N*. 145 1907. 94sle jaargang. Zaterdag 7 December. De Ster van het Zuiden. GOESCHE De uitgav. dezer Courant geichiedt Maandag-, Woemdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feeitdagen. Prjji per kwartaal, in Goes 0,73, buiten Goes, franco, 1,85. Afzonderlijke nommers 5 cent. Inzending wan adwartentiEn wóor 2 uren op don dap der uitgas*. COURANT. De prjji der gewone advertentiSn is van 1-5 regels 50 eent, eiken regel meer 10 et. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels 4 1,berekend. Bewijsnummers 5 eent. IVlefoonnummer 22. Directeur A. P. A. vak Ssters. Uitgave van] de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrimaxs. Bij dit no. behoort een bijvoegsel. Z.i die zich met 1 Januari a.s. op dit blad ahonneeren, ontvan gen de tot di >n datum verschij nende nummers gratis. De Unie-circulaire en het Vrouwenkiesrecht. x. In ons vorig nnmmer hebben we een kort overzicht gegeven van de cir culaire, pas verzonden door de Liberale Unie. We moeten nog even hierop terug komen, omdat, hoezeer ook instemmende met dit streven der Unie om ons kies recht te wijzigen en nit te breiden, niet kunnen goed keuren, wat het hoofdbe stuur voorstelt omtrent het aan vrouwen toe te kennen kiesrecht. De circulaire zegt hierover o. m. Op den voorgrond stellen wij, dat de volksvertegenwoordiging zooveel mogeljjk de getrouwe afspiegeling behoort te zjjn van alle verschillende belangen en be hoeften, van alle beginselen en denk beelden, die onder het volk leven. Na tuurlek kan dit ideaal nooit geheel bereikt worden, maar wjj moenen, dat men van dit ideaal toch te ver verwjjierd zal bljjven, zoolang men alle vrouwen van de slembus weert. Daartoe mag men o. i. niet besluiten, alleen nit overweging, dat het aantal vrouwen, hetwelk zich met de publieke zaak bemoeit, nog betrekkelijk gering is en dat de meeste vrouwen zelve het kies recht niet verlangen. Misschien zou, ais daarover een stem ming kon plaats vinden, wel bljjken dat de groote meerderheid der vrouwen, al hebben zjj zich tot nu toe niet laten hooren, het kiesrecht wel wenschen, maar bovendien ook aan de mannen wien men het kiesrecht geeft, wordt niet gevraagd of dit al of niet naar hun wensch is. In Finland was ook geen groote stem rechtbeweging onder de vrouwen, maar toen de Finsche vrouwen op de kiezers lijst werden gebracht, toonden zg dit zeer op prgs te stellen, terwjjl men, afgaande op de thuisblijvers in Nederland, allicht tot de conclusie zou komen, dat zeer vele mannen liever niet op de ljjst zouden staan. En wat de belangstelling voor de pu blieke zaak betreft is die belangstel ling in den laatsten tjjd niet belangrgk toegenomen Naast twee nationale ver- eenigingen, die zich speciaal ten doel Btellen propaganda te maken voor vrou- wenkiesrccht, zjjn er tal van vrouwen verenigingen voor speciale doeleinden. Congressen en tentoonstellingen worden door vrouwen georganiseerd. Het aantal bedrgven, waar de vrouw naast den man optreedt, wordt Bteeds grooter. Aan het vakverenigingsleven nemen zg deel. Op stoffelgk en zedelgk gebied vermeerdert haar aandeel in de algemeene werkzaam heid van jaar tot jaar. Dat zeer vele vrouwen zich niet aan getrokken voelen tot politiek is waar. Dat hebben zg trouwens met tal van mannen gemeen. Maar voorzoover die mindere ingenomenheid zich uit in niet- ii FEUILLH1 ON. Vertaald uit hit Iu liaansch. •Zoo," antwoordde Cesina kortweg. »Qjj zoudt het das voor practisch honden, wanneer ik mjjn broeder in den steek liet »Dat heb ik nu juist niet gezegd, ik heb er u alleen op willen wjjzen, dat het geen zaak iB, hem zgn pogen om zich achter den rug van hertog Cesare geld te verschaffen, al te gemakkeljjk te maken, ten einde hem niet te gewennen aan het schulden maken. Ik kan er gerust bgvoegen, dat de sommen, die dan mis schien zouden moeten verstrekt worden, zeer aanzienlijk zonden kunnen zgn zoodat zg uwe eigen belangen zouden knnnen benadeelen." Don Luigi was op zgn maüier slim. Hg dacht dat het geld, in zgn kringen de hoogste god, de spil waar alles om draait, ook in de hertogelijke familie een factor van gelijke beteekenis was. Hjj dacht, door te wjjzen op de verliezen, welke eventueel ook het erfdeel van de her togin konden treffen, deze te bewegen, het verzoek van haren broeder afwij zend te beantwoorden. Cecine's Behoone lippen krulden zich tot een licht, bjjna minachtend lachje. »Het ia wel vriendeljjk van n, mjjn- bomoeiïng met de publieke zaak, bedenke men wel, dat de mannen tot nu toe stelselmatig de vrouwen van actieve deel neming aan het publieke leven hebben verwgderd gehouden en de zwakkere sexe zelfs grondwettig van het kiesrecht heb ben uitgesloten. Hoe geheel anders zal do toestand worden als ook voor haar de deur van het stemlokaal ontsloten wordt Zal ook voor de vrouw het stem biljet niet opvoedend werken Bovendien zgn wg vast overtuigd, dat het ethische element in de politiek meer tot zgn recht zal komen, als ook de vrouw wordt toegelaten. Met dit alles is echter niet gezegd, dat alle vrouwen, die niet vallen onder een der (bovengenoemde) uitsluitingen, op de kiezerslijsten moeten worden gebracht. De wenscheljjkheid om verschil te maken tusschen gehuwde en ongehuwde vrouwen treed hier in de eerste plaats op den voorgrond. Ook aan de commissie is dit verschil niet ontgaan, want zij schrjjftWaar de man in het openbare leven optreedt, kan hg geacht worden tevens het gezin te vertegenwoordigen. Al zgn er uitzonde ringen, dit mag toch als regel worden aangenomen. Geef nu aan de gehuwde vrcuw do kiesbevoegdheid, dan zal dit zeer licht leiden tot óén van tweeënof dat het kiesrecht door haar wordt nitgi - oefend op de wjjze, zooals haar echt genoot dat wenscht, zcodat van eene zelfstandige, bewuste uitoefening van het recht door de vrouw geen sprake zou zgn, óf dat de politiek een gevaar w jrdt voor de eenheid vau het gezin". De nadruk moet o. i. gelegd worden op de eerste drie regels van dit citaat. Allicht zou het even dikwijls voorkomen, dat de man stemde naar den wensch der vrouw, alsdat de vrouw stemde naar den wensch van den man de vrouwelijke zwakheid is in dit opzicht wel wat legendarisch maar dergeljjke onderstellingen mogen toch niet den doorslag geven. Hoofdzaak is dat de man niet alleen zichzelf, maar zgn gezin vertegeDwoorligt op elk ge bied. En daarom kan men niet zeggen, dat de vertegenwoordiging niet kan zgn de afspiegeling van de verschillende behoef ten en belangen, zoolang de gehuwde vrouw geen kiesrecht heeft. Dit wordt vrjj algemeen gevoeld en vandaar dan ook, dat slechts bjj uitzondering op kiesrecht voor gehuwde vrouwen wordt aangedrongen. Van de overgroote meerderheid der ge huwde vrouwen bljjft de aandacht bepaald tot de belangen van het gezinsleven. Bljjven de ongehuwde vrouwen. Er is ongetwijfeld veel te zeggen voor een meer beperkt kiesrecht voor de Trouwen dan voor de mannen. Het vrouwenkiesrecht zal nog een geheel nieuw instituut in onze staatsinstellingen zijn. Aan de mannen heeft men ook niet op eens in de grootst mogeljjke uitgebreidheid kiosrecht ver leend, maar trapsgewijze voor meerderen de kiesdeur ontsloten. Men kan niet zeg gen, dat de vrouwen in het algemeen reeds denzelfden ontwikkelingsgang heb ben doorgemaakt als de m&n"on. Ging men echter voor vrouwenkiesrecht de belastingcensus, het capaciteitenBtelsel of een soortgelijk kenteeken invoeren, men zou zonder eenigen twjjfel dezelfde lijdensperiode doormaken, waaronder Nederland inzake het mannen-kiesrecht heer Castaldi," zeide zg met hooghartige kalmte, >dat ge u op deze wij zo voor mjjne belangen interesseert, al kan ik ook niet inzien, wat er u het recht toe geeft." >0, ik vraag u excuus, geëerde freule, wanneer ik •Dat is onnoodig, mijnheer", viel zij hem in de rede, »intusschen komt het mg wenschelgk voor, dit punt te laten rusten. Wat den dienst betreft, die mijn broeder van mg vraagt, zeo Zg hield op en fluisterde een oogenblik. Voor de portière klonk de haastige krach tige tred van een man, in het volgende oogenblik trad haar vader het vertrek binnen. Hertog Cesare, het hoofd van het ge slacht der Tibaldi, was een zestiger, die zich echter bjjzonder goed geconserveerd had. Het kortgeknipte haar was wel reeds sterk vergrjjsd, maar de baard was nog donker; de oogen waren nog scherp en door borend en naar deze te oordeelen begreep men gemak teljjk, waarom hertog Attilio beducht was het met zgn vader aan den stok te krggen. De man, die, zooals don Luigi gezegd had, te trotsch was, om zgn eigen schaduw Daast zich te dulden, had blgkbaar een opvliegend karakter en was in hooge mate streng en onbuig zaam. •Ah, ge zjjt niet alleen, Cesina". zeide hg eenigszins verrast, »ik wist 't niet en vraag u om verschooning, als ik u stoor." nog Bteeds zucht. Wel is het rationeel om voor kiesgerechtigde vrouwen een hoogeren leeftgd aan te nemen. Wenscht uw hoofdbestuur met de Unie-commissie alle mannen uit te sluiten, die nog niet den leeftgd van 23 jaar hebben bereikt, met betrekking tot de ongehuwde vrouw komt het ons wenschelgk voor, dat de leeftgd voorloopig op 30 jaar wordt gesteld. Deze voor alle rangen en standen geljjke beperking is daarom rationeel, omdat er onder de vrouwen op jeugdigen leeftgd al heel weinige zgn, die zich met de publieke zaak bemoeienen omdat bg de onzekerheid, hoe het vrouwenkiesrecht in Nederland zal werken, een eenigszins geleidelijke invoering van het kiesrecht de voorkeur verdient". Tot zoover het hoofdbestuur der Liberale Unie en hierop wenschen we wel eeDige kantteekeningen te maken. We onderschrijven ten volle hetgeen het hoofdbestuur aanvoert over het on billijke van den t jgenwoordigen toestand waarbjj alle vrouwen, alleen omdat ze vrouw zgn, worden nil gesloten van het kiesrecht. Of er veel dan wel weinig zgn die dit begeeren, doet absolnnt niets ter zake. Al was er geen enkele vrouw die het kiesrecht eischte, dan toch zon men het haar moeten geven eenvoudig omdat zg er recht, een onwederlegbaar recht op hebben. Doch dan komt het hoofdbestuur tot eene conclusie, waarmede wg niet kun nen instemmen en waartegen we met nadruk protesteeren. De gehuwde vrouw zou goen kiesrecht behoeven, omdat de men het gezin vertegenwoordigt en o heerljjk motief omdat haar aan dacht bepaald blijft tot de belangen van het gezinsleven. Hier gaat dus de Liberale Unie niet slechts bestendigen, maar ook nog uit breiden de egoïstische onrechtvaar digheden van het Burgeljjk Wetboek en bevestigt, waartegen zoo gestreden wordt n. 1. dat de vrouw door haar huweljjk rechten zou verliezen, die zij voor het trouwen bezat. Het hoofdbestuur schjjnt niet be schaamd te zijn geweest om nog eens weer met het oude praatje te komen dat de gehuwde vrouw rechteloos be hoort te zgn omdat haar man het gezin vertegenwoordigt. De echtgenoote mag geen eigen meening, geen oordeel, geen kiesrecht hebben, want de man vertegen woordigt haar. De man kiest, of zjjn vrouw oen andere meening heeft, daar naar wordt niet gevraagd. Hg kiest uit de volheid van zgn gezag. Komiek en zich zelf tegensprekend is het citaat van de commissie. Het hoofd bestuur wederlegt er dan ook van de on- noozele redeneering dat de vrouw zon stemmen zooals de man wil, maar het gljjdt luchtigjes heen over de nogal dwaze bewering dat de eenheid van het gezin in gevaar zon komen. De com missie blgkt van meening te zgn dat er behalve de politiek geen kweBtie's kannen zgn, waarover man en vrouw niet een van gedachten zgn. Zouden dan uiteenloopende opvattingen over littera- tures, muziek, opvoeding, financiën, enz. die eenheid van het gezin ook niet in hbt ge raar brengen? Er is toch geen enkele reden om te meenen dat dit al leen bg de politiek het geval zou zgn. Gjj stoort ons volstrekt niet, papa", zeide zgne dochter niet zonder eenige verlegenheid. »Dat is mjjnheer Luigi Castaldi, wien Altilio met oen dringende boodschap aan mg heeft belast". Hertog Cesare zag den jongen man, die diep en onderdanig boog, slechts vluchtig aan. •Castaldi vroeg hjj na een korte pauze, »Zjjt gjj de zoon van den advocaat Fietro Castaldi te Napels, mgnheer •Om uwe edelheid te dienen", ant woordde don Laigi met eenige beklemd heid. Het was de eerste keer dat hg tegenover den hertog stond en diens indrukwekkende persoonlijkheid en in zonderheid zgn strenge, schrandere, vor- schende oogen misten hun uitwerking niet op hem. Mgnheer Castaldi", zeide hertog Ce sare weer op zgn eigenaardigen scherpen toon, >het doet mg leed van uwe diensten op geenerlei wgze gebruik te mogen maken." •Mgnheer de hertog •Geen woord meer als ik u mag ver zoeken. Ik ken uw vader zeer goed en betreur het levendig, juist daarom uwe vriendelijke bemoeiingen voor Attilio of voor iemand anders van mijn huis te moeten afwijzen. Ik geef er de voorkeur aan Attilio dadelijk naar huis te laten roepen en persoonlijk met hem te spreken over de zaak, waarvoor hg u zond." Daarbg koog hertog Cesare beleefd, maar met zekere ironische deftigheid voor Buitenland. Pruisen en Polen. Do commissie uit den Pruisischen Land dag heeft met 19 tegen 9 stemmen de •Polonwet" der regeering verworpen. Uit do beraadslagingen van de Commissie bleek, dat de verschillende partgen vrjj wat bezwaren tegen het regeeringsvoor- stel hadden, de eene partjj vond hetgeen de regeering wenschte niet voldoende, zoo bjjv. de conservatieve partjj die gisteren nog een reorganisatie van de kolonisatie commissie bepleitte, daar bg de tegen woordige richtiDg dier commissie de maatregelen door de regeering voorge steld toch niet zouden helpen en die ook meende dat misschien een verkoopverbod een bepaling waarbjj in noodzakelijke gevallen de commissie den verkoop van landgoederen zou kunnen verbieden de onteigeningsbepalingen onnoodig zou maken (hetgeen de minister bestreed) terwgl zg nog bovendien bepleitten de onteigening alleen op grondbezit in Pool- sche handen toe te passen. Andere partgen echter bleven staan op het standpunt, dat de onteigeningsmaatregeleD, door de re geering gewenscht, in strjjd waren met de grondwet. Alleen de nationaal-liberalen en vrjj- conservatieven hebben voor het regeerings- ontwerp gestemd, de conservatieven echter stemden tegen, omdat de regeering met hun wenschen niet wilde meegaan. Arabieren in hbt Fransche leger. De Fransche minister van oorlog Picquart wil twee nieuwe legerkorpsen vormen uit Algerjjnen. Reeds eenigen tjjd geleden heeft de minister een com missie naar Algerië gezonden, die moest onderzoeken of het mogeljjk en wensche lgk was den verplichten militairen dienst ook uit te breiden tot de Arabieren in Algerië. Volgons de laatste berichten was deze commissie met haar onderzoek nog niet gereed. De regeering schjjnt niet voornemens te zjjn den algemeenen dienstplicht in te voeren, zooals die in Fraukrjjk bestaat, dan zouden zeker honderdduizenden sol daten worden verkregen. De wenschen der regeering gaan echter zoover niet en men zou dus zich bepalen tot hot aantal benoodigde dienstplichtigen voor twee legercorpren, waarvoor men de manschap pen, hetzjj door loting, hetzjj door strenge keuring zon verkrggen. Op deze wgze zou men een vetgoeding willen krggen voor de door den tweejarigen diensttjjd verminderde sterkte. Oproerige kaffers. De toestand in Zoeloeland verwekt, vol gens een telegram uit Pietermaritzburg, ongerustheid. De krjjgswet is in Natal afgekondigd en de eerste militie-reserve van Natel is opgeroepen, de tweede reserve zal waarschijnlijk eveneens spoedig wor den gemobiliseerd. De inboorlingen van Natal worden onrustig. Dinizoeloe, een der voornaamste kafferhoofden, kan zelf 500 man op de been brengen, waarvan de meesten gewapend zgn. Hg heeft echter boodschappers gezonden naar alle deelen den jongen Napolitaan. Don Luigi kon met den besten wil de beteekenis daarvan niet misverstaan. Hertog Cesare achtte het niet noodig de vormen in acht te nemen. Het was een beleefd maar ondubbelzinnig afscheid. Men wilde niets van hem weten. Een ver legen lachje speelde om don Luigi's bleeke lippen, maar in zgn oog gloeide oen doode- ljjke haat, heftige wraakzucht over een ondervonden beleediging. »Dan heb ik Uier niets meer te doen", zei hg langzaam, »tenzjj de geëerde freule nit belang voor haar broeder er de voor keur aan mocht geven »ïk zal u, als het noodig mocht zgn, schrifteljjk mjjn antwoord doen toekomen", haastte deze zich te antwoorden, waar op don Luigi den terugtocht aannam. Eigenljjk had hg zeer tevreden moeten zgn, jnist, omdat zgn zending totaal mislukt was. Hg had het immers daar zelf op toegelegd, maar hg had daarbg ook nog andere bedoelingen gehad, wel ker schipbreuk ljjden hem te zeer hinderde, dan dat hg tevreden had kunnen zgn. Bij had zich het resultapt van zgn bezoek bjj hertogin Cesina zoo gansch anders voorgesteld en gedroomd. Wat is er met Attilio," vroeg hertog Cesare, nadat don Luigi zich had ver wijderd. •Papa," antwoordde zgn dochter aar zelend en verlegen. Het is ook hetzelfde; het mag wezen wat het wil, ik begrjjp in geen geval, van Zoeloeland, Natal, Swaziland, Basoeto- land on Pondoland. De Zoeloe's worden bg kleine gedeelten gewapend. Twee groote Kafferstammen in Natal, die onge veer 9000 strjjders kunnen leveren, heb ben zich bereid verklaard met Dinizoeloe gemeene zaak te maken. De totale strijd macht der Zoeloe's wordt geraamd op 30,000 man. Zg moeten in het bezit zgn van vele geweren en patronen. De regeeringen van de Kaapkolonie, van de Transvaal en het Engelsche opper bestuur zullen zoo noodig samenwerken. De oorzaak van den opstand is de in voering, sinds verleden jaar, van een hoofdgeld. Reeds in Februari j.l. ver zetten zich de Zoeloe's Er volgde toen een korte rust, toen in Maart het Zoeloe- hoofd Bambata met een groote strijd macht trachtte de oude kraal van Cetawajo te bereiken. Hg werd echter den lOen Juni verslagen en waarscbjjnljjk gedood. Een ander Zoeloehoofd werd op het eind van Juni ter dood veroordeeld. Van 70 gevangen genomen aanvoerders werden er 38 met 2 jaren gevangenis gestraft. De koloniale troepen omsingelden toen nog twee oorlogvoerende hoofden en maakten daardoor schgnbaar een einde aan het verzet. Toch heeft het vuur steeds gesmeuld en is thans opnieuw opgevlamd. De Zoeloe's weten dat de regeering van Natal ongaarne rjjkstroepen te hulp roept. Daarvan maken zg gebruik door aan de andere Kafferstammen te vertellen, dat de Natalsche regeering bjj den koning van Engeland in ongenade is, en niet door hem gesteund zal worden, in welk gevaar zjj ook verkeere. School en Kerk. Dwingt ze om in tb gaan. In het dorp Almkerk, aan de Voorsteeg in de buurt van Woudrichem, bestond tot dusverre een openbare lagere school, aan wier hoofd reeds meer dan 25 jaren staat de heer Raams, een man wiens onderwjjs niets to wenschen overlaat en die om zgn verdraagzaamheid en wel willendheid door een ieder geacht is, en in het onderwjjs wordt bjjgestaan door 2 onderwijzers en 2 onderwijzeressen voor de ruim 200 kinderen die zgne school bezoeken. Nu is aldaar op initatief van dr. Bosch, Geref. predikant, onlangs opgericht eene school met den bjj bel, aan wier hoofd staat de heer Van Veelen, bggestaan door 1 onderwjjzer, en welke inrichting door ruim 100 kinderen wordt bezocht, allen van de openbare school afkomstig, doch waar de onderwijskrachten niet voldoende zjjn en men geen voldoende geld heeft om daarin te voorzien. Het gevolg daar van is dat een klasse-lokaal aan de openbare school thans ongebruikt staat en dat ook het onlerwjjzeüd personeel moet worden verminderd en eene onder wijzeres, mej. Drenth, op wachtgeld moet worden gesteld, wat dus voor de gemeente dubbele kosten geeft, terwgl hare finan ciën toch al niet schitterend zgn. Dit geeft in de gemeente groote onte vredenheid, en sommige ouders die tot de gereformeerde kerk behooren, weigeren hunne kinderen naar de sohool met den bjjbel te zenden, omdat zg over het hoe Attilio zich kan inlaten met menschen wier levensdoel slechts geldverdienen is. Ge kunt niet gelooven tot welk een ontzettend lagen trap de Napolitanen zinken, als zjj hun leven alleen aan geld verdienen wjjden. De hyena's der woes- tjjn zgn onschuldige lammeren, verge leken bg hen. Zg kennen geen moraal, geen menscheljjkheid, geen gerechtigheid, noch trenw, noch plicht, als 't om hun voordeel gaat. Neem u voor zulke lieden toch in acht, mjjn kind. Zjj naderen nooit zonder leed te berokkenen, of >n van illu8iën in een aüder opzicht te berooven". Maar papa, ik verzeker n Laat maar, ik doe u immers geen verwjjt. Ik wil u sleehtB waarschuwen. Den ouden Castaldi ken ik heel goed. Hjj is een bloedzaiger, een woekeraar, een rechtsverdraaier en een bedrieger vaa de ergste soort, die zich met behulp van de poragraphen der wet meester maakt van de have en goed van lichtzinnige en onvoorzichtige menschen, en ze tot den bedelstaf brengt. Ik verkies niet, dat ge met znlke lieden op eenigerlei wjjze in aanraking komt". »lk zal wel op mgn hoede zgn papa". De hertog kuste zgn dochter op het voorhoold. »Dat weet ik, dat weet ik wel. Met Attilio zal ik persoonlijk sproken". .Hjj heeft zeker niet geweten, evenals ik, (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1907 | | pagina 1