137 1907
Dinsdag 19 November.
94sl' jaargang.
FEUILLETON
De Ster van het Zuiden.
goesch
uitgave dezer Courant geschiedt liaandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
?rgs par kwartaal, in Soes f 0,75, buiten Goes, franco, f
Afzondorlpke o ommen 5 cent.
Inzending wnn adwnptentifin nior uren op den dag der
uitgnee.
ourant.
De prjji dor gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, olken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjkl- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Buitenland.
Tb hechter tijd.
Door 136 leden van het Engelsche
Lagerhuis, allen aanbangeis der regeering,
is aan den minister-president oen adres
gezonden, waarin zij er op wijzen, dat
de uilgaven voor leger en vloot de volken
hoe langer hoe meer drukken. Een ver
mindering der bewapening zou voordeelig
werken op de welvaart en nooit nog is
de tjjd zoo gunstig giweest voor eon
dergelijken maatregel als nu, zeggen de
liberale leden van het Lagerhuis. Engeland
staat op den besten voet met Fraukrijk
en Rusland en do verstandhouding tot
Duitschland is nu zoodang geworden,
dat ook van die zjjde geen gevaar meer
dreigt voor Engeland.
Dit adres kan men beschouwen als
een antwoord op de mooie woorden, die
zoowel koning Eduard als keizer Wilhelm
gebezigd heeft.
Beiden hebben met veel nadruk gezegd,
dat zjj den vrede begeeren.
»Prachtig zoo", zeggen nu de Engelsche
afgevaardigden. »Maar als dit zoo is,
ontwapent u dan."
Maar daar zal Duitschland wel niet
van willen weton. Engeland kon echter
het voorbeeld geven door den aanbouw
den vloot te verminderen en dit kan hst
te veiliger doen omdat zjjn zeemacht
zoo groot is, dat al wordt ze wat kleiner,
ze nog beduidend sterker kan bljjven, dan
de vloot van elke andore groote mogend
heid.
In Marokko hebben de regeerings-
troepen een groote overwinning behaald
op de aanhangers van des saltans broader
Moelai-Hafid.
Vrjjdag werd de heer Chomjakof, de
nieuw-gekozen president der Doema,
door den Czaar ontvangen. Volgens eer
particulier telegram uit Petersburg kreeg
de heer Chomjakof uit het gesprek met
den beheerseher aller Russen de over
tuiging, dat aan deze Doema de ge-
wenschte gelegenheid tot arbeiden zal
worden gegeven en dat de eerste zitting
der Doema in Mei 1908 zal eindigen.
Eenige Engelsohe bladen melden, dat
bjj het bezoek van keizer Wilhelm aar.
koning Eduard o. a. besproken zal worden
de mogelijkheid van een ontmoeting van
keizer Wilhelm en den president dor
FranBche republiek. Deze ontmoeting zou
in de maand April in de Italiaanscbo
wateren moeten plaats hebben.
Uit de Pers.
Mr. van Houten heeft het in zjjn vierden
Staatkundigen brief over bet voornaam
ste politieke levenswerk van dr. Kuyper.
De oud-minister zegt hierover o. a.
«Kuyper's politiek levenswerk laat
zich in twee daden samenvatten. TeD
eerste, de verkerkeljjking en vervolgens
verkuypering der voormalige conserva
tieve partjj ten tweede, de vorming van
een papo-kuyperiaansch bondgenootschap,
ten einde de schatkist in steeds toe
nemende mate open te stellon voor onder
wijsinrichtingen, die de Grondwet wel
wil toelaten, maar niet bevorderen, en
die geen algemeen staatsbelang, maar
slechts een bgzonder kerkelgk belang ten
doel hebben.
»Wat wjj van hem te wachten hebben bjj
herleving van de politieke conjunctuur
van 1901—1905, staat te lezen in de
volgende zinsnede der onlangs door den
Paul uitgevaardigde Encycliek Pascendi
tegen het modernisme, p. 7677 »aan
niemand is het onbekend, dat onder die
Vertaald uit het Italiaansch.
«Geef acht, geef achtschreeuwde
Checco tegen het geloei van den storm in
om zjjn metgezel op het gevaar opmerk
zaam te maken. Toen voelde hij nog hoe
de boot in de hoogte geheven en met
vreeselgk gekraak op de rotsen geslin
gerd werd.
Met de vertwijfeling van den doods
angst sprong Checco uit de boot en
klemde zich met zgn gespierde armen
aan een rotspunt vast. Gelukkig kon hg
hier vasten voet krggen, maar hot warre
lend schuim sloeg een oogenblik boven
hem samen, zoodat hij zien noch hooren
kon. Eerst toen de golf weer terug
vloeide, kon hg een blik om zich heen
slaan.
Toen zag hg met een huivering, die
menigte van zoo verschillende weten
schappen, welke zich aan den naar waar
heid dorstenden geest aanbieden, rechtens
de eerste plaats toekomt uan de godge
leerdheid, zóózeer dat het onbetwistbaar
beginsel gold bg de wjjahoid der ouden,
dat de plicht is der andere wetenschappen,
respectievelijk 1) van de kunsten, haar
onderworpen en zoodanig te zgn als
dienstmaagden. Kuyper zal dan met de
bisschoppen moeten samenwerken om
alle hefboomen, ook den Staat, in ba-
woging te brengen, ten einde de gozamen-
iyke wetenschappen en kunsten aan de
godgeleerdheid als dienstmaagden onder
worpen en onderdanig te doen zjjn.
Verder betoogt de schrijver, dat ook
steunpilaren van bet papo-kuyperianisme
ter rechterzijde en berustende voortbou
wers op de door Kuyper gelegde grondsla-
gon ter linkerzijde zullen inzien, dat de
Encycliek een ernstige waarschuwing
voor hen bevat, om beter dan tot dusver
op hun hoede te zgn. De studie van dit
stuk, waaraan hg verder eene uitvoerige
beschouwing wjjdt, beveelt mr. van Hou
ten dan ook, juist met het oog op de
toekomst van dr. Knyper in onze politiek
aan alle partgen ten ernstigste aan.
»Dat deze Encycliek ver strekkende
gevolgen zal hebben op onze geheele
staatkunde, is niet te betwijfelen. Maar
het zou vermetel wezen, ze reeds nu te
willen overzien. Slechts de richting kan
worden aangegeven.
«Onmiddelljjk gevolg moet zgn, dat de
gevaren van de papo-kuyperialiBtische
coalitie voor een ieder zichtbaar worden,
6D al wat nog doordrongen is van dc
beginselen van het Protestantisme tot
nadenken gedwongen wordt, niet over de
vraag of het hoogste Roomsch-kerkeljjkf
gezag op die wijze mag optreden dal
mogen de Katholieken onder zich uitma
ken maar of bet bg zoodanig optreden
met steeds ruimere toelagen uit de Staats
kas gesteund mag worden en zgn iuvlood
op de vorming onzer academische jon
gelingschap mag worden versterkt. Ook
in de Katholieko wereld kan allicht een
Btrooming ontBtaan, al moge zjj ziek
onder het door de Encycliek bevolen
terrorisme weinig openlijk uiten, die
weigert aan een aldus optredende ker-
keljjke autoriteit nog bovendien den
steun der wereldljjke te bezorgen. En de
conservatieven zullen ongetwijfeld inzien
dat zjj zich te veel door Kuyper op
sleeptouw hebben laten Demen.
«De loop der gebeurtenissen zal wel
spoedig tot nadere uitwerking van deze
gezichtspunten aanleiding geven.
»Immers helt het ministerie de Meester
steeds meer over naar de democratische
zijde en nadert het tjjdstip, waarop de
vraag rjjst, of het zal worden vervangen
door een tweede ministerie-Kuyper, dan
wel door een ministerie, dat bjj de centra
steun vindt en zich tegen Knyper en
Troelstra beiden keert. Kuyper ziet dan
miBBchien den tjjd gekomen om het
samengaan der gauche's te bevorderen,
waarmede hg in zgn ministeriele rede
van 20 December 1904 de cols .atieveD
onder zgn aanhangers dreigde. Onze
politiek komt dan van zelf in meer
regslmatige banen terug en Kuyper wordt
weder, wat hg zonder de fouten van het
Ministerie Pierson 18971901, in welks
voetstappen het Ministerie De Meester
helaas weder treedt, vermoedelijk wel
gebleven zou zgn journalist en agitator.
Ook kerkhervormer, als men dezen Daam
toepasselijk acht op ieder, die het kerkelgk
leven in groote beroering brengt."
1) De geciteerde vertaling van De Tijd
zegt hier »b.v." maar de gedachtengang
eischt het door mg in de plaats gestelde
woerd.
hem door merg en been drong, hoe de
boot tus8chen twee kolossale rotsblokken
vastgeklemd, hoog boven het water van
de rotsspleet hing, waar do kracht der
branding haar in had geslingerd. Doe
Luigi lag bleek en bewegingloos op den
bodem.
«Misschien is hij al dood", dacht
Checco. Van den oever hoorde bjj ook
duideljjk het gejammer van menschen.
«Een engeluk, er is een ongeluk ge
beurd klonk het naar omlaag.
Het kwam hem voor, als ware het
de stem van Carmela geweest.
Ohecco's toestand wa3 verschrikkelijk.
Elk oogenblik kon de branding terug-
keeren, de boot weer losrukken en haar
opnieuw prjjsgeven aan de woede der
golveD. Hg zelf had zich wel met eenige
vlugge sprongen in veiligheid kunnen
brengen, maar ook in zgn hachrijjken
toestand bleef de stem der raenschelijk-
heid in hem spreken, en hg dacht noch
aan zgn eigen gevaar, noch aan de hoo-
nende woorden van don Luigi, zelfs niet
Boeken en Tijdschriften.
De spijsvertering, door dr. B. F.
ten Cate. Uitg. G. L. v. d. Berg,
Rotterdam.
Het hierboven genoemde boek is het
vervolg ven een werk over spijsvertering
In dit tweede deel wordt de stofwis
seling uiteengezet en wel de vertering
der spjjzen in het liehaam nadat deze uit
het darmkanaal in het bloed zgn ge
komen. De schrjjver behandelt de nor
male stofwisseling, abnormale ontwik
keling van vet en abnormale mager
heid, suikerziekte, jicht, rheumatiek,
niersteen en nierziekten, bloedarmoede
en bleekzucht.
Wat dit boek voor leoken vooral zoo
aantrekkelijk maakt is de klare en hel
dere wjjze, waarop do medicus zijn on
derwerp bespreekt. Alles wat zweemt
naar ingewikkelde vakkennis, naar moeie-
ljjke termen, naar onnoodigo geleerd
heid is zorgvuldig vei meden. Het is
voor ieder bevatteljjk. In de eerste plaats
zullen de lijders aan spjjsverterings-
ziekten er veel nut uit kunnen trekkeD
maar ook hun, die zich verheugen, in
volkomen gezondheid, zjj dit boek ter
lezing aanbevolen, omdat zjj er in kun
nen vinden wat zjj te doen en te
laten hebben om hun gezondheid te be
houden en deze niet onbewust in ge
vaar te brengen.
De landbouwtentoonstelling te
*8 Gravenhage. Uitg. Leiter Nypels
Maastricht f 1,50.
Zooals de lezers van ons blad weten
is dit jaar van 16 tot 22 September in
de residentio eon nationale en interna
tionale landbouwtentoonstelling gehou
den. In een keurig en royaal werk zijn
de op deze expositie bijeengebrachte dieren
vruchten enz. in beeld en woord verzameld.
Niet minder dan 85 zeer mooie af
beeldingen sieren den tekst, welke ge
schreven is door de ter zake bevoegde
redacteurs van De Veldbode en het Geïil.
Weekblad voor Land- tuinbouw, de
heeren A. A. ter Haar en A. van Leeuwen.
De platen zjjn reproductiën van scherpe,
goed belichte fotografieën. We zien er
doelen van het gebouw, vruchten- en
groenten-inzendingeD, prachtige paarden
(o. a. Reflecteur den muscaat-scbimmel)
Pomme d'or de Pomme goudvos, Prin-
cesse de Lamballe, vos-schimmel, alle vap
den heer A. Banken, den directeur dei
WilholmiDapolder, Tail d'or een vos van
den heer A. van Broekhuyzen to Wemel-
dinge, Leo, koudbloed oengst van don
heer G. Luyk te Vlake enz.
Voor doolnemers aan deze tentoonstel
ling i m kostelijk souvenir, voor niet-
inzenders, een duideljjke voorstelling
dier expositie.
Binnenland.
Een lief zoontje. De 21-jarige zoon
uit het huisgezin te Niouwveon, die ver
dacht werd een vergiftige stof in de
soep gemengd te hebben, waardoor dat
gezin ongesteld is geworden, heeft een
bekentenis afgelegd.
's Morgens in de woning zjjner ouders
gekomen, heeft hjj toen iets, men ver
moedt arsenicum, in de soep gedaan,
waarna hg zich nog ter kerke beeft be
geven, om de godsdienstoefening bg te
wonen.
Onmin met zjjne ouders, ook finanei-
eele aangelegenheden schijnen aan de
daad niet vreemd te zgn. Bg zgn over
brenging naar het buis van bewaring
toonde hg geen enkel teeken van berouw.
Opgelost. Het raadselachtig geval te
Dordrecht, waarvan w.jj in ons vorig blad
aan zgn eigen liefdesgeluk, dat deze zoo
ernstig bedreigde.
Met twee f oed berekende sprongen
was hjj weer bjj de boot, trok het lichaam
van don Luigi eruit en klauterde met
zgn last tegen de rotsen op. Het was
meer dan tjjd. Want juist keerden de
torenhooge golven terug, bulderend en
razend drongen zjj de rotsblokken binnen,
alsof zjj met duivelscben lust naar offers
zochten. Maar Checco was reeds zoo
hoog, dat alleen machtelooze schuim
wolken hem konden bereiken.
Toen Checco zich geheel tegen de
hoogte had opgewerkt, zag hjj, dat be
halve Carmela, die reeds vóór uren do
boot in zee aan bet zeil als die van
Checco had herkend, daar nog eenige
visscbers waren, die Carmela uit Positauo
te hulp bad geroepen. Ook de vader van
Carmela, de oude Pasqualo, was erbjj.
Hjjgend en bevend van inspanning
legde Checco het lichaam van don Luigi
op den weg neer. Nog wist hg niet, of
hjj een mansch dan wel alleen diens ijjk
molding maakten, heeft zich reeds opge
lost, meldt de D. C.
De dienstbode Marie van D. is nog
Vrjjdagavond 10 uur per vigelante naar
de woning barer ouders aan den Wees-
kinderendjjk overgebracht, waar zjj tot
rust is gekomen. Zaterdagochtend is zjj
weer naar haar dienst kunnen terugkeeren
maar naar het schjjnt nog geheel onder den
indruk van de dingen van Donderdag,
want toen zjj omstreeks 11 uur een heer
met donker uiterljjk zag aankomen, liep
zij eensklaps op dezen toe en wees hem een
surveilleerand politieagent aan als haar
aanrander.
De agent verzocht den vreemdeling toen
met hom naar het hoofdbureau te gaan,
waaraan deze zonder veel bezwaar voldeed.
Hjj verklaarde daar, op zgn# huwelijks
reis naar Brussel te zjjn en eerst gisteren
avond half 10 met zjjne vrouw hier te zjju
aangekomen, waar hjj intrek bad genomen
in hotel Ponsen. Zaterdagmiddag 12 uur
hoopte hjj zjjne reis te kunnen voortzetten,
waarvan nu natuurljjk niets kon komen.
Deze medcdeoHngen bleken volkomen
juist en hot meisje werd toen opnieuw in
verhoor genomen, waarbjj zjj na eanig
aarzelen bekende het geheele verhaal, ook
van haar aanranding 14 daag geleden, te
hebben verzonnen en ook zelf de dreig
brieven te hebben geschreven.
Waarom zjj dat deed, kon zjj niet ver
klaren. In elk geval big kt zjj echter
iemand te zjjn van een hoogst zenuwachtig
temperament, zoodat het in haar belang
noodig zal zgn haar onder geneeskundige
behandeling te stellen, uit vrees voor
erger.
landbouw, Veeteelt en Visscherij.
De oesterverzending heeft in de Zeeuw-
sche oesterplaatsen weer een aanvang
genomen en de echte liefhebbers kunnen
zich dit jaar aan dit heerijjke zeebanket
te goed doen omdat de qualiteit uit
stekend is en niet de minste vrees be
hoeft te bestaan voor het gebruik, daar
alle solide kweekers gedekt worden door
vertrouwbare certificaten van onbesmet
heid, daartoe speciaü door het bestuur
der Zeeuwsche Visscherjjen uitgereikt.
Het oesteretende publiek zal nu in dan
wel eons eon oester onder het oog krjjgea,
die een Behelp bezit met een eenigs vreemd
voorkomen en die bjj Dauwkenrige be
schouwing kleine peningeu bezit. De
kweeker houdt deze bjj het gorteeren er
zooveel mogeljjk uit en hjj noemt deze
>booroesters", natuurljjk gewone oesters,
maar die aangetast zjjn door een der
talrijke vjjanden, welke de oester heeft
en wel door een borende spons de schelp
word aangetast door de »Ciione celata",
terwjjl de oester zelf er niet door ljjdt.
Lieihebbers voor dezen oester tegen ver
minderden prjj8 zgn er altjjd wel te
vinden.
De geduchtste onder al de «borende"
vijanden is zeker de zoogenaamde per-
ceur (Murex tarentinus)deze stekei-
hoornslak plaatst zich op de schelp van
den oester, beeft deze weldra doorboord
on slurpt het weeke lichaam door de
gemaakte opening uit, waardoor het
schelpdier natuurljjk uitgeput raakt en
weldra een prooi wordt van een ander
zjjner vjjanden, de strandkrap, die als een
echte hyena overal te vinden is, waar
zwakke of doode lichamen gevonden wor
den. Deze krab (Carcinus moenas) is al
even erg als de zeester of vjjfhoek, die
mede geduchtige verwoestingen kan aan
richten. Gelukkig maar dat de oester elk
jaar millioenen en millioenen broedoesters
geeft, zoodat de talrjjke vjjanden er nog
al een kuDnen vernietigen, zonder dat
vrees behoeft te bestaan voor het uit
sterven van dit zeer gezochte schelpdier.
had gered.
Don Luigi gaf geen enkel teeken van
leven.
Carmela knielde bij hem neer, riep
hem luid bjj den naam en wreef hem
de slapen. Een der visschers legde een
voorloopig verband om den gekneusden
arm, waarvan het omkleedsel aan flarden
was gescheurd.
Eërst na vele aangewende pogingen
bemerkte men, dat don Luigi nog
ademde. Men tilde hem, zoo goed all
het ging, op de schouders en droeg hem
naar Positano terug, naar het landhuis,
dat zgn vader daar bezat.
Het bleek al spoedig, dat de ver
wonding van don Luigi van weinig
beteekenis was. De onmacht was bjj
dezeD zwakken en hangen jongen man
meer door schrik en doodsangst ver
oorzaakt. Toch werd zgn vader nog
denzelfden avond bericht van het onge
luk gegeven.
Don Luigi had dit zelf verlangd, omdat
bjj met zgn vader over gewichtige aan-
Stadsnieuws.
GOES, 18 Nov. 1907.
Rotterdamsche onderw. tooneelver.
Als van een dichter getuigd kan worden
>meer geprezen dan gelezen", dan is dit
wel van Vondel. Allen prjjzen om strjjd
hem, den vorst der dichters, en hoe velen
van hen kennen iets meer dan de titels
van eenige zjjner werken.
Wat zou wel de reden zjjn dat b.v.
Shakespeare in ons land veel gelezen
wordt en de boeken van onzen vader-
landschen bard onopengesneden sluimeren
in de kasten, 't Is niet zwaar die oorzaak
te vinden. Shakespeare kaD ieder zonder
veel inspanning genieten, maai om de
weelderige en schitterende schoonheid
van Vondels verzen te kennen dat kost
moeite.
Een bloedig drama als Othello, Mac
beth, een ooljjke soherts als Driekoningen-
grond enz., elk die kan lezen zal ze met
smaak savoureeren. Maar wie een Vondel-
treurspel in een verloren half uurtje
even wil doorwerken zal dra 't boek
sluiten en 't met een >Te taai" achteloos
wegschuiven.
Bg Vondel's treurspelen zal niemand
treuren, handeling ii er bjjna niet in
en de dichter heeft geen oogenblik het
keursljjf van klassicisme afgelegd, noch
zich losgemaakt van het Arisfcotelesi-
aansche recept Op de vraagvoldoen
Vondel's-trenrspelen aan de eischen die
men een drama stellen moet kan geen
ander antwoord volgen dan een zeer be
slist neen. Zjj missen een vaste karakter
schildering, peripetie, handeling, stout
heid tn oorspronkelijkheid. Vondel is de
trouwe uavolger van Grieken en Romeinen
en men moet zgn godsdienstige en
bjjbelsche treurspelen beschouwen als
do volmaakte voortzetting der middel-
eeuwsche mysterie-spelen.
Maar stellen wjj de vraagvoldoen
Vondel's treurspelen aan de eischen van
poezië, dan volgt meer dan een beslist
ja. Dan zjj 't met kracht van innige
overtuiging gezegd, dat zgn dichterlgk
genie zoo verrukkeljjke voortbrengselen
schiep, dat men jaren lang met opge
togenheid ze Jcan bewonderen zonder
al het Bcboone er van te kunnen door
gronden, dat zgn sappige, breedo taal,
zjjn statige prosodie, zgn lyrische kracht,
zgn sobere dictie verre overtreft wat
eenig Nederlandsche auteur ooit heeft
neergeschreven.
Een der meesterstukken van den mach
tigen dichter, Jozef in Dothan, heeft de
Rotterdamsche onderw jjzers-tconeelver-
eeniging Maandagavond in de «Prins van
Oranje" opgevoerd.
Vondel schreef dit in 1640 toen hg,
naar voorbeeld der Grieken, een trilogie
(Jozef in 't Hof, Jozef in Dothan en
Jozef in Egypte) voleindigde.
Van deze drie staat het Zaterdag hier
vertoonde ongetwjjfeld het hoogste. Het
onderscheidt zich door een idylliBchen
soberheid, en een treffeljjke natuurlijk
heid, terwjjl Ruben's rol van innige
dramatic k is.
Volgens sommigen heeft de dichter in
dit treurspel ljjden en dood van Christus
in de gedachten gehad, wat bjj Vondel's
Bymbolirme niet zoo geheel onaanneme
lijk is.
Op zeer te prjjzen opvatting hebben
de Rott. onderwjjzers Vondel's werk ver
tolkt.
Als we een korte algemeone beschou
wing mogen houden, dan brengen we
hier eerst gaarne lof aan den regisseur,
die voor een zeer moeiljjke taak stond.
Het publiek der 20ste eeuw is niet het
zelfde dat in Coster's Academie Vondel's
gelegenheden had te spreken. Deze kwam
dan ook nog in den nacht over uit Napels,
waar hij woonde, en begaf zich dadeljjk
naar de kamer waar zgn zoon werd ver
pleegd.
Pietro Castaldi was een man vsn ruim
vjjftig jaar, een echte NapolitaaD. Haastig
in zgn bewegingen, licht opbruisend en
heftig in zgn woorden, was hg tegelgk
sluw, koel en berekenend van aard, altjjd
zgn geldelgk voordeel in het oog houdend
met zjjn donkere doorborende oogen,
overschaduwd door dichte, borstelige
wenkbrauwen, en zgn forschen haviks
neus maakte bg op den opmerkzamen
toeschouwer den indruk van een gevaar-
ljjk roofdier, van een monsch, voor wien
meu goed doet op zgn hoede te zjjn. In zgn
uiterljjk voorkomen was hjj elegant, voor-
nuain-vriendeJijk en van een zekere in-
nemendo beminnelijkheid, zoolang hem
dit niets kostte. Daarmee dacht hjj hen,
met wie hg id aanraking kwam, omtrent
zgn overige, weinig humane hoedanig
heden te misleiden. Wordt vervolgd).
