D
II
9
D
a
B
IS
m
D
D
IN". 68 1907.
Dinsdag 11 Juni.
94s" jaargang.
GOESCHE
De aitgave dezer Oonrast geiohiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco, l,S5«
Afzonderljjke nomzneii 5 oent.
Inzending wan advententiën vóór 2 uren op don dag dop
uitgave.
COIIRAN
De prjji der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ot.
B|j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- on doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 oent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkens.
KIEZERS!
De stembus is open van 8 tot 5 uur
Dinsdag.
Gaat, als uw werk u niet verhindert,
niet te laat stemmen.
Neemt uw stemkaart mee.
Als ge u vergist hebt, moogt ge ééi-
maal een ander biljet vragen.
Indien ge onzen raad wilt volgen en
de vrjjzinnige candid&ten stemmen, moet
ge het ronde puntje in het 2e, 6e, 8e
en 10e blokje zwart maken. Dan ziet uw
stembiljet er bjj het in de bus steken
aldas uit
(Knipt dit uit eu neemt het mee als
go gaat stemmen).
STEMBILJET.
Stemming ter verkiezing van
vIup leden van de Provinciale
Staten van Zeeland
in het Kiesdistrict Goes,
op 11 Juni 1907.
Candidatei
fc N
a oog
3 p 2
-< *3
NAMEN.
VOOB-
LETTEBS.
Dekker
A. S. J.
Kakebeeke
W.
Mulder
D.
Noordijke
M.
Osse waarde
J.
Putte Fransen
van de
I. D.
Sannes
G. W.
Tazelaar
P.
Weel van der
C.
Welleman
J.
Wondergem
J.
Wijck Pïeterse v.
J.
47 FEUILLETON
De geheimzinnige Verdwijning.
(Naar het Engelseh van Guj Thorne).
Om die reden werd de emit Tan Lord
Malvin, ofschoon terecht opgemerkt, totaal
verkeerd begrepen.
Verschillende andere geleerden uit
Frankrijk, Duitschland en Amerika waren
present. Donald Megbie, de hoofdredac
teur van .Easiminstar Gazette", en een
beroemd schrijver, vertegenwoordigde de
>Pers" en de letterkundige wereld.
Ook was de bisschop van East London,
aan levendig maar zwak man, een van
de gasten. Hij was in gezelschap van
Dean Gortre, en de politieke wereld had
drie vertegenwoordigers gestuurd in de
gedaanten van Mr Bosan^net, Sir James
Calross an Sir William Giendinning.
Er wbb ean galaerde, die er uitzag als
een jockey en een rechter, die aan zjjn
trainer deed denken. De overige gasten
waren allen bekende personen, die, al
waren zjj dan ook op wetenschappelijk
gebied vreemdelingen, om een of andere
belangrijke raden niet voorbggegaan kon
den worden. Dat wil zeggen, zg behoor
den tot dat kleine groepje mannen en
vrouwen in Londen, die geen andere ver
dienste hebben, dan dat zg altgd bjj
gewichtige gebeurtenissen tegenwoordig
zjjn. Om geen enkele bjjzondere reden
is de aandacht op hen gevallen en hun
persoonlijkheid wordt geheel opgelost in
de onverdiende beroemdheid van hnn
Een laatste woord.
Het is morgen een gewichtige dag
voor geheel Nederland.
In een reeks van artikelen hebben wjj
getracht het den kiezers duideljjk te
maken, welke groote belangen er op het
spel staBn ditmaal.
Wjj hebben Bangetoond, hoe het aan
de Regeering onmogelijk wordt gemaakt
iets tot stand te brengen, indien de
Eerste Kamer in haar samenstelling cle-
ricaal blijft.
Toen onder het Kabinet-Kuyper een
dtrgeljjke toestand heersohte, schreef de
Standaard, dat »de kiezers bg de ver
kiezingen voor de Provinciale Staten
hadden te zorgen, dat het Kabinet niet
door de EerBte Kamer kan worden be
lemmerd in zjjn vlocht."
Van het standpunt der clericalen was
dat toen zeer jnist gezegd en zg znllen
het dus nu ook moeten goedkeuren, dat
het Vrjjzinnige Kabinet thans hetzelfde
eisoht.
Als ge niet met'werkt om thans de
vrjjzinnige candidaten in de Staten te
krjjgen, behoeft ga niet te denken, dat
er iets zal koman van de afschaffing van
het big vend gedeelte, van bezuiniging
op de begrooting van Oorlog, van kor
toren diensttijd. Er zal niet langer ge
werkt kunnen worden in de richting van
een volksleger, dat tegeljjk minder zal
kosten an beter zal zjjn voor onze weer
kracht.
Helpt ge daarentegen de vrjjzinaige
oandidaten in de Staten, dan krjjgt de
tegenwoordige minister van Oorlog, die
in dezelfde richting wil werken als gene
raal Staal, de Eerste Kamar met zich.
Als de Eerste Kamer zoo bljjlt
saamgesteld als zjj nn is, behoeft ge
verder niet te denken, dat er van het
Arbeidscontract, waarnaar de geheele
arbeidende bevolking met zoo groot ver
langen nitziet, iets terecht zal komen.
Het is duideljjk nit het voorloopig ver
slag reeds gebleken, dat de Eersta Kamer,
dit ontwerp zal afstemmen en dan Btaat
ge weer zonder.
Dat hat voor den landbouwenden stand
van het grootste belang is, dat er een
vrgzinnige Regeering bljjft, hebben wjj
aangetoond, door nit te leggen dat de
boeren, indien er een clericale Regeering
komt, die een Tariefwet wil, 2i/i millioen
znllen hebben bjj te dragen, zonder dat
daarbjj op de draagkraoht der bevolking
wordt gelet.
Ook alB ge ware zjjt van godsdienst
twisten, hebt ge te zorgen, dat ditmaal
naam en in de schgnbare noodzakelijk
heid van hun tegenwoordigheid.
De heeren in hnn zwarte rokken be
wogen zioh als geesten in de groote
hal met de galerjj en de witte boa's der
dames en de grjjze veeren op haar hoeden
deden weinig of niets om het algemeene
waas van somberheid, dat over dit huis
hing, op te heffen.
Onder de laatst aangekomen gasten
waren Lady Poole an haar dochter.
De gasten waren vereenigd in de hal,
waar dienstboden thee ronddienden, an
waar twee groote haarden de atmosfeer
verwarmden, ofschoon zg het gevoel van
kilheid niet konden wegnemen.
Sir William wei nog niet verschenen,
men begreep, dat, als het gezelschap
oompleet was, de huisknecht hen direot
naar de laboratoria zon geleiden. Dat
feit gaf iets hoogst ernstigs aan de bjj-
eenkomst.
Dit was geen feesteljjke bjjeenkomst,
geen wetenschappelijke fuif, waarop men
dingen gaat zien, die interessant zjjn en
tegeljjk het gezelschap varmaken.
Iedareen voelde dat, iedereen wist dat,
en iederaen was ernstig gestamd er zon
iets gewichtigs gebeuren, dat grooten in
vloed zon hebben op de wereldgeschiedenis.
Toen Marjorie Poole met haar moeder
de zaal binnenkwam, zag iedereen, dat zg
er slecht nitzag. Haar gelaat was bleek, zjj
had donkere kringen om de oogen heen, en
toen zg den drempel overschreed, zag deze
en gene, dat zij huiverde.
Ook werd opgemerkt, dat, toen de beide
dames binnenkwamen, Lord Malvin, Sir
Harold Oliver an Mr. Megbia direct naar
de vrjjzinnige candidaten in de Staten
komen. Anders gBat het vuig zich weer
meer splitsen in twee groepen op grond
van verschil van geloofsovertuiging, wet
op betreurenswaardige wjjze de verdeeld
heid in het land haeft ccgewakkerd.
Want komt er weer een e.ericale Re
geering, dan gaat het gewetenlooze spel
letje, dat van 1901 tot 1905 op zoo on
verantwoordelijke wjjze is gespeeld, weer
van voren af aan beginnen. Men heeft
ook bjj deze Btembns reeds weer de »eere
Gods" gesleurdmaar daar gaat het niet
ombjj deze stembns moet worden uit
gemaakt, of men alles bjj het oude wil
laten, wat hetzelfde is als achteruitgang,
dan wel of men hervormingen waarbjj
de minder gegoeden vooral zjjn gebaat
op staatkundig gebied wil.
Eindeljjk hebben wjj U een viertal
candidaten voorgehouden, kundige en
ernstige mannen, die tegenover de can
didaten der tegenpartjj' een schitterend
fignnr maken.
Helpt deze mannen kiezen dan helpt
ge mede weer goed maken, wat door de
clericale meerderheid in de Eerste Kamer
is misdreven en helpt ge het mogeljjk
maken, dat in de eerste jaren rustig kan
worden gewerkt aan sociale hervormingen.
Een politiek schandaal.
Men schrjjft ons:
In de anti-revolutionnaire Bevelander
(het blaadje van den gereformeerden Le
Coitftre) van Zaterdag leest men het vol
gende
»Geljjk met de invoering van het volks
leger, wil de vrijzinnigheid invoeren de
weerplichtwet.
Wat is dat non voor een ding, zal
iemand misschien vragen.
Wel dat is zoo.
U weet dat allen, dat is 220000, zegge
tweehonderd twintig duizend jongelingen
van 16 tot 20 jaar 3 uur per week zou
den moeten gaan exerceeren.
Maar nu zjjn er menschen, die gebrek
kig zjjo kreupel, blind, lam, enfin, die
liohaamsgebreken hebben.
Met die weerplichtbelasting nu wordt
bedoeld, dat ieder die wegens lichaams
gebreken ongeschikt voor den militairen
dienst wordt verklaard, een gulden per
week moet betalen, dus f52 per jaar.
Maar dat vertellen de heeren Rood-
hujjzen en Treub, ja zelfs Fabius n;et
zoo grif.
En daarom zeggen wjj het nog eens
aan u allen
De loting weg, alle jongelingen die
nen, en wie lichaamsgebreken heeft, be
talen.
Dat is de leuze van de vrjjzinnigheid.
't Is zot 1"
Wanneer wjj nu zeggen dft dit let
terlijk i» overgenomen uit eene brochure van
den anti-revolutionairen heer Heemskerk
haar toegingen en een soort van Ijjfgarde
voor haar schenen ta willen vormen.
»Zjj ziet er niet bepaald uit als een
meisje, dat verloofd is met den meest
beroemden man van onzen tjjd, wat zegt u
er van vroeg Ladj HoskenHeath aan
Lord Landsend.
•Neen, u heeft geljjk", fluisterde Lord
Landsend; zjj iB zeker bang, dat de proeven
van Sir William niet gelukken zullen en
dat er van de heele ontdekking niets zal
bljjken. En, wat mjj betreft, ofschoon ik
moet bekennen niet precies te begrjjpen,
wat Sir William ons zal laten zien, geloof
ik toch nooit, dat het zoo heel buiten
gewoon zal wezen".
De huiskneoht ging naar Lord Malvin
toe en vroeg hem iets. Deze keek rond
en scheen overtuigd, dat iedereen bereid
was mee te gaan. Hjj knikte tegen den
man, die de hal overstak, boog en een
deur opende aan don rechterkant van het
groote trappenhuis.
Mijn meester bevalt mjj a te zeggen,
mjjnheer," zei hjj, tot Lord Malvin spre
kende maar met zjjn blik het geheele
gezelsohap daarbjj insluitende >mjjn
meester beveelt mjj te zeggeD, dat hjj
zeer verplicht zal zjjn, als u zoo vrien-
deljjk wil wezen naar het laboratorium
te gaan."
Een lakei liep naar de deur en hield
haar open, terwjjl de knecht in de gang
verdween en het gezelsohap naar het
tooneol van de demonstratie geleidde.
Toen dat gezelschap van beroemde per
sonen de lange gang doorliep, die hen
naar de deur der studeerkamer bracht,
wist geen hunner, dat de grootste emo-
(bladz. 31), zoodat alles wat in boven
aangehaald berichtje komt, geheel op
rekening van een anti revolutionair moet
worden geschreven, terwjjl van vrijzin
nige zjjde aan zoo iets nooit as gedacht,
dan is zeker onze titel volkomen juist
gekozen
Zoo Worden de kiezers voorgelicht of
beter gezegd bedrogen.
Uit het Manifest der Christen-
Demokraten aan de kiezers.
De Christeljjke coalitie heeft ons echter
bitter teleurgesteld.
Eenmaal de regeermacht in handen
hebbende, heeft zjj den nood en het lijden
des volks vergetend, zelfs nagelaten het
tweede punt van haar Program, de ver
zekering van den ouden invalieden arbei
der, tot stand te brengen.
De val van het Ministerie Kuyper had
voor de verbonden christeljjke partgen
kunnen zjjn een waarschuwing en een
roepstem, om van nu af gehoor gevend
aan den eisch van recht, te sturen in
christeljjke democratische richting, waar
door ons volk alleen te bewaren is voor
de verleiding der revolutionairen, die
predikend den klassenstrjjd, het eene deel
tegen het andere opzetten.
Wjj hebben vurig begeerd dat alzóó
uit den val van Kuypers Ministerie deze
les zou zjjn getrokken.
Helaas, wjj hebben ons andermaal ver
gist.
Ziedaar nog eens den doodeljjken in
vloed van het conservatisme I
Dat wreed en ruw conservatisme wjjst
af met de meeste beslistheid wat de kleine
luyden vragen en smeeken van de Over
heid, die Gods dienaresse is, ook voor hen.
Christenen van Nederland, helpt ons
daarom nu om aan dat zelfzuchtig, mam-
monnistiBch conservatisme, dat zich tooit
met den Christen-naam de macht te ont
nemen.
Dwingt de christeljjke coalitie eindelijk
te hooren naar de stem van de verdruk
ten en hulpbehoevenden.
Dwingt baar, nu door geen ander mid
del het harde hart te verteederen is, door
vernedering.
Stemt daartoe als één man met onB
voor de Linkerzjjde.
Christen-arbeiders en gjj allen die den
nood der tjjden kent, weet het wel, wan
neer gjj deze coalitie, die nu opnieuw
geweigerd heeft, iets toetegeven aan de
chriBtelgk-demokratische richting, de
macht in handen laat, dan wordt voor
U het tjjdperk van smarteljjke teleur
stelling en wetgevend schandaal eerst
recht bestendigd.
Breek dan nu de macht dezer rechtsche
coalitie.
Zjj weigert de stem der kleine luiden
te hooren.
Stemt Links!
Buitenland.
De taal.
De taal is gansch het volk en zoolang
een volk zjjn eigen taal in eere houdt
is het nog niet geheel verloron. Ver-
tie van hun leven hen te wachten stond.
HOOFDSTUK XXI.
De onthullingen nemen een
aanvang.
De bezoeken waren allen in het labo
ratorium, een groot vertrek, door een
glazen dak verlicht.
Sir William Gouldesbrough ontving hen
gekleed in een grjjs pak. Hg drukte een
paar heeren de hand en boog tegen het
overige gedeelte van het gezelschap, er
volgde geen begrooting van iederen gast
afzonderljjk.
Aan een kant van het laboratorium
stonden drie lange rjjen armstoelen,
waarvan de volgende rg op iets hoo-
ger platform dan de voorbaande.
Gouldesbrough inviteerde de gasten
plaats te nemen en binnen een paar
minuten had ieder een plaats, sommige
oppervlakkige gasten fluisterden en lach
ten samen, zooals menschen in oen schouw
burg doen, voor dat het scherm wordt
gehaald.
Ziehier wat zjj zagen.
Ongeveer een paar meter van de
laagBte rg stoelen af, stonden de werk
tuigen, die zooveel wonderljjks aan 't
licht zouden breDgen. Op speciaal ver
vaardigde tafels, op metalen onderstel
len Btoüd een serie van machines, die
bjjna de geheele lengte van de kamer
innam.
Tegen den muur daartegenover stond
een groot wit scherm, waarop de ge-
dachtenbeelden te voorschjjn zouden
komen.
Behalve het vreemde apparaat met al
schillende volken begrjjpen dit en van
daar in verscheidene landen de hevige
tuisten om de taal.
In Pruisisch, Russisch en Oostenrgksch
Polen houdt de bevolking niettegenstaande
allen invloed der regeeringen vast aan
de eigen taal en vandaar, dat de Polen,
hoewel geen zelfstandige natie vormend,
maar verbrokkeld en ingeljjfd bij drie
verschillende groote rjjken, nog steeds
een apart volk zijn.
Met de eigen taal houdt ook stand de
hoop op een zelfstandig volksbestaan en
in Polen zjjn er nog steedB, die hopen,
dat eenmaal toch Polen weer zjjn zal
wat het eens was, een zelfstandige staat.
Vooral de Russische en Pruisische
regeeringen zien eveneens in, welke
waarde een eigen taal voor een volk
heeft, en vandaar, dat deze regeeringei
alles doen om de Poolsche taal van den
aardbodem te doen verdwjjnen. Maar de
Polen versagen niet en bljjven hun taal
in eere houden, welke maatregelen de
overheid ook neemt.
En niet alleen in Polen is dit het geval.
Ook in Zuid-Afrika begrjjpen de onder
worpenen, de Boeren, dat nog niet alles
verloren is, zoolang do taal behouden blijft.
Botha, de man die eens met het paard
onder zich en het geweer in de vuist,
opkwam voor de rechten van zijn ras, het
Hollandsche, strjjdt nog voor de taal. Is de
onaf hankeljjkheid der Hollandsche repu
blieken vernietigd door de overmacht van
een roofzuchtige natie, iets kan er nog
gered worden, en dat is de taal. Botha, die
goed Engelseh spreekt, ging zelfs zoo ver,
dat hg zich te Londen gedurende de
ministerssamenkomst, in het openbaar
uitsluitend bediende van het Nederlandsch,
dat door zjjn secretaris in het Engelseh
moest worden vertaald.
Ook in België is er behoefte aan mannen,
die opkomen voor het Hollandsch. Daar is
het Hollandsch-sprekende deel niet een
overwonnen volk, en vormt het zelfs de
meerderheid, en toch heeft in dat land
het Fransch meerdere rechten dan het
Vlaamsch. Doch evenals in Polen worden
ook daar alle onderlinge geschillen ver
geten zoodra het gaat om de taal, die de
Vlamingen leerden van hun moeders.
Zooals we reeds vroeger meldden, is
er nu een wet in behandeling waarbjj
aan het Vlaamsch in de Vlaamsche dis
tricten op de bjjzondere scholen meer
recht zal worden gegeven. Liberalen en
clericalen onder de Vlaamsch-gezinden
gaan ten opzichte van deze quaestie eens
gezind. Alle onderlinge twisten zijn ver
geten, omdat het gaat om eigen taal.
En de nieuwe wet zal er wel door
komen.
De tegenstanders hadden nog hoop op
een verwerping, daar zij van meening
waren, dat de Waalsche (Franschspre-
kende) sociaal-democraten wel tegen zou
den Btemmen.
Dit zal echter niet het geval 2gn. De
Waalsche sociaal-democraten zjjn van
meaning, en terecht, dat het Vlaamsch de
taal is van het Vlaamsche volk en dat
dit volk dus recht heeft in die taal te
worden onderwezen.
De kansen van het wetsontwerp zijn
dus weder gestegen.
zjjn ingewikkelde draden, koperen knop
pen en glas deed het geheel denken aan
een schoolvertrek, waarin voor de leer
lingen een tooverlantaarn zou worden
vertoond.
Marjorie Poole en haar moeder zaten
ieder aan een kant van Lord Malvin,
terwjjl Donald Megbie, Sir Hf rold Oliver
en de bisschop van East London aan
haar rechter- en linkerkant zaten.
Gouldesbrough had Marjorie niet speci
aal begroet, maar toen hg achter zjjn
apparaat stond, gereed om met de demon
stratie te beginnen, wierp hij haar een
blik vol triomf en opgewondenheid toe.
Megbie, die haar geen oogenblik uit
het oog verloor, zag, dat de uitdrukking
van haar gelaat niet veranderde of
zachter werd, zelfs op dit gewichtige
oogenblik, toen de man, die haar liefhad,
op het punt stond de wereld met zjjne
groote uitvinding bekend te maken.
Midden onder het gebabbel van eenige
gasten en de ingespannen belangstelling
der anderen, begon Sir Gouldesbrough
te spreken
»Mjjne heeren en dames, ik dank u
allen zeer voor uw komst hier ten
mijnent, om ooggetuige te zijn van mjjne
uitvinding, waartoe ik door middel van
allerlei mechanische processen en met
behalp van mjjn onvergelijkelijk en assis
tent en bondgenoot, Mr. Wilson Guest,
gekomen ben."
Terwjjl hg dat zeide, keek Sir William
naar het einde van het vertrek, waar zijn
assistent, gebogen ovei een der machines,
bezig was.
{Wordt vervolgd).