N\ 129 1907
Donderdag 31 October.
94sle jaargang.
GOESCH
COURANT.
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van'Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „öoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kereemahs.
De uitgave dezer Oonrant geschiedt Maandag-, Woenidag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Frjji por kwartaal, in Goes jf OtlS9 buiten Goes, franco, l|S5»3
Afsonderljjke Hommers 5 cent.
Inzending van ■dvci'tentiSn wóor 2 uren op den dag der
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiön ii van ï-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt d© prjjs
«lechti tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regeli 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Gemeenteraad van G?es.
Openbare Vergadering van Dinsdag 29
October 1907, 's avonds half acht uur.
Voorzitter: de burgemeester. De raad
is voltallig.
De voorzitter opent de vergadering met
de volgende rede
Mjjne Heeren.
Sta mij toe, voordat wjj overgaan tot
de behandeling onzer agenda, met een
eübel woord den voor ons en eiken
Goesenaar, ja bjjoa voor eiken Zuid-
Bevelander schoonen on indrukwekkenden
13ien September, in dankbare herinne
ring te brengen.
Zoodra het bezoek van H. M. en Z.
K. H. bekend was, spande men alle
krachten in, om toch Hare Majesteit,
onze koningin, op waardige wgze te
ontvangen.
Uw college toonde dit, door het ver-
leenen van een blanco-crediet, de burgers
door het versieren der straten od toen
dan eindeljjk de dag aanbrak en heerljjk
weer ons begunstigde, maakte alles een
overweldigenden indruk. H. M. de
Koningin heeft mjj dan ook herhaaldelijk
Hare bijzondere groote voldoening en
hartelijken dank voor de ontvangst te
kennen gegeven.
Hulde breng ik dan ook gaarne aan u,
hoeren wethouders en raadsleden, voor
uwe krachtige medewerking en aan alle
burgers van Goes, die tot deze schitte
rende en plechtige ontvangst hebben bij
gedragen.
Ben woord van lof mag ook niet ont
houden worden aan onzen gemeente
bouwmeester en aan onze politie voor
hun kranig optreden in die drukke dagen.
Een sierljjke herinnering aan het Ko
ninklijk bezoek hoeft onze stad gekregen
in de muziektent. Door het verplaatsen
daarvan en het aanleggen van een park
erom heen, en het aanbrengen van vier
booglampen is de Groote Markt zeer
verfraaid en de verlichting veel verbe
terd, waar dan ook rjjk en arm, jong en
oud als om strijd over roemen.
Ook het verplaatsen van de groote
lantaarn naar den Stationsweg heeft den
ingang onzer Btad verfraaid en de verlich
ting aldaar veel verbeterd.
Hartelijk dank aan den voorzitter der
Groote Markt-buurtcommissie, voor zjjn
vele en ijverige bemoeiïngen in deze.
Hartelijk dank aan de milde gevers
en niet het minst aan hem, die door
zjjne vorsteljjke gift zulk een krachtigen
stoot aan deze verfraaiïng gaf. Hartelijk
dank aan u, heeren raadsleden, voor uwen
steun in deze. Bljjve deze tent in lengte
van jaren een herinnering aan het Ko
ninklijk bezoek van 13 Sept. '07. En
worde deze ook hierdoor steeds meer en
meer gewaardeerd door het publiek en
in 't bijzonder ook bij de muziekuitvoe
ringen.
Het Koninklijk bezoek zal voor ons
allen een onvergetelijk momentin ons leven
zijn. Moge het de liefde voor ons vorsten
huis versterkt hebben. God zegene ons
dierbaar Oranjehuis m
De Raad geeft met deze woorden, blij
ken van instemming.
Ingekomen zjjn de volgende stukken
Mededeeling van den hoer J. W. E. von
Schmidt auf Altenstadt, dat hij de benoe
ming tot lid van het gasthuisbestuur
aanneemt.
Van Ged. St. goedkeuring van raadsbe
sluit betreffende afkoop van cijns
goedkeuring van een wjjziging begroo-
ting-1907
goedkeuring van raadsbesluit betref
fende uitgifte van grond in erfpacht
goedkeuring van het 2e suppletoir
kohier van het schoolgeld voor school
A, dienstjaar 1906/7
goedkeuring le suppletoir kohier
hoofdeljjken omslag
mededeeling dat bjj Ged. Staten geen
bezwaar bestaat tegen de wijziging der
verordening op het herhalingsonderwjjs
mededeeling, dat door de commissie
van toezicht op het L. O. tot haren
voorzitter is benoemd de heer G. v. d.
Hoek
dankzegging van den heer T. Molenaar
voor zjjn benoeming tot assistent aan
de avondschool voor ambachtslieden
het jaarverslag van de Breede Wate
ring bewesten Ierseke
verBlag van gedane algemeene op
neming van de voetpaden en kunstwer
ken in deze gemeente
verslag van opname der kas- gemeente
gasfabriek op 30 Sept. 1.1.
verslag opname der kas van den ge
meente-ontvanger op 3 Sept. 1.1., in kas
was f 17893,695;
een verzoek van W. Kok om te mogen
ontvangen in erfpacht een terrein nabjj
de haven ter grootte van 2 Aren, voor
den tijd van 99 jaren en tegen den prijs
van 15 cent per c.A. per jaarde be
doeling van den adressant is op dit ter
rein een graanpakhuis te doen bouwen.
In handen van B. en W. ter afdoening.
In behandeling komt een wijziging
der verordening op het aanleggen en
onderhouden van mestvaalten.
De heer Pilaar verklaart, dat naar zjjn
meening de toestand verbetering eischt.
Zjjn opinio is, dat wel degeljjk een
vloer als door den bouwmeester der ge
meente is voorgesteld, noodig is. Spr.
vindt echter, dat men niet kan verlan
gen, dat binnen 8 jaar aan de voorschrif
ten, betreffende den vloer, moet zijn
voldaan. Billjjker ware, dat men eischte,
dat eerst bjj verkoop der mestvaalten
aan een anderen eigenaar, voldaan zal
moeten worden aaD dat voorschrift.
De heer Dekker stelt voor de verorde
ning artikelsgewjjze te behandelen, waar
tegen de heer Fransen v. d. Putte zich
echter verzet, daar er slechts in enkele
artikele wijzigingen worden voorgesteld.
De voorzitter is het hiermede eens en
acht alleen de wijzigingen aan de orde.
De heer Donner verklaart zich echter
voor het denkbeeld van den heer Dekker.
Spr. meent, dat er door sommige leden
ook tegen niet-gewjjzigdo artikelen be
zwaren kunnen zjjn.
De heer Dekker meent, dat dit zeker
wel het geval zal zjjn. De Raad besloot
reeds vroeger de verordening te herzien,
omdat er bezwaren tegen de verordening
bestonden.
De heer de Witt Hamer zegt, dat er
zeker door den Raad niet is uitgemaakt,
dat er bezwaren zjjn. Juist word er een
commissie benoemd om na te gaan, öf
er bezwaren zjjn.
De heer Dekker ziet tenslotte af van
zjjn verzoek de verordening artikelsge
wjjze te behandelen.
Aan do leden wordt gelegenheid ge
geven, bezwaren tegen bepaalde artikelen
te berde te brengen. De heer Donner
brengt bezwaar in tegen het artikel be
treffende het vervoer van vuil uit de
mestvaalten, daar dit vervoer voor do
eigenaars bezwaarlijk zal zjjn.
Do heer Dekker merkt op, dat een
cementen vloer in een mestvaalt niet
gunstig zal werken. Do stank zal niet
verminderen,maar juist vermeerderen door
een cementen vloer. Waar men dus niet
weet, of de voorgestelde maatregel zal
helpen, kan men moeilijk de menschen
op kosten jagen.
De heer Rollmann is het eens met den
heer Dekker, doch de heer v. d. Putte
meent, dat zeker door den voorgesteldon
maatregel de bodemverontreiniging zal
verminderen.
De heer Risch geeft toe, dat door een
cementen vloer misschien de stank zal
toenemen, doch dat is niet zoo'n groot
gevaar voor de gezondheid als de bodem
verontreiniging.
De heer Dekker heeft bjj zijn bezoek
aan verschillende mestvaalten den indruk
gekregen, dat die bodemverontreiniging
niet zoo'n grooten omvang heeft genomen,
De heer de Witt Hamer merkt op dat
hjj heel veel eerbied heeft voor do op
vatting van den heer Dekker en wat deze
gelooft. Maar heeft de heer Dekker den
bodem overal onderzocht en proeven
genomen Eerst dan kan hjj tot een juiste
conclusie gekomen zjjn.
De heer Dekker vertelt het een en
ander over hetgeen hij gezien heeft bjj
verschillende mestvaalten. Zeer aardig
vindt spr. het, dat de heer de Witt
Hamer zooveel eerbied heeft voor zjjn
geloof (gelach). Maar hjj heeft toch met
eigen oogen nergens die schrikbarende
bodemverontreiniging geconstateerd.
De heer de Witt Hamer herhaalt, dat
men eerst na een ernstig onderzoek tot
een juiste conclusie kan komen.
De heer v. d. Leeuw betoogt met een
voorbeeld uit de practjjk dat wel degeljjk
bodemverontreiniging ontstaat door de
mestvaalten.
Op voorstel van den heer Pilaar wordt
besloten tegelijk met art. 4 (die betref
fende deu cementen vloer) art. 8 to
behandelen.
De heer Pilaar wenscht niet na 8 jaar
de eigenaars van mestvaalten te dwingen
tot kostbare verbouwing.
Het voorstel van B. en W. betreffende
den termijn, wanneer aan de voorschriften
moet zijn voldaan (1 Jan. 1915) wordt
aangenomen met 8 tegen 5 stemmen. Art.
4 wordt aangenomen met 8 tegen 5.
De geheele verordening wordt aange
nomen met 8 tegen 5 stemmen.
Tegenstanders waren bjj alle drie de
stemmingen de hoeren Hollmann, Pilaar,
Dekker, Donner en v. d. Ven.
Vastgesteld wordt het kohier van
schoolgeld voor school A, cursus 1907-08
tot een bedrag f 1296.
Het kohier van schoolgeld voor de
meisjesschool cursus 1907-08 wordt vast
gesteld op f 1340.
Het 2e. suppletoir kohier der honden
belasting, dienst 1907, wordt vastgesteld
op een bedrag van f 70.
Behandeld worden eenige aanvragen
om afschrijving en teruggaaf van belas
ting »hoofdel. omslag en hondenbelasting".
Do begrooting dor ontvangsten en uit
gaven van het gasthuis voor 1908 wordt
in in ontvang en uitgaaf vastgesteld op
f 15417,34, met een post voor onvoorzien
van f 290,45.
Do begrooting voor 1908 van het
Burgerlijk Armbestuur wordt vastgesteld
in ontvang en uitgaaf op f79750,105 met
een post voor onvoorzien van f13222,06.
Aan den heer Kouwe wordt op zjjn
verzoek eervol ontslag verleend als onder
wijzer bjj het o.l. onderwjjs.
De Raad gaat nu in geheime zitting.
Na horopening der zitting worden af-
en overschrijving van posten op de ge-
moentebogrooting over 1907 en voorstel
len tot wjjziging de gemeentebegrooting
over 1907 goedgekeurd.
Benoemd moet worden een lid van het
Burgerlijk Armbestuur in de vacaturo
H. J. Baning. Aanbevolen werden de
heeren Jhr. U. E. Lewe van Njjenstein
en F. Sturm. Gekozen wordt met 7 van
de 13 stemmen de heer Sturm. De heer
v. d. Weert kreeg 3 stemmen, de heer
Lewe van Ngenstein 2 stemmen, 1 stem
werd blanco uitgebracht.
In de plaats van dhr. Konwe moet een
ander onderwijzer benoemd worden. Op de
voordracht stonden de heeren C. Rolda-
nus, J. Ruissaard en G. J. Maat. Benoemd
wordt met 8 van de 13 stemmen de heer
Ruissaard. Do hoor Roldanus kreeg 2,
de heer Maas 3 stemmen.
In behandeling komt daarna een wjjzi
ging in de verordening op het brand-
wezen.
Deze wordt, na korte toelichting door
den heer Pilaar, zonder hoofdeljjke stem
ming goedgekeurd.
In behandeling komt daarna de wijzi
ging der verordening, regelende de ge
vallen, den aard en den duur der per
soonlijke diensten.
Hierbjj vraagt de heer v. d. Leeuw,
dat beter gealarmeerd zal worden in de
buitenwijken. De Voorzitter zegt, dat
hierin reeds is voorzien na denjongsten
brand.
De heer v. d. Putte heeft bezwaar dat
ook landweerplichtigen vrijgesteld zullen
worden van den dienst bij de brandweer.
De heer Donner deelt in dat bezwaar.
De heer v. d. Bout merkt op, dat de
brandweermanschappen tegenwoordig be
staan uit personen tot 31 jaar. De latere
landweerplichtigen zouden dus reeds tot
hun 28ste jaar vrij zjjn, daar zjj dan
nog onder de militie vallen. Voor die
3 jaar acht men het niet wenscheljjk
ze nog bjj de brandweer in te ljjven.
Nadat de voorzitter nog een opmer
king van den heer Dekker heeft be
antwoord, wordt de wjjziging in de ver
ordening zonder hoofdeljjke stemming
goedgekeurd.
Aan de orde komt de wjjziging der
verordening, regelende het politie perso
neel en zijn bezoldiging.
Dit wordt bjj de begrooting behandeld.
In behandeling komt de begrooting.
De voorzitter bespreekt een enkele op
merking in het rapport van de financieelo
commissie, waarin deze haar verwonde
ring uitspreekt over he-: ontbreken van
een post voor de uitbaggering der haven.
In het vorige jaar is de aanslibbing
aanmerkeljjk verminderd. Mocht die aan
slibbing Diet vermeerderen, dan is uit
baggering in 1908 onnoodig.
Ten opzichte van school E moent de
voorzitter, dat werkeljjk de toestand niet
gunstig is. Toch zjjn er nog 40 leerlingen,
waarvan 30 uit Goes. Daarom achten
B. en W. zich niet gerechtigd met een
voorstel tot opheffing te komen.
De heer v. Schmidt auf Altenstadt
maakt do opmerking naar aanleiding van
een mogeljjke verhooging van het maxi
mum van den hoofdeljjken omslag, dat
het wenschelgk zou zjjn den aftrek voor
het noodzakelgk levensonderhoud dan te
vermeerderen van f300 op f350.
De voorzitter zegt overweging hiervan
toe, indien het 't volgend jaar noodzakelgk
zou zjjn tot verhooging van den hoof-
doljjken omslag over te gaan.
Bij de post voor de kosten voor be
schrijving der hondenbelasting stelt de
heer Hollmann voor de vergoeding van
den gepensioneerden politie-agent Wind-
horst voor het opnemen der belasting
plichtigen te verhoogen van f25 tot f50.
De voorzitter zegt, dat de betrokken
persoon nog nooit aan B. 9n W. te ken-
neD heeft gegeven, dat hij z. i. te weinig
vergoeding ontvangt, waarop de heer
Hollmann antwoordt, dat dit misschien
voortspruit uit bescheidenheid.
In stemming gebracht wordt het voor
stel tot verhooging der vergoeding ver
worpen met 11 tegen 2 stemmen (vóór
de heeren Hollmann en ven Schmidt).
De post: jaarwodden van den inspecteur
en agenten van politie, wordt goedge
keurd zonder aanmerkingen.
De heer Donner stelt voor de post
van f120 voor aankoop van anti-stof-
middelen te schrappen.
De voorz. antwoordt, dat men dit jaar
weinig nut heeft gehad van die anti
stofmiddelen, maar vorige jaren heeft men
er veel baat bg gehad.
De heeren Pilaar en Temperman als
Marktbewoners verklaren dat de besproei-
ïag met anti-stofmiddelen zeer goed
werkt, terwjjl de heer van der Leeuw
er op wijst, dat die besproeiïng niet
alleen is ten nutte van de Marktbewo
ners. Hg zelfheeft in zjjn winkel b.v. na de
toepassing van de anti-stofmiddelen veel
minder last van stof gehad dan vroeger.
Het voorstel van den heer Donner
wordt verworpen met 11 tegen 2 stemmen
(vóór de heeren Donner en Dekker).
De heer Hollinann uit de wenscheljjk-
heid om de zwemplaats in de haven te
omschutten. Dit zal z. i. niet veel meer
kosten dan f150, terwjjl het met het oog
op de zedeljjkheid zeer wenschelgk is.
De Voorzitter antwoordt, dat men dit
reeds overwogen heeft, doch was afgo-
schrikt voor de hooge kosten, die meer
znllen bedragen dan de heer Hollmann
meent.
Do heer Hollmann betoogt, dat bjj dezo
kwestie ook de algemeene gezondheid
betrokken is. Hg verlangt niet dadeljjk
voorziening, doch vroeg nadere over
weging.
De heer Risch merkt op, dat de ge
zondheidscommissie vroeger ook dikwgls
de mogelgkheid van omschutting der
zwemplaats heeft overwogen, doch no rit
iets dergelgks had aangevraagd, daar het
water ter plaatBe niet zuiver is.
De heer Hollmann antwoordt dat het
water daar ter plaatse niet onzuiver is.
Integendeel. Hijzelf heeft jarenlang van
die zwemplaatB gebruik gemaakt en er
zich steeds wel bg bevonden (gelach.)
De heer v. d. Leeuw meent, dat door
die open zwemplaats de zedelijkheid niet
zeer wordt geschokt, daar, allen, die er
gebruik van maken, toch zwembroekjes
dragen (gelach).
De post van f 400 voor het maken van
een aanlegstoigertje tusschen de weeg
brug en de Westkade vindt zeer veel
tegenkanting. Verscheidene leden acbteD
deze uitgave ten bate van slechts eenige
kooplieden onverantwoordelijk.
De heer Kakebeeke daarentegen wijst
erop, dat in sommige tjjden het eene
scbip op het andere most wachten al-
vorenB te kunnen lossen. Het havenver-
keer eischt den aanleg van het steigertje
De post wordt gehandhaafd met 7 tegen
6 stemmen.
Tegen de heeren Dekker, v. d. Ven,
Temperman, Risch, Schmidt en Donner.
Bjj de post voor beplantingen en snoei-
loon (f 180) maakt de heer Donner de
opmerking, dat die post steeds toeneemt.
De Voorz. antwoordt dat dit verband
houdt met den verkoop van volwassen
boomen die vervangen moeten worden.
Onder die f180 zjjn ook de kosten voor
verzorging van nieuwe jonge boomen.
Dit is dus feiteljjk geldbelegging.
De heer Dekker meent, dat het onder
houd van wandelplaatsen e.d. te veel kost.
De Voorzitter antwoordt, dat deze poBt
tegenwoordig kleiner is dan vroeger,
terwjjl hjj den toestand dierplantsoenen
met die van vroeger maar niet zou vor-
geljjken.
Behalve aan den heer Goedbloed wordt
voorgesteld ook aan den heer Blackstone
f 100 extra uit te keeren, daar hjj in
verband mot de vermindering van het
aantal leerlingen anders in salaris zal
verminderen. Dit voorstel wordt goed
gekeurd.
De post bljjft ongewjjzigd.
De heer Dekker stelt voor de post van
schoolbehoeften voor de bewaarschool
van f200 te verminderen tot f150.
De voorzitter en de heer v. d. Bout
verklaren zich tegen die vermindering.
De heer Donner acht die poBt ook
zeer hoog, vooral met het oog op onze
financiën. Als andere bewaarscholen hier
ter stede ook zulke groote sommen voor
schoolbehoeften noodig hadden, jzouden
die scholen niet kannen bljjven bestaan.
Spr. vindt f200 te veel voor zulke
grappen.
De heer Fransen v. d. Putte merkt op
dat die grappen, juist het eenige nut
van de bewaarschool vormen.
Het voorBtel van den heer Dekker,
in stemming gebracht, wordt verworpen
met 10 tegen 8 stemmen. (Vóór de
heeren Donner, Dekker en v. d. Ven).
Bij de post van f20 voor kosten van
vervoer van Ijjken, vraagt de heer
Hollmann of hieronder begrepen zjjn
de koBten van het vervoer van gevonden
Ijjken naar het gasthuis, opdat dit an
ders kan gebeuren don on de stuitende
wgze, zooals onlangs plaatB had.
Do voorzantwoordt, dat dit stuitende
vervoer het gevolg was van een misver
stand. Alle materieel voor een waardiger
vervoer is beschikbaar en ook spr. be
treurt ten zeerste het gebeurde onlangs
bjj het lgkvervoer.
Nadat de voorznog verklaard heeft,
zoover het in zjjn macht staat, een her-
baling van een dergelgk stuitend vervoer
als nog eens een ljjk moet worden over
gebracht, te zullen voorkomen, verklaart
de heer Hollmann zich tevreden gesteld.
De begrooting wordt ten slotte met
algemeene stemmen vaBtgësteld op
f 114619,42 aan inkomsten en uitgaven
en een post voor onvoorzien van f 175,88.
Niets meer aan de orde zijnde, Bluit
de voorzitter do vergadering.
B t! i t e n I a it
Het schandaal-proces.
De rechtbank, waarvoor de journalist
Harden op aanklacht van graaf van Moltke
terecht stond, heeft den beklaagde vrij
gesproken. De rechtbank overwoog, dat
Max Harden werkelijk in vier artikelen
in zjjn blad beleedigende verwjjten heeft
gedaan tegenover graaf Moltke.
De verwjjten van abnormaal-sexneelen
aanleg en het bekendmaken dezer abnor
maliteiten is op zich zelf geen beleediging
tegenover anderen. De artikelen vormen
dus een voortgezet delict, doch het gelukte
deD aangeklaagde de waarheid der gedane
verwjjten te bewjjzen.
Uit do verklaringen van Fran Elbe
(de gescheiden vrouw van graaf Moltke)
en luitenant Von Kruse is gebleken, en
dit is bevestigd door het rapport van
de deskundigen, dat graaf Moltke vrou
welijke eigenschappen bezit en van homo-
sexueelen aanleg is. Deze verklaringen
zijn door Von Moltke stilzwjjgend beves
tigd. Van iemand met een positie als
graaf Von Moltke was te verwaehten,
dat hg deze afwijking zon onderdrukken.
Dat hg dit niet deed, blijkt uit zjjne
brieven en zjjn omgang met prins Eulen-
burg. Moltke handelde aldushomo-sexu-
eel, zoDder dit tegenover anderen te
verbergen.
Hiermee is echter niet gezegd, dat
Von Moltke zich schuldig maakte aan
overtreding van art. 175 van het Prui
sische strafwetboek. Op al deze gronden
werd Max Harden vrjjgesproken en Von
Moltke veroordeeld in de kosten.
Buiten het rechtsgebouw werden Har
den en zjjn advocaat, dr. Bernstein, lang
durige ovaties gebracht door honderden,
die daar, niettegenstaande den regen,
aanwezig waren.
Binnenland.
Een dikbuik. Zeker N. te Glaner-
brug, die volgens het oordeel van onze
rjjksambtenaren den laatsten tjjd een
kolossalen buik had, wanneer hjj van zjjne
reis van over de grens terugkeerde, werd
aangehouden onder verdenking van smok-
kelarjj. De man, die voorgaf zand op zjjn
buik te hebben op advieB van zijn dokter,
bleek bg nader onderzoek daar een zak
met suiker te dragen en werd natuurljjk
wegens frauduleuzen invoer bekeurd.
Vlugge verslaggevers. In het nummer
van Donderdagavond van het Nieuwsblad
van het Noorden stond reeds het verslag
van de raadsvergadering te Winschoten,
die Zaterdag eerst werd gehouden. Vlug
ger kan 't zeker niet 1
De dienstbodenquaestie. Geen beschou
wing ditmaal, doch een historisch feit:
In de vorige week gaf een Haageche
familie een feestje bjj gelegenheid
van de intrede der 100ste dienstbode.
Het huisgezin bestond ruim 17 jaar 1
Wat is slechter Zorg of Blechte
spijsvertering Het iB een raadsel, maar
in éón opzicht is indigestie het minst
nadeelig. Noch allerlei proefnemingen,
raadgevingen of geneosmiddelen helpen
eenigszins tegen zorg en de oorzaken
daarvan, maar slechte spjjs ver tering kan
