N*. 113 1907.
Dinsdag 24 September.
94sle jaargang.
De kleindochter.
Oe uitgave dezer Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, j f BD£S>
Afzonderlgke nonmers 5 cent.
Inzending van advcrtentiSn vóór 2 uren op den dap der
uitgave.
De prjji der gewone advertentiën is van ï-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
G0ESCH3
COURANT.
en Magyaren de moraal putten, dat zjj
de Slaven die ender hen wonen tot broe
ders dienen te maken, opdat zij zich
veilig en tevreden gevoelende, onder de
Teutoonsche vaan scharen. Maken deze
volken daarentegen de Slaven tot vjjanden
zooalB zij in menig opzicht doen
dan kunnen zjj ontzagljjke gevaren over
Europa brengen.
Buitenland.
Staking tb Antwerpen.
Het aantal der arbeiders, die het werk
hervatten in de haven van Antwerpen
nei mt gestaag toe, zegt het Bbld. v. Antw.
Op al de ertsbooten behalve die van
Coekerill werd Zaterdag gewerkt, boven
dien ook aan de kade en op verschillende
graan- en houtbooten. Vele arbeiders, die
buiten Antwerpen wonend op en neer
reizen, namen tegen hedenmiddag weer
weekkaarten.
De Encyoliek.
Naar het Vaticaan loslaat zouden de
modernisten met schrik geslagen zijn
en spoedig tot volledige onderwerping
komen.
Een groepje Italiaansche en Fransche
onverzoenlijke modernisten zou slechts
doorzetten. (Hoe groot dat «groepje" is
hooren wij niet). Een hooggeplaatst geeste
lijke te Rome, wien men vroeg naar
het gerucht van de oprichting eener
modernistische Uitgeversmaatschappij,
gaf als zijn meening te kennen dat den
modernisten slechts twee wegen open
big ven: onderwerping of afscheiding;
in uiterste consequentie leidt het moder
nisme, dat een «soort protestantisme"
is, tot dit laatste. Behalve dat dit «hoog-
geplaatste antwoord" geenerlei licht
verschaft over de Uitgeversmaatschappij,
welker oprichting hierdoor zeer aan waar
schijnlijkheid wint, geeft het bljjk van
een soort voorgevoel, dat men op het
Vaticaan een scheuring niet voor on-
mogeljjk houdt.
De discipline-maatregelen tot wier
onverwijlde uitvoering Pius X, de ver
zoeningspaus", zooals hjj bjj zjjn optreden
wel werd genoemd, last gaf, zullen het
hunne ertoe bijdragen om het ontbin
dingsproces te verhaasten.
De op het Vaticaan heerschende over
tuiging dat door die maatregelen de
modernistische geschriften, die in Italië
en Frankrijk verschenen zjjn, nu wel
spoedig zullen verdwjjnen is voor een
Russischen Tsaar baast al naïef, laat
staan voor een Paus. Ook komt uit
Rome het bericht overgewaaid, dat van
alle hoogleeraren aan roomsche hooge-
scholen en seminaria zal worden gevor
derd een schriftelijke en onderteekende
verklaring van hun erkenning van de
encycliek.
Marokko
De «Eclair" ontviDg bericht uit Madrid,
dat er een meeningsverschil bestaat tus-
schen Frankrjjk en Spanje in zake Ma
rokko. De oorzaak zou gezocht moeten
worden in het feit, dat Spanje, misschien
omdat het zich Bchaamde over de onbe
langrijke rol, welke het voor Casa-Branca
gespeeld heeft., liet plan had opgevat een
vrjj groote troepenmacht te Tanger te
landen. Door Frankrijk zou dit hardnek
kig geweigerd zjjn, terwjjl men er den
nadruk op legde, dat het slechts van
Spanje afgehangen heeft, om te Casa-
Blanca krachtiger op te treden. De Spaan-
scha gezant te Parjjs moet volgens genoemd
blad nog steeds onderhandelingen voeren
over deze quaestie, maar het schjjnt, dat
hij biermede weinig succts heeft.
Een HaTaebericht meldt: Generaal Drude
seinde aan de regoering, dat hjj niet
geloofde, dat de met de afgevaardigden
der stammen begonnen onderhandelingen
op iets konden uitloopen en dat hjj daarom
zjjn vrjjheid van handelen zon hernemen.
De Times bevat de eischen, die Moham
med er Kaisoeli stelt voor de invrijheid
stelling van den Kaïd Sir Harry Maclean
Raisoeli wenscht
het bestuur over het geheele Noorde-
ljjke deel van Marokko, van Larache tot
een punt aan de Middellandsche Zee on
geveer 40 mjjlen van Tetuan
een schadeloostelling voor de zakeljjke
en moreele nadeelon die hij leed sedert
hjj ontzet werd uit zjjn ambt als gouver
neur van den stam d*r Taks, van 110,000
pond sterling
het ontslag uit hun ambt van den
minister van oorlog en van den tweedeD
vertegenwoordiger van den Sultan te
Tanger
de inhechtenisneming van de comman
danten der jongste expeditie, die uitge
zonden werd tegen den stam der Khmas
het ontslag uit de gevangenis van alle
gevangen krjjgers der bergstammen, waar
zjj zich ook in hechtenis bevinden
een groote zending wapens en ammu
nitie.
Korea.
De Standard verneemt uit Tiëntsin
Een reiziger uit Korea hangt een treurig
tafereel op over den staat van zaken in
het keizerrjjk. De opstandelingen nemen
in aantal toe en hebben nieuwerwetscbe
vuurwapens. Zij btstoken de Japanners
onophoudelijk en overal. Dezen nemen
weer wraak door de oproerige dorpen
plat te branden wier bewoners daarna
elders heenvluchten.
Het Britsche zendingsgenootschap heeft
bericht ontvangen dat bjj den hongersnood
in Midden-China dit jaar twee millioen
menschen zjjn omgkomen.
Kunst en Wetenschap.
De zesde vinger. Te Dresden is dezer
dagen op het congres van natuuronder
zoekers een verrassende mededeeling ge-
honden door den hoogleeraar Hoche, uit
Freiburg (Baden). Bjj het bezoek van de
beroemde schilderjjenverzameling had hjj
op het heerljjkste doek aldaar, Rafaëls
SixtjjnBche Madonna, iets waargenomen
waarop nog niemand te voren gelet had
Paus Sixtus, die er knielend is afgebeeld,
heeft aan de rechterhand zes vingers. Op
zich zelf is dit niets verbazendsveel-
vingerigheid in den letterlijken zin, is
een speling der natuur, die wel eens
voorkomtmaar dat genoemde paus deze
afwgking vertoonde, was niet bekend.
Vele toehoorders gingen naar het mu
seum om zich te overtnigen van de
juistheid der waarnemingook een
bekende van de Frank f. Z. En deze
schrjjft nu aan dat blad, dat hij inderdaad
dien zesden vinger (een dubbele pink)
ook gezien heeftMaar Blechts zeer
korten tjjd. Toen hij, vol verbazing, nader
bjj bet Bchilderjj getreden was, zag hjj
iets geheel anders. Wat in de verte een
tweede pink schjjnt te zjjn, is niets anders
dan de kant van de opheven hand, die
door het eigenaardige licht dat er op valt,
naar voren komt en tot gezichtsbedrog
aanleiding geeft. Rafaël heeft den paus
met slechts vjjf vingers afgebeeld.
Maxim Gorki is volgens een New-
Yorkschen scbrjjver nu met sgn vriendin
mej. Andrejeva, die te New-York zooveol
aanstoot verwekte, getrouwd.
Dezelfde schrjjver beweert dat Gorki in
het laatste jaar met zjjn werken 240,000
gulden verdiend heeft en daarvan 216,000
aande Russische revolutionaire partjj
heeft gegeven.
Binnenland.
België en de Vredesconferentie. De
houding van België ter Vredesconferentie
trekt in toenemende mate de aandacht.
Terwjjl de heer Beernaert tu6schen Den
Haag en Brussel heen en weer reist hjj
vertrok 11 dezer doch keerde gisteren
terug komen er nu en dan officieuze
en niet-officieuze telegrammen om de
positie van België ter Conferentie toe te
lichten. Deze positie is hoogst zonderling.
Bij het aan de orde komen van het
arbitrage vraagstuk is gebleken dat er
diepgaand verschil van meening bestaat
tusschen de regeering en haar eerste-
gedelegeerde zoo zelfs dat de heer Beer
naert, die vóór alles voorstander is van
de verplichte arbitrage, een oogenblik
dreigde zjjn ontslag te nemeD, toen de
regeering te Brussel instructies zond aan
haar gedelegeerden., zich daartegen te
verklaren.
Misschien zou dat wel de wjjste partjj
zjjn geweest, want thans moet de grjjze
staatsman ongetwijfeld in een scheeve
positie komen tegenover zjjn medegedele
geerden die volgens de nu gevonden «op
lossing" in de abitrage-commissie dat
is de belangrijkste der conferentie voor
de eenige vertegenwoordigers van België
zullen doorgaan.
Mag men de Belgische bladen gelooven,
dan staat achter dit incident niemand
minder dan koning Leopold, die bevreesd
zou zjjn geweest, dat een uitbreiding der
arbitrage door Engeland als een wapen
zou worden gebruikt tegen den Congo-
staat en er dus liefst zoo weinig mogeljjk
van weten $wil. Het ministerie volgt ook
hierin weder trouw den Koning en het
zou zeker de eerste maal niet zjjn dat
's Konings hand zich in een staatszaak
bjjzondei merkbaar deed gevoelen. Maar
in België wekt dit, zooals gezegd veel
misnoegen en men verne'mt zelfs van
sommige zjj den het verwjjt, dat door deze
zwenking België verraad pleegt aan de
zaak der arbitrage en zich eenvoudig
ondergeschikt heeft gemaakt aan den
Congo-staat.
Levensmoede. De predikant S., uit
Warga, vond in den vijver van zjjn tuin
drjjvende het ljjk zjjner 21-jarige dienst
bode. Zjj had zich reeds verscheidene
malen laten ontvallen, dat het leven haar
tot een last was en heeft er daarom een
einde aan gemaakt. In haar kamer vond
Zij, die zich met 1 October
a.s. op dit blad abonneeren ont
vangen de tot dien datum ver
schijnende nummers g r a t i s.
Vredescomedie.
Er behu ort eenige moed toe, om voor
de conferentie in den Haag nog eenB
de aandacht der lezers te vragen. Dat
wo 't durven is omdat vre het naderend
eind* mogen aankondigen. De vergaderin
gen worden niet meer in sectiën, doch
algemeen gehouden en reeds zjjn daarin
verschillende afscheidsseinen gegeven.
Zaterdag werd o.a. de volgende wenscb
door de conferentie uitgesproken en «met
groote geestdrift" aangenomen.
«De Conferentie beveelt den mogend
heden aan, het bjjeenroepen eener derde
Vredes-conferentie, die zou kunnen plaats
hebben binnen een tjjd overeenkomende
met die welke sedert de vorige Confe
rentie is verloopen en op een dag, bjj
gemeen overleg vast te stellen tusschen
de mogendheden. Zjj vestigt ook haar
aandacht op de noodzakelijkheid, den
arbeid dezer derde conferentie lang ge
noeg tevoren voor te bereiden, opdat
haar beraadslagingen plaats hebben met
de onmisbare snelheid en gezag.
Om dat doel te bereiken, oordeelt de
conferentie dat het zeer wenscheljjk zou
zjjn, dat, ODgeveer twee jaren vóór den
waarschjjnljjken tijd der bijeenkomst, een
voorbereidend comité door de regeeringen
belast werd met bet bijeenbrengen van
verschillende voorstellen, ter voorlegging
aan de conferentie, het opsporen van
onderwerpen, geschikt voor een spoedige
internationale regeling en het voorberei
den van een pre 6ram, dat de regeeringen
tjjdig genoeg zouden vaststellen, opdat
het in elk land ernBtig bestudeerd zou
kunnen worden. Dit comité zou bovendien
belast zjjn met het voorstellen eener
wjjze van organisatie en procedure voor
de Conferentie zelve."
Dat er geestdrift voor zoo'n wensch
is begrjjpen we. Na zoo'n genoegeljjk en
smakelijk confereeren verlangen da heeren
naar een herhaling. Wie zal 't hun euvel
duiden.
Maar er is nog eenwensch aange
nomen, waaruit duideljjk bljjkt dat deze
conferentie prachtige resultaten heeft
opgeleverd.
«De Conferentie spreekt den wensch uit;
lo. Dat ingeval van oorlog de be
voegde civiele en militaire autoriteiten,
het zich tot een bjjzonderen plicht maken,
het behoud der vreedzame betrekkingen
en in het bjj zonder der industrieëele en
handelsrelatiën tusschen de ingezetenen
der oorlogvoerende mogendheden en de
neutrale Staten te verzekeren2o. dat
de hooge mogendheden wel willen trachten
door onderlinge overeenkomsten in te
stellen eenvormige contractueele voor
schriften, bepalende, wat de militaire
laBten betreft, de betrekkingen van eiken
Staat met de vreemdelingen, die op zijn
gebied gevestigd zjjn."
Kolossaal, wat een vooruitgang. En wat
een radicale maatregelen. De afgevaar
digden durven, of, 't zoo niets is, den
wensch uitspreken dat als er oorlog uit
breekt de handel en industrie van de
itrjjdende landen en van do neutralen
35 FEUILLETON
Door M. Böhmb.
Terwjjl Jo buiten haar hoed opzette
•n haar manteltje aantrok, kwam Èrwig
naar buiten.
«Dat had je niet behoeven te zeggen,
Jerome", zei hij, «moet het dan met ge
weld door deze oude-vrouwen-nuk tot
een breuk komen
»Zij heeft ons de deur gewezen, Erwig.
Je hebt het toch gehoord. En wat dip
nuk aangaat, nou. Dat is geen nuk meer,
bjj haar is alles jjzeren wil. Wat haar
in den weg staat, wordt omver geloopen.
Jelui hebt je moeder nooit durven toonen
dat je ook denkende menschen bent.
Alleen Agnes en daarom verwondert
het mjj dubbel dat die, inplaats van
moeder tot rede te brengen, ook tegen
Jo optreedt. Hadt jg de oude vrouw niet
eens onderhanden kunnen nemen
«Oom Erwig heeft gedaan wat hij kon",
viel Jo snel in. «Grootmoeder heefc nu
eenmaal de vaste overtuiging, dat Tony
de drager van mjjn toekomstig levens
geluk is. En als zjj zoo iets wil, zet ze
haar wil door. Ach, dezen Kerstavond
vergeet ik nooit."
«Waar wil je Jo heen brengen 't Ib
daarvan zoo min mogeljjk last zullen
hebben
Hoe lief, hoe bezorgd en hoe naïef.
En ook wil de conferentie wel geregeld
zien welke verplichtingen vreemdelingen
in de krijgvoerende landen zullen hebben.
Nog altjjd maatregelen betreffende den
oorlog. Over den vrede geen woord.
Voor deze vredes-comedie zjjn volgens
de Courier de la conférence 170000 kilo
letters en spaties gebruikt, (dat is onge
veer 8 millioen letters op onze lands-
drukkerjj). Verder 620000 vellen papier,
die, als ze op elkaar gelegd werden, een
hoogte zouden bereiken van 184 meter.
De ware vrienden en voorstanders van
den vrede zijn ter dege misnoegd over het
magere muisje dat deze papierberg gebaard
heeft en een dor grootsten onder hen de
Noor Björnsteme Björnson heeft in het
tjjdschrift Marz daarover zich uitgespro
ken, maar tevens er op gewezen dat men
niet geheel onvoldaan moet zjjn.
Men zie de zaken nuchter aan, schrjjft
hjj. Zoo min wetten don dorst naar mis
daden lesschen, zoo min kunnen oorlogs-
wetten perk stellen aan den lust tot oor
logvoeren. Dat alleen vermag de uitbrei
ding der vredesmoraaldeze moet ge
leidei jjk de oorlogsmoraal verdringen en
hiertoe hebben de vredesvrienden een
machtige bjjdrage geleverd. Wanneer de
diplomaten thans in Den Haag bjjeen-
komen is dat hun werk, en wanneer er
zich in de wereld eindeljjk een openbare
meening vormt tegen den oorlog, dan is
ook dat aan de vredesvrienden te danken.
Dat samenkomen van vertegenwoor
digers van alle Staten der wereld, daarin
ziet ook Björnson den grooten vooruitgang
niet zoozeer in wat de Conferentie nu
eigenlgk uitvoert. «Du spielst so lange mit
der Liebe, zegt hij, bis du dichfestspielst".
Er wordt zoo gesproken over vrede en naar
vrede gestreefd, dat dit alleen reeds moet
nawerken.
Toch doet de groote Noor ook een voor
stel. Men verlangt nu eenmaal daden.
Waar moeten deze beginnen
De schrjjver merkt op dat de onder
drukking van zwakke volken door sterke
het aföchuweljjkste en wreedste overbljjf-
sel der barbaarscbheid is, det bestaat.
Daartegen moet men in onze dagen
een openbare meening kunnen scheppen.
In Transvaal heeft Engeland rich reeds
voor haar gebogen. Björnson verlangt
dat alle kleine volken van Teutoonsch
ras rondom Duitschlandde Scandina-
viërs, de Nederlanders, de Belgen, de
Luxemburgers, de Zwitsers zich vereeni
gen zullen tot eon neutraliteits- of ver
dedigend verbond, en daarna met Duitsch
land «und hinterher mit Oesterreich"
aansluiting zullen zoeken. Bij zulk een
verbond zouden, meent bij, ook Engeland
en de Y er Staten zich aansluiten, en dat
zou het einde van den oorlog beteekenen.
Tegen zulk een verbond zou geen oorlog
meer worden gewaagd.
IntuBSchen erkent hgzoolang de
Duitschers gedeelten van andere volken
waarmede zjj thans samenleven zoo wreed
behandelen als bjjv. de Polen, wekt de
gedachte aan zulk een verbond slechtB
angst en afschuw.
Ook gelooft hjj, dat, wanneer na 10,
20 jaren de Russische omwenteling af-
geloopen zal zjjn, een Slavisch verbond
zal worden gevormd, dat al wat het in
den weg staat, zal kunnen verpletteren.
Daaruit moeten Duitschers, Oostenrijkers
bjj elf," zei Erwig.
»'k Weet nog niet. We zullen wel eens
zien. Adieu, Erwig."
«Oom Erwig, ach, oom, oomsnikte Jo.
Erwig streelde het opgewonden meisje
de betraande wangen.
«Adieu, Jo. Tot weerziens. Ja, het is
een droevig feest. Maar ik hoop, dat bij
grootmoeder tenslotte hart en verstand
het winnen van de stijfhoofdigheid. Ik
hoor morgen wel, waar je gebleven bent?"
«Ja, ik zal 'fc je mededeelen, Erwig.
Kom nu maar," drong Burgard aan.
Even later viel de deur achter vader
en dochter dicht.
«Dat was inderdaad een feeetvoorstel-
ling, of te wel een tooneelspel in twintig
minnten," schertste Burgard. «Daar kom
ik, zonder iets kwaads te vermoeden,
welgemoed naar boven en denk nog een
uurtje prettig met jelui door te brengen,
en trap in zulk een wespennest. Maar
ik ben op tjjd verschenen, wat Jo l Als
een redder in hoogsten nood. Dat oude
zotte vrouwenmenseh 't was om te
lachen, als men er zich niet zoo aan
ergerde."
«Ik ben erg onprettig gestemd. Waar
brengt u me dan nu heen, vader. Naar
u?"
«Dat gaat niet best. Mjjn hospita heeft
behalve de kamer, waarin zjj met de
kinderen slaapt, maar één kamer over,
en daarin is vanavond het Kerstfeest. Ik
zal in 't voorbijgaan bij mevrouw Gotze
aanschellen. Als ze nog op is, zal ze je
met plezier vannacht bjj zich nemen.
Daarvan ben ik overtuigd."
«Ach neen, niet naar mevrouw Gotze."
«Waarom niet
«Ik houd heel niet van baar. En *t is
me zoo pjjnljjk, dat zjj van den twibt
hoort".
«Ach wat. Zooieta wordt toch bekend.
Bij een dame als mevrouw Gotze ben
je het best bezorgd. Bedenk, dat bet
middernacht is."
«Ja, Kerstnacht", dacht Jo bitter maar
zo maakte verder geen tegenwerpingen.
Nu stonden ze voor het oud-deftige
huis Gotze. In het boudoir der weduwe
was nog licht. Achter gele kantgor
dijnen schemerde rood-verborgen lam
plicht en wierp een rozigen schjjn op
den besDeeuwden grond. Burgard liet
den ouderwetsche klopper tegen de huis
deur vallen. Het klonk somber, lang
nadreunend door de nacht-stilte.
«Ik wou, dat ze niet voorkwamen,
dacht Jo".
Zjj voelde weer den zelfden angst als
dien middag.
«Misschien was het toch beter geweest
als ik vannacht nog daar gebleven was,"
mompelde zjj*
«Wat zeg je, Jo
«Ik ben zoo bang, vader
«Bang voor wat voor wie
«Ik bedoel, dat ik toch beter van
nacht bg de famillie had kunnen big ven."
«Onzin".
«Wie is daar vroeg binnen de brom-
mige stem der oude meid.
«Mjjnheer en juffrouw Burgard. Ik
laat mevrouw vtrzoeken, mg in drin
gende aangelegenheid een paar minuten
voor een kort gesprek toe te staan".
De dienstbode opende de deur en liet
de beiden binnen, verwjjderde zich dan
en kwam na een paar oogenblikken terug
om Burgard naar haar meesteres te leiden.
Jo wachtte intusschen in een groote
door een haard-kachel aangjnaam ver
warmde wachtkamer. Een helderbran-
dende gaskroon hing boven de met boe
ken en tjjdschriften bedekte tafel.
Zjj verschrikte, toen zjj de electrische
schel hoorde aanslaan. Het dienstmeisje
vloog de trap op, maar nog eer zjj boven
was, werd de deur van mevrouw Gotze's
boudoir geopend en ruischte de dame des
buizes boven aan de trap.
«Juffrouw Jo", riep zjj, over de don
kere leuning buigend. «Komt u toch
Ik ben even verheugd als verrast
Goedenavond en harteljjk welkom".
Jo ging langzaam naar boven.
«Goedenavond, mevrouw. Het spjjt mij
zeer u nog om dezen tjjd en juist op
dezen avond lastig te vallen", zei ze
beklemd.
En dat was geen phrase. Zjj gevoelde
het bjjna als een vernedering, de gast-
vrjjheid dezer vrouw voor zich te moeten
vragen.
«Maak toch geen complimenten", zei de
ichoone vrouw. «Wat ben ik big, dat ik
nog een uur bleef zitten, nadat mjjBheer,
uw vader mij verlaten bad. Ik wilde hem
niet zoo vroeg laten gaan, maar hjj be
weerde, dat het voor hem geen RerBtavond
was, als bij niet minBtens nog een uurtje
met zjjn Jo onder den Kerstboom kon
zitten. Daar het mg nog te vroeg was om
te gaan slapen, las ik nog een weinig. Kom
nu maar mee. Totdat de meid uw kamer in
orde heeft gemaakt, bljjven wjj nog bg
elkaar".
>U is wel goed, mevrouw", zeide Jo.
Merkwaardig, hoe sterk weer dat gevoel
van afkeer in haar opsteeg, zjj moest zich
werkelgk geweld aan doen om vriendeljjk
te big ven. De phrase wilde haar nauwelgks
van de lippen.
Mevrouw Gotze zag er buitengewoon
schilderachtig uit in haar lang-sleepende,
rose kleed, in de rozige half-schemering
van het lamplicht.
«Arm kind. Gekoppeld zou je worden
op den Kerstrvond. Die dwaze oude
mevrouw Meier Neen deze gedachte,
werkelgk origineel".
Mevrouw Gotze lachte hol op en beleefd
heidshalve stemde Burgard daarmee in.
Jo bleef echter rustig.
Wordt vervolgd).
