N°. 46 1908. Donderdag 16 April. 95sle jaargang. FEUILLR'l OW Tusschen Kerk en Pastorie, Buitenland. De uitgave lezer Oouraut geichiedt Mtandag-, Woeuidag- eu Vrijdagavond, uitgezonderd op feeitdagen. Prjj» per kwartaal, in Goes f 0,7a, buiten Goes, franco, /fits. Afzonderlijke nonnen S oent. Iiu.nding ven sdvnPtentiCn «it r uren op don dag dop uitgaan. De prjj» der gewone advertentifin ii van '5 regeli 50 cent, eiken regel meer 10 et. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj9 slecht» tweemaal berekend. Geboorte-, buwelpki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels i 1,berekend. Bewijsnummer» 5 cent. Telefoonnummer 22. Directeur A.jJF. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „GoescUe Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans. GOESCHE COURANT. Onze Troonsopvolging. Eenige maanden geleden hebben we uiteen gezet hoe in ons land de troons opvolging geregeld is, in geval koningin WilheJmina kinderloos komt te overljjden. Heel verbljjdend is die regeling niet en er zal op dit oogenblik in ons land nog wel niemand zjjn, wiens hart geestdriftig klopt, ais hjj den naam boort van Neer- lands vermoedelijken toekomstigen koning die thans nog den naam draagt van Hendrik XXXII von Reuss Koeslritz. Men ii in regeeringskringen huiverig over dit onderwerp te spreken en volgt hierin liever de vermaarde struisvogel- tatiek, Toch wordt met elk jaar de kans dat een zoon of dochter van koningin Wilhelmina de* troon der Oranje'» zal kunnen bestjjgen, minder. Niet officiöele personen honden zich dan ook wel bezig met deze moeilijke en kiesche kwestie. De eui-minister S. van Henten ichreef er een Staatkundigen Brief over, het Pransche blad De Temps wijdde er een artikel aan en nu het Utrechtsck Dagblad. Dit blad zegt zeer optimistisch dat de kwestie geen kwestie i». Het verschilt in meening met mr. S. van Houten, die aanbeveelt, de bepalingen der Grondwet omtrent de troonsopvolging aldus te wij zigen, dat, ingeval de troon vacant mocht komen, »het Nederlandsche volk bevoegd zjj, de zaak naar de dan bestaande toe- Btanden te regelen". Het acht de door mr. Van Houten aanbevolen gedragslijn wel de gevaarlijkst denkbare handel wjj ze. Het wijst op de twisten en beroering, die bjj do keuze van een nieuwen koning zeker zenden ontstaan en op de moeiljjke positie, die een koning zou hebben, die wellicht «en vrij aanzienljjke minderheid tegen zich had gehad. En het blad stelt buitendien de vraag, of men gelooft, dat bjj zulk eon door het Nederlandsche volk te nemen beslissing over den ledig ge worden troon buitenlandsche inmenging zou uitbljjven. De conclusie van het blad is dan ook, dat de troonsopvolging, die in onze Grondwet duideljjk geregeld is, onveranderd moet big vendie regeling te vervangen door een volkskeuze acht het uit nationaal zoowel als uit interna tionaal opzicht het bedenkeljjkste wat men doen kon. Het ütr. Daqblad zou zich eer kunnen vereenigen met een advies, naar zij meent van de Standaard. Indien het ongeluk mocht gebeuren, dat H. M. de Koningin kinderloos overleed, dan kan bekend zjjn wie volgens de Grondwet de naast ge roepene tot den troon is. Op het oogen blik zou het zjjn de groothertog van Saksen Weimar, die echter, als hg groot hertog wilde big ven wat men meent, dat het geval is volgens onze Grond wet niet tegeljjk de kroon van Nederland zon kunnen dragen. Door diplomatieke aanvrage zou men in elk geval wel kunnen te weten komen wie als de vermoedelijke wettige troonopvolger ware te beschouwen. Nu wordt van zulk eene troonsbestij ging, iu een naar menschen-berekening nog verre toekomst, het bezwaar gevoeld dat dan plotseling een vorst, vreemd aan onze taal en onze zeden, opgegroeid onder DOOR MI TE KRBMNITZ. foor de Qoesche Courant uit het Duitsch vertaald. »Toe", begon xjj nog eons, als ging hot om iets van het grootste gewicht. »Dus morgen, ongeveer vjjf uur", zei Anna op Johanna toetredend. »Of overmorgen, als het a beter schikt nntwoorddo deze. »Ja, overmorgen was nog beter l" »Ik zal wel tovoet achteraankomen", zoi Klaus, toen de zusters in het rjjtuig zaten, dat oen boer van het dorp zelf bestuurde, eik ga nog eens naar de heeren in do herberg, vóór acht ben ik zeker thuis". Daarop gaf hg den boer het teeken om weg te rjjden, zoodat de zuBters niets meer konden inbrengen. De proost vond het veel verstandiger, dat Jensen te voet ging, daar hjj den heelen dag stilgezeten hadzjjn vrouw werd eensklaps naden kend, toen zjj Johanna's stralend gezicht zag. Dominee Jensen ging allereerst naar de herberg, maar keerde spoedig naar de proosdjj terug en sloeg nu het wandeltochtje naar de zee voort, de wegen waren reeds geheel opgedroogd. Maar toen bjj zag, dat de oude heeren er niet veel lust iu hadden, was bij ook geheel tevreden met in de kamer te andere verhoudingen dan de onze, in Nederland zjjn intree zou komen doen. Dat is eigenljjk wel het punt waar de schoen hun wringt, die om verandering "oepen en ook wel anderen, die deswege iog geen verandering dor Grondwet /.ouden wenschen. Welnu, zegt het Z)., de Standaard heeft een eenvoudig en afdoend middel aan de band gedaan, om hierin te voorzien. De vermoedelijke wettige troonopvolger worde officieel en openlijk als zoodanig geproclameerd en hjj worde uitgenoodigd, van het oogenblik dier proclamatie af, aan ons Hof verbljjf te houden. Een toekomstig troonopvolger, in ons midden vertoevend, zon kunnen samen groeien met onzen landaard. Als het moest zou deze weg dus kunnen ingeslagen worden. Maar het bh dis van oordeel, met het oog op de mogeljjkbeid, dat de nationale hoop op nakomelingschap van onze Koningin nog eenmaal ver- wezenljjkt wordt, en in verband met den leeftgd onzer Koningin, dat het verstan diger is in elk geval nog etteljjke jaren te wachten. Dit is de korte inhoud van het artikel in genoemde courant, waarop wel het een en ander is aan te merken. De in het artikel bedoelde groothertog von Saksen Weimar is Willem Ernest von Saksen Weimar Eisenach, die thans 32 jaar oud is en van wien 't vrjj zeker is dat hjj zjjn groothertogeljjke kroon niet zal willen verruilen voor onze konings kroon. 't Zou dan ook, zoowel op zjjno onderdanen als op de Nederlanders, een gemengden indruk maken als deze Willem Ernest voor zoo'n promotie zjjn geliefd land en volk verliet om naar een hom onbekend koninkrjjk te reizen. Op hem volgt zjjne zuster prinses Marie, die echter gehuwd is met prins Hendrik VII von Reuss— Koestritz en daardoor dus niet in aanmerking kan komen, zoodat zjj een barer zoons Hen drik XXXII of Hendrik X£XIII zou moeten aanwijzen. De Standaard en het Utr. Dagblad zou den nu wenschen dat een dezer Hendrik ken als vermoedeljjken troonopvolger ge proclameerd zou worden en dat hjj als zoodanig aan het Nederlandsche hof zou komen. Maar, zegt het Utrecbtsche or gaan laat ons daarmede nog maar wat wachten. Hoelang nog? Etteljjke jaren. Hoeveel? Twee, tien, twintig Als men te lang wacht om den groothertogeljjken logé uit te noodigen is er gevaar, daar alle menschen sterfelijk zjjn, dat de koningin intusschen overljjdt. Inviteert men hem te vroeg dan is er nog kans dat de konin gin het leven schenkt aan een zoon of dochter en dat we dan in de pjjüljjke noodzakelijkheid komen Hendrik XXXII of XXXIII te verzoeken maar weer naar Sak6en Weimar Eisenach terug te keeren. Het door het Utr. Dagblad overge nomen voorstel van de Standaard is een voudig dwaas. Die beide bladen kennen ';och zoo goed als wjj den aard van ons volk en weten hoe ongelooflijk zwaar 'tvoor een vreemdeling is om zich bjj de Nederlanders eonigermate populair te maken om van geliefd niet te spreken. zitten. Hjj rookte niet en kon daardoor Johanna helpen verwarde wol op te winden,toen de proost sich teruggetrokken had, las hjj de dames een sonnet van Rtickert voorlater begeleidde Johanna hem, op voorstel van haar tante, bjj een lied van Schubert, dat bjj zeer mooi zong, ofschoon het zingeD, zoowel als het rooken, hem eigenljjk verboden was. Johanna wilde de oogenblikken vast houden, maar zjj was zich dat niet goed bewust, zjj voelde slechts één dingdat hij gebleven was, omdat zjj het hem verzocht had I Toen de vrouw van den proost 's avonds naar bed ging, vroeg zjj aan haar man, of hjj geloofde, dat het wat worden kon tusschen KlauB Jensen en Johanna. Hg lachte en vertelde aan zjjn vrouw, dat dominee Hindersen zoo verrukt over JobaDna'8 gezicht geweest was, dat hjj haar den volgenden Zondag zeker vroeg het was alleen uit angst voor Marie Jensen dat hjj vandaag niet in de proosdij gekomen was. Daarover lachten beiden on sliepen gemakkeljjk in. Maar Johanna was als met boeien gebonden door haar geluk. »Ik heb je lief, Klaas", zei ze zachtjes, maar verborg zich daarop in de zachte kussens en den volgenden morgen wist ze niet, of ze al dan niet geslapen had. Den tweeden dag daarop vertrok Jo- fcanna ongeveer 4 uur 's namiddags om bij Anna Jensen het kantmaken te leeren. Het was een heerljjke zomerdag, zoo'n wolkelooze hemel, dat men treurig worden kon in het gevoel van de onmacht der We behoeven op voorbeelden niet te wjj zen. En wat is voor een vorst meer noodig dan een hechten band tusschen hem en zjjn volk. Dat nu Hendrik van Reuss Koestritz er ooit in slagen zou de harten der Nederlanders voor zich te winnen, dat mogen we op goede gronden betwjjfelen. Zelfs al zou hjj reeds nu aan het hof komen verbljjf houden om te wennen. Misschien dat het U. D. dat bezwaar weinig telt en er op vertrouwt dat 't mettertjjd wel gaan zal. We bnbben dan nog iets, wat dat blad met hautaine onverschilligheid over 't hoofd ziet. Deze, van eenig conservatisme niet vrjj te spreken courant, verdenken we er van, dat 't de meening aanhangt, dat het volk er is voor den koning en niet de koning voor het volk. Immers deed 't dat niet, dan zou het overwogen hebben of 't wel aangaat te beslissen over een zoo uiterst belangrjjke kwestie bjj ons, over ons, zonder ons. Heeft het Nederlandsche volk dan gansch geen stem daarin en moet 't ook hierin prjjzen wat de heeren wijzen En wie zijn deze heeren? Niet de volksvertegen woordiging, niet de ministers. Niemand van het volk. Naar het voorstel van het U» D.f zou deze, boven alles beteekenis- volle, zaak in een ouder onsje van diplo maten en vermoedelijke troonBOpvolgers, behooren te worden uitgemaakt. Als die heeren 'ter dan over eens zjjn zal men op zekeren dag Nederland verrassen met de tjjding deze is uw toekomstige vorst. Denkt het O. D. dat dan geen »t wisten en beroering" zouden ontstaan, waarvoor het zoo vreest bjj de keuze van een nieuwen koning. Naar ons oordeel staat slechts één weg open, dat is die welke door mr. v. Houten is aanbevolen, nl. een betere regeling van de troonsopvolging, zoo noodig te beslis sen door eene volksstemming over mo narchie of republiek, met het volle behoud der rechten op den troon voor een even- tueelen prins of prinses uit ons vorsteljjk huis. RÜÏNEERENDE POLITIEK. Leger en vloot in de eerste plaats hebben Japan aanzien geschonken in de wereld, de gelukkige oorlogen tegen China en Rusland hebben het plotseling gemaakt tot een mogendheid van den allereersten rang, doch dit feit, hoe ver heugend ook voor het Japansche volk, heeft oen dwaling doen geboren worden in het rjjk van de rjjzende zon, die ver nietigend dreigt te werken op den voor spoed van het kernachtige volk. Men is gaan meenen, dat een sterk leger en een machtige vloot alleen de toekomst kunnen verzekeren en aan zee- en landmacht worden grootere bedragen besteed dan de economische draagkracht van het volk toelaat. Een financieele crisis kon onder die omstandigheden niet uitbljjven en is dan ook gekomen, maar nog komt de regeering niet tot het besef, dat het tjjd is de improductieve uitgaven voor kanonnen en ziel om zulke schoonheid geheel te ge nieten. De weg voerde tusscben de hooge welige heggen en veroorloofde slechts zelden bet uitzicht op het golvende, groene land. In de heggen bloeide nog de geelachtige kamperfoelie, wier zoete geur zomersch aandoet, maar de groene hazelnoten waren reeds groot in het donzige omhulsel en de hegro.sen, reeds lang door den wind verwaaid hadden stekelige nog niet rjjproode rozebottels gevormd. Johanna lette alleen op de kamperfoelie; in 't begin probeerde zjj er een takje voor zich af te breken, maar toen zjj er niet bjj kon, zeide zjj bjj zichzelf, dat het ook mooier was als het daar rankte tusschen het volle groen h-at hoorde ook zoo en moest zjj het in de hand houden om er zich over te verblijden Maar die ge dachte maakte haar treurig veel diDgen moet men volstrekt in de hand houden om het gevoel van bezit te krjjgen. Nadat zjj een kwartiertje verder ge gaan was, probeevde zjj nog eens een takje kamperfoelie meester te wordeD. Het was haar een symbool geworden en toen zjj de gracieus geworden bloem in de hand hield, stapte zij nog eens zoo vrooljjk verder. Zjj wilde niet vlug gaan, om de vreugde van het >onderweg zjjn" te ge nieten, en toch dreef iets haar haastig voorwaarts. Daar lag het buis- Zjj stond stil, het zog er ongewoon schoon uit; niet alsof werklieden het naar het plan van den bouwmeester hadden opgetrokken, noen, alsof eens kunstenaars hoogste schepping daar belichaamd geworden washet pantserschepen te vermindtren. De kooplieden hebben echter het ge vaar ingezien en reeds herhasldeljjk aan gedrongen op een zuiniger beheer, het eenige dat Japan van een bankroet kan redden. Daar zachte aandrang echter niet mocht baten, hebben de vereenigde Ka mers van Koophandel nu besloten tot oprichting eener nieuwe partjj, die als voornaamste leus in baar vaandel schrjjft vermindering der militaire uitgaven. Het feit, dat deze leus wordt aange heven door de vertegenwoordigers van den handel is teekenend voor den toestand, daar in de eerste plaats de handel waarde moet hechten aan een kraohtige oorlogs marine ter bescherming zjjner belangen. Dat handel en njjverheid werkelijk soms behoefte hebben aan gewapende hulp, kan big ken uit hetgeen nu weer gebeurd is in Venezuela. Daar heeft president Castro, De Zuid-Amerikaan5 cm Napoleon, plotseling onder allerlei voorwendsels aan oen Engelsche maatschappjj het monopo lie van lucifersfabricatie ontnomen. Onlangs meldden we te dezer plaatse hoe uittartend diezelfde Castro op durft treden tegen de Vereenigde-Staten van Noord-Amerika. Dat de regeering te Washington nog steeds volhardt bjj haar leidelijke houding, wordt toegeschreven aan het feit, dat ze voor het oogenblik niet beschikt over een voldoende macht om een expeditie uit te rusten, daar het grootste gedeelte der vloot met duizenden marine-soldaten een reis maakt om de wereld. Onder deze omstandigheden moet de groote republiek zich ongeveer gevoelen als een milliouair, die zjjn beurs vergeten heeft en voor het oogenblik niet in staat is een kleine uitgave te doen. Engeland, dat wèl in staat is dadeljjk krachtdadig op te treden, zal waarschjjn- ljjk niet aarzelen de rechten der Engel sche maatschappjj desnoods met wapen geweld te handhaven. Het wordt werkeljjk tjjd, dat men dien Castro eens leert een toontje lager te zingen. Landbouw, Veeteelten Visscherij. Maatsch. tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland. Aan het dezer dagen verschenen ver slag in het Maandblad, uitgegeven door de Maatschappij tot bevordering van Land bouw en Veeteelt in Zeeland, omtrent de landbouwproefvelden in Zeeland, over 1907, ontleenen wjj het volgende Proefveld op lichten kleigrond. Proef nemer de heer P. J. Poley te Ierseke. Doeleen variöteits-proef met aard appelen. Het geheele proefveld, groot 0.3401 hectare, werd in 4 gelgke perceelen ver deeld. Verbouwd werden Bont-blauwen, Zeeuwsche-blauwe, Eigenheimers en Bravo's. In 1906 werden op het proefveld suikerbieten verbouwd, die onberaest waren. hooge stroodak, dat zich als levend, als bewust, dat hot beschermde en beschutte, op de witle muren verhief de boom groep er achter, de wonderlijke linde voor het huis en daarnaast de goed onder houden tuin, gedeelteljjk verborgen door de dikke dorenhaag, waarover slechts een teere bruine beuk zich naar buiten boog en eenige hooge rozenstruiken haar bloesems lieten zien. Het tninhek stond gastvrjj open, maar hnis en hof waren als uitgeitorven. Johanna keek naar dit schouwspel tot haar de tranen in de oogen kwamen. Ja, daar woonde hjj en zoo'n huis behoorde hem, evenalB hg aan het huis. Vóór Klaus Jensen was zjjn vader daar predi kant geweestna een onderbreking van twintig jaar was hg hom opgevolgd en woonde nu weer in het huis, waarin hij geboren was. Toen Johanna zoo voor de pastorie stond en die bekeek, werd haar hart zoo vol, dat ze er aan dacht weer terug te keeren. Maar zjj schold zich een dwaas en legde de rest van den weg sneller af, zoodat haar wangen gloeiden, toen zjj de zachtjes bellende huisdeur opende. Anna kwam haar tegemoet en dadeljjk daarop verscheen Marie Johanna was de nicht van haar proost en al was zij haar ook niet heel welkom, zjj toonde het toch niet in haar eigen huis. »We hebben de koffietafel in het prieel klaargezet", zei ze en bracht haar gast naar den tuin »Anna, roep Klaus eens 1" Tot die kwam, bekeek Marie Johanna's kleeding met lakende gedachten het was maar een katoen kleedjej maar de lichtrose Het proefveld werd bemest met 750 KG. ammoniak-superphosphaat (7 X 9) per hectare. De bemesting had plaats be gin Maart. De aardappels werden op 3 April bjj droog weer gopoot. De afstand der rjjon bedroeg 60 cM., de afstand der planten m de rjj 50 cM. Op 15 Mei stonden de Eigenheimers, Blauwen en Bont-blauwen boven den grond, de Bravo's een vjjftal dagen later. De eerste 14 dagen groeiden de plantjes uitstekend, doch in den nacht van 21 Mei hadden, vooral de zjjkanten, van de vorst te ljjiïen. Niettegenstaande een kleine extra-gift aan Chili-salpeter go- geven werd, bleven de kant-rjjen den geheelen zomer achter. De aardappel ziekte trad weinig op, doch de krulziekte vertoonde zich nogal, vooral in de Blauwen en Blauwbonten. Prof. Dr. Ritzema Bos te Wageningen, wien zieke planten ter onderzoek zjjn toegezonden, meldde dat uit het vele zieke materiaal, hem van vele oorden uit ons land toegezonden, duideljjk bleek, dat men te doen had met eene niet geheel bekende ziekte. Dit is echter zeker, dat deze ziekte dit jaar groote schade heeft veroorzaakt. Van alle krulzieke planten was de opbrengst minder dan middelmatig, want zjj bestond louter uit kleine aardappelen. Meestal vond men bjj de zieke planten de pootaardappelen in verharden toestand. Het zal ongetwjjfeld van veel belang zjjn, het volgende jaar na te gaan, of poters, afkomstig van zieke planten, al of niet zieke planten zullen voortbrengen. De Eigenheimers waren uitstekend van opbrengst en qualiteifc. De Bravo's waren te klein gebleven en gaven veel te veel poters. De opbrengst van Blauwen en van de Bout-blauwen was ook te gering. De conclusie van de in 1906 te Yerseke genomen proef luidde »dat de Eigenhei mer een zeer aanbevelenswaardigevariöteit is en dat de Bravo, in Zeeland nog weinig bekend, een goed opbrengende consumptie- aai dappel 18." Het eerste deel dezer conclusie kan voor de dit jaar genomen proef gehand haafd blgven de Eigenheimer bleek een uitstekende aardappel te zjjn, die, hoewel per hectoliter iets minder opbrengende, toch veel beter financiöele resultaten geeft dan de Blauwen en Blauwbonten. De opbrengst va* de Bravo's was minder dan 't voorgaand jaar en 't is zeer de vraag of deze variëteit zich als eetaardappel in Zeeland zal blgven handhaven. Naar de meening van den proefnemer is deze proef goed geslaagd en trok veler aandacht. (Wordt vervolgd School en Kerk. Hij veroordeelde zichzelf. Men schrjjft aan De Bode: 't Is spoeltjjd en onderwjjzers en school jeugd aan sluis VI te Avereest zjjn op de speelplaats, die grenst aan de publieke weg. Een voorbjjganger (een Christelgk onderwgzer) heeft het ongeluk nu juist te passeeren. Ja. het ongeluk, omdat al de baldadigheid der openbare schooljeugd kleur, de Buit en de groote zijden sjerp gaven er een hoogst elegante tint aan, het leek haar bet mooiste toilet, dat zjj ooit gezien had. Daarbjj kleedde de witte strooien hoed, die als een omgekeerde korf, met een krans van wilde rozen, beschuttend op haar hoofd stond, Johanna uitstekend. Klaus bleef een oogenblik aan het tuinhek staan, toen hjj die rozige bekoorljjke verschjjning in het groene prietfl zag, hjj werd nog bleeker dan hjj reeds was. »Wat scheelt u vroeg zjj verschrok ken, >bent u niet wel >0 zeker, heel wel 1" antwoordde hjj, droevig lachend. aMaar u bent zoo veranderd sinds eergisteren l" Haar heldere bruine oogen zagen hem vol wanhoop aan. »Üw koffie wordt koud," onderbrak Marie haar snel en bjj Jobanne kwam het gevoel op, alsof Marie schuld had aan de ver andering van haar bróor. Het gesprek wilde niet erg vlotten. »Hebt u de kerk al gezien vroeg de predikant. »Neen", antwoordde Marie in plaats van Johanna »maar als we nu niet met kantmaken beginnen, wordt het te laat." »We kunnen Vrjjdag ook voortgaan, als u dan bjj ons komen wilt Tante laat bet vragen," zei Johanna. »Tot Vrjjdag is nog lang," meende Marie ontwjjkend en zag haar bróer aan, die opgestaan was. Johanna en Anna Btonden ook op, Marie bleef thuis en alleen die drie stapten den weg naar de kerk op. (Wordt vervolgd

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1908 | | pagina 1