N*. 38 1908
Zaterdag 28 Maart,
95s16 jaargang.
GÖESCHE
COIKWT.
Telefoonnummer 22Directeur A. F. A. tan Sbtirs. Uitgave van de Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes jT Ot7St buiten Goes, Jfranco, jMfS5o
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Knzendino van advantentiën vóór 2 uren op danJdagQdai»
uitgswo.
De prjj» der gewone advertentiën ie van I -5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelpks- en doodberichten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummer* 5 cent.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel
Zij die zich met 1 April a. s.
op dit blad abormeeren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Gemeenteraad van Goes.
Zitting van Donderdag 26 Maart 1908,
't avonds 8 uur.
Voorsitterde Burgemeester.
Afwezig de hoeren v. d. Bout, Dekker
en Pilaar met kennisgeving en de heer
Kakebeeke.
Ingekomen waren de volgende stukken
goedkeuring God. Si. Ie suppletoir
kohier schoolgeld meisjesschool
idem le suppletoir kohier schoolgeld
school A
idem af- en overschrijving begrooting
1907
idem gemeenterekening 1906
idem 2e suppl. kohier hoofdei, omslag
verilag gezondheidscommissie
een adres van de afd. Goes vaD den
bond van Ned. Onderwijzers inzake de
Balansregeling
beredeneerd verslag van betgeen met
betrekking lot verbetering der volkshuis
vesting in Gees in het jaar 1907 is
verricht.
Voor kennisgeving aangenomen.
Verzoek om uitgifte van grond in
erfpacht.
Een adres van de schietvereoniging
G. O. E. S., om te mogen gebruik maken
van het schietterrein tegen een pacht
van f20.
Een adres om opheffing van de meisjes
school; iu handen gesteld van B. en W.
Een adres om invoering van Midden
Europeesche tjjd werd als ongezegeld ter
rgde gesteld.
Iu behandeling komt een adres van D.
Boel, houdende verzoek om verlenging
vnn pacht van een strook gemeentegrond.
Hierop wordt goedkeurend beschikt.
Een adres van de firma Gebroeders
Duvekot, houdende verzoek, ter verkrij
ging vau gemeentegrond in erfpacht, gaf
den heer Hollmann aanleiding te waar
schuwen voorzichtig te handelen bp de
uitgifte in erfpacht van plantsoen.
Vroeger is eens op een dergeljjk ver
zoek afgewezen. Spr. erkende echter, dat
men hier met een bjjzonder geval te doen
heeft, daar het terrein grenst aan het
pakhuis der firma Duvekot.
Toeb zou spr. voor de uitgifte stemmen.
Bjj vroeg echter wat er gebeuren zou
met het geboomte, dat zich op het terrein
bevindt.
De Voorzitter zegt in de toekomst re
kening te zullen houden met den ontvan
gen wenk. Het voornemen bestond om
als dej raad het verzoek inwilligde tevens
machtiging te vragen voor het verkoopen
van één boom.
De heer de Witt Hamer lichtte den
heer Hollmann in dat hetgeen hij gezegd
had van een vorigen aanvrager niet juist
was. Deze had alleen er over gesproken
om zoo'n soortgeljjk verzoek te doen,
maar hp had nimmer een request inge
diend, omdat hij den prijs te hoog vond.
De heer Hollmann dankte den wethouder
voor deze inlichting en zegt dat hp met
't nu meegedeelde niet bekend geweest
was.
In bahaideling komt een adres van do
Koninklpk erkende weerbaarbeidsvereeai-
ging »Koningin Wilhelmina", houdende
verioek om kwijtschelding van pacht
gelden.
Het voorstel van B. enW. was eerst om het
schietterrein kosteloos in pacht te geven
tet hoogstens 1930. Bp eventueele over
name van het schietterein door hetRpk
moet de pacht (f 20) echter betaa'd
worden. Het advies van de financieële
commissie luidt om niet do pacht kwjjt
te schelden, maar te verminderen tot een
zeer klein bedrag, b.v. f 1dit tot erken
ning van het eigendomsrecht der gemeente.
Besloten wordt op voorstel van B. en W.
nu dit adres aan te houden tot een vol
gende vergadering.
Behandeld worden de verzoeken be
treffende kwptschelding van Bchoolgeld
en hondenbelasting.
Indgediend wordt de wpziging der
verordening, iegelende de salarissen van
het personeel aan de O. L. scholen.
Ingekomen is een voorstel van dei)
heer von Schmidt auf Altenstadt, tot
ander en voor de onderwpzers gunstiger
regeling, dan B. en W. voorstellen.
De voorsteller verdedigt zjjn voorstel.
Hp zegt, dat het aanvangssalaris vol
doende is te achten, doch de vermeer
dering van het salaris gaat te langzaam.
Door B. en W. wordt voorgesteld de eerste
twee verhoogingeu te geven na 5 jaar.
Hij wil echter die verhoogingen toestaan
telkens 8 jaar. Veel zal dit de gemeente
niet kosten.
Do heer Fransen v. d. Putte merkt op,
dat halaas de voorstelling van den Bond
v. Ned. Onderw., als zou de verhooging
der onderwpzerssalarissen geheel komen
uit de Rpkskas, onjuist is. Als het
voorstel van B. en W. wordt aange
nomen, dan zal dit, gerekend met de ver
meerdering der rpksbpdrage, der ge
meente toch ruim f800 meer kosten.
Het voorstel van den heer Sohmidt vindt
spr. zeer mooi, doch bet zal meer eischen
aan de gemeentekas stellen dan het voor
stel van B. en W. Als de voorsteller
aanwpst waar de fondsen vandaan moeten
komen, dan wil spr. met het voorstel
meegaan.
De heer Risch eikent het financieel
bezwaar, doch meent, dat de gemeente
niet tegen offers op moet zien als hot
een zoo groot belang geldt als het on
derwijs.
Do heer Donner verklaart ook wel
wat te gevoelen voor het voorstel van
den heer Schmidt, doch met het oog
op financieele bezwaren sluit hp zich
aan bp het voorstel van B. en W.
De heer Fransen v. d. Putte zegt niet
gehoord te hebben wat de financieele
gevolgen zullen zpn indien het voorstel
v. Schmidt wordt aangenomen. Dit
voorstel is zoo laat ingekomen, dat het
den vorigen dag nog niet hp de stukken
De voorzitter zegt, dat aanneming van
het voorstel der gemeente dit jaar
f368,75 meer zou kosten.
De heer v. Schmidt zegt, dat deze
grootere kosten slechts tijdeljjk zpn, wat
de heer De Witt Hamer bestrpdt.
Deze zegt ten slotte dat B. en W.
niet zouden weten hoe aan het geld to
komen, ais het niet was door verhoo
ging van den hoofdelijken omslag.
Het amendement van den heer v.
Schmidt wordt verworpen met 6 tegen
3 stemmen (vóór de hoeren Hollmann,
v. Schmidt en Risch).
Doer den heer Hollmann wordt voer-
gesteld een amendement om aan den
onderwpzer, die het hoofd vervangt, f200
toe to kennen ook zonder dat aan de
vereischten van art. 24 der wet ep het
L. O. is voldaan.
De heer de Wttt Hamer zegt, dat dan
de gratificatie aan enkele onderwpzers
zou moeten vervallen, wat de heer Holl
mann toegeeft.
De hoer de Witt Hamer merkt op, dat
dus een nieuwe betrekking wordt ge
schapen, die de wet niet kent, n.l. die
van plaatsvervangend hoofd.
De heer Hollmann handhaaft, na nog
verdere discuBBie, zpn voorstel, om te
voorkomen, dat een onderwpzer aan de
eene school meer salaris krijgt dan col
lega's aan ander# scholen, die meer dienst
jaren hebben.
Daar het voorstel niet ondersteund
wordt komt het niet in stemming.
Door de» heer Donner wordt voorge
steld gehuwde onderwijzeressen, die in
zekere positie verkeeren en daarom eeni-
gen tjjd geen dienst kunnen doen, het
salaris van de plaatsvervangster slechts
voor de helft in te houden.
Het amendement wordt met op één na
algemeeDe stemmen (die van den hoer
Hollmann) aangenomen.
De heer Hollmann maakt bezwaar, dat
een onderwpzer, die voor eerste opkomst
onder de wapenen is, de heltt van zpn
salaris verkrijgt. Bp noemt dat een om-
billpkbeid. Waarom moet een onderwpzer
nog de helft van zpn salaris krjjgen als
hp geen diensten prassteert voor de ge
meente.
De Voorzitter merkt op, dat de bestre
den bepaling reeds in de oude verorde
ning voorkomt.
De heer Hollmann Daarom kan ik nu
dit voorstel toch wel doen.
De heer Risch wpst er op, dat die
onderwpzers niet voor hun genoegen in
dienst gaan.
De heer Hollmann zegt, dat een Goesch
onderwpzer, die in dienst is, dan een
bp zonder goed leven heeft.
Daar het voorstel niet ondersteund
wordt, komt het niet in stemming.
De verordening wordt daarna vastge
steld en tevens worden de gratificatiën
aan twee onderwpzers ingetrokken.
Behandeld worden de rekening over
1907 (met een batig saldo van f 4954,43)
en de begrooting 1908 vaD de gemeente-
gasfabriek, de laatste tot een bedrag
van f 48636,62.
De gasprps en de meterhuur blpven
onveranderd.
De heer v. Schmidt heeft gezien uit
het verslag der gasfabriek, dat het aantal
aansluitingen slechts ongeveer 700 be
draagt. Door invoering van muntgasme
ters zou zeker het aantal aangeslotenen
aanmerkelpk stjjgen. Velen, die het ge
makkelijker valt, nu en dan 2 i/j cent te
storten, dan maandelpks hooge rekeningen
te betalen, zouden dan aansluiting ver
zoeken.
De heer Temperman deelt mede, dat
de gaseommiisie re«ds herhaaldelijk
over invoering vaa muntgasmeters beeft
gesproken, doeh terug is gedeinsd voor
de kosten.
In bohaadeüag komt een wpziging der
verordening op verdeeling in wpken, het
nummeren der huizen en de verhuizingen.
De heer Temperman vraagt, wat aan
leiding heeft gegeven tot de stichting
van een zeeheldenbuurt door het noemen
van enkele straten naar zeehelden.
De voorzitter meent dit als een ge
paste hulde te moeten doen, waarop de
heer Temperman zegt, dat het z. i. beter
ware geweest indien men de laan, die
nu den naam van de Ruyter zal voeren,
had genoemd naar burgemeester Wesse-
ling, die zieh steeds zeer voor die laan
heeft geïnteresseerd.
De wpziging wordt daarna z. h. s.
aangenomen.
Het primitief kohier der hondenbelas
ting, dienst 1908, wordt vastgesteld op
f872.
Aan mej. A. 8. van Andel wordt met
ingaag van 15 Moi op verzoek eervol
ontslag verleend als hoofd der openbare
meisjesschool.
Aan de orde is de benoeming van een
oaderwpzer bp het O. L. enderwp3
(vacature H. Wanningea).
De voordracht bestaat uit de heeren
W. H. Stouten, onderwpzer te Oudelande
en A. van den Eade, onderwpzer te
Heinkeaszand.
Gekozen wordt mr.t algemeene stemmen
de heer Stouten.
Vastgesteld wordt het primitief kohier
van den koofdelpken omslag, dienst
1908, tot een bedrag van f31157,30.
Niets meer aan de orde zjjnde wordt
de vergadering gesloten.
S r f 13 n I a n d.
De xe1zir op beis.
Keizer Wilhelm is op reis en zooals
altpd als een vorst de grenzen van zpn
land overtchrjjdt wordt hp gevolgd door
tientallen journalisten, gereed om zpn
meest onbeteekenende daden en woorden
naar alle hoeken der wereld te seinen.
Dezen keer iB de reis van den Duitschen
keizer echter van werkelpk politiek be
lang. Hij is n.l., (met zpn gemalin), in
Italië en heeft daar eea ontmoeting ge
had met koning Emanuel.
Wat bp deze samenkomst besproken
is Allicht hebben de beide vorsten het
gehad over hun bondgenootschap met
Oostenrjjk. Het drievoudig verbond heeft,
wat ook de vorsten en staatslieden bij
pleehtig© gelegenheden in hoogdravende
woorden ervan mogen zeggen, wel eonige
versterking noodig, want de onderlinge
verhouding der bondgenooten is nogal
vreemd.
Duitschland kau het best vinden met
de twee aDdere mogendheden der triple
alliantie, maar Italië en Oostenrijk ver
dragen elkander minder goed. Telkens
en telkens is er wrpving tusBchen deze
beide rpken, die elkander minder als
bondgenooten dan wel als vpanden be
schouwen.
Zoo houdt men in Italië steeds rekening
met een mogelpkan oorlog met den eigen
bondgenoet. Versterkt Oostenrjjk zpn
leger, dan volgt Italië dad^lpk dat voor
beeld en aan beide zpdtm is de grens
versterkt met de maeaÉ moderne forten.
In Italië is geen volk meer gehaat
dan het Oostenrpksche en toeh zpn deze
beide landen uit overwegingen van hoo-
geren politiaken aard samen verbonden.
Onaangenaam is deze toestand ook voor
het Duitsche rpk, dat zich, niettegen
staande den driebond, tamelpk eenzaam
voelt tus8chen de andere groote mogend
heden.
Vermoedeljjk zal de DuitBche keizer
dan ook wel alle moeite doen om de
ondeilingo verhouding der bondgenooten
hartelijker te maken.
Over de ontvangst heeft keizer Wil
helm niet te klagen. Te Venetië, waar
hp vertoeft, zpn gioote feesten aangericht,
de stad is geïllumineerd en overal waar
hp zich vertoont wordt hp door de be
volking toegejuicht.
Db bomaanslagen te Barcelona.
Gisteren zou, naar uit Madrid wordt
gemeld, te Barcelona de zaak behandeld
worden tegen een zekere Rail, die met
9 andere personen beschuldigd wordt,
dat zp de aan leggers zpn geweest van
eenige der talrpke bomaanslagen, die in
laatstgenoemde stad zpn gepleegd. Het
Openbaar Ministerie zou tegen de overigen
verschillende straffen van twee jaar
hechtenis tot achttien jaar dwangarbeid
eischen.
Macedonishe toistandem.
Uit Konstantinopel wordt gemeld, dat
acht soldaten en twee gandarraen, die
Bulfaarscbe boeren van de markt tf3
Niolnik in het district Serres komende
begeleidden, door geweerschoten zjjn ge
dood. De overval had plaats in een ra-
vpn. Acht bceren uit den omtrek van de
plaats van den overval zpn gevangen
genomen.
Raadsoverzicht.
Van de twaalf onderwerpen, die deze
agenda bevatte, was er sleehts één dat
tot een nogal breedvoerige gedachtenwis-
seling heeft aanleiding gegeven, n. 1. de
wpziging der verordening op de onder-
wgzerssalariBsen.
't Is niet in een royale bui gaweest
dat het gemeentebestuur het voorstel
ontwierp om de jaarwedden der padogo
gen te verhoogen 't moest wel. Minister
Rink heeft aan de gemeenteraden de ver
plichting opgelegd een aieuwe regeling
vast te stellen en, gehoorzamende aan de
wet van 28 Deoember 1907, hebben B.
en W. hun besluit, dat nog pas in Octo
ber 1906 was vastgesteld, herzien. Men
weet dat dit «herzien" van Balarissen een
ambtelpke term is voor verheogen. Het
dag. bestuur had den raad een voorstel
voorgelegd, waarin de minima der jaar
wedden van de onderwpzers bevredigend
werden verhoogd.
Deze verhooging zal de gemeente jaar-
lgks f 1165,42 kosten, waarvan het Rpk
er slechts 800 betaalt en 't zal bp den
tegenwoordigen staat onzer financiën geen
uitermate pleizierig werk zpn om een
bronnetje te zooken, waaruit die f865,42
kunnen geput worden.
Meneer Von Schmidt auf Altenstadt
echter, het spreekwoord indachtig «Komjo
over den hond dan kom je ook over den
staart", had een amendement ingediend,
waarin voorgesteld werd de eerste twee
verhoogingen na 3 jaar in plaats van na
5 jaar toe te kennen wat ons nóg f 368,75
meer zou kosten.
De leden der Financieele commissie
keken hierbij ongeveer als Hatto moet
gedaan hebben toen hp in den Muizen
toren was opgesloten, waaarvan een kro
niekschrijver getuigde dat hp er uitzag
«geljjck een leeuw die wafelen backen
moet".
Meneer Fransen van do Putte rekende
den raad voor dat deze generositeit heel
wat duurder zpn zou dan in de wel opti
mistische doch ook abusieve memorie van
toelichting, die de Bond van Ned. Onderw.
aan de raadsleden had ingezonden. En
meDeer Hamer voegde er nog bp dat
als de raad het amendement-Schmidt
aannam er maar één weg openstond om
het daarvoor benoodigde geld te vinden,
n.l. verhooging van den Hoofd. Omslag.
Maar, zei meneer Putte daarop nog,
de verhoogingen gaan in op 1 Januari
1908 en voor dit jaar kunnen we den
H. O. niet meer verhoogen.
Toen sprak niemand meer en werd het
amendement verworpen met zes tegen
drie stemmen.
Nog minder genoegen beleefde de heer
Hollmann aan een amendement om den
onderwpzer, die bet hoofd vervangt, f 200
verhooging le geven. Er was geen enkol
lid dat een zoo kwistig voorstel durfde
steunen, zoodat 't niet in behandeling
kwam.
Toch zen een meer ernstig onderzoek
van dit amendement den raad getoond
hebben, dat hetgeen de heer Hollmann
voorstelde, een wonverhouding zou weg
nemen. Wat dunkt u lezer van de vol
gende cijfers gevende de salarissen van
vier onderwpzers te dezer stede.
De heer B. mer 43 dienstjaren f 850,
G- 40 - 850,
en daar tegenover
De heer 8. met 18 dienstjaren f 950,
P. 11
Hier zien we dus vier onderwpzers
(allen met hoofdacte) van wie twee
maer dan het dubbele aantal dienstjaren
hebben en die toch minder salaris genie
ten. Ook na do wpziging blijft deze wan
verhouding voor een deel bestaan.
En wat is hiervan de oorzaak
Alleen dat de heeren B. en G. aan
scholen zpn die door minder leerlingen
bezocht worden, dan de school waaraan
de heeren S. en P. Dns een oorzaak, die
geheel buiten de schuld van de betrok
kenen is.
Door het voorstel van den heer Holl
mann werd de salarieering billpker ge
maakt maar de raad scheen dit niet
zoo anmiddelljjk in te zien.
Een zeer gooda en lofwaardige poging
om een onbillijkheid uit het voorstel van
B. en Jf. te nemen, deed meneer Donner.
Het dag. bestuur zag het rechtvaardige
daarvan wel in en nam het voorstel
over.
Iu. art. 11 wordt aan een onderwpzer
die op advies van den geneesheer verlof
krpgt, het eerste half jaar zpn volle
salaris en de tweede zes maanden de helft
uitgekeerd. Aan een gehuwde onderwijze
res, die aan een kind het leven zal schenken,
wordt ook vier maanden verlof gegeven.
Zp echter was dan in een veel ongunstiger
coaditie. Er werd voor haar een plaats
vervangster gesteld an de jonge moeder
moest dan die vervangster zelf betalen.
Dit oordeelde meneer Donner terecht
een onbiilpkheid jegens de gehuwde onder
wijzeressen en op zpn voorstel werd de
verordening zoo gewijzigd dat slechts de
helft van het plaatsvervangsterssalaris
van de wedde der gehuwde ondetwpzeres
zal worden ingehouden.
Hoewel buiten het gisteren behandelde,
maar toeh behoorende bp deze verorde
ning, was een opmerking van meneer
Hollmann, die er bezwaar tegen bad dat
de onderwpzer, dia als milicien onder de
wapenen moet komen, de helft van zpn
jaarwedde wordt uitbetaald. Hp stelde
vsor deze bepaling te schrappen.
Meneer Hamer zeide dat de gemeente
zich toch ontfermen moest ever de echt-
geioote van zoo'n onderwpzer, voor het
geval de onderwpzer-milicien gehuwd is.
Nu zal 't wel weinig voorkomen dat een 19-
jarig onderwpzer gehuwd is, maar in dót
geval zou 't zeker de plicht der gemeente
zpn die als werkgeefster een goed
voorbeeld dient te geve» o» voor zoo'n
onvrjj willig verlaten ega te zorgen.
Doch op welke gronden aan een naar
hst leger trekkend onderwpzer f250 wordt
meegegeven dat is gisteren niet gezegd.
Er zpn meerdere gemeenten, die zich zoo
gul toonen, maar Ie motieven zpn ons
nog duister.
Meneer Hollmann vroeg volkomen juist
of'tin het hoofd van een particulieren
werkgever, hoe groot diens personeel ook
zpn mocht, op zou komen om dat zelfde
te doen.
Wjj willen 't nog wat klemmender
vragen zou 't ooit in het hoofd van een
yrotVnemer opkomen aan zpn patroon
een half jaar salaris te vragen als hij onder
de wapenen we rd geroepen Zou ooit een
aspirant-milicien averwegen dat 't billpk
ware van zpn werkgever als deze hem
zoo'n douceurtje meegaf?
Het voorstel werd niet ondersteund.
Dat 't zóó verwerpeipk was kunnen we
niet vinden.
Dat was bet slot van de besprekingen
bp dat punt.
Bjj het volgende onderwerp (rekening
gasfabriek) gaf meneer Schmidt in over-
weging om ook muntgasmeters aan to
schaffen.
Meneer Temperman antwoordde dat
de gaseommisBie er haar aandacht reeds
op gevestigd had.
We kennen gemeenten, die bittere
tranen schreien over het aanschaffen
dier meters. Als er niet zeer veel lief
hebbers zich daarvoor aanmelden, leveren
ze geen winst, maar wel een beduidend
verlies op.
School en Kerk.
In het jongste aan de Tweede Kamer
uitgebracht onder wpsverslag doet de
schoolopziener in iiec district Breda mede-
deeling van de aanmerkelijke verbeterin
gen in zpn distrikt in den toestand van het
lager onderwps, waartoe de nieuwe school
wet krachtig medewerkte.
Om evenwel te doen uitkomen dat die
verbetering nog niet aan iedere bpzondere
school is waar te nemen, geeft deze school-
autoriteit o. a. in de volgende bewoordin
gen uiting aan zpn onvoldaanheid.
«Evenmin kan men voldaan zpn over
het onderwps, wanneer voor de kinderen
van drie lokalen wel is waar die bevoegde
zusters aanwezig zpn, maar óéne dier zus
ters den gezegenden leeftjjd van ongeveer
80 jaar heeft bereikt, voor wie niet ge
schreven schpDtna gedaan werk ii het
goed rusten, al noodzaken kaar die jaren
die spreuk blpkbaar in toepassing te
brengen".
Staten-Generaa).
TWEEDE KAMER.
Het wetsontwerp op het Blijvend ge
deelte is gisteren na heeten strpd aan
