N\ 116 1907.
1 October.
948le jaargang.
FEUILLETON
De kleindochter.
Ruifsnland,
0ESC11E
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, /raneo, a925:-
Afzonderljjko nommers 8 cent.
Inzeading van advcrienii&n ióop 2 ucen op d®tn day dmv
uitgavti
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave
De oorlog van 19**.
Sinds 08tsee zjjn boek verschjjnen deed,
waarin hg een toekomstkrjjg tusschen
Engeland en Duitschland fantaseerde,
hebbon zoovelen zjjn voorbeeld gevolgd
dat *t bezwaarlijk zgn zou een volledige
opgave te doen van alle sinds dien ver
schenen oorlogsromans. De laatste fan
tasieën op dat gebied werken natuurlijk
veel met bestuurbare luchtballons, onder-
zeobooten, automobiel-forten, enz. Jules
Vorne zou gebluft staan over de stoute
verbeelding der auteurs, ean verbeelding
die wel eens wat te weinig rekening
houdt met de natuurwetten.
Nu is er iemand opgestaan, die weer
wat verder gaat. De Europeesche toe-
komstkrijg is voor hem zoo onafwendbaar
zeker dat hg daarover niet veel meer zegt
en dat die oorlog vrjj spoedig komeït moot
acht hg ook vaststaand. De strjjd zal
volgens dezen sehrjjver, Charles Malo in
het Journal des DebatSj gevoerd worden
tusschen Duitschland aan de eene en
Frankrjjk met Engeland aan de andere
zjjde.
Duitschland, zegt Malo, moet oorlogen
of 't wil of niet. De bevolking en de
productie uemen in het land van Wilhelm
zoo onmatig toe dat 't er nu al benauwd
wordt en over eenige jaren zal 't er
onhoudbaar zijn. Engeland wordt meer
en meer jaloersch op Duitschland en zal
big zgn als 't een reden heeft om eens
met de Germanen te kloppen en Frankrgk,
de erfvijand van Duitschland, haakt naar
deD revanche-krjjg.
Nu laat Malo dien nabgzjjnden oorlog
voor wat hg zgn zal, maar hij is gaan
onderzoeken hoe Nederland en België
zich zullen gedragen als deze landen zoo
in 't gedrang karnen. Zullen zjj hun neu
traliteit kunnen handhaven Zgn leger
en weermiddelen in die landen gereed
om zich de bespringers van bet ljjf te
houden Vooral ons land met zijn groote
rivieren zal een veelbegeerd hoekje zgn
voor de oorlogvoerende partgen. Duitsch
land zoowel ais Engeland zullen beiden
pogen ons land 't eerst in bezit te nemen
en dat die inbezitname zoo gemakkelgk
gaan zal als Ostsee zich dat m zgn werk
voorstelt, is niet waarschgnlgk.
Een bedenkelijk verschgnsel acht Malo
't dat in Nederland, zoowel als in België
zoo'n gevoel van veiligheid heerscht en
dat bjjna niemand er aan een spoedig
komenden oorlog gelooft. Hierbij komt
en misschien wel tengevolge daarvan
dat het leger in geen der beide landen
populair is. Men is wel niet gepronon
ceerd anti-militair, maar toch zeker on
militair.
Dat veroorzaakt weer dat het leger
bestuur moeite heeft om van de volks
vertegenwoordiging de noodige fondsen
te bekomen ter voltooiing of verbete
ring van verdedigingswerken. De Ka
mers verlangen vooral op de uitgaven
voor leger en vliot bezuiniging. In
Nederland werkt men sinds jaren en
jaren op peuterige wijze aaD de Holland-
sche waterlinie en in België zal men de
vesting Antwerpen verbeteren eü moder-
niseeren, maar Malo acht een en ander
geheel onvoldoende.
Van grooter gewicht dan de staat der
doode weermiddelen is volgens den
schrgver de vraag of het leger voor zgn
taak berekend is, en daarover zou hij in
een volgend artikel zgn meeDing zeggen.
We zullen daaruit dan weer 't een en
ander mededeelen.
37
Door m. Böhmb.
>Toch", zei ze, .heeft het mjj ongerust
gemaakt, hoewel ik niet te berouwen of te
herroepen heb, en, als 't moet, weer even
zoo zou handelen. Ik kon het nooit goed
met haar ruwe gestrengheid vinden. Maar
het is toch een vreemd gevoel als iemand,
die mg toeh op haar manier lief had, zoo
boos voor altgd heengaat. Een, die zonder
vrede is afgestorven. Ik kan dat nog niet
goed verzetten. Had ik schgnbaar haar zin
gedaan, en me op Kerstavond niet direct
verzet, dan had ik heden niet dat onrus
tige, kwellende gevoel, niet die pgnigende
zelf-verwgten".
»En in plaats daarvan zou u nu uzelf
oneerlijkheid tegenover de doode verwgten.
U zou zeggen Do gestorvene is door ons
bedrogen heengegaan. Geloof me, dat zou
u nu meer verontrusten en kwellen dan het
andere", zei Frederik Mannebach.
.Niet waar, een vreemde gedachte, mjj
op Kerstavond te verrassen met een pak
verlovingskaarten, die zonder mijn toe
stemming gedrukt zgn. Het is als een
kluoht, die echter door grootmoeders dood
De toestand in de Antwerpschb haven.
Het Parket verklaarde tegenover een
der voornaamste cargadoors, dat het
bjj de minste poging tot een lock out
niet zal aarzelen de leden der »Fédera-
tion Maritime" in preventieve hechtenis
te stellen.
Eon zonderling dreigement. Het
Hldb. v. Antw. brengt iets meer hier
over. Een stuwadoor de heer Gylsen,
is Zaterdag ontboden door den substi
tuut-officier van justitie, Godenir, en
vertelde over dit onderhoud in de ver
gadering van de Fed. Mar. gisteravond
het volgende
>Na over het een en ander gesproken
te hebben, waarschuwde M. Godenir M.
Gylsen voor allo mogeljjke gebeurtenissen,
want, zegde hg, ik heb de volkomendste
vrjjheid van handelen, na dat een onder
zoek geopend is en zoo morgen of later
weer oen staking of lock out uitbreken
ten gevolge de besluitselen der Fédera-
tion Maritime, en de policie of gen
darmerie weer handelend moest optreden
zouden wjj de allerlaatste en strengste
maatregelen nemen, daar wg nitt kannon
dulden dat, ten gevolge van eenige partij
dige beslissing, de haven van Antwer
pen moet geruïneerd worden, en wg
zonden zelfs de meest invloedrijke per
sonen der Blad niet ontzien.
M. Gylsen vroeg toenDat wil dan
zeggen dat ge ons, leiders der Fédération
Maritime, zoudt opsluiten
Het antwoord van den subsituut luidde
aldus lk zeg dit niet, maar het wil toch
hetzelfde zeggen.
Hewel, M. de subsituut, antwoordde
toen weer M. Gylsen, ik laat me daar
mee toch niet bang maken en zoo de
bestuurleden er voor in 't kot moeteD
zitten, welnu het zjj zoo maar ze zul
len geen van allen een streep afwjjken
van hun aangenomen houding".
De uitwerking van de Encycliek.
Verschillende Fransche bisschoppen
leggen een buitengewonen jjver aan den
dag om de aanwjjzingen door Pius X
in zgn jongste encycliek gegeven ten
uitvoer te leggen. De bisschop van Beau-
vais 'tis de Köln. Ztg. waaraan wij
deze mededeeling ontleenen heeft zes
censoren benoemd welke de werkzaam
heid der priesters moeten controleeren.
Voortaan zal geen geesteljjke uit deze
diocees moer aan het hoofd mogen Btaan.
van een courant of een tjjdschrift, zonder
3ehriftelgke vergunning van den bisschop.
Dan nog moet elk nummer van dit blad
aan den bisschop worden gezonden. Geen
geestelgke mag voortaan zonder voor
elk geval afzonderljjk te verleenen ver
gunning deelnemen aan een openbaar
congres dat zich bezighoudt met kerke
lijke of sociale quaesties en als hg op
zulk een congres een rede wil houden,
dan zal hg die eerst moeten voorleggen
aan een door den bisschop aan te wijzen
censor. Datzelfde moet ook gesehieden
met tijdschriftartikelen,
Bisschop Belmont klaagt in de Croix
dat de lust om priester te worden er bij
de jongelui bjjna heelemaal uit is. Is
het wonder, mag men vragen, als men
ziet hoe de piiester wordt beknot in zgn
meest uatuurljjke vrijheden
De Italiaansche Katholieke studenten,
die de jongste encycliek van Paus Pius
tragisch eindigde".
Mannebach haalde de schouders op.
»In alle geval een gedachte van de oude
vrouw, die men haar niet zoo kwaljjk
mag nemen. Het ideaal van de breed#
volkslagen is nu eenmaal een goed ver-
zo rgingshuweljjk".
Jo zweeg gekwetst. Een toon van hooge
moed scheen haar door zgn woorden te
klinken. Na een korte pauze sprak ze,
zonder overgang, van de koude en van den
sneeuwval der laatste weken.
»Wat heeft zg nu dacht hg. »Heb
ik haar beleedigd
En daarbij genoot hg weer van het zien
der sneeuwige reinheid van haar trekken
en de fijne ljjnen van het kinderljjke
gezichtje. En weer was het hem als op
den afgeloopen Kerstavond, alsof een on
zichtbare hand een steentje geworpen had
in zgn ziel en de beweging in hem uit-
golfde als het hoog opgolven van een
bergmeer.
Hg zettte het gevoel van zich af. Dat
ontbrak er nog aan wenschen, die zich
richtten naar een kind als zg. Hjj moest
toch met betrekking tot mevrouw Gotze
eens nader overleggen en zoo mogeljjk zgn
plan tenuitvoer brengen.
Jo dacht dien dag en de volgende
maar voortdurend over zgn vermeenden
hoogmoed. Breede volkslagen. Had Fre-
X als tegen hen gericht beschouwen,
moeten bezig zgn met het opstellen vac
een antwoord, waarin zg alles weerleggen,
wat de Paus en zijn raadslieden hebben
beweerd.
Oostenrijk en Hongarije.
De onderhandelingen tusschen Oosten-
rjjk en Hongarije schieten nog steeds nieis
open de waarschjjnljjkheid, dat de
overeenkomst ook ditmaal niet tot stand
komen zal, wordt dientengevolge steeds
grooter.
De stemming in Oostenrjjk is door het
optreden der Hongaarsche regeering en
door de eischen die zg meent te kannen
stellen, zeer verbitterd, zelfs in hof- en
regterings-kringen
Een merkwaardige uiting daarvan vin
den wij in de Agrarische Deutsche Zeitungf
die zegt
De Oostenrjjksehe troonopvolger, aarts
hertog Franz Ferdinand, is zeer verstoord
over de toegevendheid die in Oostenrgk
getoond wordt tegenover de Hongaarsche
eischen. Hij is ervan overtuigd, dat het op
den duur onmogelijk is, in Boedapest met
een regeering op te schieten, die steunt op
een partij, welke de gemeenschap met
Oostenrgk volkomen ontkent.
Met de onaf hankelgkheidspartg te
onderhandelen op den grondslag der over
eenkomst van 1867, acht hg een onmoge
lijkheid en hg heeft dit don monarch
ronduit gezegd. Dit was de redes waarom
de keizer graaf Julius Andrassy opdroeg,
een audiëntie bg den troonopvolger te
vragen. Ook de uiteenzettingen van graaf
Andrassy hebben den aartshertog niet
kunnen overtuigen, dat zgn bezwaren
tegen de houding van de Hongaarsche
regeering en voornamelijk tegen het door
minister Andrassy opgestelde ontwerp
betreffende de grondwettige waarborgen,
ongegrond waren. De aartshertog is over
tuigd, dat uit dit wetsontwerp duideljjk
hei Btreven blijkt, het gezag van den
koning te verzwakken.
Dadelijk nadat het onderhond met
graaf Andrassy geëindigd was, begaf zich
de troonsopvolger naar den keizer, om
dezen zgn meaning te zeggen en het
gevolg was dat de monarch graaf Andrassy
mededeelde geen toestemming te kunnen
verleenen tot het voorgelegde wetsont
werp, in den vorm, dien de Hongaarsche
regeering het gegeven had.
Het is, naar het blad uiteenzet, niets
meer dan natuurljjk, dat de monarch de
koninkljjke rechten in Hongarije niet wil
laten beperken, zonder dat de toekomstige
koning daarover gehoord is. De koning
heeft nu aan graaf Andrassy opgedragen
de wetsontwerpen te wjjzigen en ze dan
opnieuw ter goedkeuring voor te leggen.
Eerst dan zal de keizei-koning zgn de
finitieve beslissing over de machtiging
tot indiening bg de Hongaarsche Kamer
bekend maken.
De pest in Algiers.
De pest is officieel te Oran geconsta
teerd. Het aantal ljjders is vier, waarvan
er twee reeds overleden zgn.
De basis van de maritieme operaties,
in verband met Marokko, is naar Algiers
overgebracht.
Kunst en Wetenschap.
De Telegraaf geeft de volgende ver
makelijke beschrijving van de veel ge-
derik Mannebach vergeten, dat ook zijn
grootvader daartoe behoorde En zou
hjj de gedachte, de zucht naar een goed
verzorgings-huweljjk in deze »breede
volkslagen", als aan de omstandigheden
beantwoordend, rechtvaardigen Alletn
het vermoeden van de mogeljjkheid verbit
terde haar zoo, dat zg bjjna haat tegen
den man begon te gevoelen.
Bg de Meiers was het nu weer stil
in huis. De gasten waren vertrokkeD.
De Erobels hadden niet van Jo afscheid
genomen, Max daarentegen zeer harteljjk,
hjj had medeljjden met haarbovendien
had hjj Lisa voor vertrek op 't hart
gedrukt, rekening te houden met Jo's
gemoedstoestand en haar vriendeljjk te
behandelen.
Jo zelf merkte weinig van de hateljjke
houding der beide tantes, daar haar de
innerljjke oorzaak ervan ontging,
Den dag na de begrafenis had Erwig,
nadat hg de noodlottige verlovingskaar
ten in 't vuur geworpen had, een gesprek
met de familie Stohman, waarin hg den
ouders, zoowel als den zoon onomwonden
zgn meening zei over deze zotte over
eenkomst achter den rug van zgn nicht
om. De Stohmans kwamen hierop niet
verder terug. Men scheen het geheel in
orde gevonden te hebben, dat Jo alleen
all figurante in deze verloving!-, later
prezen en veel gesmade opera Salomé
't Begint met een solo van een meneer
die met een pook eeD waschbord bewerkt.
Dan gaan ze in de keuken spinazie hak
ken en wordt een verroeste baggermolen
aan het baggeren gebracht. Over den
pas bognnten dgkweg komt een wagen
zonder veeren aanhobbelen en in de
dorpsherberg slaan ze de ruiten in. Daar
tusschen door zingt da verkouden prima
donna der Buiksloter operavereeniging
haar jongste kind ïd slaap. Het wurm
kijjgt er krampjes van en tracht dit de
bnurt duideljjk te maken. In de verte
slaat een muzikale ezel aan het lalken.
Daarop revae van de Nederlandsche
baggermolen-vloot in volle werking. Een
paar houtzaagmolens beginnen ertusBchen
door te zagen. In de verte grommelt de
donder. Het kunnen ook de ingewanden
zgn van den hougerig uitzienden Jocha-
naan. De wind giert. Het hof dat de
vlootrevue bjjwoont, wordt duideljjk
hoorbaar zeeziek. Dan plotselinge stilte.
Achter in den tuin blèrt een arm, ver-
getpn geitje om haar moedor. Er komt
een dikke mist opzetten. Al de stoom
fluiten in de Rotterdamsche haven worden
aan het blazen gezet. Daar tnsschen door
het waschbord-motief. De bovenburen
gaan de piano versjouwen en al de bot
boeren van Huizen en de sinaasappel
kooplui van Uilenburg komen voor de
deur staan schreeuwen. In de bnurt van
de Wetering-schans ontstaat een ernstige
brand, want al de Amsterdamsche brand
weerwagens worden op het Vijzelgraeht-
sche kinder-hoofd-plaveisel losgelaten en
je oudste zoon zet zgn giffel op zgn lei
en krast. Dan voel je hoe al je kiezen
langzaam uit je kaken worden getrokken.
Een stilte. De meid draait de kraan van
de waterleiding open. Ais je je begint
af te vragen, of die emmer nooit vol
komt, kwakt je benedenbuurman al zgn
aardewerk tegen de wereld. De sneltrein
van 9.23 hoor je binnen komen en dwars
door alles heen snerpt het fluitje van
den hoofdconductenr. Het schjjnt te vrie
zen, want de trams knersen in de bochten.
Er wordt met slecht gesmeerde deuren
geslagen, waarna de zeven rotatiepersen
van »De Telegraaf" aan het loopen gaan.
Dan smeer je hem zelf.
Dat is de opera »Salomé".
Onderwijs.
Limburgsche toestanden. In de gemeente
G. in Limburg, moest een onderwjjzer
worden benoemd. Op de voordracht had
men twee jeugdige krachten en een onder
wjjzer van 60 jaar geplaatst, die in geen
30 jaar onderwijs had gegeven. De laatste
werd met algemeene stemmen benoemd,
terwjjl zgn aanvangssalaris, op f 550 be
paald, verminderd werd met f 50 en hem
een woning werd aangewezen, die de
gemeente niet kon verhuren en waarvoor
hg f100 'sjaars te vergoeden had. Die
f 150 moesten dienen om de jaarwedde
van den burgemeester te verhoogen. De
burgemeester vond dat hg de zaak goed
bedisseld had.
Binnenland.
De huichelarij in den Raag. Onder
dit opschrift spreekt de Times haar
teleurstelling uit over het geriDge resul
taat der Vredesconferentie iD het algemeen
en de zeemjjnen in het bjjzonder. Aan
welsprekende uitingen van humanitaire
huweljjksklucht zou optreden.
>Mjjn zoon behoeft slechts de hand
naar een vrouw uit te steken, en er
grjjpen er tien aan eiken vinger", zei
de oude vrouw boos. »Hjj heeft werke-
niet toodig, een juffrouw zonder geld
na te loopen".
Erwig twjjfelde daaraan natuurlgk
allerminst. Tony wreef zich de handen
en poogde een weinig sentimenteel te
worden.
>Het is jammer, zeer jammar. Ik heb
juffrouw Jo werkeljjk zeer lief g9had en
als zjj zich misschien nog bezint
»'t Is beter dat u daarop niet hoopt,
Stohman", zei Erwig kort. >Dat zou ge
heel doelloos zgn. Mjjn nicht is geen
onzelfstandig kind meer, dat vandaag
nog niet weet wat het morgen wil."
Daarna was deze zaak voor goed afge
handeld.
Beneden ontmoette Erwig juffrouw
Herta. Zg glimlachte hem toe, en hg
knikte ernstig, toeh vriendeljjk; hg vond
het meisje met haar kalme kracht en
flinke werkzaamheid sympathiek.
Reeds voor jaren had mevrouw Jo
sephine haar testament gemaakt. Agnes
en Max zouden het hun toekomende deel
der erfenis in contanten uitbetaald krijgen,
de zaak bleef voor Erwig en Gerard in
geljjke aandeelen.
gezindheid heeft het niet ontbroken. Doch
waar daden gevraagd werden schoot de
Conferentie tekort. Zelfs de in een ver
afgelegen werelddeel gevoerde Russisch-
Japansche oorlog heeft genoegzaam ge
toond, hoe gevaarljjk deze mjjnen kunnen
worden voor de neutrale scheepvaart.
Voor luchtschepen, die zich nog in een
staat van proefnemingen bevinden, werd
het werpen van ontplofbare stoffen ver
boden en ten opzichte van de mijnen,
welker verschrikkelijke uitwerking ge
bleken is had men een soortgeljjke be
perking kunnen verwachten. >Tegenover
het verzet van Duitschland", schrjjft het
city-blad, veranderde onze vertegenwoor
diger zjjn voorstellen, maar zelfs doze
werden verder besnoeid. Dat wat ten slotte
aangenomen werd, is nauwelijks waard
te worden opgenoemd en zelfs dat wordt
door het Duitsche voorbehoud waardeloos
Groenen. Voor een paar dagen namen
wg uit een studentenblad een paar groe-
nenantwoorden over, die indordaad zoo
groen waren, dat wel twijfel moest worden
gewekt aan de authenticiteit van het
bericht. Het volgende echter is historisch,
volgens de Prov. Gron. Ct.:}
Een der jongelieden, die thans met het
groenenpetje rondloopen, werd door een
senior gevraagd »Wie was Thorbecke
En de groen antwoordde onmiddelljjk
>Een halfbroer van Bismarck".
De examinator vroeg maar niet verder,
hjj begreep, dat de groen, die aldus een
vergeljjkiBg trok tusschen den Neder-
landschen en den Dnitschen staatsman,
niet zoo groen was.
Bloedvergiftiging. De heer A. J. M.
te Dieren, op bezoek te Tiel, krabde een
puistje in zgn hals open. In zgn woon
plaats wedergekeerd, overletd hg 's an
deren daags aan bloedvergiftiging.
Grondwetsh er zien ingDroogmaking -
Zuiderzee. De adviezen van den Raad
van State in zake de herziening van
eenige hoofdstukken der Grondwet en de
gedeeltelijke droogmaking der Zuiderzee
zgn bg de Regeerinng ingekomen.
Binnen zeer korten tjjd (men spreekt
van enkele weken) zullen zjj bg de Tweede
Kamer worden ingediend.
Ooievaars-huwelijksleven. Te Breklen-
kamp, in de buurt van Oostmarsum, had
een landbouwer dezen zomor twee ooie
vaarsnesten bg zgn huis. Er stierf van
een der paartjes het mannetje. Tot hunne
verbazing zagen de bewoners nu bet vol
gende gebeuren
De twee ooievaars van het andere nest
vlogen uit en haalden een troep ooievaars,
allen mannetjes op. Deze werden aan de
ooievaar-weduwe één voor één voorge
steld. Hare keuze viel op één van hen,
en deze bleef. De eieren, welke in het
nest waren, werden er uit geworpen,
zoodat het nieuwe paartje met een nieuwe
huishouding begon.
Een Engehchman over Nederland.
In The Medical Magazine heeft een En-
gelsche dokter, de heer Henry Rundie
over ons land geschreven. Hg zegt er
o.a. van
»Holland is juist het land voor een
rustige, op zgn gemak door te brengen
vacantie. Op korten alstand van Londen
gelegen, is het gemakkelgk te bereiken,
en 't biedt veel behaaglgks en belangrjjks.
Men kan gerust zeggen, dat dit land van
duinen en djjken, van tallooze windmolens
Erwig wilde, dat Jo weer naar hem
kwam en alles bg 't oude bleef Lisa's
opgewonden tegenspraak werd door hem
met ongewonen toorn en kracht over
troefd. Hjj was ook meester in huis en
Jo hoorde bg hem, en had daarvoor de
zelfde rechten als zg Lisa als de
vrouw van zjjn compagnon in huis kon
doen gelden. Daarop was Lisa geheel
verbluft. Van dezen kant kende zg den
steeds rustigen vriendeljjken zwager, die
haar steed6 achtte en zeer voorkomend
was, nog niet, maar zjj gevoelde zeer
terecht, dat het niet geraden was hem
in deze stemming door tegenspraak te
tarten.
Op Oudejaarsdag bezocht Erwig zgn
nicht en verzocht haar,dadeljjk na Nieuw
jaar weer bg hem en de familie te komen.
Jo stemde verheugd toe. Het verbljjf bg
mevrouw Gotze werd baar steeds meer
onaangenaam. Niet, dat ze over onvrion-
deljjke behandeling te klagen bad, maar
het verschil tusschen haar gastvrouw en
baar zelf was te groot, en Jo was niet
zoo, dat zjj met beleefde kalmte zwjjgen
of glimlachen kan, als do weduwe haar
met allorlei uitingen en opmerkingen tot
tegenspraak aanhitste.
(Wordt vervolgd).
De prjji der gewone advertentiën is van 1-h regels 50 cent, eiken regel moer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hobbonde
dankbetuigingen worden van 110 regels 17berekend.
Bewjjsnummers 5 cent.
van de Naaml. [Vennootschap ^Q-oesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
