IN". 119 1907.
Dinsdag 8 October.
94s1" jaargang.
FEÏÏILL1TOI
De kleindochter.
GOESGHË
De uitgave dezer Oonrant geichiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjj per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, Ja25s
Afzonderlijke nommeri 5 cent.
Inzending van ad verte vitiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave*
COURANT.
De prjji der gewone advertentiBn is Tan 15 rogels 50 cent, eiken regel moor 10 et.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjl
slecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk»- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
NET GEZAG.
De Zeeuw heeft een artikel geschreven
over het Gezag met een hoofdletter.
De korte inhoud er van is te vinden in
deze regels
Dit big ft voor iedere natie waar,
onverschillig of zij Christeljjk, Moha-
medaanseh of Heidensch heetde in
stelling der Overheid bljjit van Godde
lijk Gezag.
Zjj, n.l. de Overheid, moge ontaarden
of dan oorsprong harer roeping geheel
en al vergeten, toch bljjft zjj het God-
deljjk karakter behouden.
Dat is duideljjk en niet vatbaar voor
tweëerlei uitleg. Alle gezag is goddeljjk,
zoowel dat van Nero als dat van Lodewijk
den Heilige, zoowel dat van Atilla als
dat van Titus. 't Stemt wel eens tot
denken als men leest hoe wonderljjk
sommige despoten met dat goddelijke
gezag konden handelen maar daarover
willen we nu niet twisten.
Wel rjjst de vraag bjj 't lezen van
zulke beschouwingen, waar het goddelijk
karakter van het gezag gezocht moest
worden als er twee of meer candidaten,
allen met speciale rechten, om dat gezag
kampten en er, zooveel hun mogeljjk was,
ook reeds bezit van genomen hadden on
of de godd&ljjkheid ook mede overging
op hem die den vorigen dag oproerling
en bestrjjder van bet gezag genoemd
werd en of de goddeljjkheid ook bjj den
koop begrepen was als een kroon ver
kwanseld werd en of de veroveraar haar
kreeg met den krijgsbuit.
Bjj wien was b.v. het goddeljjke gezag
toen hier Willem van Oranje aan het
hoofd stond maar Philips II nog de recht
matige vorst was, bij wien toen Willem III
Jacobus II verjoeg, bjj wien toen Lode-
wjjk XVI gevangen zat En was 't gezag
ook goddeljjk der Saracenen die zoo'n
last hadden van onze kruisridders In
dien ja, dan deden die kruisvaarders een
goddeloos werk indien neen, dan gaat
de bewering van De Zeeuw niet op.
Was ook het gezag goddeljjk van
Pharao den koning van Egypte Ja, zal
De Zeeuw antwoorden en het blad kan
daarbjj steunen op een- krasse uitspraak
van Melanchton, dien 't toch zeker niet
zal wrakenOfschoon een vorst u on
recht dost, vilt en sehaaft, daarom is
't nog geen recht oproer te maken."
En wjj hebben een soortgelijke ver
klaring van Calvijn, die zeide Als wjj
door een tyranniek vorst wreed geplaagd,
door een gierigen of zwelger, als door
een roover uitgeplunderd worden, als wjj
door een luien verwaarloosd worden,
als wjj ten slotte door een godde-
loozen en snooden om onze vroomheid
gedrukt worden, dan worde voor alles
in ons de gedachte aan onze zonde le
vendig die ongetwjjfeld door dezen geesel
des Heeren getuchtigd worden, dan zal
deemoed ons ongeduld temmen. Dan
moeten wjj er ook aan denken, dat het
niet aan ons staat zulk kwaad te heelen
en dat ons slechts overbljjft God om
hulp aan te roepen, in Wiens hand de
40
Door M. Böhme.
Op dit oogenblik werd in het zijver
trekje een stoel verschoven. Een slaperige
kinderstem stamelde een paar onverstaan-
baro woorden.
Jo Behoof de portières uiteen. Haar
oogen ontmoetten den verschrikten blik
der schoone vrouw, die jjzig-koud en
hatend hard werd, en op haar gezicht
bleef rusten.
»Erika was ingeslapen", zei Jo, »zjj
wordt juist weer wakker".
>Ja, het is haar tjjd, sedert haar ziekte
gaat zjj vroeg naar bed".
Frederik Mannebach sprong op en trad
op de sofa toe waar Erika lag. Deze sloeg
de armen rond zjjn hals, hjj hief haar op
en ging, met het kind op zjjn arm, naar
zjjn Btoel terug. Een gelukkige glimlach
lag op zjjn gelaat.
Het was een aardig gezicht, vader en
kind.
Mevrouw Gotze vertelde mjj, dat ze
graag had, dat je haar dikwjjls bezocht,
kindje. Dat wil je wel heel graag, niet
»Graag Neen", antwoordde Erika
kortaf.
•Waarom dan niet, hartje vroeg de
weduwe zacht, terwjjl zjj streelend met
de hand over de lange lokken der kleine
itreek. »Ik heb je tooh zoo lief."
•Ach wat. Het ie me hier te verve
lend".
•Erika, mag je zulke onvriendelijke
antwoorden geven
harten der koningen en veranderingen
der koninkrjjken zijn".
De Zeeuw zal wel willen toegeven dat
men zich niet al te streng aan dat voor
schrift heeft gehouden en dat men, als
't noodig was, zich ook nu niet er aan
zou storen. Als onze Christel jjk-histo-
rische zuster dat erkent dan vindt ze
steun bjj niemand minder dan mr. Savor-
nin Lohman, die het Calvinistische staats
beleid ongeveer als een onding quali-
ficeerde.
Het blad, dat 't ook nu weer niet
zonder een paar bjjbelteksten kan doen,
haalt uit de Schrift o. m. aan »Alle ziel
zjj den machten onderworpen, want er
is geen macht dan van God, en de
machten die er zjjn, die zjjn van God
verordineerd".
Alzooalle gezag is van God veror
dineerd. Dat is geen vinding van den
laatsten tjjd,maar dat is altjjd zoo geweest,
ook voor dit in Rom. 18 geschreven werd,
immers in Jac. 1 17 lezen we Want
ik de Heere worde niet veranderd.
Ook onder het Oude Testament was
dus alle gezag van God verordineerd.
We zouden dan gaarne van De Zeeuw
opheldering hebben van doie vraag Was
het gezag ook goddeljjk, en van Godswego
verordineerd, der vele koningen die door
Jozua werden beroofd van hun land,
hun gezag en hun leven en die in Jozua
12 zoo'n bloedige ljjsfc vormen Die arme
vorsten hadden niets anders misdaan, dan
dat zjj hun goddeljjk gezag en hun land
wilden behouden en 't niet zoo maar
onmiddelljjk aan de invallende Israëlieten
afstonden, waarin zjj niet zoo'n groot
ongeljjk hadden. Jozua hield niet
van halve maatregelen, want hij sloeg
met de scherpte des zwaards al wat adem
had, de kinderen Israëls roofden wjjders
het vee en verbrandden de steden.
Was dat een daad tegen een God ver
ordineerd gezag of niet
We vertrouwen dat De Zeeuw niet zal
aankomen met »Ons Program" van dr.
Kuyper, waarin staat dat het woord Gods
nooit volkomen kan worden verstaan.
De militante redactie zal wel iets beters
hebben.
We mogen haar nu tevens wel even
wjj zen op een vergissing die zjj begaat
in haar artikel. Het orgaan der christ.
historischen schrjjft:
•Stel dat Rousseau's theorie ever de
Overheid, door onze liberalen gehul
digd in prof. Cort v. d. Linden, oud
minister, niets dan goeds onB beloofde,
dan zouden we haar nog, met al wat
in ons is, tegenstaan omdat ze aan
de macht van God te kort doetomdat
ze, de orde van zaken omkeerende, den
mensch plaatst boven zjjn Schepper".
Bljjkbaar doelt de Zeeuw hier op Rous
seau's »Contrat sooial" en op het boek
van mr. Cort v. d. Linde.i •Richting en
beleid der liberale partjj". Noch in het
eene, noch in het andere werk wordt de
mensch boven zijn Schepper geplaatst,
maar den mensch wordt daarin gegeven
wat des menschen is. Rousseau constru
eerde volgens het verleden den staat als
een aan rede en vrjjen wil ontsproten
>Maar ik weet heelemaal niet, wat ik
hier moet doen. Mevrouw Gotze kent
geen sprookjes en kan niet spelen".
>0, dat denk je, liefje. Ik weet heel
veel sprookjes en speel graag met kin
deren".
Jo wendde zich van het groepje aan
tafel af en scheen zich geheel te ver
diepen in het beschouwen van de foto
grafieën op een siertafeltje. De leugen
achtigheid der vrouw, die voor een paar
uur nog haar afkeer van kinderan uitte
stuitte haar zoo, dat ze mevrouw Gotze
nu niet kon aanzien, zonder haar gevoel
te verraden.
Evenals voorheen, kwam een donkere
vage, geheimzinnige angst op haar ziel.
Als een gladde, koude slang omving
haar de vraag, waarom die vrouw hui
chelde. Was het alleen de wenseh, zich
zoo lief mogeljjk voor te doen, of nog
iets anders Mannebach was weduwnaar,
mevrouw Getze weduwe. Beiden rjjk,
deftig, beiden knappe menschen, die,
ook wat leeftjjd betreft, vrjj goed bij
elkaar pasten. Als door een slag getrof
fen wendde zjj zich om. Dat niet. Hjj
verdiende een schoon, vol geluk aan de
zjjde van een edele, oprechte voorname
vrouw. Deze huichelaarster zou hem niet
bedriegen, al moest zjj zelfMaar dat
ging toch niet Wat zou hij denken?
Hoe kwam zjj daartoe, zich in zijn zaken
te mengen.
•Nu, Jo? Je zet een gezicht, alsof
je je laatste oort je versnoept hebt", riep
mevrouw Gotze.
Het moest schertsend klinken, maar
kwam tegen haar wil eenigszins gekrenkt,
bjjna bits.
Frederik Maunebaoh zette het kind
voorstelling, die door rede en wil steeds
weer veranderd kan worden. Zooals steeds
geschiedde en nog altjjd geschiedt. Cort
v. d. Linden beoogt de sociale orde op
te bouwen uit de verklaring van mec-
schenrechten, waarbjj de rede is de lamp
voor den voet.
De Zeeuw zal toch wel weten dat dr.
Kuyper 't voer onmogeljjk verklaard heeft
met stelligheid iets te bepalen en te for
muleeren uit de ordinatiën Gods en dat
dit alleen zou kunnen als de Schrift in
gericht ware op de manier van een wet
boek. (Ons Program, bladz. 51—55).
Waar »de eminente leider" zelf zoo
iets zegt, zal men er toe moeten overgaan
die ordinantiën wat aan te vullen. Dat
deden Rousseau en v. d. Linden. Zjj
lieten de ordinantiën, die door Kuyper
voor zoo goed als onbegrjjpeljjk verklaard
zjjn, ongeroerd en bouwden voor de
menschen een mensoheljjk staatsrecht.
Buitenland.
Amerika en Japan.
De vredesconferentie in onze residentie
stad is nog steeds bezig de ernstigste
quaesties op de opgewekste manier te
behandelen. De afgevaardigden der ver
schillende landen geven elkander feest
malen en laten zich feestmalen aanbieden
en de tallooze diners, die zjj medemaken,
schijnen zij goed te kunnen verteren.
Minder verteerbaar daarentegen zjjn de
verslagen die het publiek van de confe
rentie te slikken krjjgt. Heel veel heeft
de conferentie nog niet tot stand gebracht,
maar we mogen al tevreden zjjn, dat
sommige booze voorspellingen ten opzichte
der conferentie nog niet zjjn uitgekomen.
Er waren nameljjk zwartkjjkers, die niets
meer of minder beweerden, dan dat die
conferentie waarschijnlijk de oorzaak zou
worden van een twist tusschen sommige
staten en tot een oorlog zou leiden.
Zoover is het niet gekomen. De koks
in Den Haag verstaan hun vak en goede
maaltjjden brengen de menschen, en dus
ook dinlomaten, steeds in een gemoede
lijke stemming. De zwartkjjkers hebben
dus ongeljjk gehad.Zelfs de Marokkaansche
quaestie heeft tot nu toe in Europa weinig
kwaad gesticht.De regeeringen te Parjjs
en te Berljjn sehjjnen het inzake deze
quaestie volmaakt eens te zjjn.
Toch hangt er wel een donderwolkje
aan den politieken hemel, al is hot dan
niet in Europa. Nog altjjd dreigt er iets
tusschen de Vereenigde-Staten en Japan.
Wel is dat donderwolkje voor het oogen
blik nog niet veel meer dan een zwarte
vlek aan een verren horizont, en is de
toestand van dien aard, dat dezer dagen
de Amerikaansche minister van oorlog
een vriendschappelijk bezoek bracht aan
Japan, maor toch is do mogeljjkheid laDg
niet buitengesloten, dat op een gegeven
oogenblik, zjj het ook niet in de naaste
toekomst, die donkere vlek aangroeit tot
een machtige onweerswolk en dan ellende
en jammer uitstort over de wereld.
Een oorlog tusschen twee zulke mach
tige staten, en dan nog wel oen zee-oorlog,
neer en zag Jo belangstellend aan. Zij
scheen in haar zwarte rouwkleeding nog
ranker en jeugdiger dan in haar gewone
japonnen.
»U ziet er werkeljjk vermoeid uit,
juffrouw Burgard", zei hjj. »Erika heeft
u zeker afgemat."
Maar neen Jo houdt zich zeer
gaarne met kinderen op", viel mevrouw
Gotze snel in, »niet waar Jo Als u
zich niet wel bevindt, moogt u ook wei
naar uw kamer gaan."
Werkeljjk? Mag ik dat?" dacht Jo.
•Hoe goedig."
Luid verzekerde zjj, dat haar werkeljjk
niets scheelde.
Mannebach en Beata Reichenberg gin
gen spoedig heen, om Erika. Tegen tien
uur vertrokken de laatste gasten.
Mevrouw Gotze noodigde Jo uit, haar
nog een uurtje gezelschap ie houden in
haar boudoir. Zij verstond de kunst, haar
verzoeken in een vorm te kloeden, die
geen afwjjzen toeliet. Jo waagde het ook
niet, er niet aan te voldoen.
•Ik ben altjjd blij als zoo'n avond
voorbjj is", zei de weduwe. »Ik houd
niet van die Miesbacher burgerjj. Maar
men kan er niet buiten. In 't geheel is
dit Miesbach een verschrikkelijk Btadje.
Als ik hier de Mannebachs niet had,
wist ik met mjjn tjjd geen raad."
•In den zomer is het hier zeker veel
aangonamer."
Mevrouw Gotze haalde de schouders op.
•Ook al niet. Ik dweep niet met na
tuurschoon. Als ik veroordeeld was, hier
mijn heele leven door te brengen, ging
ik gauw dood. Ik pas niet in de eenzaam
heid en in den kring van verstandelijke
bekrompen menschen."
zou iets ontzettends zijn, maar toch
schijnen boide Rjjken met de mogelijkheid
ervan rekening te houden. Amerika wa
pent zich aan den stillen Oceaan. Een
groot© zeemacht wordt daar bgeengetrok
ken, »om zich te oefenen," zeggen do
Amerikanen, doch de Japanners zien in
die bjjeentrekking van een zoo aanzien
lijke zeemacht een bedreiging.
Na de Californische schoolkwestie houdt
men in Amerika, zoo schjjnt bet, goed
rekening met het gele gevaar. President
Roösevelt Blaat wel in zjjn redevoeringen
over d© verhouding tot Japan een zeer
▼redelievenden toon aan, maar onlangs
toch meende hjj zijn landgenooten aan
te moeten sporen zich niet te onttrekken
aan de plichten van groote mogendheid
en zich te wapenen om op alles voor
bereid te zijn.
En in Japan
Heel veel komt men van de stemming
in Japansche regeeringskringen niet te
weten, maar de Amerikaansche admiraal
Evans zeide onlangs in een onderhoud
met een journalist, dat Japan zich wapent,
al is het niet met het voornemen een
conflict te verhaasten.
De uitdrukking van den Amerikaan-
schen marine-officier is teekenend voor
den toestand, zooals de meeste staatslieden
hem inzienJapan denkt er niet aan
een conflict te •verhaasten."
Met andere woorden er bestaat zeker
heid op een conflict, dat, vroeger of
later, aanleiding zal geven tot een gewel
dige uitbarsting, tot f en zee-oorlog mis
schien, zooals de wereld nog niet gezien
heeft.
Amerikaansche en Japansche staats
lieden ontkennen officieel, dat er kans
bestaat op ernstige verwikkelingen, maar
wat baat hun ontkennen, als de Ameri
kaansche bevolking telkens weer een
geweldigen haat toont tegen de Japanners
En dat die haat bestaat en heftig is
in sommige streken der Unie bewjjst
het volgende krasse staaltje.
Te San-Franciseo dan doen de kiezers
alle mogeljjke moeite om een zekeren
Oloff Toeitmor, die op ernstige wijze
met de justitie kennis gemaakt heeft,
tot burgemeester verkozen te krjjgen.
Zjjn verdienste bestaat nl. daarin, dat
hg president is van een vereeniging tot
wering van Japanners, Chineezen en
Koreanen uit den Staat San-Franciseo
en uit het geheele gebied der Ver.
Staten.
Marokko.
Tot nu toe is het einde der Marok
kaansche quaestie niet te zien. Aller
lei geruchten loopen er, maar het is
ondoenljjk de juistheid dier geruchten
te controleeren.
Zoo wordt verteld, dat de eigenlijke
sultan, Abdul-Aziz, bjjna geen soldaten
meer tot zjjn beschikking heeft en dat
zijn tegenstander, zjjn broeder Moelai-
Hafid, rekenen kan op een flink, sterk
leger.
Van andere zjjde komt daarentegen
een bericht dat het leger van Abdnl-
Jo wist niet wat zjj daarop moest
antwoorden, en bepaalde zich dus tot
een toestemmend hoofdknikje.
•Het leven is zoo leeg, zonder inhoud",
ging de weduwe voort. »lk vraag mg
dikwjjls af, waarvoor ik eigenlijk leef".
Maar als men ïjjk is, kan men zich
toch een menigte ideale genietingen ver
oorloven", merkte Jo op.
Mevrouw Gotze lag op de chaise-longue
en rookte een cigaret. De jjle, grauwe
rookwolkjes kringelden omhoog en dreven
rondom de lamp. Zij lachte spottend.
•Ideale genietingen. Wat noemt men
zoo Een mensoh kan nooit alleen ge
nieten. Ik zal wel weer trouwen."
•Hebt u reeds plannen voor uw toe
komst gemaakt vroeg de weduwe na
een poosje van stilzwijgen.
•Ik Neen. Oom Erwig wenscht, dat
ik weer bij hem kom wonen. Vader is
ertegen. Ik weet niet waarom".
•U moest opvoedster van kinderen
worden, u hebt daar beslist talent voor.
Ik dank u, dat u voor mg heden de
zorg voor de kleine Erika zoo goed hebt
waargenomen."
•Dat was eenvoudig mjjn plicht, me
vrouw," antwoordde Jo koeltjes. »En
dan houd ik werkeljjk veel van Erika.
Opvoeden echter als beroep kiezen, dat
staat mij niet aan".
•Dat geloof ik. De jonge meisjes wil
len allen liever trouwen. Maar dat gaat
altjjd niet. Vooral wanneer men erg kies
keurig is, zooals u. Overigens hebt u
me nog niet gezegd, waarom u eigenlijk
den jongen Stohman niot wilde, 't Is
toch een zeer rjjk man en van nette
af komst".
Zjj wierp de half opgerookte sigaret
Aziz sterker is dan dat van Moelai
Hafid, dat van deze een groot aantal
soldaten deserteeren en dat hjj in njjpende
geldverlegenheid zit, zoodat hg zoo goed
als machteloos is.
Zoek dat maar eens uit.
Verwarring in dbn spoordienst.
Onlangs gaven we hier een korte uit
eenzetting* van den strjjd tusschen het
Oostenrjjksche spoorwegpersoneel en
eenige maatschappijen.
We deelden toen mede, dat het perso
neel zjjn toevlucht had genomen tot
lijdeljjk verzet, waardoor de geheele spoor
wegdienst in de war zou worden gestuurd.
De verkeersbelemmering door het ljjde-
ljjk verzet der beambten heeft nu reeds
zulke afmetingen aangenomen, dat bjjv.
een gedeelte van den melkvoorraad voor
Weenen met automobielen vervoerd is.
De reizigers ondervinden veel last van
de verwarring in den dienst. De meeste
aansluitingen met Duitschland worden
gemist. Vaak moeten reizigers aan stations
uren en uren wachten en ook de handel
ondervindt veel nadeel van de belem
mering in het verkeer.
Oostenrijkh ongarije.
De verwachte beslissing over de Over
eenkomst tusschen Hongarjje en Oosten-
rjjk is niet gevallen, En zoo geen ver
rassende verandering iu den toestand komt
zullen de Oostenrjjksche ministers heden
morgen de onderhandelingen afgebroken
verklaren en naar Weenen terugkeeren,
zonder dat overeenstemming verkregen is.
De toestand, die daarvan het gevolg
zal zjjn, wordt in vele Hongaarsche bladen
zeer somber ingezien.
De Alkotmany, het orgaan der volks-
partjj, zegt: •Wanneer de partjj, die
thans d© meerderheid in het parlement
heeft, niet wil toegeven en dus geen
overeenkomst tot stand komt,| dan dreigt
een crisis, die ernstiger is dan alles wat
Hongarjje in de nieuwere tg den heeft
gezien. Want het zal dan niet blijven bjj
een crisis over de overeenkomst, in de
regeering of de coalitie, maar een crisis
voor het geheele land, een crisis van
het dualisme, een crisis voor Oostenrjjk
die wellicht de kiem voor een Eu-
ropeesche crisis in zich bevat. Die crisis
zou alleen ontstaan, omdat de onafhan-
keljjkheidspartij, die gedeelteljjk bereid
is, ondanks haar programma van 1848,
de vernieuwing der overeenkomst van
1867 toe te staan, en alle in die over
eenkomst genoemde gemeenschappelijke
instellingen te behouden, uit die gemeen
schap een instelling wil verwjjderen, die
tot dusver de gelijkheid het moest heeft
verzekerd, en waarvan Hongarjje een
werkelijk nut trok: de gemeenschappeljjke
bank. Die logica is ongeloofljjk."
Roosevelt.
President Roosevelt geniet, hoewel hjj
in enkele kringen gehaat en verfoeid
wordt, bij het gros der Amerikanen een
in den aschbak en boog het hoofd eenigs
zins voorover om Jo in 't gezicht te
kunnen zien.
Het hartje misschien al weggeschon
ken vroeg ze, toen over het bleeke
gezicht van het meisje een roode gloed
Jo schudde het hoofd.
•Neen", zei ze driftig. »Ik wil heele
maal niet trouwen".
•Lieve hemel, dat is 't oude liedje.
Tot de goede komt. Overigens kan men
ook zonder liefde trouwen en toch erg
gelukkig worden. Mjjn eerste huweljjk
was eigenlijk ook meer een verstands
huwelijk, maar wjj leefden toch goed met
elkaar. De tweede maal echter wil ik zeker
alleen een man, dien ik lief heb".
Jo antwoordde weer niet.
•Ik denk slechts, dat als n vooreerst
niet aan trouwen deükt, het beter waB, dat
u een zelfstandig beroep had. Dan komt u
in een beel anderen toestand. Vooral daar
uw vader ook nog joDg iB, en wel een
tweede huweljjk kon sluiten".
•Ik zal nooit iemand in den weg staan,
mevrouw, als het moet, zal ik ook zonder
bepaald beroep mjjn weg in het leven
wel vinden".
•Nu ja, natuurljjk. Ik dacht alleen
maar zoo. Het kwam in mij op, toen ik
u vanmiddag met Erika samen zag. Ik
wilde er niets mee zeggen verder, mjjn
kind. U scbjjnt me overigenB erg ver
moeid toe. Ik wil u daarom voor heden
niet lastig zjjn".
Zij reikte Jo de hand.
•Goeden nacht. Slaap wel".
Wordt vervolgd).
