N°. 6 1908
Dinsdag 14 Januari,
95sle jaargang.
De Ster van het Zuiden.
De uitgave dezer Courant gaiehiedt Maandag-, Woemdag- en VrgdBgavoad,
uitgezonderd op feottdagen.
Prjji per kwartaal, in Goes f 0,15, buiten Goes, franco, f llSS.
Afzonderlijke nommen 5 cent.
(unnding van advartentiSn vóór S uren op dan dag dep,
uitgaasi
De prjj» der gewone advertentiën ii van x 5 regelt 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjt
ilechtt tweemaal berekend.
Geboorte-, buwelpks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regelt A 1,berekend.
Bewijsnummer! 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van^Seters. Uitgave van de' Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
00ESCHE
COURANT.
Liberalisme en Socialisme.
Wie wel eens grasduint in socialisti
sche couranten, bnchures enz. zal
misschien niet zonder verbazing dra
opmerken dat de sociaal-democraten zich
vooral eo met vlammende woede keeren
tegen de liberalen. De clericalen \ergeteu
ze niet geheel, maar er wordt niet voort-
duiend een zoo fanatieke oorlogsdans
om hen uitgevoerd als om onze geest
verwanten. Dit ljjkt vreemd omdat toch
de kerkdijken heel wat verder afstaan
van »de partij der toekomst', dan do
vrijzinnigen. Van waar dan toeh die felle
bestrjjding Omdat het liberalisme van
alle tegen-overtuigingen het bechtst staat
tegenover de sociaal-democratie als maat
schappij en staatsleer, omdat het wortelt
in eene beschouwing waartegen de soci
aal-democraten het moeieljjkst kunnen
optornen.
Het liberalisme is in zjjn aard en
wezen individualistisch, het heeft in zjjne
vrjje begrippen, als maatschappelijke
theorie der vrjje mededinging, zoowel als
staatkundige van Staatsonthouding, den
grondslag gegeven, waarop het anarchis
me heeft voortgebouwd. En hoewel dus
eigenljjk het socialisme uit het liberalisme
is geboren, is toch de afscheiding van
beide veel minder te overbruggon dan
tusschen elke twee andere partijen. Tus-
schen Staati-socialism9 en de Manchester
theorie is veel minder verzoening mo
gelijk dan b.v. tusschen christendom en
socialisme.
Als de clericalen hiertegen zouden aan
voeren dat zij het Gezag willen stutten en
dat de roode mannen pogen dit te onder
graven, dan zullen de socialisten hierop
aatwoorden, dat zjj volstrekt niet het
gezag van den staat willen verkleinen,
maar dat zjj het integendeel wensehon
uit te breiden tot regeling der voort
brenging. Het beroep op de Gezagsleer
is hiermede machteloas, want nooit kan
men deze leer aldus uitleggen dat zjj er
kenning van toevallig en tjjdaljjk gezag-
hebbeaden als een eeuwigdurendheid in
zich sluit. Wie in de ontwikkeling der
tijden de macht wint tot gezagsoefening
mag die dus rechtmatig de har® noemen.
De christelijke groepea mogen ver
kondigen dat de materialistische levens
beschouwing van het Marxisme onver
zoenlijk is met hun Godsgeloof, de socialist
zal antwoorden dat het materialisme van
Marx niets met de socialistische leer als
zoodanig te maken heeft en dat een goed
christen, het humanitair streven der
socialisten eerende, socialist kan worden
en christen bljjven.
Het Marxisme moge in zjjn mate
rialisme verwant zjjn aan het Rode-
erkennen der liberalen, het staat er in
zijn Sfcaats-idee en zjjn communisme even
ver af als het in dat opzicht verwant is
aan het Calvinisme en het zuiver chris
tendom.
Voor zoover nu in onze maatschappe
lijke beweging,niet de drang der arbeiders
om zich te ontworstelen oanden levensdruk,
maar de gedachte en het gevoelen de
richting bepalen, kan men veilig vast
stellen dat niet de kerk en het geloof,
doch wel het in het liberalisme tot halve
uiting gekomen individualisme de ver
wezenlijking der Staats-BocialistiBche idee
bljjvend bemoeieljjken zal.
En nu is 't zoo merkwaardig dat in
as FIVILLiJOJS
Vertaald uit het Italiaansch.
Slechts een uiterst zwak spoor, alleen
voor het geoefend oog van den rechter
van instruetie waarneembaar vertoonde
zich, toen Ghilazzi kort voor zjjn terug
keer naar Napels nogmaals een bezoek
bracht aan het politiebureau te PoBitano.
Toen hjj nameljjk den sindaco (burge
meester), tevens het hoofd der plaatselijke
politie, vroeg wie hem op 't spoor van
Checcco Santoni had gebracht, haastte
Luigi Castaldi aan hem voor te stellen,
•Ah, signor Castaldi"4 zeide de rech
ter vriendeljjk en beleefd tot den jongen
man, dien hjj eenige jaren geleden een
paar maal heel vluchtig had gezien. Zijn
vader kende hij zeer goed als een scherp
zinnig en sluw advocaat. Don Luigi ont
wikkelde uu met een levendigheid, die
een niet-belanghebbende anders niet
eigen pleegt te zijn, dat en waarom bij
zich overtuigd hield, dat Checco de dader
moest zjjn.
Signor Ghilazzi kon zich veTgiasec,
maar de mogoljjkheid bestond, dat zich
achter deze levendigheid h«t een of ander
geheime oogmerk verschool en als nauw
gezet ambtenaar moest hjj ook aan de
dezen tijd het oud-liberalisme overal in
het gedrang komt. Want dat bewjjst de
juistheid van die opmerking. Het is de
doorvoering van den vrjjen concurrentie
strijd en van het »elk voor zich" geweest,
die voor de maatschappeljjk-zwakken
zooveel ellende, en voor het maatschap
pelijk leven zooveel verwording mot zich
gebracht heeft. Nu is het noodig het
gemeenschappelijke in de samenleving,
zoowel als den eerbied voor het mensehen-
materioal terug te biengen. De liberalen
hebb»n dat begrepen en bebben met
jjver en offervaardigheid gewerkt aan
sociale maatregelen en wetten. Maar bp
het werk dat nu te doeD valt en bij het
sterk verzet dat overwonnen moet worden,
is de eenzjjdige tegendruk van het socia
lisme noodig. De beurt van de libirale
gedachto komt eerst weer goed als het
socialisme zjjn eigen reactie zal gaan
wekken, geljjk het zelf als reactie togen
de Manchesterschool het sterkst groeit.
Dat later de liberale denkbeelden dan
in ontwikkeling gegroeid zullen zjjn, is
zeker, en waarschijnlijk ia ook dat ze
meer naar het communisme zullen gewe
ken zijn. Ook de burgerij zal zich hebben
laten voortstuwen op den weg eener ge
leidelijke wijziging van onze maatschap
pelijke vormen en verhoudingen, welke
zjj toch niet tegen kan gaan.
Het bewjjst daarom niet zeer voor do
vèrziendheid als men twisten gaat over de
vraag, welke partij het stevigst bolwerk
vormt tegen de onvermjjdeljjke ontwikke
ling onzer maatschappij op meer socialen
grondslag, zooals niet lang geleden ge
beurd is en waarbjj het verzwegen doel
wasde angstvallige behoudzucht der
kiezers te vleien.
Hier mag gelden het spel motto qui
perd, qui gagne. Wie daarin verliest diert
het volk 't best. Niet noodig is 't de be
houdzucht te vleien, maar haar over
winnen.
Buitenland.
Een lastige positie.
Er zjjn twee Europeosche mogendheden,
die zich op het oogenblik tengevolge van
hun koloniale politiek in een minder
aangename positie bevinden.
Om te beginnen is er Italië, dat on
gerust is over den toestand in Abessyeië.
In ons vorig blad meldden we reeds,
dat een groote troep Abes^yniërs de
Italianen hebben aangevallen.
De Italiaansche legfrmacht, die in de
minderheid was, leed ernstige verliezen.
Nu is echter de vraagwat heeft die
aanval te beduiden
Reeds geruimen tijd bestond er tusschen
Italië en den negus Menelik een geschil
over de stad Lugh, en Menelik toonde
niet veel ijver, dit geschil in der minne
op te lossen.
Vermoedeljjk heeft deze Afrikaansche
vorst nu zelf bet geschil met geweld tot
een einde willen brengen.
Staat de aanval hiermede in verband,
dan is Italië aan zjjn eer verpl.cbt een
expeditie uit te rusten tegen Menelik en
dat kan heel wat geld en bloed kosten,
want Menelik beschikt over een sterke
legermacht.
Misschien echter, en dit is te hopen
voor Italië, iB die aanval een daad, waar
mede Menelik niets te maken heeft.
geringste waarnemingen zjjne opmerk
zaamheid wjjden.
•^jj woont nu te Positano, mjjnheer
Castaldi vroeg de rechter den jongen
man met die soort van vertrouwelpkheid,
die geoorloofd is tusschen personen van
denzelfden maatschappelpken stand.
•Sedert veertien dagen," antwoordde
don Luigi.
•Hoe grappig," zeide de heer Ghilazzi.
Het moot toch erg vervelend voor u zijn,
zoo zonder eenig gezelschap".
•Dat is hot natuurlpk, mjjnheer, maar
ik ben hier om redeDen van gezondheid".
Ah zoo. Ge zijt ongesteld
Dat juist nier, maar mijne zenuwen
hebben rust noodig en die kon ik te
Napels niet vinden. Daarom stond mijn
vader er op, dat ik eenigen tijd hier zou
doorbrengen".
•Natuurljjk, natuurlijk, dat is te
begrjjpsn. Uw vader heeft volkomen
gelijk. De gezondheid gaat voor alles.
Maar gjj komt zeker wel eens op het
kasteel
Heel weinig."
•Maar toch af en toe. Gjj kunt u niet
uitsluitend met visschers en oude vrouwen
bezig houden."
•Och, men moet maar zien, hoe men
zich het best den tjjd kort."
Om geen argwaan te wekken, brak de
rechter het gesprek af, en wendde zich
tot den sindaco. Hp sprak met dezen
Dan zal waarschpnlpk deze vorst zelf
zjjn krijgszuchtige onderdanen straffen
en is de zaak hiermede uit de wereld.
De tweede mogendheid, die in Afrika
in een leeljjk wespennest zit, is Frankrijk.
Nog verleden week lieten de zaken
in Marokko zich voor do republiek heel
gunstig aanzien, maar plotseling is er
een omkeer gekomen.
Id een vergaderisg van voorname
Mooren, te Fez gehouden, is de sultan
Abd-ol-Aziz afgezet en diens oom Moelai
Hafid tot die waardigheid verheven.
Wat nu
Frankrpk heeft tot nu toe Abd-el-Aziz
gesteund en wil het op dien weg voort
gaan, dan zal het van nu af aan bijna
geheel Marokko tegenover zich vinden.
De Franscho Ministerraad heeft reeis
over den emstigen toestand beraadslaagd,
maar wat gedaan zal worden is nog niet
bekend.
Vorst en volk.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat het
daar in de opera tijdens een voorstelling
van Hernani tot een groot tumult is
gekomen. De Koning en de Kroonprins
waren in den schouwburg. Van do
bovenste galerjjen werden een menigte
vliegende blaadjes met een proclamatie
van den troonpretendent Dom Miguel
en zjjn vrpzinnig regeeringsprogram in
de zaal geworpen. De politie nam de
papieren in beslag en vele meDSchoD,
onder hevig verzet in hechtenis. D->
Koning werd uitgejouwd en er werd
gejuicht voor Dom Miguel.
De Koning en de Kroonprins gingen,
voor het einde van de voorstelling heen.
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
Van blaas- tot lintworm.
Behalve dat het dier geplaagd wordt
door kleine wezens, die het uitwendig
lichaam aantasten, heeft het ook den last
en het gevaar te verduren van vpanden,
die inwendig woekeren. Tot de laatste
behooren blaaswormeD en trichinen. De
blaasworm komt voor bjj unders, varkens
on schapen. Aan het abatoir te Utrecht is
gebleken, dat 2 procent van de geslachte
runderen blaaswormen in het lichaam
hadden. Dit aantal is nu wel zoo heel
groot niet, maar als men in aamerking
neemt, de gevolgen, die ook maar een
enkele kan hebben voor menschon, die
eten van vleesch of spek, dat met blaas
wormen is bezet, dan is dit al reden
genoeg om zich tegen die kleine vpanden
te wapenen. Uit den blaasworm toch
komt lintworm voort.
De ontwikkeling van blaasworm bp de
dieren tot lintworm bjj den mensch ge
schiedt op de volgende wpze.
De blaasworm, die door het eten van
vleesch of spek van een besmet rund of
varken, in het lichaam van den mensch
gekomon is, zet zijn tocht door het spijs-
kanaal voort tot in de dunne darmen.
Daar nestelt hjj zich in en ontwikkelt
zich tot een lintworm van eenige meters
lengte, die jaren lang in bet menscheljjk
lichaam kan bljjven, als hij daaruit niet
door geneeskundige hulp verwpdert wordt.
De lintworm, ontstaan door een blaas
worm van het varken wordt tot 4 en uit
dien van een rund tot 8 meter lang.
Dat hjj voor den patient tot grooten
nog over eenige onbeduidende zaken, wat
op eene langzame talmende en afgebroken
wpze geschiedde. Eenige minuten later
verliet Ghilazzi het politiebureau wter,
om zich nogmaals naar het kasteel te
begeven.
Hertog Cesare was verwonderd hem te
zien terugkomen.
•Ik veroorloof mij nog eene vraag her
tog", zeide de rechter. »Op welke wijze
en hoe vaak bezocht mjjnheer Luigi
Castaldi uw kasteel*"
•Mjjnheer Luigi Castaldi?" vroeg her
tog Cesare verbluft. »Hij is bjj mpn
weten maar een enkele maal op het
kasteel geweest, 't Was bjj gelegenheid
dat mpn zoon hem op een raadselachtige
wpze had belast met een brief aan Cesina.
Anders zijn wij met dien heer nooit in
aanraking gekomen".
•Aan hertogin Cesina vroeg Ghi
lazzi snel. »Uw dochter heeft hem dus
waarschijnlijk in haar kamer ontvangen
Natuurlijk. Ik vond hem daar geheel
onverwacht".
•In dezelfde ksmer, waar de diefstal
is gepleegd
•Ja."
Er ontstond een korte pauze, toen
vroeg de hertog weer
•Acht gjj oenig verband tusschen dit
bezoek en den diefstal waarschpnlpk
•En wanneer dat zoo ware, hertog,
wat zou dan uwe meening zijn
last is, is te begrijpen, daar hij zich
voedt met de beste deelen van de spjjs
en bjj heeft heel wat tot zjjn voeding
noodig.
Men kan den lintworm beschouwen
als een keten van dieren. Hjj bestaat
uit een kop, die het moederdier is daar
aan is bevestigd een rjj van 1000 tot
4000 leden, die elk voor zich een aantal
eieren als voortplantingswerktuigen be
zitten. Achter den kop vormen zieh
voortdurend nieuwe leden. Zoodra de
oudere aan het eiid van het dier rjjp
of volwassen zijn laten ze los en geraken
buiten het lichaam. Komen ze dan tp den
grond of op plantentenvoedsel voor dieren
terecht, dan bestaat er natuurlpk alle
kans, dat zjj door rund, varken of schaap
worden opgegeten. In hot darmkanaal
dezer dieren ontwikkelen de eitjes zich
tot larven, die door den darmwand heen
dringen, in de bloedvaten komen en met
het bloed zich door het geheel® lichaam
verspreiden. Ook door de bloedvaten
werken ze zich heen, zoeken een vaste
plaats in het vleesch en hier blijven ze
leven als blaaswormen. Men ziet hieruit,
dat ze een waren kringloop hebben.
Tevens is uit bovenstaande duidelpk, dai
een lintworm niet onschadelpk is gemaakt
?óór de kop uit hot lichaam verwpderd
is.
Eon ongeveer golpken levensloop heb
ben ook de trichienen, behalve dit ze één
geheel anderen lichaamsvorm hebben.
Het is ook mogelijk, dat de lintworm
in het lichaam van den lijder zelf zich
vermenigvuldigt. Het kan gebeuren, dat
de losgelaten leden aiet naar buiten
worden geloodst, maar in de maag komen,
waarin de eitjes zich tot larven ontwik
kelen, die daarna hun leefwijze voort
zetten, alsof ze door het eten van besmet
vleesch of spek er in waren gebracht.
De vermenigvuldiging vaD blaaswormen
is zoo sterk, dat in het lichaam van een
varkon er verscheidene duizenden kunnen
voorkomen. Dringen zjj zich in het
lichaam van een schaap, dan zoeken zjj
zoolang tot zjj de hersens hebben ge
vonden en nestelen zich daarin dan voor
goed. Hot schaap gaat dan lijden aan een
ongesteldheid in den kop, die bekend is
onder den naam van draaiziekte.
De aangewezen weg om het gevaar
voor een lintworm te voorkomen is spek
en vleesch streng te keuren en het goed
te koken of te bradenhalfrauw kan
het nog levende blaasvormen bevatten.
Een nauwlettende keuriug heeft nog
dit voor, dat alle andere gebreken van
het vleesch aaD het licht komen, zooals
tuberculose, mond- en klauwzeer, tri
chinen en miltvuur, die voor den mensch
eveneens ernstige gevolgen kunnenhebben.
Invoer van Nederl. varkens in
Zwitserland.
Volgens een mededeeling van Hr. Ms.
gezant graaf Van Rechteren Limburg te
Bern, worden sedert eenigen tjjd door
de vereeniging van vleeschhouwers daar
ter stede geregeld geslachte varkens uit
Nederland ingevoerd. Zoowel te Bern als
te Thun zijn reeds eenige waggonladingen
aangekomen. De waggons zjjn speciaal
voor het vervoer van vleesch ingericht
en bevatten ieder 70 geslachte varkens.
Het is gebleken, dat de hoedanigheid
van dit vleesch niet voor die van het
inheemsche onderdoet, zoodat met grond
•Dat zou toch al hoogst zonderling
zpn."
Nog zonderlinger vindt ik het", ging
de heer Ghilazzi voort, »dat de joDge
CaBtaldi zich sedert veertien dagen tot
herstel zjjner geschokte zenuwen te
Positano bevindt."
Heeft hp dat gezegd?" vroeg de
hertog.
•Ja."
•Hm. Maar een welgesteld man als
mjjnheer Oastaldi kan toch onmogoljjk
tot zoo iets komen."
•Het is de vraag, of de heer Castaldi
werkelijk de vermogende man is, voor
wion gjj hem houdt en ook dan zou ik
do onmogelijkheid nog niet kunnen toe
geven. Mag ik u eene kleine geschiedenis
vertellen
•Ga uw gang."
»Zjj is 't leven van den ouden heer
Castaldi, maar kan hier toch dienst doen.
De zaak was, dat mjjnheer Castaldi aan
een arme weduwe met drie kinderen de
proeeskosten zon kwijtschelden, en onge
lukkigerwijze werd aan mij opgedragen
hom tot deze daad van barmhartigheid,
tot deze milddudigheid te bewegen. Wat
denkt ge, dat hjj mjj antwoordde
Welnu
•Hp zeideMjjaheer Ghilazzi, de Be-
dofïnen van Afrika houden de mildda
digheid voor de grootste menscholjjke
deugd. Ik zou dat misschien ook doen
een vermeerdering 7an dezen invoer mag
verwacht worden
Binnenland.
Een keuring der geesten. Het Volk
schrijft
De eerste alinea van art. 5 der •Grond
wet voor het Koningrpk der Neder
landen" luidt
•Ieder Nederlander is tot elke lands
bediening benoembaar."
Nu stond ongeveer twee weken geleden
in een der Amsterdamscbe bladen een
advertentie, waarin iemaid gevraagd
werd, liefst een gepensioneerd militair,
voor administratief werk. Zjj die op deze
advertentie schreven, kregen een ge-
hectografeerd briefje terug, waarvan men
ons een exemplaar deed toekomen en dat
aldus luidt:
Almelo, 28-12-'07.
WelEd. Heer
Gelieve mp s. v. p. mede te deelen
lo. uwe leeftijd
2o. cf u tot eenig kerkgenootschap
behoort
3o. of u sociaal-democraat is
4o. of u bjj eventueele benoeming ge
negen is tegen oen jaarljjksche belooniDg
van f480 (vierhonderd-dertig gulden)
van 's morgens 8 1/2 tot 7 nur 's avonds,
mot ruim 2 uur vrij tusschen 1 en 4
uur, afwisselend de kantoor werkzaam
heden van klerk op u to nemen bjj den
heer Wildervanck de Bléconrt, notaris
alhier en bjj mp, benevens eenige par
ticuliere bezigheden voor den notaris
als verzorging van een hond, schoon
houden van een fiets en huishoudelijke
boodschappen.
Hoogachtend,
De Betaalmeester te Almelo
J. H. v. Gonggrjjp Bungenberg.
De klerk van den betaalmeester is
geen rijks-beambte, doch in diens per
soonlijken dienst. De grondwettelijke be
paling logt dus formeel den betaalmeester
geen plichten op. Maar het lijkt ons
moeilijk tegen te Bpreken, dat een rjjks-
ambtenaar als de betaalmeester den zede-
lijken plicht beeft overeenkomstig de
strekking der grondwettelijke bepaling
te handelen. Deze plicht zou hem door
zpn ministerieelen superieur ook onge-
twjjfeld ingescherpt kunnen worden.
Wat zou men er van zeggen, als een
rijks-ambtenaar openljjk weigerde lieden
in dienst te nemen, die tot een kerkge
nootschap behoorden, of die lid van de
antirevolutionaire partjj zijn
De ergerlijke gewetensdwang, de ver
leiding tot huichelarjj, die in zulke
vragen steken moesten tot een algemeen
protest ertegen aanleiding geven.
Maar wjj weten helaas te goed, dat
daarvan geen sprake zal zpn.
Een oud schoolkind. Naar het Nieuwe
Schoolblad meedeelt, ontving een school
opziener onlangs volgend briefje
Aan den Schoolopziener
i/h. arrt
Mjjnheer,
Ter beantwoording op uw schrpven
betreffende het niet naar school zenden
van mpn dochtermoet ik u melden,
dat zp van voornemen is in korten tjjd
te trouwon, en haar aanstaande echtge
noot is er erg op tegen, dat zjj de school
nog zou bezoeken. Daarbjj is zij reeds
als ik niets bezat. Maar nu kan ik slechts
wenschen, dat alle menscben, aet uit
zondering van mjj zelf, Bedoeïnen waren.
Ziet gjj, hertog, dat is de heer Castaldi,
zooals hjj reilt en zeilt. Alles naar zich
toe halen en toch nooit genoeg hebben.
De weduwe meest haar bed verkoopen
om hem te kunnen betalen."
•Koestert gjj werkelpk verdenking
tegen hem
•In mpn kwaliteit moet ik ieder ver
denken."
•Nu, in mpn belang wensch ik u veel
succes."
•Gij zult van mp hooren, hertog. Komt
gjj morgen voor de groote weldadigheids-
voorstelling in de stad
•ik zal morgenavond en misschien ook
overmorgen te Napels zpn. Natuurlpk
ben ik op elk uur te uwer beschikking."
•Nu, dan bezoek ik u misschien in
uwe loge in San Carlo en anderB in het
paleis dei Tibaldi te Napels. Tot weer
ziens dus hertog."
•Tot ziens".
Nadenkend reed signor Ghilazzi op
een kleinen ffinken ezel naar Castellamare
terug. Hjj had nu in plaats van één,
zelfs twee 6poren ta volgen. Welk was
het rechte
Het sprak van zolf dat het oene valsch
was, misschien waren het beide. En wat
dan
(Wordt vervolgd
