Donderdag 5 September.
94su' jaargang.
n
IN", 105 1907
De kleindochter.
l>? 3 :.r Cburunt geschied" Maandag-, Woensdag- on Vrjjdagavoaö,
uitgezonderd op feestdagen.
\>*r irwirtial, in Goo3 0.75, buiten Goes, .franco,
Afzonderlijke aommei» .1 oent.
twaen^ing van advegienfióën «róor 2 uritEi op dl®» iJcg do?
HStgavti
O
De prjjl der gewone advortentiön is van z -5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 t.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjt
slechte iwoemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop oerrt.kt£iag bobber.de
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,— berekend
Bewijsnummers 5 cent.
Tol tfoonnumnier 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goe.sche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Openbaar of bijzon ier onderwijs
1.
Dezer dagen is door verschillende bla
den een bericht opgenomen, waarin ge
meld werd dat de kardinaal aartsbisschop
van Lyon, een brief gericht had tot de
geloovigeu in zijn bisdom, waarin bp
klaagde 07er de opvoeding der Franscho
kinderen in onze dagen. Meer in 't bij
zonder richtte de bisschop zich tegen de
openbare onderwijzers en hp spoorde aan
tot het oprichten van meer scholen, waai
de christelijke leer onderwezen kan wor
den.
Over gebrek aan bijzondere scholen
hebben wjj voorloopig niet te klagen en
na de milde wetten van Kuyper en den
intocht der verdreven Fransche klooster
lingen in ons land neemt hun aantal
gestadig toe.
Maar het andere, het eerste deel van
den bisschoppeljjken brief, waarin he*
openbaar onderwjjs wordt aangevallen,
dat verdient wel de aandacht. Want dn
aanvallen die het neutrale onderwijs heaft
te doorstaan, openljjke en bedekte, die
zjjn niet alleen fel en voortdurend, maar
ze zjjn ook bijna altijd kwaadaardig en
vahch.
De leiders van de zoogenaamde chris
telijke partpen begrppen zeer goed, dat,
als men hun het kind geeft, zjj veel kans
hebben op den man of de vrouw, die er
uit groeien zal en hun vurig pveren voor
de bijzondere school heeft dan ook een
tweeledig doelprimo de instandhouding
en versterking der partjj en secundo bet
winnen of behouden van met christelijk
heid doortrokken menschen. We willen
aannemen dat er ook christelijke voor
mannen zjjn, voor wie het secundo één is.
Nu dient echter, vóór alJes, eerst de
vraag onder de oogen gezien to worden
welk onderwijs is voor het kind het meest
gewenschte En 't is voor de behandeling
en beantwoording hiervan dat we ons tol
schrijven hebben gezet.
Als er sprake is van opvoeding van
kinderen, dan gebruikt men daarbij gaarne
een geliefd voorbeeld dat van het ver
zorgde plantje. We willen dit afgesleten
beeld hier ook nog eens bezigen. De tuin
man, die een plaat wil opkweekeu, zoekt
in zpn herinnering naar hetgeen hem
omtrent het gewas bekend is, wat andere
kweekers er van ondervonden hebben,
wat er van worden kan en wat de plani
zelf krachten 3 haar eigenschappen en aan
leg worden wil. Hij gaat dan na hoe hp
zal moeten handelen om haar goed te doen
groeien, hij zoekt naar een plaats waar
zjj licht en lucht heeft, hp zorgt voor
warmte en vocht en goeden groeibodem.
Eu dan ja, hp kan gedurende den
groei een stut aanbrengen, zieke blaadjos
wega8tnen, bladluis uitrooken enz., maar
overigens heeft hp te wachten en do
plant te laten groeien en dat groeien
gebeurt dan soms heel anders als de
kweeker verwachtte.
Zoo nu is het volkomen bij den groei
der kinderen. Het opzetteljjk werk van
den opvoeder is als het opbinden en
Snoeien van den tuinman, maar de op
voeding, d. i. de zedeljjke en geestelijke
groei dat geichiedt door het kind zelf
F£UILLr;i0!
Door M. Böhme.
»Kom, dat iB toch wel 'n beetje bij de
haren er bp gesleept".
Erwig schudde het hoofd.
Aan hetzelfde gevaar is ze blootgesteld,
als ze naar mevrouw Gotze gaat. Bovendien
zie ik niet in, waarom Jo in den kring
dezer dames niet past. Een jong, beschaafd
meisje van goede manieren en uit nette
burgerlijke familie mijn hemel, zpn die
dames dan iets anders P"
»Ze hebben meer geld, Erwig".
Mevrouw Josephine haalde diep adem.
»Zoo is het, Erwig. Kleine oorzaken,
groote gevolgen. Jo is een lief, aardig
meisje, en als ik haar bij me houd wordt er
een flinke vrouw uit haar. Maar ondanks
alles is zij ook haar vaders dochter, en ze
heeft wel iets van zpn natuur overge
nomen. Ook zp heeft den zin voor het
voorname, groote, en jjdel is ze ook
•Welk jong meisje is niet een beetje
jjdel, moeder. Ik zou het onnatuurljjk
vinden, als ze anders was".
»Heel juist. Dat vind ik ook niet zoo
erg. Maar ik wou toch voorkomen, dat ze
in een anderen kring dan den onze binnen
gaat, en daar meer zin in krpgt. Het is
niet goed, als iemand onvervulbare wen-
schen in 'thart komen, Erwig".
Daarvoor is Jo een innerlpk te gezonde
natuur. Zjj zal niet van npd verbitteren en
onder in vloeden als de plant kendt
sociale bodem en het gehalte van de hoi
kind omgevende levensatmospheer aar-
warmte, liefde, voorbeelden enz.
De kinderen worden niet wat de ouderen
hun in lessen en preeken zeggen, maar
zjj richten zich naar wat de omgeving
is, naar wat de maatschappjj is.
Bpöa 40 eeuwen kent de menschheid
do tien geboden, dageljjks worden ze
herhaald en wat hebben ze nitgericht
Is er één enkel gebod te noemen, waar
tegen niet eiken dag in alle streber dér
christelijke wereld voortdurend gezory jd
wordt Toch zpn deze geboden zoo goed,
zoo schoon, zoo verheven, dat elk niet-
slecht mensch ze gaarne zal aanvaarden.
't Is evenzoo bp het hoogste en alles
vattende gebed, het korte, eenvoudige-
Onze Vader.
Nog millioenen malen raeei dan de tien
geboden wordfcdit gedachteloos gepreveld,
nu en dan ook aandachtig overwogen.
En hoe heeft 't uitgewerkt in de bjjna
2000 jaar die verstreken zpn sinds het
voor 't eerst werd uitgesproken Wie
denkt er aan of heeft er ooit aan gedacht
om zpn schuldenaren te vergeven Altjjd
is 't geweest en nog is 't: onbarmhartig
straffen, wraak, vergelding.
Toch wordt, sinds Karei de Groote
zpn scholen stichtte, daar ook onderwijs
gegeven in de christelijke leer en als do
adeldom des menschen evenredig moest
stijgen met het aantal bijzondere scholen
dan zou het Nederlandsche volk de vol
maaktheid zeer nabij zpn.
»Met een volwassen geslacht, zei Goethe,
is nooit veel te beginnen, noch in de
dingen van politieken of van verstan-
delpken aard, noch in dingen van smaak,
noch in die van karakter. Weest daarom
verstandig, en begint met de scholen en
het zal gelukken."
Goethe was behalve dichter, denker en
geleerde, ook een grondig kenner van der.
mensch en bij begreep 't »geeft ons de
kinderen".
Maar nu we zien dat sinds jaren er-
jaren de jeugd de meest positieve chris
telijke beginselen worden bjjgebracht er;
dat zij als volwassenen toch geen haar beter
en dikwijls veel slechter zpn dan libe
ralen, paganisten en atheisteD, dan komt
toch van zelf de vraag naar voorzon
de fout ook bp dat onderwijs schuilen
Gemeenteraad van Goes.
Vergadering op Dinsdag 3 September
1907, des voormiddags 9 uur.
Voorzitterde burgemeester.
Afwezig is de heer Risch.
Ingekomen zijn de volgende stukken
Dankbetuiging van de commissie tot
regeling feesten voor de verleende sub
sidie j
Idem van de heiren Kolsters en Rot
huizen voor bun benoeming tot assistent-
leeraren aan de burgeravondschool voor
ambachtslieden.
Plaats heeft de installatie der oi.laags
gekozen of herkozen leden van den ge
meenteraad. Na aflegging der voorge
schreven eeden nemen de beeren plaats.
Aan de orde is de verkiezing van een
aan verlangen naar weelde te gronde gaan.
Ze mag vreugde aan den rjjkdom hebben,
maar zjj denkt groot genoeg, om rjjkdom
niet als doel en einde van alle menscheljjk
streven te beschouwen. Daarvan ben ik
overtuigd".
»'t Was ook niet goed, als ze zoo dacht.
Dat zou een hinderpaal te meer voor haar
geluk zpn. Jjj hebt toch ook invloed op het
meisje. Wend dien tenminste tot haar best
aan, opdat ze inziet, dat men zpn geluk
niet lichtvaardig verspelen moet",
Erwig zag op.
»Wat verstaat u onder geluk, moeder
»Voor een meisje, dat ze goed verzorgd
is. Een braven man. Geregelde omstandig
heden. Ik zou rustiger sterven, als ik voor
dien tjjd Jo onder dak wist".
»En dat dak zal voor Jo dat van het
huis Stohman zpn
Erwig fronste de wenkbrauwen.
»Laat die gedachte varen, moeder. Jo
houdt niet van den jongen Stohman. Zp
heeft hem dat ook, als ik me niet vergis,
reeds ondubbelzinnig te verst aan gegeven".
»Acb, dwaasheid, 't Kind weet niet wat
ze wil. Dat is nog veel te dom en oner
varen om de diepte dezer aangelegenheid te
beseffen. Wat Jo denkt en wil en wenscht,
legt bij mjj geen gewicht in de schaal. Als
ik dood ben, zal ze me nog eens danken,
dat ik voor haar gezorgd heb en haar
geluk vastgehouden tegen haar eigenzin
nigheid in".
»Nu hoor eens moeder".
»Hier is niets te hooren. 't Hooft me
al moeite genoeg gekost, de zaak een
beetje in orde te brengen, nadat ze alles
wethouder wegens aftreding van den
heer Mr. J. de Witt Hamer, J.Gz.
De aftrbdende wordt met 11 van do
12 stemmen herkozen. Eén stem blanco.
Met een woord van dank voor het in
hem betoonde vertrouwen aanvaard6t dn
heer do Witt Hamer zijn herbenoeming.
Benoemd moet worden een lid dei
financnële commissie (atheding vbd den
heer W. Temperman).
Met 11 van de 12 stemmen word! de
aftredende herkozen.
Tot lid der commissie voor de straf
verordeningen (aftreding van den heer
A. E. Jansson), wordt gekozen met 11
van de 12 stemmen de heer von Schmid*
auf Altenstadt.
Tot leden der gascommissie worden
herkozen de aftredende heeren W. Tem
perman en J. F. van der Leeuw.
Tot lid der reclamecommissie van den
hoofdeljjken omslag (aftreding de heer
A. E. Janssen) wordt bp tweede vrjje
stemming gekozen de heer Hollman met
9 ^an de 12 stemmen.
Gc?kozen worden tot leden der com
missie van bjjstand voor het opmaken der
kohieren van den hoofdeljjken omslag
(aftreding der boeren Duvekot en Tem
pi rman) de heeren Tomporman en v. d.Ven.
De hoeren de Witt Hamer en v. d. Leeuw
worden herkozen tot leden der commissie
van classificatie van schoolkinderen.
Tot lid (voorzitter) der commissie van
beheer van het fonds tot ondersteuning
van weduwen van gemeente-ambtenaren
wordt herkozen de heer de Witt Hamer.
Benoemd wordt (na vergeefsche stem
mingen fep loting) tot hoofdcommissaris
van do vereoniging van werklieden in de
plaats van den heer Duvekot de hoer
Donner.
Daarna heeft plaats do verkiezing van
een lid gastbuisbestuui in de plaats
van den heer Baning.
De voordracht beslaat uit de heerer
voi Schmidt auf Altenstadt en G. v. d.
Meer Mohr.
Gekozen wordt do heer v. Schmidt,
Besloten wordt tot, wijziging der ge-
meeDtebegrooting 1907.
Op voorstel van den heer Temper
man wordt besloten de behandeling der
wjjziging van do verordening op het
houden en aanleggen van mestvaalten
enz. aan te houden.
Het le suppletoir kohier van den
hoofdeljjken omslag dienstjaar 1907 wordt
vastgesteld op f367,14.
De voorzitter vraagt daarna verlof
nog eenige punten aan de agenda te
mogen tie voegen.
In de eerste plaats vraagt de voor
zitter 's Raads goedkeuring voor eenige
kwijtscheldingen hoofdelijke?! omslag en
hondenbelasting.
De heer Dekker zegt, het altijd ver
velend te vinden iets goed te keu ren,-
dat hij niet gezim heeft. Doordat dit
punt onverwacht aan de agenda wordt
toegevoegd heeft geon der raadsleden
de stukken betreffende dit voorste)
kunnen inzien. Daarom stelt hij voor dit
punt aan te houden tot een volgende
vergadering, daar bp bet noodig acht
toezicht uit te oefenen ook op zulke
zoo in de war gestuurd had. Niet bp
Tony. Dat is een goede, eenvoudige jon
gen, die met alles tevreden is. Maar de
oude Stohman heeft Jo haar kinderachtig
gedrag op 't verjaringsfeestjo zeer kwaljjk
genomen. Nu zpn we 't weer zoo ver eens.
Als ik nu maar wist, hoe het dwaze ding
te leeren, verstandig te zpn en haar
hoofd te buigen".
>Maar, moeder 1 Ik begrijp u Diet, ul
anders een zoo verstandige, rpz'--
nige vrouw. En u ziet niet in, dat er
niets verkeerder ij de wereld is dan zulk
een valeche voorzorg en onnoodige voor
ziening. Mjj dunkt, huweljjken komen tot
stand, maar worden niet tot stand ge
bracht, heeft u me vroeger eens gezegd.
Of vergis ik mjj t"
»Nn ja. Maar men kan wel 'n beetje
helpen. Als het eenmaal duideljjk is, waar
het geluk ligt, moeten wjj het zelf grjjpen
en vasthouden. De gebraden duiven vlie
gen ons niet in den mond".
Erwig schudde hot hoofd.
»Zeker moeder. Er zpn dingen, waarop
uw opmerkingen passen. Maar het is niet
goed, twee menschen fcegm hun wil voor
een band, die hun leven lang bljjft, bijeen
te brengen. Als twee menschen van elkaar
houden en ds derde dan een beetje mee
helpt, moeiljjkheden uit den weg ruimt
en hun den weg naar het huwelpk effent,
kan dit in zekere gevallen een verdien
stelijk werk zjjn. Maar iemand willen
dwingen tot een huwelpk met een mensch,
aan wien hij bijna een hekel heeft, dat
is naar mijn meening zelfs afkeurens
waardig, om niets ergers te zeggen."
ontheffingen.
De voorzitter wjjst er op dat hjj ver
gunning gevraagd ht-eft dit punt aan de
agenda te mogen toevoegen. Hebben de
beeren er iets togen, dan buDnen zij het
zeggen.
De heer Dekker antwoordt, dat hjj
bezwaar heeft tegen het toevoegen van
een nieuw punt aan de agenda.
De voorzitter m rkt op, dat hjj toe);
zjjn voorstel in stemming zal brengen,
dan kunnen de heeren beslissen. Het
betreft hier eenvoudige kwijtschelding
van belasting wegens vertrek uit de stad.
Meer niet.
De heer Dekker blpft echter bezwaar
gevoelen tegen de behandeling van deze
kwijtscheldingen, terwjjl de Raadsleden
de desbetreffende stukken niet hebben
gezien.
De voorzitter: Wil u ze nu inzien.
De heer DekkerMpcheer de voorzitter,
als u er een paskwil van maakt eindig
ik liever.
De heer v. d. Leeuw merkt op, dat het
onnoodig is de stukken in te zien. Uit
die stukken voor zoover die betrekking
hebben op kwijtscheldingen van belasting,
komt men niets te weten en de eenige
manier om hier contröle uit te oefenen
zou zpn aan den trein te gaan staan om
te zi»n of de personen, die ontheffing
hadden gevraagd wegens vertrek uit de
stad, werkeljjk vertrokkon.
De voorzitter antwoordt, dat men dit
kan contröleeren met de verhuisbiljetten.
Tenslotte wordt over de voorgestelde
kwijtscheldingen gestemd. Ze worden
goedgekeurd met 11 van de 12 stemmen
1 stem blanco, die van den heor Dekker,
die, toen het zpn beurt was om te
stemmen, zeide ik stem .natuurljjk niet.
In behandeling wordt nog gebracht
een wijziging in de begrootiüg van het
gasthaisbestuur.
Gevraagd wordt een deel van het batig
saldo van 1906 te mogen overbrengen
op de bogrooting van 1907.
De heer Dekker doet hierbij nog eens
een woord van protest hooren. »Tegen
de behandeling van al die punten, heb
ik bezwaar", zegt hp.
Daar riemand echter stemming verlangt
wordt zonder stemming besloten tot de
voorgestelde wjjzigiDgen.
Niets meer aan de orde zjjnde wordt
de vergadering gesloten.
Raadsoverzicht.
In vroeger eeuwen was 't in onze stad
gebruik dat de raad des morgens ver
gaderde en volgeDS de Instructie voor
de stadsboden van 31 Jnli 1623 moesten
dezen, als er vergadering gehouden werd,
te 8 uur v. m. ten stadbuize zpn.
Als ze dan de vensters geopend, de
kamer gereinigd en do kussens opge
schud hadden, gingen ze den heeren vra
gen of 't hun geliefde ten stadhuize te
komen.
Dit alles is nu veranderd. D® raad
vergadert gewoonljjk 's avonds en de
bode gaat niet meer de heeren uitnoo-
digen ten stadhuize te komen.
Doorgaans bepeinst en bespreekt de
Mevrouw Josephine slGeg de vuist op
tafel.
»Goed, dat ik weet, hoe je over deze
zaak denkt. Nu weet ik tenminste, waar
aan ik me te houden heb, en vertrouw
op niets dan op mezelf. Jo trouwt met
St hman en daarmee uit. We willen eenB
zien, wie het wint, ik of die domme
meid. Jullie bent allen gek geworden."
Zp sprong toornig op en sloeg de deur
achter zich dicht.
Erwig zag een beetje bezorgd naar de
deur, waardoor zpn moeder verdenen was.
Hjj doorzag haar niet meer, begreep niet,
hoe de verstandige, ervaren oude vrouw,
die zoo juist alle practische zaken in het
leven schatte, tot zoo'n onverstandig idee
als deze huwelpksmakerjj kon komen.
Aan don anderen kant, hp kende zijn
moeder geüoeg om te weten, zoodra ze
eon of ander voornemen gemaakt had,
alle t°genspraak en tegenwerking haar
juist aanzetten, met alle kracht haar wil
door te drijven. In 't algemeen onthield
men zich daarom van eenige inmenging,
maar Erwig besloot, nu in alle geval
Jo's partp te nemen, en de plannen van
zpn moeder krachtig tegen te werken.
Voor in den winkel ging de schel
o?or, en daar de bediende in den anderen
winkel bezig was, ging Erwig zelf voor.
Een vermomde gestalte stond bp de deur
en deed den hoofddoek af, waarna Erwig
juffrouw Herta uit don winkel van Stoh
man herkende.
Zij wilde voor mijnheer Tony een
slaaprok als Kerstgeschenk koopen. Het
was de gewoonto in het huis Stohman,
raad de belangen der gemeente in 't stille
avonduur, maar gisteren gebeurde
dat, in den voormiddag en al tameljjk
vroeg. Reeds te 9 uur was het bjjna
voltallige college in het trouwzaaltje ge
zeten en begon de voorzitter met de
plechtigheid van 't eed afnemen. Acht
eeden werden door vier heeren gezworen
die daarna in volmaakt reinen staat (na
deze zuiveringseeden) hun oude of nieuwe
plaatsen innamen.
Toen voldaan was aan de artikelen 27
en 80 der Gemeentewet, welke artikelen
deze raadsvergadering gebiedend eischen,
toen kwam er stemming in den raad.
Gestemd werd in alle toonaarden, op
alle wjjzen die de wet voorschrpft en
als men alle stem-systemen had beproefd
zonder dat men tot een resultaat geko
men was, dan werd 't laatste redmiddel
toegepast en liet men 't lot beslissen.
De stemmingen waren niet van de
lucht en er was een rjjke voorraad van
vacaturen, waarvoor de raad personen
kiezen moest.
Dit stemmen was dan ook de hoofd
schotel van 'tnog al schrale menu. Die
hoofdschotel bleef intusschen zoo lang
ter tafel dat men intusschen tjjd en gele
genheid had om, met behulp van kaart
en tarieflpst, een reisplan vast te stellen.
Eindelijk was de raad er door en alle
gewichtige en Diet gewichtige ambten
wardn toegewezen.
De voorzitter had nog en paar zaken
ter afdoening gereed van administratie-
ven aard. De argeloozo raad zou ze in
gaed vertrouwen zonder een enkel woord
hebben goedgekeurd. Maar, den hemel
dank, de heer A. S. J. Dekker was op
zpn post. Gedurende de stemmingen had
hp moeten zwjjgen, maar bjj het eerste
punt, dat iets anders dan een stemming
was, sprak bij, al was 't dan zoo tame-
ljjk overbodig.
Talleyrand hooft al gewaarschuwd te
gen ijver, niet tegen te veel jjver, maar
tegen jjver alleen.
Die waarschnwiDg moest meneer Dek
ker ook eenB ter harte nemen. Alle
overdrijving schaadt, en het woordenrjjke
raadslid ovordrjjft zeer.
Is 't niet een beetje ostentatief zooals de
heer D. doet, lp kt 't Diet wat op 't tentoon
spreiden van te veel en te groote toe
wijding, op reclame maken tegenover de
kiezers, als een raadslid tort et travers
praat, praat, praat en met onverstandige
koppigheid zich aan eigen meening en
voorstellen vast houdt, ook al laten alle
zjjne ambtgenooten hem telkens en telkens
in den steek
Zotals het muzikale raadslid giBteren-
ochteDd weer handelde, daarover moeten
toch zpn voor- zoowel als tegenstanders
het hoofd schuddon. In het verslag hier
boven vindt men opgeteekend wat geschied
is, dat behoeft hier dus niet herhaald.
't Kan kwaad doen als iemand zóó on
ophoudelijk schermt en hjj zwaait met
zpn principes tot hp er duizelig bjj neer
valt. De omstanders hebben zien dan ge
woonlijk al met een eonigszins wee gevoel
uit de voeten gemaakt.
Gisteren stond de heer Dekker ook
alleen toen bjj neerleg naast zpn dier
bare principes.
dat men elkaar met Kerstmis onderling
geschenken gaf en zjj behoorde om zoo
te zeggen ook tot de ffimilie.
»Een slaaprok Zal mijnheer Tony
dat niet kwaljjk nemen veroorloofde
Erwig zich, op te merken. >Is hjj niet
nog een beetje jong voor een slaaprok
Misschien doet u beter, een warme huis
jas te kiezen. Die zou hjj ook in den
winkel kunnen dragen".
Juffrouw Herta stond er echter op
dat het een slaaprok zou zjjn.
»Zoo'n slaaprok is heel goed voor
mpnheer Tony. Hjj heeft er de figuur
voor en houdt van zijn gemak", zei ze
op drogen toon.
Erwig glimlachte een weinig, terwjjl
hjj de lange grauwe en groene slaaprok
ken voor juffrouw Herta uitspreidde.
In zpn gedachten stond de dikke jonge
Stohman in den wjjden slaaprok met
pantoffels aan do voeten en een ppp in
den mond vooi hem.
»Wilt u toch nog niet eens de hnis-
jfssen zien, juffrouw", vroeg hp. >Wp
hebben ze in dezelfde stoffen, en zeer
smaakvol uitgevoerd. Ik kan niet helpen
ik denk dat u met de buisji 8 mter
plezier zoudt doen dan met den slaap
rok."
>Neen, dat meen ik niet," antwoordde
het meisje met onbeweeglijk strak gelaat.
>Mpnheer Stohman junior zal er daarin
zeer waardig uitzien."
Wordvervolgd).
