toen zjj zich naar hem
toekeerde.
•Ik was drie jaar oud", antwoordde
hij op denzelfden rustigen, hopeloozen
toon, die haar vandaag bjj zjjn eerste
begroeting reeds verschrikt had, »en zes,
toen mjjn vader stierf".
»Arme man 1" zei zij ontroerd.
»U hebt ook vroeg uw moeder ver
loren
•Ik was toch al vjjftien".
»Zjj zal wel aan dezelfde ziekte ge
storven zjjn, die mg mjjn ouders ontnam,
zjj was immers ook uit ons land
Verrast keek zjj hem aan. »Mjjn moe
der stierf aan zenuwkoortsen", antwoord
de zjj.
•Zoo was alles wat hjj antwoordde.
Zjj bukte zich over de graven en plukte
oen kleine, geelbloeiend onkruidplantje
uit bet klimop. Hjj zag haar aan en zjj
voelde het als een heiligen band tus
schen hem, dat zij aan het graf van zjjn
ouders wieden mocht.
De schrik en de angst verlieten haar
in het zwijgen, dat nu ingetreden was
en de machtige geluksstomming overtrof
alles, verheven door de heilige plaats.
Hjj zei nog altjjd niets, omdat hg zoo
veel te zeggen had en verwonderdo zich
slechts, dat Anna nog niet terugkwam,
plechtig ontvangen en hield een lang
durige samemspreking met het hoofd
der roomsch-katholieke kerk.
Het gesprek kon zonder tolk gevoerd
worden, daar Von Bülow uitsteker d
Italiaan8eh spreekt.
O. a. werd aangeroerd de houding van
het Centrum, de Du:isch r.-k. partg, die
vroeger jaren lang rogeeringspartjj was,
doch nu in de oppositie is.
Het bleek, dat de pans volkomen een
stemmig was met de meening van Von
Btiiow, dat de verhouding tusschen re
geering en Centrnm een binnenlandsche
aangelegenheid is van het Duitsche Rjjk,
waarmede de paus zich niet wil bemoeien.
Dit klinkt nu heel mooi, maar in
Duitscbland brengen sommigen dit be
zoek in verband mot de mogeljjkheid,
dat binnen niet te langen tjjd het Cen
trnm zich weer aan de zjjde der regee
ring zal scharen en deze zon dan natuur
lijk haar tegenwoordige meerderheid,
bestaande uit conservatieven en liberalen,
direct verloochenen.
Een gevecht in Marokko. In de om
streken van Talzara, nabjj de Alge-
rijnschHarokkaansche grens heeft gis
teren een hevig gevecht gewoed tusschen
aanhangers van Moelai Hafid en de
Fran8che troepen. Te Ain Sfra werd
gisteren een groot deel van den dag het
gedonder van het geschut vernomen.
Een nederlaag van president Roosevelt.
In zjjn laatBte boodschap aan de volks
vertegenwoordiging heeft president Roo
sevelt betoogd, dat krachtige aanbouw
van nieuwe oorlogsbodems noodzakeljjk
is. NVenscheljjk achtte hg 4 nieuwe slag
schepen per jaar.
Het Huis van Afgevaardigden heeft
echter, ondanks de speciale boodschap
van Roosevelt aan het Congres, het vloot-
programma, volgen* hetwelk vier nieuwe
slagschepen zouden worden aangebouwd,
met 192 tegen 79 stemmen verworpen.
Een tnsschenvoorstel, om tot den aan
bouw van drie slagschepen te besluiten,
werd met 200 tegen 60 stemmen ver
worpen. Het programma, waarbjj den
bouw van twee dergeljjke schepen werd
voorgesteld, is aangenomen en het schjjnt,
dat ook de SeDaat in dien geest zal be
sluiten. Minder aangenaam voor Roose
velt
Kunst en Wetenschap.
Weet gï! wat een roman is?
Een Engelsch rechter heeft er een
definitie van gegeven, waarin duideljjk
de es8entieele trekken van het Britsche
karakter op den voorgrond treden, hot
sentimenteele en de praetische geest.
Het was in den loop van een onlangs
gevoerd proces tusschen twee uitgevers,
dat bovenstaande vraag gesteld werd.
De rechter gaf de volgende definitie.
•De roman is een boek, dat minstens
150 duizend woorden moet bevatten en
waarin gesproken wordt van de liefde."
Wat zal Paul Bonrgot daarop aan te
merken b ebben
ofschoon hjj bang was voor haar komst.
Maar Anna zat voor op de kerkstoep en
speelde gedachteloos met den grooten
sleutel.
Men kan van hier de zee zien", be
gon hg eindelgk; ik hond zoo van dat
uitzicht met die lichte strepen op den
achtergrond. Het moest ons menschen
allen een symbool wezen aan de
andere zjjde der aarde de lichte eeuwig
heid I"
•Maar de aarde is toch ook schoon!"
antwoordde zjj, gelukkig lachend.
Bjj zag haar aan en een oogenblik
trilden zjjn lippen en verduisterde zjjn
blik. Maar snel begon hg weer over de
beteekenis van de zee, die hg aan den
horizont meende te zien. Zjj bleef de oogen
op hem gericht houden, daarop, zonder
verder bezinnen, greep zjj zachtjes zjjn
hand vast en zei: >Wat is u sinds eer
gisteren overkomen Waarom bent u
zoo veranderd
•Ik dank u voor nw deelneming" ant
woordde bij, »maar we zullen nu de kerk
gaan bezien".
Daarop ging hg eenige passen verder.
Zjj bleef staan en twee tranen rolden
baar over de wangen. En toch wilde zjj
zich beheerschen, zjj had hem niets te
verwjjten, het was alles haar eigen ver
beelding geweest, nooit had hg tegen
baar een woord van liefde gesproken,
baar eigen gevoel had haar misleid. Hg
stond besluiteloos een paar schreden
van haar verwgderdzjj zag hem niet
eens meer, zij zag slechts de groene bl&ren
van den treurwilg vlak voor haar en
voelde, dot zg haar tranen moest weg-
Nederlanders in het buitenland.
Het Amsterdamscbe concertgebouw
orkest, het ToonkunBt-kooren een knapen
koor, benevens de noodige Nederlandsche
solisten, o. w. Messchaert hebben te
Brussel en te Parjjs een uitvoering van
Bach's Mattb&us-Passion gegeven.
In beide steden was de uitvoering een
geweldig succes. Te Parjjs werd ze bij
gewoond door een publiek van bjjna 5000
menschen, die ademloos toeluisterden.
En de bladen zjjn verrukt over wat de
Nederlanders gepraesteerd hebbenèn
orkest, èn koor, èn solisten worden uit
bundig geprezen.
Gisteravond zjjn de Amsterdammers
met een extra-trein in hun vaderstad
teruggekeerd en door vele belangstellen
den met gejuich ontvangen. Willem
Mengelberg, de leider van het geheel,
werd onder gejubel op het perron rond
gedragen.
Rechtzaken.
Gemoedelijk. Een ruim 70-jarig boertje
nit Bennekom had een strikske opgehaald
en was deswege door den veldwachter
bekeurd geworden. Voor het Kantonge
recht te Wageningen hoorde onze vriend
voor deze overtreding der Jachtwet een
boete van f 10 tegen zich eischen. Maar
dat was hem in 't geheel niet naar den zin.
•Tien gulden venr een strikske op m'n
eigen land! Mer da's toch venltevenl!
Hè'k al niet ichaaj genog as de kenjjne
me de knolle opvrilte En dan, ai je
gepak wor op je eige land is 't toch
mer de helft..."
O. M. (lachend)»Ik kon ook 40 gul
den eischen 1"
Bekl.>0, zoo, da' wist ik niet. Mer
't is toch te veul. Zie-de, ik doej geen
diefstal'k hè de jacht ok nie verhuurd.
En ze loope d'r toch maor ever hen..."
Kantonrechter»J)ati kun je ze laten
calangeeren".
Bekl.: »Nou, zoo wjjd wil 'k'tok nie
zuuke. Da's nou wel een bietje arg. Maor
tien gulden veur éón zoo'n strikske, 't is
toch veul te veul
Kantonreohter »Dus je wou wat min
der hebben
Bekl.»Minder Je most me heelemaol
vrjj laten meneer. Zoo'n ouwe man as ik
ben nog te straffen 1"
Kantonrechter >Ja jong, vrjj komen
zal toch niet gaan."
Bekl.»Nou, ziet dan maor's wa-je doei 1
Af.
D'n aapVoor den kantonrechter
te's-Gravenhage verscheen gisteren een
man, een leerplichtwetovertreder voor
het zondaarsleiBenaartje.
>Kan d'r niks an doen, meneer de
kantonrechter, al breek ik 'm z'n ribbe,
d'n Bmairiap, of ik 'm breng, of me vrouw,
of me zwager, of me zuster, waar je d'n
smaerlap brengt loopt ie wegik heb
d'n aap zelf meegebracht m'neer de kan
tonrechter, kent u *t hem vragen".
Dat vond de kantonrechter goed.
Laat 'm maar eens komen deurwaarder.
DeurwaarderHg is weggeloopen,
En de beklaagde met z'n triomfante-
slikken, tot eiken prjjs. Plotseling stond
hg dicht naast haar, ja, hij had met
beide handen haar hand gegrepen. »Ik
kan niet, Johanna, ik kan niet," fluisterde
hg. Op hetzelfde oogenblik hoorden zg
voetstappen.
Johanna ging zitten bjj den treurwilg
en Anna vroeg, wat ze daar zoo lang
deden. Daarna, toen zg de tranen op
Johanna's gezicht zag, legde zjj den arm
om haar heen
•Wjj zjjn alle dag hierdaardoor zjjn
de graven met ons vertrouwd geworden
en jagen ze ons geen vrees meer aan",
zeide zjj.
>Ja, het is beter, als de dooden met
ons voortleven,"meende de jonge dominee.
•Mgn moeder is in Neisse begraven,
waar mgn vader vroeger stond, ik heb
haar graf nooit meer teruggezien," zei
Johanna, »maar met mg voortgeleefd
heeft zjj toch."
>Is dit geen bekoorljjk plekje begon
Anna weer na een poosjezjj scheen op
te fleuren als de strenge oudere zuster
weg was. Do predikant ging eenige schre
den verder naar een heel versch graf:
•Hier heb ik acht dagen geleden een
vrouw van twee-en-twintig jaar ten grave
zien dalen. Zjj had o zoo graag nog
willen leven
•Was zjj gelukkig?" vroeg Johanna,
die hem volgde.
»Heel gelukkig I Zij laat een tweejarig
kind achter, de ziekte kwam eerst na die
geboorte te voorschjjn, vóór haar huwe-
ljjk was zjj sterk en bloeiend".
•De ziekte" daaronder verstond hg
de tering Johanna hoorde deze bekente-
ijjkste blik.
Wat hè 'k ie gezeid. D'n bliksemschen
aap
Aanranding Gisteren stonden voor
de rechtband te Heerenveen terecht de
twee jongelieden K. en v. T. te Wolvega,
wegens aanranding van eene jonge dochter
aldaar. Deze keerde terug van eene ge
heelonthouders vergadering, een der jon
gelingen ging als galant, tegen haar zin,
mede. Op een eenzame plek gekomen
'twas ODgeveer 12 uur 'snachts, kwam
daar deze jongeling te voorschjjn en
op de meest éierljjke wjjze werd toen
het meiBje mishandeld. Den volgenden
dag pochten de onverlaten nog op hnn
daad. Zjj werden toen gevangen genomen
en zjjn nog preventief gevangen. Het
O. M. requireérde tegen elk der jonge
lieden 4 jaar gevangenisstraf.
Meijerijsche Bank. De rechtbank te
's-Hertogenbosch heeft gisteren A. H.
Berkvens, ex-directeur der Mejjerjjiche
Bank, wegens verduistering, tweemaal
gepleegd, tot seven maanden gevangenis
straf veroordeeld onder aftrek der voor-
loopige hechtenis ruim zes maanden, en
met bevel tot zjjn onmiddellijke in vrij
heidstelling.
Vergiftiging. De rechtbank te 's-Gra
venhage deed gisteren uitspraak in de
zaak van P. H., beklaagd van poging tot
moord te Nienwveen gepleegd op zjjne
moeder, zjjne zuster en twee broertjes,
door middel van arsenicum.
De rechtbank veroordeelde den be
klaagde tot tien jaar gevangenisstraf.
De vordering van het O. M. was on
toerekenbaarverklaring en plaatsing van
bekl. in een krankzinnigengesticht voor
een proeftjjd van ten hoogste één jaar.
Uit de Pers.
De Roomschiï pers ovee den
a.-r. broedektw18t.
•Steeds vinniger, hateljjker en vooral
persoonlijker wordt de onderlinge strjjd
tusschen de antl-revolutionnaire en
Christeljjk-historische bladen, Standaard
RotterdammerNederlanderf en verschil
lende provinciale binden".
Aldus De lijddie echter vooralsnog
geen aanleiding vindt, om zich in dezen
strjjd, welke geheel bniten het katholiek
erf omgaat, te mengen. Het blad waar
schuwt echter in niet onduidelijke taal
•Zouden wjj tegen onzen wil erin
gesleept worden, dan is onze houding
van te voren bepaald. In geweten zouden
wjj in dat geval ons verplicht achten
Daar beste krachten loyalen stenn te
verleenen aan het thans zitting nemend
Kabinet en als vjjand te beschouwen
ieder, die, om welke reden ook, het
bestaan van deze regeering in gevaar
zou brengen.
't Laatste nu doet o. i. zeer stellig hg,
die óf het goed recht van opireding dezer
regeering in twjjfel trekt óf wel deze
regeering, in strjjd met hare eigene
verklaringen, zou willen voorstellen
hetzjj als een zaken-Kabinet, hetzjj
als een overgangs-Kabinet, hetwelk, zoo
nis voor de tweede maal en plotseling
zag ze hem met starende oogen aan.
Ja, nu begreep zg allesJa zeker, dat
was die bovenaardsche uitdrukking in
zjjn oogen, zjjn beide ouders waren er
aan gestorven, ook zjjn zusters hadden
die ingevallen borst en die gebogen
houdingzjj zouden er aan Bterven en
hg ook Maar wat beteekende dat
Hg leefde nu toch nog, hjj was er nu
nog en haar eindeloos verlangen naar
hem zou hem in het leven behouden.
Als hg maar de hare wilde worden, iets
anders vreesde zg niet, zeker niet den
dood, die haar, temidden van al die gra
ven, omgaf.
•Hoe is de schoonste bjjbelspreuk
zeide zjj, terwjjl zjj zich tot hem wendde
en hem met stralende oogen aanzag
•Liefde is sterker dan de dood
Hjj knikte zachtjeB»De reine liefde,
die verloochenen kanDaarbjj deed hjj
de kerkdeur open en liet haar voorgaan.
De kleine kerk was van binnen met
lichtblauwe verf beschilderd, alleen bo
ven het altaar licht rose de schilder
scheen gedacht te hebben aan wolken,
door de zon doorschenen. Er was weinig
te bezien, behalve den oud-Romeinschen
doopsteen. Klaus was, terwjjl de meisjes
de sfcjjve relief beelden bezagen, onge
merkt naar het orgel geklommen en
speelde tot haar verrassing eerst eenige
accoorden, daarnaEen vaste burg is
onze God.
Wordt vervolqd)%