Dinsdag 29 October.
N". 128 1907.
94sle jaargang.
De kleindochter.
De uitgave dezer Oonrant geschiedt Maandag-, Woenidag- en Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feostdagen.
Prjji por kwartaal, in Go98 f 0,Ï5, buiten Goes, franco, f QgS»«|
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op don dag dep
uitgavti
De prjjs der gewone advertentiën is van I -5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
llecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels ft 1,berekend,
nsnnmmers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gtoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Van schrikkelijke dingen.
Een aardig en zeer lezenswaardig
artikeltje had De Zeeuw Vrijdagavond,
't Ging over het gevaarlijke en zielver-
derfeljjke dat de vereenigmg voor Weten
schappelijke Belangen Boms te huoren
geeft.
Aardig was 't omdat er zulke ver
bazend koddige beweringen in voorkomen
en lezenswaardig omdat de abonné's van
De Zeeuw nu precies weten naar welke
voordrachten ze wel en naar welke ze
niet mogen luisteren.
»Wat wjj van 't optreden van sommige
sprekers weten, is ons slechts door
anderen meegedeeld. Er liep in som-
miger voordrachten wel een en ander
dat indruischt tegen de waarheid der
Schrift en tegen de Christelijke levens
opvatting, zoo meldde men ons met
Ja, Zeeuwin een min of meer weten
schappelijke voordracht is 't niet mogelijk
altijd in volkomen overeenstemming te
bljjven met de Schrift. Sinds de bijbel
werd geschreven heeft de wetenschap
eenige vordering gemaakt en de bijbel
is ongewijzigd gebleven en zoo zjjn er
een aantal ontdekkingen gedaan, waaraan
nu geen enkel beschaafd mensck meer
kan twjjfelen en die toch niet te rjjmen
zjjn met verschillende bijbelteksten. Wie
dus zjjn geloof ongerept wil bewaren,
bljjve verre van de wetenschap en hjj
geloove dat voor Jozua zei»Gjj zonne
sta stil",| de zon in beweging was rond
de aarde.
De Zeeuw vertelt dan dat W. Rooyaards
hier vanavond met »de Koning van Ve
netië en andere voordrachten" komt.
Van een blad als de Zeeuwdat zoo
angstig zijn christeljjk-historischen neus
dicht knijpt, voor alles wat naar tooneel
en voordrachten riekt, kan men een ver
gissing als hierjbegaan wordt niet kwaljjk
nemen.
Maar in die voordrachten" zit toch
niets onchristelijks of onzedelijks, waarom
mogen de abonné's van de Zeeuw ook
niet eens wat anders hooren dan galmende
beschouwingen, over zoendood en genade
Het brave blad licht dat toe en zegt
>De evolutie, de verflauwing der
grenzen grjjpt ongemerkt plaats. En
wat wjj en onze vaderen ter voordeur
hadden uitgedreven, komt o zoo ge
makkelijk ter achterdeur weer in. Naar
onze meening ligt in de bijwoning van
dergeljjke ^voordrachten" voor onze
jongeren een groot gevaar, vooral wan
neer onze onderen, onze leiders het
voorbeeld geven.
Nu kome men niet aan met beschou
wingen over het heilige terrein der
Kunst, dat wjj dit niet aan de wereld
mosten laten dit weten wjj altemaal
wel. Wjj hebben ook wel wat gelezen,
al hebben wij nooit iets van dien aard
bjjgewoond. Maar wjj waarschuwen
slechtswie nu schik krjjgt in Rooy-
aard's voordrachten, wil straks »dub-
belzinnigheden" als van Speenhoffs
Zjjn Edel Achtbare of Van Mauriks
Fjjne Beschuiten gaan genieten om
zich ten slotte te verlustigen in de
perversiteiten van het hedendaagsch
Tooneel.
Hier liggen voetangels en klemmen".
Hier zjjn we 't met De Zeeuw eens,
49 FEÏÏILLlïtm
Door M. Böhmb.
Dnideljjker brniscbte het beneden, men
hoorde de branding der golven en 't slaan
der schotsen. In de aan de tuinzijde
gelegen vertrekken was het geraas minder
hoorbaar. Van hier nit moest ook de
redding, wanneer ze mogeljjk was, be
werkstelligd worden. Voor alle vensters
werden lampen geplaatst.
Ferdinand opende één venster, om te
zien, hoe de toestand was. Deze zjjde
had niet zoo van den storm te lp den
als de andere. Hg boog naar voren. Het
water stond twee meter onder de eerste
verdieping, en kon dus, bij sterker op
schuiven der ijsmassa's in korten tjjd
tot de verdieping stjjgen. In elk geval
was hnlp dringend noodig.
De blinde had zich achter hem op een
stoel gezet. Een onverklaarbare, geheim
zinnige kracht trok haar tot den jongen
man aan, hoewel zij zjjn onbescheidenheid
als een verwerpelijke daad afkemde.
>Als wjj hier moesten ondergaan, en
u met mg" zei ze zacht.
»Ik vrees den dood niet, maar ik denk
ook niet, dat het zoover komt. Bovendien
kan ik goed zwemmen. In geval van nood
hoewel we 't gevaar niet dreigend achten
dat in Goes de perversiteiten van hot
hedendaagsch tooneel zullen opgevoerd
worden. Deze consequente doorvoeri ig
verkiezen we boven de halfslachtige chris-
toljjk-historischen, die met de leer
een accoordje pogen te treffen, die wel
aandachtig De Zeeuw en godvruchtig den
bjjbel lezen, maar dan de courant op
vouwen, den. bjjbel dichtslaan en heen
stappen naar zielverpestende voordrach
ten als »De Koning van Venetië". De
man die onlangs in Oostenrijk naar het
illustere voorbeeld van Jephta zjjn
dochter om hals wilde brengen, »omdat
hjj dat den Heer beloofd had", is een
christen van zuiverder ras, dan de maD
die zjjn geloot vermengt met cosmogra-
phie. Althans naar do opvatcing die De
Zeeuw van een ^christen" heeft.
De Zeeuw handelt goed en lofwaardig
door voordeur en achterdeur gesloten te
honden. Zoo komen er geen vreemde
luchtjes in huis on de zieltjes liggen niet
op den tocht. Of buiten bloesemgeuren
waaien of zonlicht jubelt tot in de don
kerste hoekjes of stormwinden gieren,
regen neerspuit en onweer de bezwan-
gende atmospheer zuivert daarmede
hebben de christenen niets te doen. De
deuren bljjven dicht en bljjmoedig vege-
teeren ze voort in de frischheid hunner
onschuldige asempies.
En de Kunst Praat me er niet over,
zegt De Zeeuw. Ik weet er alles van,
hoor je maar ik ben nooit in de
comedie geweest, voegt zejer haastig bjj,
vreezende dat de lezers den schrjjver
van zoo'n gruweldaad zouden kunnen
verdenken. Bjjgewoond heb ik goddank
nooit iets, maar ik heb veel gelezen
daarover.
Dat bljjkt dan ook wel uit het artikel!
Ga niet naar Rooyaards, bidt De Zeeuw
want heb je eenmaal den smaak beet,
dan ben je verloren en 't zou mogeljjk
zjjn, dat je zoo diep zonkt, om dan zelfs
een schrikkelijk stuk als dat bljjspel »Fjjno
Beschuiten" te gaan pavoureeren.
Die arme Van Maurik. Dat heeft hjj
zeker nooit vermoed, dat er nog eens
een tjjd zou komen, waarin zelfs tegen zjjn
onschuldig, oppervlakkig en onbeduidend
bljjspelletje zou gewaarschuwd worden.
Die goeie, tamme Justus zou er mis
schien verwaand onder geworden zjjn on
zich zjjn gaan verbeelden dat 't stuk
werkeljjk iets te beteekenen had.
Als De Zeeuw zjjn lezers zoo geprae-
pareerd heeft en ze wat verbjjsterd zjjn
geworden door de gevaren, die hun ziel
te ontgaan heeft, komt de klap van do
vuurpjjl
Toen laatst prof. Biesterveld voor
ovengenoemde vereeniging zjjn lezing
hield, greotondeels voor stoelen en
banken, waren er onder de weinige
hoorders van andere richting die fluis
terden een preekje
Aha Wringt de schoen daar. 't Is een
artikel double usage. De abonné's ver
jagen van de spulletent en ze drijven
naar Biesterveld. Maar hoe is dut met
de mannen-broeders Zjjn 't allen dan
zulke lauwe dienaren dat ze prof. Biester
veld voor stoelen en banken laten spreken?
Erger nog. Do weirige hoorders fluister
den »een preekje". Wat verlangden ze
dan De Koning van Venetië of dergeljjke
doemwaardige voordrachten En is dan
een preekje niet meer het allerbeste en
zou ik n en do kleine nog aan land
brengen, juffrouw."
»En de cassette
»Die hond ik alleen op uw bevel bjj
mg. Wat mij betreft kan ze verloren gaan."
»Geef me je hand, Ferdinand Manne-
bach" zei de oude dame. >Als het geen
droom is, wat ik heb vernomen, zal nw
familie haar recht krjjgen."
Ferdinand kuste de jjskonde hand,
die naar de zjjne tastte.
»Als het waar is, willen wjj deze
waarheid, die ons onder het geweld van
den storm is geopenbaard, voor een ge
schenk houden, dat verlossing brengt".
Louise Mannebach nam Erika op den
schoot en poogde het kind gerust te stel
len. Anders sprak geen mensch meer. De
doodsangst verlamde de tongen.
De klokken luidden, luidden soms ver
stierven de metalen toonen in den storm,
totdat zjj dezen weer overstemden. Van
tjjd tot tjjd bonsde een ijsschots tegen het
huis, en schoof knarsend langs den muur.
De lucht in de kamer waar allen te zamen
drongen, was dof en zwoel.
Als het gs de muur indrukte, was men
verloren.
Nu sloeg het één nnr.
De oude Thomas, die in de aangrenzende
kamer stond in den nacht uit te zien, stiet
een doordringenden kreet uit, een kreet
van bevrjjding, niet van schrik.
Van de landzjjde naderde een boot het
allerschoonste wat de broeders en zusters
kunnen wenschen
Is 't al zoo ver met de volgelingen
van De Zeeuw
Misschien slaat daarop de tekst waar
mede De Zeeuw het artikel sluit en die
voor velerlei uitleg vatbaar is »Haat ook
den rok, die van het vleesch bevlekt is.
Buitenland.
Een schandaalpbooes.
Geheel Europa heeft de laatste da
gen met spanning het verloop gevolgd
van een zeer geruchtmakend schandaal
proces, dat te Berljjn wordt gevoerd. Die
spanning waarmede het publiek de uit
gebreide verslagen las, kwam voor het
allergrootste deel niet voort uit een wer
keljjk groote belangstelling in de gebeur
tenissen in het Dnitsche rjjk, maar ont
sproot uit een ongezonde zucht naar
sentasie.
Wjj hebben gemeend op de onvorkwik-
keljjke bijzonderheden van dit proces, nit
eerbied voor onze lezers en lezeressen,
niet te moeten ingaan.
In het kort, en zonder af te dalen in
bijzonderheden, is de toedracht der zaak
als volgt
Om den Duitschen keizer had zich lang
zamerhand een kring van mannen ge
vormd, die grooten invloed uitoefende op
keizer Wilhelm en hom dikwijls aanzette
anders te handelen, dan zjjn ministers hem
raadden en het volk en zjjn vertegenwoor
digers wenschten.
De invloed van dien kring werd door
de meerderheid van het volk uit een poli
tiek oogpunt voor zeer verderfeljjk ge
houden, maar alle pogingen om de macht
en den invloed van dien kring te breken,
faalden.
Totdat de bekende journalist Maximiü-
aan Harden het middel vond.
De kring, die den keizer omgaf en vaak
een ongunstigen invloed op diens politieke
handelingen uitoefende, bestond nit man
nen, die zich aan de ergste onzedelijkheid
overgaven en flarden, die geen kans zag
deze mannen op een andere wgze ten val
te brengen, publiceerde in zjjn blad een
aantal artikelen, waarin hg min of meer
het onzedeljjk leven dier mannen bekend
maakte.
Tot dien kring, die den keizer beïn
vloedde, behoorden o. a. generaal graaf
Wilhelm Hohenau, graaf Kuno Moltke,
gouverneur van Berlijn, en prinB Philipp
van Eulonburg, een van de invloedrijkste
vrienden van den keizer.
Men kan begijjpen welk een indruk
de aitikelen van Maximiliaan Harden
maakten.
Veel baatten die artikelen aanvankeljjk
niet, doch op de officierssociëteit te Ber
ljjn, hoorde de kroonprins erover spreken
en toen hg de artikelen zelf gelezen had,
achtte hjj het noodzakeljjk dat ook de
keizer er kennis van nam.
Daar echter niemand er veel zin in
had den keizer opmerkzaam te maken op
de ernstige beschuldigingen, die tegen
hoog geplaatste mannen uit zjjn naaste
omgeving werden ingebracht, sprak de
kroonprins er zelf met zijn vader over.
De keizer deed oogenblikkelijk een
onderzoek instellen en het gevolg hiervan
was, dat graaf Hohenau, graaf Moltke
huis. Duideljjk kon men het naderkomen
zien van de in de storm slingerende
lantaarns. Het duurde nog een kwartier,
voor de boot aan 't venster was en de
inzittenden zich voor de inwoners der
villa konden verstaanbaar maken.
Het was niet gemakkelijk, de binnen
wachtenden in de boot te krjjgen. Bg de
trap moest een venster worden openge
schoven, waardoor de vluchtenden een
voor een in de boot konden stappen.
Erika schreide luid, toen Ferdinand haar
uit het venster tilde, maar een vriendelijke
stem buiten stelde haar dadeljjk gerust.
»Oom Erwig", riep zij.
»Ja, hartje Kom maar Ik houd
je vast".
Uit Ferdinands armen gleed ze in die
van oom Erwig. Moeiljjker was het, de
oude blinde dame veilig in de boot te
brengen, maar ook dat gelukte. Tien
minuten later waren allen geborgen.
Een ijsgang als deze was in Miesbach
nog niet beleefd. Ontzettende verwoestin
gen waren aangericht. VanBeata Reichen-
berg's villa waren deuren en vensters
ingedrukt en de benedenvertrekken door
jjs en water geheel verwoest. In de
andere villa evenzoo. Frederik Manne-
bachs villa had van de drie nog
het minste te lgden gehad. De tuinen
waren geheel vernield en moesten op
nieuw aangelegd worden. Ook de andere
en prins Eulenburg van hun hooge posten
afgezet werden.
Hiermede was de zaak echter niet nit
de wereld.
Graaf Moltke daagde den journalist
Harden nit, en toen deze de uitdaging
niet aannam, diende graaf Moltke een
aanklacht wegens beleediging tegen hem
in en dit proces is het, dat zooveel sensatie
heeft gemaakt.
Voor de rechtbank trachtte de journa
list zjjn beweringdat in den kring
waartoe graaf Moltke behoorde, de erger-
ljjk8te onzedelijkheid werd bedreven, door
bewjjzen te staven. Een groot aantal
personen, ook die medeschuldig aan de
gepleegde onzedelijkheden zonden zjjn,
werden gehoord en dit gaf aanleiding tot
do onthulling van tal van onverkwikke
lijke bijzonderheden uit het particuliere
leven van graaf Moltke en zjjn vrienden.
O. m. was de vrouw, waarvan graal Moltke
gescheiden en die nu met een ander her
trouwd is, als getuige gedagvaard en
deze vrouw legde in het openbaar de voor
haar gewezen echtgenoot meest bezwa
rende verklaringen af.
Ontzettend was haar getuigenis, waarin
zjj de meest intieme bijzonderheden nit
haar huwelijksleven met graaf Moltke
mededeelde. En deze, de aanklager, stond
daar als ware hg een beklaagde. Hg, de
man, die zich in zjjn loopbaan zeer beeft
onderscheiden en in den oorlog tegen
Frankrjjk als jong officier moedig mede
vocht en zelfs gewond werd, ontkende,
doch algemeen is de indruk, dat hjj
slechter van het proceB afkomt dan de
beklaagde Harden.
De uitspraak valt Dinsdag.
Dit proces wordt natuurljjk in vele en
ook in niet-Dnitsche bladen, druk be
sproken en hier en daar werd de moening
geuit, dat hot is een sterk bewijs hoe
de zeden in Duitschland in de aller
hoogste kringen verwilderd zjjn.
Het is echter wel wat ver gedreven,
uit het feit, dat enkele personen abnor
maal sexueol zjjn aangelegd, de conclusie
te trekken, dat Duitschland zedeljjk ver
dorven is. Juister ljjkt ons, wat het
Fran8che blad de Radical zegt, waar het
erop wjjst, dat zedenschandalen overal
voor kunnen komen, zonder dat dit ver
band behoeft te houden met een alge-
meenen zedeljjken achteruitgang.
Uit het schandaal in de allerhoogste
Kringen meent echter de sociaal-demo
cratische pers mant te kunnen slaan.
Het Volk b. v. schrijft
»Het is een herademing om, wanneer
men uit dien zwijnenstal opziet, het beeld
voor zich te zien van een nieuwe maat
schappij, waarin mot dit parasietendom
zjjn rotte overbeschaving tot het verleden
zal behooren, een maatschappij waarin
aller harmonische arbeid allen gezond
zal maken naar geest en ziel."
Alsof een dergeljjke afwjjking, als
waarmede graaf Moltke en zjjn vrienden
behept Behgnen te wezen, niet voorkomt
onder alle standen en alle volken.
Dit onverkwikkelijke proces iB geen
pleidooi noch vóór noch tegen een maat
schappelijk stelsel of een politiek beleid
en een sociaal-democratische maatschappij,
gesteld dat ze er ooit komt, zal niet be
werken, dat een abnormaliteit nit de
wereld verdwijnt, die de als deskundige
gedagvaarde geneesheer noemde »een spe
ling van de natuur."
huizen langs den Rjjn waren zoo be
schadigd, dat ze voor een tijdlang onbe
woonbaar waren. De geheele schade was
niet te berekenen. Ook een paar menschen-
levenu waren door den vreeseljjken stroom
opgeëischt.
Den dag na de ramp kwam Frederik
Mannebach, om Erika en de beide dames
af te halen. Zjj hadden voorloopig in een
hotel aan de markt, dat zoowel voor
de overstrooming van het berg-water
als voor den jjsgang was ferBchoond ge
bleven, hun intrek genomen.
Jerry Mannebach had op dien avond
ongeduldig den terugkeer van zjjn
kleinzoon gewacht. Toen de stormklok
ken begonnen te luiden, kon hg 't niet
langer in huis uithouden. EerBt ging hjj
naar de Meiers. Hjj wist zelt niet, wat
hjj daar zocht en wilde, misschien was
het alleen uit behoefte, met de familie
te spreken. Met teleurstelling vernam
hg, dat Erwig niet thuis was. Met hom
sprak Jerry het liefst; mot de anderen
kon hg niet zoo goed opschieten, Gerard
was hem te koel en Lisa te snibbig.
Het echtpaar stond ondanks het weer
aan de deur en sloeg nieuwsgierig de
drukte op straat gade. Zelfs op markt
dagen was het niet zoo druk bg de kerk
als op dit late avonduur bg storm en
regen, nu de verjaagde oeverbewoners in
wilde vlucht hun huisraad naar de markt
sleepten. Wie in de stad bekenden had,
Binnenland.
Een kind gevonden. Donderdagmid
dag werd door een agent van politie
achter het Rjjksmuseum, te Amsterdam,
een knaapje van ongeveer vier jaar aan
getroffen. Ondervraagd, kon hjj naam
noch adres opgeven. Het ventje werd
aan het posthuis onder het Rijksmuseum
gebracht en vandaar uit werd onderzoek
naar de ouders gedaan. Doch tevergeefs.
Niemand heeft zich tot heden om het
kind aangemeld, zoodat men vermoeden
krjjgt, dat het kind daar met opzet is
neergezet en verlaten. (Tel.)
Al weer een. De heer J. Bakhuizen,
kassier en commissionair in effecten te
Sliedrecht, heeft zjjne betalingen gestaakt.
Faillissement is of zal worden aange
vraagd. De kas van den heer Bakhuizen
als gemeente-ontvanger is in orde.
Treurig. Te Amersfoort werd Vrij
dagavond een nog jonge ongehuwde
vroaw, die daar kermis was komen
houden, in verregaan den staat van dron
kenschap aan het politiebureau in een
der cellen opgesloten. Haar vjjfjarig
zoontje werd door de agenten met groote
zorg in een der vertrekken voor nacht-
verblijvers naar bed gebracht', af en toe
ging er een eens kjjken of de jongen
wel rustig sliep. Toen er weer een
kwam, klaagde de kleine man over
dorst. Een flesch melk werd voor hem
gehaald.
»Ik heb liever bier", zoide toen de
dreumes, die nu ook vertelde, dat hjj
dikwjjls jenever met water dronk
Vroolijkheid. Wetenschappelijke
menschen zeggen, dat de boedanigheid
onzer vrooljjkheid hoofdzakelgk afhangt
van de hoedanigheid van ons bloed. De
meeste menschen weten, dat het bloed
bestaat nit kleine deeltjes rood, wit
en kleurloos en dat men om gezond
te zijn deze in de juiste verhouding moet
bezitten.
Een zwak persoon kan moeiljjk opge
ruimd zjjn. De levendige normale man
of vrouw is die, wiens bloed zjjn plicht
doet. Wanneer ge u onwel gevoelt, over
werkt of neerslachtig, zouden wjj u aan
raden het volgende recept bg uw apothe
ker te brengen en het volgende te doen
klaarmaken
Tinctuur Bucco 30 gr., Karox Com
pound 30 gr. en Citroenstroop 80 gr.
Neem een theelepel vol na elk maal
en tegen bedtjjd.
Een korte proefneming hiermede zal
naar wjj vertrouwen, u weder geheel
gezond en wel doen voelen.
Stadsnieuws.
GOES, 28 Oct. 1907.
J. Aan de uitvoering van Vrij
dagavond is iets voorafgegaan waarmede
misschien niet alle lezers bekend zjjn.
Men heeft van katholieke zjjde gepoogd
den burgemeester te bewegen de opvoe
ring van »Zjjn Edelachtbare komt" te
verbieden. Het vermaarde art. 188 dor
Gemeentewet geeft den burgemeester
daartoe de bevoegdheid als er vertooningen
gegeven worden strjjdig »met de openbare
orde of zedelijkheid". Dat dit artikel wel
eens op onnatuurlijke wjjxe wordt uitge
rekt weten we, maar het Goesche ge
bracht daar zjjn eigendommen, anderen
zetten het hnnne bjj elkaar tegen den
kerkmuur.
Angstig kindergeschrei, luid geklaag,
verwenBchingen en luide gesprekken klon
ken in den storm dooreen.
»Waar zon Erwig zjjn herhaalde
Gerard. »Heeft hjj niemand gezegd, waar
heen hjj ging
Lisa wist van niets. Ook de andere
hnisgenooten niet.
>Ed mijn Ferdinand is in de villa
Mannebach," bromde de oude Jerry. »Als
ik er niet zoo'n hekel had, bjj hen aan
de denr te komon, ging ik er meteen
zelf heen, en haalde den jongen terng."
»Zou n niet kunnen, mjjnheer Manne
bach, nauwelgks mogelijk", riep Tony
Stohman, die nadere d de laatste woor
den van van den oude had gehoord.
»Het water staat reedB aan den Btraat-
wegdie in de villa's zitten ais muizen
in de val en komen er voor noch achter
uit."
>Ferdinand zal vannacht daar moeten
big ven. Later kan meü er wel met 'n
bootje komen", meende Gerard. >Maar ik
zou wel eens willen weten, waar Erwig
nog heen moest bg zulk hondeweer, ter-
wjjl hg toch zelf ook moe was".
(Wordt vervolgd).
