naet zekerheid bestreden worden, indie
zulks op de juiste wjjze geschiedt.
Het is een waarheid dat tjjdige hulp
groot# hulp aanbrengt en in dergeljjke
gevallen bespaart gebruik van een dosis
der meest aanbevolen recepten, zeer veel
ljjden. Om geheel te ontkomen aan het
verlies van opgewektheid en genoegen in
het leven en in den arbeid, dat uitsluitend
het eerste gevolg is van slechte spijs
vertering, moet men overgaan tot bet
gebruik van een theelepel vol na elke
maaltgd en bjj het naar bed gaan, van
het volgende uitstekend recept.
Pepsin Glycerine 80 gr., Karox Com
pound 80 gr. en samengest. Hypophes-
phitenstroop 40 gr.
Uwe apotheker zal u elke hoeveelheid
in deze verhouding leveren of kunt gjj
die zelf tehuis mengen door de flesoh goed
te schudden.
Beproef het gedurende veertien dagen
#0 let. op de uitwerking.
Beangste spaarbank-inleggers. Gister
avond heeft de spaarbank te Rotterdam
een run van inleggers moeten doorstaan,
als in baar eervolle geschiedenis voor
zoover op het oogenblik na te gaan
zonder wedergade is. Het fraaie gebouw
aan de Botersloot is van half drie tot
vjjf uur gesloten, om dan weer telken
avond tot half negen geopend te zgn.
Reeds om vier uur nu verdrongen zich
voor de hekken van den hoofdingang een
aantal personen met spaarboekjes gewa
pend en dus met hot kennelijk doel hun
inlagen terug te halen. Die menigte
zwelde ten slotte zoo aan dat door den
directeur der inrichting, mr. Delprat,
de aandacht der politie hierop moest
gevestigd worden en om maatregelen
werd gevraagd.
Spoedig was dan ook politie te paard
en te voet alsmede een afdeeling huza
ren ter plaatse, die ruim baan maakten
en ook zorgden voor het geregeld tram
verkeer, dat op de Botersloot zeer druk
is. Daarna werden de hekken bozet en
degenen die binnen moesten zgn met 40
tegeljjk toegelaten om, nadat zjj waren
geholpen, door den achteruitgang in de
Lombarditrawt het gebouw weer te ver
laten.
Die opgewondenheid buiten vormde
wel een schril contrast met de kalmte
daarbinnen. Geuniforu.de portiers stonden
in de vestibule gereed om de groepjes
van 40 man aan de loketten te leiden,
waar de beambten doodbedaard elk ge
vraagd bedrag uitbetaalden, want er was
bjj deze spaarbank absoluut geen gevaar.
Naar hetgeen de directeur vernomen
had moeten de geruchten omtrent een
minder goeden toestand der bank hun
oorsprong vinden in de Zandstraat. Daar
schijnt beweerd te zjjn dat do bank op
springen stond en inderdaad kwamen
dun ook gisteren reeds personen, kenne-
ljjk in dat Btadsdeol woonachtig, hun te
goed opvragen. Ook in dsn loop van
dezen dag was de vraag om torugbetaling
vrg druk, zoodat gister ez ongeveer
een halve ton werd uitgekeerd. De
grootste run is als gezegd eerst gisteren
avond gekomen en niet alleen op de
Hoofdbank maar ook op oeniger barer
filialen. Het eenige wat daartegen te doen
was kon natuurlgk niet anders wezen
dan betalen, zoodat naar de directeur
mededeelde het gebouw gisterenavond
niet op den gewonen tjjd gesloten werd,
maar open bleef tot op een vrg laat uur.
De bank maakte ook geon gebruik van
de bepaling dat slechts een bedrag van
flöO dadeigir opvordorbaar is, terwgl van
verlangde grootore bedragen eerst moet
worden kennis geren, doob zg betaalt
alles wat gevraagd wordt met d» ge
kweekte rente inclnis.
Dat overigens de toestand der bank vol
komen in orde is kan blijken uit don
jongiten maandstaat, die vermeldt dat aan
inieggera verschuldigd is een bedrag van
f10,882,386 en aan interest f125,164.
Hiertegenover staat aan effecten f6,013.000
aan prolongatiön f2,776,350, aan prolon
gation f 2,471,000, aan deposito
f 100,000, aan kas f61,742, aan R. Mees
en Zoonen f51,580, bedragen die dus dc
schuld ruimschoots dekken. Daarenboven
iB de gemeente aan de bank verschuldigd
f400,000, terwgl zg nog een geringbe-
drag aan hypotheeken doch daarenboven
een reserve heeft van f 1,815.305, onge
rekend een reserve van f 100,000 voor
mogeljjk verlies aan effeoten.
De bank kan deze run dus glansrijk
doorstaan en als een dergelijke calamiteit
oen instituut moeit treffen dan is het
maar goed dat het de spaarbank was,
die zooali blgkt tegen een stootje kan.
Waar betrekkelijk spoedig was ge
waarschuwd, had het bestuur in tgds haai
maatregelen kunnen nemen om dadelijk
de noodige contanten beschikbaar to
hebbea.
Nader meldt men
Tot middernacht bleef het niettegen
staande de regenbuien zwart van de
memohen in de omgeving van Spaar
bank op de Botersloot en moest her
haaldelijk door politie en huzaren wor
den ruim baan gemaakt, daar telkens
de houders van spaarbankboekjes de
gelederen verbraken. Op de Nieuwe
Markt en in de Prinsenstraat werd met
steenen, stukken hout en voetzoekers
naar de politie en huzaren geworpen.
Verschillende sabelhouwen werden uit
gedeeld.
De geldvoorraad was onuitputtelijk,
zoodat allen bevredigd werden. Ook aan
de diverse bijkantoren in de stad was
de toeloop van volk niet te bedwingen
en moest van de sabels gebruik worden
gemaakt. In het gedrang geraakten ver
scheidene vrouwen onder den voet.
De paniek is groot dooh zal wel spoe
dig bedaren, nu blgkt, dat de Spaarbank
al haar verplichtingen kan nakomen en
alle verspreide geruchten valsch zgn.
Het geheele bestuur bleef met ,1 haar
directeur lot laat in den nacht bjj een
en behield haar tegenwoordigheid van
geest.
Hedenochtend 9 uur word de bank
heropend, do bijkantoren 's avonds om
7 uur.
Handlanqersdiensten aan den Czaar.
Het Volk schlijft:
Een Russiceh vluchteling vestigde zich
een jaar geledep in Nederland, waar hg,
met zgn vrouw een bestaan vond.
Maandag is die man op verzoek der
Russische reguering, gearresteerd, en zal,
als hg niet g»-red wordt, uitgeleverd wor
den.
De beschuldiging is, dat hg zich schul
dig heeft gem akt aan verduistering. Hg
zou, bij zgn vertrek uit Riga, een piano
te gelde hebb.n gemaakt, die niet geheel
afbetaald was.
Het is een bakende truc der Russische
regeering, door dergelijke beschuldigin
gen van misdaden tegen bet gemeene
recht, waarvoor zg de bewijzen desnoods
fabriceert, tracht uitgeweken revolution-
nairen in handen te krijgen. Anders zal
zjj zich heusch niet druk maken om een
i dprgeljjk onbeduidend ieit, als is 't hon
derdmaal bewegen.
Wg vragen nu of de Hollundgche ra-
geering van plau is zich ook tot dergelijke
handlaogersdiensteo aan de Russische
tirannie te leenon.
Roekeloos. Vrjjdagavond had de
15-jarige G. B. te 's-Heerenberg, werk
zaam in de borstelfabriekj aldaar, de on
voorzichtigheid, nadat bij enkele vlekken
uit zgn jas met spiritus vorwjjderd had,
tot zgn kameraden te zeggen >zal ik
me eens in brand steken", en de daad
bjj bet woord voegende hield bjj een
lucifer bjj zgn lichaam, met het gevolg,
dat dit dadeljjk vlam vatte on de jongen
hevige brandwonden bekwam. De vlam
men reikt.n zelfs zoo boog, dat de aan
den zolder te drogen hangende borstels
in brand vlogen. De brand der fabriek
werd tjjdig gebluscht, doch de onvoor
zichtige jongeling stierf den anderen
avond aan de bekomen wonden.
Raadsoverzicht.
Nadat de raad ongeveer zes weken
niet bgeen was geweest heeft zjj giste
renavond ruim drie uur achtereen de
belangen der gemeente behartigd en
tor dege.
't Was een agenda van 17 punten die
op syaietrische wjjze werd behandeld.
Bovenaan de mestvaalten verordening, die
de tongen los maakte, toen met een sprong
naar 't midden der agenda waar de toe
hoorders rust kregen door een geheime
vergadering, en toen weer met een sprong
naaT btt eindede gemeentebegrooting.
'fmi niet maar zoo'n gewone slour-
fvurÏÏa<Tt'ring, waarbij de toehoorder met
een gvouw en een rok slaperig zit toe te
Integendeel er waren opmerkelijke
dingou die de aandacht telkens opnieuw
aanbliezen.
Enret een speech van den Voorzitter
over het koninkljjk bezoek, liefde Oranje
huis, onvergetelijke dag, God zegene ons
vorstenhuis
De raad gaf big ken van zjjn royalistische
gevoelens door een salamander op de tafel
to roffelen.
Een tweede opmerkelgke zaak was de
stevigheid van het rechtsehe Bloc Dat
bloc, bestaaade uit de heeien Dekker,
Donner en v. d. Ven, is zooels het patriot
tische liedje zegt »vol moed on een v»d
zin". Moedig tot. in 't aandoenlijke, altjjd
maar weer kwamen ze met wel eens be
denkelijke voorstellen en altjjd verloren ze
met drie stemmen vóór. Eén keer uitge
zonderd. Toen moest de heer v. d. Ven
'i eerst stemmen cn bij vergiste zich
stemde tegen. De geheele raad keek
schichtig op en de twee blocgenooten van
het nieuwe lid blikten hem somber aan.
Dus hier werd hot voorstel verworpen
met 2 stemmen vóór.
Nog eene bijzonderheid was de maiden
speech van den heer von Schmidt auf
Altenstadt, die in een korte, eenvoudige
rede een practisch voorstel deed op
fiscaal gebied.
Dan was er, zooals reeds gemeld, eeD
geheime vergadering die ruim drie kwar
tier duurde. Bjj heropening der publieke
zitting zagen de heeren er uit of ze
een hartig woordje met elkander ge
sproken hadden.
Na deze aigemeene beschouwingen moe
ten we nog vluchtig overzien de meeBt
kardinale punten van de agenda.
Daarbjj behoort zeker de mestvaalten
verordening, wier lgdens-geschiedenis
nu toch wel geöindigd zal zgn. Men
herinnert zich die nog wel. 8 Augustas
1906 werd een niouwo verordening op
de mestvaalten afgekondigd, die een maand
later in werking zou treden, 't Was
een voorschrift dat met aigemeene stem
men door den raad was aangenomen
en waarbjj o. a. bepaald werd dat do
vaalten en putten zouden hebben een
bodem van 3 lagen waarvan 2 in zand en
1 in cement, dat er een muurtje zou
gebouwd worden rond de vaalt en een
gierput buiten de vaalt. De 8ste Septem
ber 1906 kwam, maar niemand die zgn
mestvaalt in den zin der verordening
wjjzigde. Wel kwamen nu vele mest-
puthouders met klaagzangen tot den
raad dat 't zoo duur en zoo lastig was
het nieuwe voorschrift op te volgen, dar
'tniets zou veranderen eu dat de toen
malige toestand niemand hinderde.
De goedhartige raad streek over zgn
hart en nam de verordening terug en
opnieuw begon een onderzoek. Raads
commissie, gezondsheidscommissie, des
kundigen enz. Het resultaat was dat de
Verordening in zgn bepalingen onver
anderd bleef, alleen werd de overgangstijd
nu wat ruimer genomen.
Na een inleidend dispuut over de al
of niet artikelsgewijze behandeling der
verordening kwam deze in haar geheel
gisterenavond ter tafel, waarbjj het meest
verbluffende was de singuliere beschou
wing van don heer Dekker.
Er is een gezondheidscommissie en
raadscommissie (waarvan ook de heer
D. lid was) deskundigen, er zgn onder
zoekingen gedaan, proeven genomen enz.
enz. Dan stond 't eindeljjk vast dat de
mestputten zooals ze nu zjjn den bodem
zeer verontroinigen, en dat 't uit een
sanditnir oogpunt noodzakeljjk|was andere
voorschriften te maken.
Na zou men donken dat na een zoo
breed en ampel onderzoek der kwestie
van ernstige en kundige mannen eon
raadslid ook eenige waarde zou hechten
nan de uitspraak dier mannen.
Niet alzoo meneer Dekker. Hjj stelde
meer vertrouwen in leege praatjes van
belanghebbenden. Hg was tegen de nieuwe
bepalingen omdat hg een man ge
zien had die veel met mest werkte en
toch gozond was, en omdat hg een droge
kelder had gevonden nabjj een mestput.
En nu mochten do heeren Hamer en
v. d. Laeuw met klem van redenen en met
tegenvoorbeelden pogon den heer Dekker
te overtuigon dat 't toch bewezen is dat
de bodem verontreinigd wordt hg bleef
bg zjjne »meening" dat 't üiet zoo was.
Wat hebben we aan zoo'n meening,
/.ei meaeer Hamer. Als u niets anders
hebt dan die meening en geon enkele
tjrond waarop die steunt wat boteekent
•ian één enkele persoonljjke meening
waarvoor de Bpreker zelf geen steun weet
te vinden.
Maar meneer Dekker Bneefde liever
voor zgn »meening" dan te erkennen dat
ajj er naast was geweest.
De verordening kwam er door met 8
tegen 5 stemmen. Tegen «tornden ht-t
oloc, meneer Pilaar, omdat hg een andere
overgangsbepaling wensebte en meneer
Hollmann omdat bjj vond dat de mest
in de tegenwoordige putten droog bljjft.
Natuurlgk, heeft meneer Risch hem ge
antwoord, omdat de gier in den grond
trekt eu dat willen we juist tegengaan.
Do verordening iB nu dan voor de
tweede maal aangenomen. Er zullen er
zgn die de nieuwe bepalingen onvriende
lijk zullen begroeten, maar zeker meer,
die er verheugd over zullen zgn. De
bodemverontreiniging stond vast, daaraan
kè,u niemand in gemoede twjjfelan, en dat
dit, vooral met 'toog op de vele welputten,
zeer Dadeelig moet werken op den ge
zondheidsstaat der Goesenaars is gemak
kelijk te begrgpen voor wie begrijpen
wil. Er zullen voor eenige stadgenooton
wat kosten verbonden zgn aanhatwgzi-
gen hunner mestputten, maar waar het
algemeen belang het dringend eischte zou
bet dwaasheid zjjn uit verkeerde zuinig-
beid of misplaatste toegevendheid het
opheffen van wantoestanden na te laten.
Toen de presidentieele hamer achter
de mestvaalten-verordening was neerge
vallen kwam er schot in de behandeling.
Vrooljjk huppelde de hamer op ea neer
op het groene laken en met duizeling
wekkende snelheid werden de volgende
onderwerpen vastgenageld.
De gesloten vergadering, die de vele
hoorders gelegenheid gaf hun aandacht
door rust te verfrisscbeü, bracht den raad
tot overeenstemming botreffende een wjj-
z;ging der begrooting en twee benoemin-
gen.
Na een korte bespreking van de wjj-
ziging der verordening op hetbrandwezen,
zooals do gemeente de brandweer noemt,
kwam de begrooting aan de orde.
Zooal8 men weet beeft de Fin. Commis
sie hot dag. bestuur hulde gebracht voor
de door dat college betrachte zuinigheid
en 'tis bjjna deerniswekkend te zien, hoe
B. en W. hebben moeten peuteren en
rekenen om rond te komen. Toch vond
bet bloc dat er nog niet zuinig genoeg
was begroot en bg tal van uitgaafposten
kwam een der beide sprekers (Dekker
of Donner) met een voorstel tot vermin
dering.
Zoo wilde maneer Donner het anti-
stufmiddel, dat het stof der zandwoestijnen
ïd de stad vasthoudt, afschaffen, meneer
Dekker wilde de »grapjes" van de bewaar
school verminderen, de post voor onder
houd wandelplaatsen verlagen, de uitga
ven voor do pneumatische beerwagens
bekrimpen, enz.
Nadat al die voorstellen achtereenvol
gens verworpen waren met drie stemmen
vóór, werd de begrooting aangenomen.
En even half elf stonden we op den
eonig8zins natten, maar overigens dier-
bareu Marktgrond.
Stadsnieuws.
GOES, 30 Oct. 1907.
Werken In Gewapend Beton.
Over dit onderwerp, zoo nauw rakend
de groote worsteling tusBchen de Zeeu
wen en het water, sprak gistermiddaf
de heer jhr. de Muralt, ingenieur, in
het polderhuis van de Breede Watering
bewesten Ierseke.
Beton, definieerde spr. is een soort
metselwerk, dat echter bg de tot stand
brenging geen metselaars vereiBoht. Mer
heeft hierbjj dus geen dure vaklui moodig
De metselsteenen zgn bjj dit metselwerk
vervangen door grint.
Gewapend beton nu ie beton waarir
op de juiste plaats jjzer is aangebracht.
TJzer en beton zgn daarom zoogeschik
om gepaard hot gewapend beton t<
vormen, omdat jjzer en beton in dezelfdt
mate uitzetten bg warmte. Bovendien
beschermt het beton het jjzer tegen roe
sten, ja, zelfs wordt een geroest stuk
jjzer in beton weder blank, door de in
werking van bet cement, dat een der
samenstellende onderdeelen van bet beton
:s. Verder ia jjzer goed bestand tegen
trek en beton tegon druk, zoodat jjzer en
beton elkander aanvullen.
Van groot belang is het echter, dat het
ijzer in het beton op de juiste plaats
wordt aangebracht. Alleen in dit geval
kan men van »gewapend" beton spreken,
daar anders het jjzer volstrekt de con
structie niet versterkt.
Reeds vroeger beeft men glooiïogen
van beton gemaakt, doch steeds'uit één
vlak en het gevolg was, dat de glooiïog
scheurde, indien door temperatuurswis
seling of andere oorzaak het beton zelf
of de grond daaronder werkte. Om hier
aan tegemoet te komen, maakte men de
glooiïog ook wel uit platen beton, doch
deze glooiingen waren niet sterk, dear
men geen middel wist de platen vast te
leggen. Voegen hielp niet. Bovendien
bevroor 's winters de grond onder de
platen geheel.
Door het systeem-de Muralt worden
echter die bezwaren opgeheven.
Een glooiïng-de Muralt bestaat uit een
aantal losse platen, die streng van elkaar
gescheiden worden door een balkenstel-
sel of raamwerk. Het raamwerk over
kapt do platen, zoodat deze niet Weg
kunnendoch de balken gaan teVens
zoo diep, dat de grond wordt verdeeld
in vakken. Dit raamwerk' is jnist het
voornaamste. De vorst komt ODder een
plaat van 10 c.M. niet dieper dan pl.m.
20 c.M. Een aaneengesloten laag bevro
ren grond is dus onder de glooiïrg on
mogelijk, omdat de grond verdeeld is.
Kapot vriezen iB zoodoende uitgesloten.
Na Maart 1906 is reeds 60000 M2. aan
gelegd nergens iB iets kapot gevroren.
Buton-steenglooiïogon moeten echter
liefst niet in winters aangelegd worden,
daar bevroren beton later wel eens af
brokkelt, zooals te Domburg, hoewel 't
werk dan toch wel zeewaardig is.
Na de beglooiïng door middel van
beton besproken te hebben, zette spr. de
djjksverhooging, volgens bot systeem-de
Muralt, uiteen.
Reeds zgn muren ter gezamenlijke
lengte van 4 uren gaans volgens deze
methode op de dijken aangelegd. De
muur bestaat uit mooten, waartusschen
lijsten zijn aangelegd. De geheele muur
Ijjkt dus op 'toog uit één stuk te be
staan, doch inderdaad zgn bet alle losse
stukken. Hierdoor is scheuren van den
muur door mafceriaalkrimping onmogeljjk.
De vorm van den muur hangt nauw
samen met de oorzaak van dijkdoor
braken.
De oorzaak van djjkdoorbraak bg ri
vierdijken is ever het algemeen een
ganBch andere dan bjj zeedjjken.
Bg zeedjjken ontstaat, volgens de
hypothese van spreker, door de druk
king een scheur vanaf den djjkskrain
naar beneden.
Siaat het water op den djjk dan vult
het de scheur, de scheur verwijdt zich,
de dijk vermoddert eon weinig en spoe
dig wordt het binnentalud door den
inweEdigen waterdruk afgeschoven.
Door verhooging van djjken wordt dat
gevaar meestal voldoende afgewond Ver
booging van den djjk maakt hem natuur
lijk zwaarder en rust hjj nu op een
slecht zaat, dan moet men als tegenwicht
ook de binnenberm verzwareD.
Dit had ook plaats moeten hebben te
Baarland, waar de djjk nabjj veengrond
gelegen is. Men heeft dit verzuimd en
een verzakking was het gevolg. Nu heeft
men de bitmenberm daar ook wel degelijk
verzwaard.
Verder zette spr. zgn systoem van
aanleg van zeehoofden van gewapend
beton (niet van beton, want die zgn reeds
ouder) zooals er een is aangelegd aan de
noordkust van Schouwen, uiteen.
Daarna ging Bpr. over tot de verklaring
van zjjn nieuwe metbode van zinkwerkeD,
welke verklaring hjj toelichtte met tal
van proeven.
Het zinkstuk bestaat uit betonplaten,
die door een drjjver op hun plaats van
bestemm'ng gebracht worden en met veel
grooter zekerheid op de juiste plaats
kunnen worden aangebracht. Bjj de thans
in gebruik zjjnde zinkstukken moet men
maar al te reel aan het toeval overlaten.
Een groot voordeel van het gewapend
beton is de aanzionl jjke besparing die het
geeft.
Sodort de prjjs van het metaalgaas
in dit jaar is verminderd, kosten beton-
glooiïngen f3,50 per M2., terwjjl basalt-
glooiïngen f5 f6 per M2., kosten.
De duinglooiïogon aan Schouwen aan-
gelogd kosten f 4,50 f 5 per U.2., terwgl
de daar in de nabjjheid door het Rjjk
aangelegde basalcglooiïngen f10 f 15
per M2, kosten.
De dg ksverhoogingen van beton geven
in Schouwen besparing van 10 tot 35%
in vergeljjking moet ophooging in grond.
Het zeehoofd van beton gaf een besparing
van f 10000 op een basaltconstructie.
Met het nieuwe zinkwerk kan een be
sparing verkregenworden van plm. 50 pet
Een ander voordeel van de betonwerker
volgens het systeem-de-Muralt is, dati
een grooter deel der kosten dan bg
bazaltwerken in de zakken der arbeiders
komt, waardoor er meer geld in hei
land big ft.
Tal van lichtbeelden verklaardden ons
het door den heer de Muralt gesprokene
nader.
Ruim twee uur onafgebroken duurde
de voordracht, maar met de grootste
aandacht volgde het talrjjke gehoor dei
spreker, die met warme overtuiging zjji
hypothesen en de waarde van zgn systeen
bepleitte.
Door doD heer J. Kakebeeke werd d»
spreker ingeleid en later, onder applau;
der aanwezigen, bedankt voor zgn be
langwekkende en leerrjjke voordracht.
Herbenoemd is tot Kerkvoogd der
Ned. Herv. Gemeente den Heer M. H.
Harinck.
Moj. S. Willemsen, leerlinge van do
Normaalschool alhier, is teVenlo geslaagd
voor bet examen acte 1. o. vrjje- en
orde-oefeniDgen.
Mej. Joh. A. Verhoeven, alhier, is
te 's-Gravenhage geslaagd voor het exa
men-apothekersbediende.
Ver. voor Alg. Wetensch. Belangen.
Wanneer men gaat naar een bijeen
komst waar Rooyaards fragmenten uit
Shakespeare's werken zal zeggen, dan is
men reeds te voren tot bewonderen ge
reed. Rooyaards een man van naam,
Shakespeare nog iets grooter. Er behoort
dan ook voor oen eenvoudig journalist
eenige durf toe om te zeggen dat niet
alles prachtig en heerljjk was, ja, dat er
leeljjks en verkeerds door het schoone
slingerde.
Wat bovenal in Rooyaards te bewon
deren is dat is zgn stem, waarmede hg
do meeBt ongewone modulatie's weet
voort te brengen. Zjjn stem laat hg bul
deren, fluisteren, hikken, snikken, over
slaan, kreunen, woeden, smeeken, beve
len, enz. enz. Maar door dat laat ons
zeggen coqaetteeren met zgn stem doet
bjj aan Shakespeare wel eeDS te kort.
Daar was Richard II. Wie het drama
van dien naam leest kan zich in het
karakter van den vorst, zooalsShakeBpeare
dat uitbeeldt, niet vergissen. Het is een
koning die zich ten volle bewust is van
zjjn hooge waardigheid. Ook na zgn ver
nedering bljjft hjj dat, tot het laatste
oogenblik toe. Als Richard in de gevan
genis door Exfon wordt afgemaakt zgn
de laatste woorden van den koning tot
zgn moordenaar
Die hand zal branden in 't onblusch-
[baar vuur.
Die mij zoo vallen doet, uw drieste
[hand,
Bevlekt met 's konings bloed des
[konings land.
Wat bleef er bjj Rooyaards over van
die breede majesteit, die de dichter zgn
hoofdpersonen gegeven heeft Even, een
oogenblik, in 't begin, als Richard nog
niet weet dat allen hem ontrouw zgn
geworden, boorde en zag men den koning.
Maar nadat Salisbury en Scroop hun
onheih-^ijdingen gebracht h;bben, bleef
er niets meer dat aan een gebroken
koning deed denken, 't Was geworden
een kwebbelende, 6lappe, hoofdschuddende
kruidenier, die huilerig Babbelde over
zgn verlies. Al de majesteit was weg en
overgegaan cp Bolingbroke, die nu te
veel kreeg en tegen Richard sprak als
hooghartig meester tegen zgn knecht.
Dat zgn twee fouten, want Shakespeare
teekent noch Richard noch Bolingbroke
zoo.
Volmaakt, mooi en zuiver daarentegen
waren verschillende figuren, zooals de bis
schop, Northumberland, de oude York.
Het wakker opstuiven van den bisschop
bjj de overname der kroon door Boling
broke, de trotscho krjjgsmanstem van
Northumberland en de fiere houding van
York werden vlekkeloos en typisch weer
gegeven.
Do rol van Shylock in De koopman
van Venetië wordt tegenwoordig alge-
meon als een zwaar dramatische gespeeld.
Vermoedeljjk is dat de bedoeling van
Shakespeare niet geweest.
De tooneelspeler Burbage, de tijdge
noot van Shakespeare en die dus door
den dichter zelf kan ingelicht zjjn over
zjjne bedoeling, vatte de rol van Shylook
als een komische op, waarmede de toe
schouwers zich vermaakten. Rooyaards
volgde de moderne opvatting en deed dat
meesterlijk. GeeD overdreven klucbtspel-
jood, maar een echte, haatgierige
wreedaard, wien het hartstochtelijk ver
langen om met zgn mes in Antcnio's
lichaam te sujjden, in de oogen vlamde
en Bidderend klonk uit zgn begeerige
stem.
Die tweede voordracht was in haar
geheel zeer schoon. Men zag en boorde
den waardigen Doge, den spottenden
Gratiano, den vurigen Bassanio en rustig
zong daar tusschen door de klankrijke
stem van Portia.
Dan de Forum-scenc nit Julius Cea-
sar. Dat was, om 't maar in eens te zeggen,
beslist slecht en dikwijls heel leeljjk. Hoe
Rooyaards tot zoo'd mishandeling van die
scène is kunnen komen, is voor ons geheel
onbegijjpeljjk.
Brutus heeft het volk, na den moord
op Ceasar, toegesproker en dan nadert
Marcus Antonius met Caesar's ljjk. An-
tonius is trouw gebleven aan den ver
moorde, hjj is innig bedroefd om Caesar's
einde en in die stemming begint hjj dan
tot de Romeinen te spreken, 't Spreekt
dus vanzelf dat Antonius begint met
zacht, weifelend en omfloerst te spreken
en dat hjj eerst later, als hjj Ceasar's
ljjk ontbloot, en woedt tegen de moorde
naars, dat bg dan eerst schreiend spreekt
en toornig losbarst tegen de samenzweer
ders.
Zoo deed Royaards niet. Nauweljjks
is Antonius zgn rede begonnen of 't bul
derde door de zaal en de zwaar getroffen,
de vernietigde Antonius stoDd daar met
woeste gebaren en schreeuwende stem
de meest weemoedige woorden uit te
stooten.
Als dan het volk daar boven uit moest
razen, dan donderde telkens een Btorend
wild gehuil door de zaal. Maar dat gaf
geenszins den jndrnk van een massa,
't was één min die zgn longen geweld
aandeed, en men twjjfelde soms of nu
Antonins zoo ongemanierd te keer ging,
of dat 't een Romein was die zoo'n sten-
tororgaan bezat, maar aan het brouhaha
van een menigte zal niemand gedacht
hebben.
Als we er aan denken hoe Albert
