IN". 34 1908
Donderdag 19 Maart
95sle jaargang.
43 FETJILI *OH
l )e Ster van het Zuiden.
GOESCIIË
Üe uitgave dezer (Jouraat geschiedt Maandag-, Woensdag- en 7rgdagavo*d,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goos f 0,7f, buiten Goes, jfranco,
Afzoadorljjkc uoiameis 9 oe»t.
(nsending van advaiientiSn véop 52 ciiran op dan dag[jdop
uitpavt*
COURAIVT.
L)n prjja dor gewone advoriuntiijn 11 van 'i 5 regelt 50 eont, eiken regel moer 10 ot.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
•lechti tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelpki- en doodberichten on de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regeli k 1,berekend.
Bewjjmnmmeri 5 cent.
Telefoonnummer! 22.
Directeur A. F. A. van Saters. Uitgave van de Naaral. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrkmans.
Zij die zich met 1 April a s.
op dit blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Twee is een.
Veertien dagtri geleden vroegen wo De
Zeeuw, hoe ze de tweeslachtigheid van
haar blad toch rjjmde, door aan het hotfd
der courant af te drukken »christoltjk-
historigch niouwsbla 1 voor Zetland", on
im dt kolommen bp herhaling te gewa
gen van wjj anti-revolutionairen."
Twee weken heeft do directie van De
Zeeuw daarover gepeinsd en nu is einde
lijk iemand, geen lid van do redactie,
redding komen brengen.'t Is do heerA.
Prins, die De Zeeuw uit deze bljjkbaar
penibele vraag tracht los te werkos. Hjj
tracht dat, maar slaagt er niet in.
De schrjjver is zoo gaar gowoost het
aan de lezers van dit christelijk histo
risch of anti-revolutionaire orgaan te doen
voorkomen, alsof uit eigen beweging die
vraag behandeld wordt en verbergt 't be
hoedzaam dat om opheldering verzocht is.
Zoo'n handigheidje ka* er wel door.
Do heor Prim vertelt dan dat de anti
revolutionairen eigenljjk geen partjj
zjjn omdat ze slechts een negatieve leuze
hebben.
♦Anti-revolutionair toch, zegt hg, is
inderdaad slechts eene negatieve leus,
waar hot aanduidttegen do revolutio.
Van het negatieve of louter ontkennen
do kan geeno parijj leven. Als iemand
op reis gaat en hg vertelt u al waar
hg niet heengaat, maar laat u gansch
in het onzekere, welke zeeën hg wol
bevaren wil en welke steden hg denkt
aan te doen, dau wondt gjj u ten slotte
onbevredigd van hem".
En verder
♦Te weten waartego* me* ingaat is
dus niet genoeg, het dient ons ook
helder voor den geest te staan, waar
voor we hot zwaard aan de hmp gor
den en ons tot hechte phalanx formee-
ren. Daarom noemden we ons zelf
daarenboven Obristelijk-Historisch".
Ei 1 Ei 1 Dat wete* we nu. De anti
revolutionairen zgD, zonder hot aanhang
sel christelgk-historisch, niks niomendal.
Gelgk een swervond schip dat na geen
[gronden poylt,
Dat niet geladen is en na geen haven
[seylt.
Nu big ven alleen nog deze vragen
Wie zijn s»wo", waarvan in dit artikel
telkens sprake is? Zjjn 'fc de christ.-his-
torischeD, die hot ♦anti-revolutionair" bjj
wgze van praedieaat bij hun partijnaam
voegen, of zgn 't anti-revolutionairen die
het ♦christ.-hiatorisch" als complement
voor hun negatief-heid behoeven
Akelig is de uiteenzetting in elk geval
voor die arme anti's, die tot nu too zoo
stellig gemeend hebben, dat ze een partjj
vormden en die plotseling van den heer
Prins moeten vernemen, dat ze niots zjjn,
minder dan niots d. i. negatief.
Voor do christ.-hisionschon daarentegen
is 't een brevet van over-volheid. Ze
zgn een partij en maken daarenboven
Vertaald, uit het Italiaansch.
XIX.
De ontvoering van hortog Cesare ge
schiedde op oen Vrjjdag, vroeg in den
morgen, en in den avond van denzelfden
dag stond er reeds in alle Napolitaansche
dagbladen een verhaal over te lezen.
Het was een verrukkelijke avond. Juf
frouw Elvira de Vries zat op haar balcon
en luisterde naar het zoo eigenaardig,
droomerige ruischen van de palmboomen
in het park van haar oom.
Welk oen hoerlgk land 1" mompelde
zjj onwillokeurig. Zjj peinsde or over,
welk een geluk, welk eene oneindige
zaligheid het moest wezen, hier te mogen
leven aan de zjjde van een maD, die haar
gevoel wist te begrgpen en te deolen. Zg
dacht aan hertog Attilio
En plotseling weergalmde door de stille
villa's van Posilippo de half zingende,
half brullende stem van een couranten-
venter: »De ontvoering van hertog dei
Tibaldi".
Verschrikt rees mejuffrouw Elvira op.
Wat was er gebeurd Wat was Attilio
overkomen Hadden de briganten van
Positano hem opgelicht
Zjj riep haar kamenier en liet deze
van de straat een dagblad halen.
Hot meisje kwam spoedig terug, maar
voor het ongeduld van Elvua nogaltgd
jen andore groep van negatief tot hevig
positief.
Een onbevangon lezer van het artikel,
vaarmode de heor Prins De Zeeuw vorbljjd
aeeft, zal, als hg dat gesavouroord hoeft,
de rotsvasto overtuiging hebben dat.
aoti-revolutionairenen christ.historisehon
*oorond een va* hart en ee* van zin zgn,
dat ze eigenljjk samen één partjj vormen.
Zulke jari" zot men de goö gemeente
onder blozon voor. En dat zoo kort,
na dat Lohnaaa Kuyper zoo duchtig de
ooren heeft gewasschen en deze twee
neer en meer als tegenstandors elkaar
.taan boblikkon.
De Notenkraker had in het laatste
nummer een teekening vnnHahn:Pol tioko
Aich-Woensdag. Kuyper en Lohman die
tegenover elkaar staan met oegen waaruit
woede en strjjdlust vlammen, en gelaats
trekken, waarin bedwongen haat scherpe
jjnen krampt.
Dat is eon juister beeld dan de heer
Prins van dose beiden geeft.
Aan het slot van het artikel neemt de
schrjjver zoo'n duizelingwekkenden draai
dat do toeschouwer niets meer onder
scheiden kan. Daar staat het volgende
te lezen
Als ons echter gevraagd wordt, of
men Christoljjk-Historisch wezen kan
en niet Antirevolutionair, dan zeggen
wo mot Groen van Prinsterer i'Ned.
God. Ill, pag. II): Dezo distinctie
verwerp ik". Wie inderdaad Christeljjk-
üisterisch is, is ju st daarom ook
Anti-Revolutionair, d.i. tegen de revo
lutie.
Als ons wederom gevraagd wordt,
waarom noemt, gjj u dan bg voorkeur
Anti-Revolutionair en is dit uw eigea-
ljjke politieke partjjnaam dan ant
woorden weomdat het juist in onze
dagen zoo noodig is, kleur te bekeunon,
omdat transigaeren in boginselzaken
verre van ons diont to zjjn, opdat,
vriond en vjjaud, als gg tot hen spreekt
ik ben Anti-Revolutionair, terstond
weten mot wiea zg te doon, in welko
richting gg uw scheepjo stuurt, welko
klippon gg outwgkt, welke landen gij
aandoet, en dat, do Hollandsche drie
kleur aan de steng wappert, en uw
vaartuig staat ingeboekt als genoemd
Degen de revolutie, vóór het Evan
gelie 1"
We hebbon gedacht dat't de bedoeling
van den heer Prins goweest was om de
twee kleuren, anti-rev. en christ.-hist.,
zoo dooroen to mongon dat niemand ze
meer onderkennen kan, dat bij de lezers
dermate met doze twee partjjiamen heeft
willen vermoeien lot zo niet meer wisten
tot welko partjj De Zeeuw nu eigenljjk
behoort.
Als dit zgn opzet is geweest weDSchen
we hem geluk mot het voortri-ffeljjk
slagen. Want, tegen ons mag do heer
Prins 't wol erkennen do anti-revolu
tionairen on do christeljjk historiscben
zgn toch twee partgen, on als er nu ter
wereld één schepsel is dat ons, na lezing
van het artikel des heeron Prins, kan
vertellen welke der beide richtingen De
Zeeuw voorstaat, dan verklaren we hem
voor bovonmonsclieljjk knap.
niet spoedig genoeg, en in ademlooze
spanning vloog haar meesteres haar tege
moet. Elvira las, dat niet Attilio, maar
aijn vader was ontvoerd, dat, Alti'io na
een langen hevigen strjjd met eeD zware,
gevaarljjko wonde hulpeloos in de bergon
was bljjvon liggen en nu op het kasteel
tusschen loven en dood zweefde.
Elvira weende. Ja zjj beminde hem, met
al zgn fouten en gebreken, dezen vurigen,
jongen edelman. In dit oogenblik toornde
zjj tegen haar oom, die haar met koele,
beredeneerde zorgzaamheid verre van
Attilio verwjjderd had gehouden.
En nu zweefde hjj hulpeloos tusschen
leven en dood op zgn kasteel. Zacht rolden
bare tranen over de teedero wangen zjj
merkte het niet.
Haar oom kwam op het balkon en vroeg
Haastig en verwonderd»Wat is er,
Ëlvira
♦Gjj weet dus nog van niets Ziedaar,
lees 1"
Daarmede reikte zg hem snikkend het
dagblad.
♦O, dat alles heb ik reeds gelezen. Maar
waarom weent gg Het zal zoo erg niet
zgn als de couranten het vertollen, maar
al was het ook zoo, wat kunnen wjj er aan
doen
Elvira stond haastig op en viel haar
oom in eene plotselinge opwelling om den
hals.
»Laat mij naar Positano gaan 1" riep
zg hartstochtelijk snikkond.
♦Maar bind 1 Wat wilt gg daar doen
♦Ik wil hem zien Ik moet hem zien,
met hem spreken, hem troost en moed
Btntnnland.
Boer en Brit.
Nadat het laalste handjevol moedige
strjjders eindelgk do o^gelgke worste
ling had op moeten geven tegen do
BrilBche overmacht in Zuid-Afrika is
de plotseling zeer verlevondigdo belang
stelling in het lot onzer stamverwanten
in het zwarte werelddeel weder gedaald.
Men wendde zich af van het moedige
volk, dat na zoo'n cngcljjken strjjd weder
ondorworpen werd door den ovor-
woldiger.
De Hollandsche Zuid-Afrikaner was
verloren, dacht men.
Verloren t De Zuid-Afrikaansche boer
hoeft er anders over gedacht.
Met een bjjna b*rr«emdende berusting
hebben Transvaler en Vrgstator zich
gebukt onder het onvermgdeljjke. Maar
al begreep het Zuid-Afrikaansche boeren
volk dat het machteloos stond tegen de
legerscharen waarover het zeeën bekeer-
schende Albion beschikt, lock achtten de
Hollandsche Zuid-Afrikaners nog *iet
alles verloren. Zg schikten zich in
den nieuwen toestand, doch zotten den
strjjd voor hun rechten, zjj het op een
andere wgze, voort.
En het resultaat In do Kaapkolonie
winnen do Hollanders veld, in Trans
vaal on Oranje-Vrjjstaat zjjn de tengels
van het bewind, natuurlijk wel onder
opper-toczicht van Engeland, in handen
van Boeren.
Sommige heethoofden in ons ]a*d heb
ben zich niet ontzien er de Boeren-voor-
mannen een verwjjt van te maken, dat
zjj onder Engelschc suzereiniteit zich
lieten vindon als bestuursambtenaren.
Enkelen noemden zulk een handeling
zelfs verraad aan het eigen volk ge
ploegd.
Verraad Of mannon als Botha o* de
Wet in staat, zouden zjjn tot laaghartig
heid. Mot doodsve ..chting hebbon zjj
op Zuid-Afrika's slagvelde* gestreden
maar toon hin meed en volharding niet
mochten baton, begrepen zg, dat zjj niet
bjj do pakken neer mochten gaan zitte*.
0"k in tjjd van vrede kondo* zjj nog
veel doen voor hun volk. Wat zeu het
uitgewerkt hebben als zjj mokkend over
den geleden nederlaag werkeloos waren
bljjven neerzitten
Dank zjj ook hun voorbeeld leeft
nog het Afrikaander-volk en koestert
hot, nog idealen.
Zgn stoutste droom is een voreenigd
Zuid-Afrika, waar Boer en Brit naast
elkander zullen arbeiden en waar beider
rechten goljjkelgk geëerbiedigd zullen
worden.
En.... men laat het niet bg droomen.
Goarbeid wordt er daarginds in hot land
dat mannon voorbracht als Paul Krutter
cu Stein. Hoog boudt men in do eerst"
plaats de taal, want is niet de taal ge
heel het volk
Maar tocb, bjj die koestering van eigen
idealen, bg dien arbeid voor do verwe
zenlijking van dat droombeeld, beorecht
er toch in Zuid-Afrika tusschen Boer en
Brit een verdraagzaamheid, die èn door
de Boerenleiders, èn door Britsche over
heidspersonen zooveel mogeljjk wordt in
i*8preken. Gg hebt hom beleedigd".
♦Ik hem beleedigd Ik heb gehandeld,
zooals een voorzichtig man onder zulke
omstandigheden handelen moest".
♦Juist uwe voorzichtigheid was eens
bcleodiging. O, laat, mg naar Positano
gaan, oom 1 Ik boud het hier niet uit. Ik
sterf van onrust".
Maar wat zal men er van denken, wan
neer ik u maar zoo
>Ik ben aan hertogin Cssina een visite
schuldig, oom. Die moet ik afleggen, vcr-
hindor mg daarin niet. Ik moet gaan,
zoo niet met, dan zonder uw verlof".
Verwonderd zag de consul zjjn nicht
aan. Hij had haar nog nooit zoo gezien.
Was dat nog hetzelfde kalme, welopge
voede meisje van vroeger
♦Het is goed Elvira", zeide bji na een
kleine pauze bedachtzaam. Morgen
vroeg spoort go met mjj naar Positano,
maar wees nu kalm en verstandig. Ga nu
rustig slapen. Houd u morgen vroeg om
zeven uur gereed. Verstaat ge Om zeven
uur".
Zjj zeide Diets, maar kuste hem
dankbaar op de wang.
Op het kasteel dei Tibaldi te Positano
slopen de bedienden geruischloos op de
teenen rond, fluisterden op do corridors
en in de afgelegen hoeken en zetten
bezorgde gezichten. De oude beer was
weg en de jonge heer lag in een hevige
wondkoorts. De geneesheoron liepen heen
en weer, en boven in hot groote salon
zat reeds sedert twee uur de rechter
de hand gewerkt.
Dit bleek nog Zondag 1.1., toen te
Kaapstad werd onthuld oen godenkteeken,
dal gewjjd is aan de *agodachte*is van
de Kapenaars, die in den Boerenoorlog
aan Britsche zjjde stroden.
De Engelscho gouverneur der Kaap
kolonie, sir Walter Hely Hntchinson,
hield een feestrede, waarin hjj herinnerde
aan de woorden van don heer Theron,
den voorzitter van den Afrikanerbond,
dat de èenige weg naar de oenheid van
Zuid-Afrika, door bloed on traien loopt.
♦Indien dit waar n", zeide do gouver
neur, »dan behoort elke Zuid-Afrikaan
sche patriet eerbied en bewondering te
gevoelen voor allen, die, eenvoudig go-
hoor gevend aan hun plichtsgevoel, hun
loven iieton in den groote* strjjd, aan
welke zjjde zg ook streden.
Geljjk Franschon en Engelichen in
Canada samengaan om de slagvelden van
Abraham en St. Foy te make* tot een
nationaal domein e* dus do gevolgen van
den strjjd van 150 jaar golode* aanvaar
den, zoo kunne* alle Zuid-Afrikanen, van
welk ras zij zgn, gozameslgk kun leven
wjjden aan de vestiging, onder Britsche
vlag van eon groot gemeenebeit, op
broeden grondslag en eenheid van belan
gen, wederzgdsche eerbied en verdraag
zaamheid".
Zulk oen gemeonebost achtte sir W.
Hely Hutchinson het meest duurzame
gadenkteeken ter oero van de dooden,
wier opofferingszin het vereoDigd Zuid-
Afrika mogeljjk heeft gemaakt.
Een roerige nigerripubliek.
Een oogenblik wordt de aandaeht der ge-
hoolo wereld weder getrokken door Haïti,
de rumoerige negerrepubliok, waar op-
standen en revoluties aan de orde van
den dag zgD. En bjj die revoluties gaat
het stoedi warm toe. De beide partgen
ontzie» niets en gevangenen in don strjjd
gemaakt, worden meestal op staanden
voet neergeschoten.
In de maand Januari brak weder oen
opstand uit. De regeeringltioepen slaag
den er echter in de ruit te herstellen,
al ging dit ten koste van honderden
uienschenleveDS e* al werden eenige
kleine steden hierbjj plat gesehoten.
Bjj dezen opstand bleek oen Ameri-
kaansch consul te houlon mot de oproer
lingen. Deze consul werd door zgn regec-
ring teruggeroepen, doch hiermede was
de achterdocht van de aanhangers der
regeering tegen do vreemdelingen niet
verdwenen en het feit, dat vole oproer
lingen een toevlucht zochten in do gezant
schappen dei groote mogendheden, ver
sterkte die achterdocht nog meer.
Do gezanten weigerden de vluchtelin
gen uit te leveren en de opgewonden aan
hangers der regoering dreigden zelfs de
stad Port-au-Prince in brand te stekeD.
Dan zouden ook do gezantscbopsgobouwen
in vlammen opgaan, de opstandelingen,
die daar een toevlucht hadden gevonden,
zouden de straat op moeten en da»r
worden neergeschoten.
Vriendelijke menschen, die bewoneïB
van Haïti
Maar ze zgn nu eenmaal niet anders.
Ghilazzi geduldig te wachten op een
helder oogenblik van den jongen hertog,
om hem over de bijzonderheden van den
aanslag te ondervragen.
Het was nacht, maar niemand ging
naar bed of dacht ook maar aan slapen.
Op alles voorbereid, in een soort van
verdooving, zat hertogin Estella aan het
bed van haar zoon, diens onrustig en
verhit bloed hield hem nog nog steeds
in droomen gekluisterd, die hem telkens
opnieuw de vraeseljjke oogenblikktn voor
den geest riepen, welke hjj in deD morgen
van den vorigen dag had beleefd.
Hertogin Cesina kwam de ziekenkamer
binnen.
»De rechter Ghliazzi wenscht u te
Bj reken, mama," zeide zjj zacht.
>Mjj Wat kan ik hem te zeggen
hebb» n
»Ik weet het niet. Hg verklaart niet
langer te kunnen wachten."
♦Goed. Bljjf gg dan zoo lang hier.
Daar staat het jjs voor de omslagen."
Goed, mama."
Hertogin Estella wierp nog een langen,
bezorgden blik op den zieke, die zwak,
met koortsig gloeiende wangen, half luide
woorden mompelende op zijn legerstee
lag. Toen ging zjj heen, de trap af en
vond in de benedensalon de heer Ghilazzi.
Mevrouw de herlogin," antwoordde
deze onmiddolljjk en haastig, ♦bet spjjt
me, dat ik hier niet langer kan bljjven.
Ik heb de vasto overtuiging gekregen,
dat er tusschen de misdaad te Rome en
de misdaad to Positano waarvan, helaas,
uw echtgenoot en uw zoon de slachtoffers
Voor enkele dagen werden 's nachts zes
personen van hnn bed gelicht, omdat
zjj verdacht werden een samenzwering
tegen de regcering te smeden. Zender
vorm van proces werden do verdachten
neergeschoten.
Wat dio vrjje republikeinen elkander
aandoen kan ons echter minder schelen
Erger was, dat zjj de vreemdelingen e*
zelfs de gezantschappen bedreigde*.
Er zgn gisteren te Port-au-Princo oen
Engelich en oen Duitsch oorlogsschip
aangekomen en twee Amerikaansche oor
logsschepen worden binnen enkele dagen
verwacht. Al is voor het oogenblik alle
gevaar voor do vreemdelingen als ge
weken beschouwd, toch is nog niet alles
in orde.
De regcering vbd Haiti weigert thans
degenen, die bg de buitenlandioke legaties
een schuilplaats hebben gezocht, vorgun-
ning om het land te verlaten.
In enxele buitenlandiche bladen wordt
er op aangedrongen dat de groote mogend
heden nn eindoljjk eens krachtig ingrjjpon
in de roerige negerrepubliek.
Binnenland.
Stijlbloempjes. Uit een kleermakers-
circulaire
»De batr X snjjdt en onderwgst het
Amerikaansche systeem, dat een der beste
moet zgn. Hierbjj wordt de trigonometrie
of driehoeksmeting toegepast op de kleer
makerij".
Voor een winkelraam te Rotterdam
Postzegels, briefkaarten en zinkessnuif
voor dezelfde prjjs als aan het Postkan
toor".
Uit het Pharmac. Weekblad:
♦Assistente, doktersdochter, twee jaar
uls zoodanig werkzaam, zoekt plaatsing".
Uit 't feuilleton van De Tijd 2 Maart
♦Oroneek's verhaal scheen hem toe
als een leeljjk geluid, waarvan de draden
zich snol samonweefden tot een grauwon
sluier, die het stralend schoone beeld
zjjner herinnering overtoog".
Uit een levensbeschrijving van miss
Nightingale in het Hbld.
♦Nu zg tot eereburgeres van Londen
is verheven telt zg acht-en-tachtig jaar".
Liefdesdrama. In den nacht van
Zatordag op Zondag werd de koetsier
van een sloeperswagen, die laar Gouda
terugkoerde, op den Goejannerweiledjjk
aangesproken door een jongeliag, die
vroeg, of zg* meisje, dat ongesteld was
geworden, met don wagen vorveerd kon
worden, onderwjjl hjjzelf een dokter ging
halen. De koetsier was hiertoo bereid,
en men haalde het meisje, dat op oen
omgehakten boomstam zat. Kort daarop
overleed ze echter. Men kwam toen tot
de onidekking, dat de jongeling en hit
meisje vergift hadden ingenomen en in
allergl werd naar het politiebarean ge
red «n en direct geneeskundige hulp inge
roepen. Nadat aan den jongeling een
tegengif was toegediend, werd hij naar
het gasthuis vervoerd, waar men er in
slaagde, het doodsgevaar voorloopig af
te wenden.
Uit op het paar bevonden brieven moet
geblokon zgn, dat beiden te Rotterdam
zjjn geworden, een nauw verband bestaat,
dat wjj mogen besluiten, dat beide door
dezelfde personen zgn gepleegd".
»Gjj kunt daarin wel gelgk hebben,
mgnbeerook dat blgkt ten overvloede
nog uit den brief, dien Atlilio ons heeft
gebracht. Was dit niet hot geval, dan
zou men ons zeker de intrekking van het
proces wei niet tot voorwaarde gesteld
hebben voor de uitlevering van mjjn echt
genoot 1"
♦Volkomen juist Nu zult u begrgpen,
dat ik als itai tsambtenaar, bee gaarne ik
u ook zon willen helpen, enmogeljjk op
dat voorstel kan iDgaan Het zon niets
minder wezen dan een bankroetv^rkl&ring
van de justitie, met moordenaars en roo-
vers ook maar te onderhandelen."
Wat moet er dan gedaan worden
♦Hoor mg een oogenblik aan. Er moet
onmiddolljjk iets gedaan worden om de
roorers to ontdekken."
En mjjn echtgenoot?" vroeg de her
togin, hoe langer hoe angstiger wordende.
♦Wees verzekerd, dat wg met de meeste
voorzichtigheid zullen te werk gaan, maar
verlang niet vran de justitie, dat zjj het
weinige aanzien, dat zjj nog bezit, zal
verspelen door met roovers een dergeljjke
overeenkomst aan te gaan".
♦Mjjnheer, ik ben een vrouw, een
moeder en een echtgenoote. Gg weet,
dat ik in de grootste bezorgdheid verkeer
omtrent Attiliowilt ge daar nu nog
de bezorgdheid over het leven van mjjn
echtgenoot bgvoegen Is dat billjjk Is
dat menschelgk
(Wordt vervolgd).