S\ 60 1907. Donderdag 23 Mei. 94s" jaargang. Oe pitgav» dozer (Jouraat geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoid, uitgezonderd op feestdagen. ?cjjs par (rwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, ff l,$5c Afzon ierljjke nomxnei* 5 cent. issxrertaSimo »»n asBwer»te«tiiëra vóór J5 «ren cm dem dag dor uilgave. Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". De prjjs der gewone advertentiön is van 1-6 regels 50 cent, eiken regel moer 10 et. Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt, de prjji slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huweljjk*- en doodberichten en 6e daarop betrekking bobbende dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend. BewijsnummersSpeent,. Directeur-Hoofdredacteur R. Q-. Rijkens. Sij dit no. behoort een bijvoegsel. Vrijzinnige Partijdag. Maandag, 2en Pinksterdag, had in »de Prins van Oranje" plaats de vrijzinnige partijdag, gehouden met het oog op de a.s. verkiezingen voor de Provincial© Staten. De zaal was zeer goed bezet. Ook van de omliggende dorpen waren velen op gekomen, terwijl vele bekende personen uit het politieke leven in Zeeland zich onder het publiek bevonden. Op het tooneel was een versiering van groen en bloemen aangebracht, te midden waarvan een buste van de Koningin prijkte. De heer Dominions, burgemeester van Krniningen, als voorzitter,opende de ver gadering met een woord van welkom aan de aanwezigen. Spr. wees er op, hoe de Centrale Vrjjzinnige Kiesvereeniging meer eenheid heett gebracht onder vrijzinnigen en hun gelederen versterkt heeft. De rede van den heer Mr. Treub. Na opening der vergadering kwam aan het woord de hoor mr. W. M. F. Treub, lid der Tweede Kamer. Spr. begon met te betoogen, dat bet zonder twjjfel is, dat door de a.s. verkie zingen een meerderheid der linkerzijde zou kunnen worden gebracht in de Eerste Kamer, indien men links maar allen sterk genoeg de noodzakelijkheid gevoelde voor zjjn politieke overtuiging uit te komen aan de stembus. De rechterzijde is tegenwoordig steeds bezig de verantwoordelijkheid voor de laatste gebeurtenissen in het politieke leven te leggen op de schouders van anderen. De spr. betoogde dat de tegenwoordi ge partjjgroepeering zoe ongezond moge lijk is. Bp de rechterpartg komt men steeds aandragen met de antithese. Men wil niet een verdeeling tusschen moer en minder democratisch voelenden, maar legt het verschil tusschen godidionstigen en niet-godsdienstigen. De kerkelijke partgen zouden wel gaarne zien, dat de linkerpartjj ook stem men uitbracht op leden der rechterzijde, indien deze maar democratisch genoeg zijn. Op deze wjjze zouden de kerkelijke partgen echter steeds een meerderheid behalen. De rechterpartg stelt nu echter nog steeds alle sociale quaesties ver ten achter bjj de godsdienstige. Wel is het volgens spr. vreemd, dat zulke verschillende schakeeringen van de linkerzijde samengaan in den pclitieken strjjd, maar dat kan onder de gegeven omstandigheden niet anders. Bij de a. s. verkiezingen is de quaestie van een samengaan der verschillende linkerzjjde-groepen niet zoo mooieljjk als bij verkiezingen voor de Tweede Kamer. Men zou moeilijk kunnen verlangen dat een tegenstander van het algemeen kiesrecht, hoewel vrjjzinnig, zou stemmen op een ander vrijzinnige, die voorstander was van dit recht. Bjj de verkiezingen voor de Provinciale Staten komt deze quaestie echter niet 39 FETTHhigTOH De geheimzinnige Verdwijning. (Naar het Engelsch van Guy Thome). Megbie was geen bjjgeloovig man. Maar tegenwoordig weten wjj allen zooveol meer omtrent de onstoffelijke dingen in het leven, dat alleen heel domme men- schen een man, die aan bovennatuurlijke dingen gelooft, bggeloovig noemen. Zoo als veel hoog ontwikkelde menschen uit onzen tjjd, was Megbie overtuigd, dat er vreemde en niet begrepen machten om ons heen zjjn. Megbie hield den sigarettenkoker in zijn hand; alle electrische lichten gloeiden, de deur was gesloten, en er drong geen enkel geluid doorheen. Toen zag Megbie plotseling, dat er een man tegenover hem «tond aan den anderen kant van den haard, eenige pas sen van hem af. Het was een lange man met gladgeschoren aangezicht, met blond dichtkrullend haar en oen breed gelaat. De oogen waren licht blauw van kleur en om geven door kleine vouwen en rimpeltjos. Hg had een arendsneus, de mond was scherp besneden. De man had een donker blauwe overjas aan, en de kraag en man chetten van de mouwen waren met astra kan gegarneerd. Het was doodstil in de kamer. Megbie had eene gewaarwording, of er een grgze mist voor zgn oogen kwam. Als een gordijn zoo werd het opgerold en Megbie zag den man volkomen duide ljjk tegenover zich. Als hg zgn hand zoo op den voorgrond, want zelfs al wordt de Eerste Kamer omgezet, dan nog zal men niet verkrggen een vrgzinnige meerderheid, die in haar geheel voor het algemeen kiesrecht is. Maar vrijzinnigen in de Eerste Kamer, hoewel zelf geen voorstander van het algemeen kiesrecht, zouden toch niet een eersten stap in die richting beletten, indien de Tweede Kamer dezen stap goedkeurde. De kerkelijken echter zouden zooniet handelen. Onze tegenwoordige Regeering heeft in haar program niet staan net algemeen Kiesrecht. Wel heeft zjj staan op haar program een grondwetswijziging, waar door de gewone wetgever het kiesrecht zou kunnen veranderen. Bjjna zeker kan men verwachten dat deze grondwetswijziging in de Tweede Kamer een meerderheid zal vinden, doch zonder twjjfel zal de Eerste Kamer die hervorming tegenhouden, indien de kie zers tenminste in de Eerste Kamer niet een liDksche meerderheid brengen. Zoolang de Eerste Kamer is samenge steld als nu, bljjft zg steeds het bestaan van de tegenwoordig© Regeering en haar program bedreigen. De Eerste Kamer is, zeide spreker, een verzameling oude heeren. En dit lichaam blijft alle liberale hervormingen tegenhoudennog onlangB bleek het, toen de rechterzijde in de Eerste Kamer •en hervorming van ons Ministerie tegen hield, doch zelf de verantwoordelijkheid van deze handeling niet op zich dnrfde nemen, door de vorming van eeD nieuwe Regeering op zieh te nemen. Deze handeling noemde spr. zoo on parlementair mogeljjk. De Eerste Kamer is steeds een belet sel voor de vrjjzinnige hervormingen, daar niet alleen de rechterzijde in de Eerste Kamer bestaat uit oude heeren. Dit is het gevolg van de getrapte ver kiezingen. Het volk is democratischer dan de Tweede Kamer, en ook dan d® Provinciale Staten, en Provinciale Staten zijn weer democratischer dan de door haar gekozen Eerste Kamer. Bij de verkiezingen gaan steeds de scherpe puntjes er af, en te begrjjpen is, dat als een college door middel van twee verkiezingen wordt verkozen, er niet anders dan slaps overbljjft. Een ander bezwaar is, dat Provin ciale Staten tevens het kiescollege zijn der Eerste Kamer, waardoor de politiek bjj de Provinciale Statenver kiezingen te veel op den voorgrond komt. Er wordt dan ook minder gelet op de bekwaamheid der candidaten ten opzichte der provinciale quatsties, dan wol op hun politieke kleur. Weliswaar zal de politiek bg de ver kiezingen voor de Prov. Staten een woord meespreken, zelfs al zgn ze geen kies college meer voor de Eerste Kamer, maar het zal een politiek zgn verband hou dende met de provinciale belangen. Ook de eisohen van verkiesbaarheid voor do Eerste Kamer behooren gewjjzigd te worden. En de Prov. Staten behooren van den uitstak, kon hg hem bjjna aanraken. Dit alles kon niet langer dan een seconde geduurd hebben, toen de schrgver be merkte, dat er plotseling een geweldig, dreigend geluid als van eenige trommels, zooiets als de vrooljjke dansers in Brussel gehoord moeten hebben op den avond van Waterloo. Het volgonde oogenblik wist Megbie, wat dit geluid in werkelijkheid was zgn eigen hart en polsen joegen en sloegen zoo snel, dat het op slaan van trommels geleek. Plotseling herkende hg het gelaat en de gestalte van zgn bezoeker. De geest als het inderdaad een geest was droeg de kleeding en had het gelaat van Eustace Charhewood, den welbekenden man van de wereld, die een poosjs gele den zichzelf te Brighton om het leven had gebracht 1 Megbie had Charliewood nooit gespro ken voor zoover hg zich kon herin neren maar hij kende hem heel goed van gezicht, zooals iedereen in het Westend van Londen hem gekend had, en hg was lid van een der clubs, waar toe de overledene behoord had. Hot Ding dat daar stond, het Ding of de Persoon, die zoo uit niets was opgedoemd, leek sprekend op Eustace Charliewood. Megbie stootte een kreet uit. Een kreet van verrassing en vrees klonk van zgn lippen een uiting van die bjjna overstelpende nieuwsgierigheid, die menschen zoo nu en dan ondervin den als zg in tegenwoordigheid zgn van hot onbegrgpelgke, het verschrik kelijk©, het onbekende. tegenwoordig op haar drukkenden last bevrgd te worden, waardoor de verkiezin gen zuivarder zullen worden. Wie hieraan mede wil werken, behoort diep doordrongen te zjjn, eindigdr spr. van de noodzakelijkheid bg de a. s. ver kiezingen zgn stem uit te brengen op leden der linkerpartjj. Een luid applaus Bteeg op na de be ëindiging dezer rede. De rede van den heer Fabius. Daarna kwam aan het woord de heer G. C. A. Fabius, kapitein der infanterie. Deze spreker begon met er op te wjj- zen, dat door de gebeurtenissen van het laatste half jaar, aller aandacht was ge vestigd op de legerquaestie. Tot nog toe was er weinig belangstel ling voor de weerbaarheids-quaestit. Le ger en vloot hebben zich ontwikkeld, eigenlijk uit de middeleeuwen, doch het volk had voor deze ontwikkeling geen belangstelling en het gevolg was, dat er vele fouten zgn geslopen in leger en vloot. Nederland offert jaarlijks f 45.000.000 voor baar weerbaarheid en 75 000.000 arbeidsuren worden jaarlijks voor de weerbaarheid onttrokken aan handel, njjverheid, landbouw. Toch is do toestand zoo, dat we niet tegenstaande al deze opofferingen, zoo geed als weerloos zgn. We zitten in het moeras. Gemakkelijker zou het zgn, al het aan de weermacht opgeofferde geld, te ge bruiken voor opheffing van Bociale mis standen. Doch spr. deed vele aanhalingen, waar uit bleek, dat zelfs zg, die aan de spits staan der vredesbeweging, inzien, dat men zich niet kan ontwapenen en weer loos maken. Ook haalde spr. de woorden aan van een aantal sociaal-democraten, die ook de noodzakelijkheid inzien van eiken Staat om zgn onafhankelijkheid te ver dedigen. Als men echter toch de gelden voor leger en vloot wilde geven aan andere belangen, dan kan men dit doen, doch slechts al3 men tegeljjk de verantwoor delijkheid daarvoor op zich neemt, dat we vroeg of Iaat zouden worden ingepalmd door een andere mogendheid. Sommigen denken dat Nederland, hoe wel een begeerenswaardige buit, volkomen veilig is door den nag ver der mogend heden. Deze redeneeriDg komt spr. zeer gevaarlijk voor. Het zou juisl zoo dom zgn als men een mooien appel op straat legde in de overtuiging, dat hg wel veilig zou zgn, omdat de eene straatjongen hem niet weg durfde nemen voor den ander. Mis schien zouden die straatjongens elkaar om dien appel eerst aframmelen, maar de appel zou weggenomen worden. Een ander houdt de positie van Neder land voor volkomen veilig, dank zg de tegenwoordige groepeering en machts verhouding der groote mogendheden. Deze onderlinge verhouding is echter zoo wisselvallig, dat men daarop niet mag rekenen. Toen zag Megbie, dat het gelaat van de verscbjjüing afschuwelgk verwron gen was. De mond scheen zich voort durend in doodsangst te openen en te sluiten. Het was, of er een stroom van woorden aan die lippen moest ont vloeien, maar geen geluid was te hooren in de groote, warme kamer Groote tranen rolden langs de groo te, bleeke wangen, de wenkbrauwen waren van verdriet opgetrokken. De handen maakten allerlei gebaren en zg wezen naar den zilveren sige»-» vnkokor dien Donald Megbie nog steeds vast hield. Het zwjjgende, in heftige gemoedsbe weging verboerende Diog was vlak bij o zoo dicht bg het scheen Donald iets te willen vertellen. Het wilde hem iets vertellen van den sigarettenkokeriets van Gerald Rath- bone. Maar wat? Welke vreeseljjke boodschap wilde het in grooten angst verkeerende Ding zoo graag vertellen, teiwjjl het daartoe niet in staat was Megbie hoorde zgn eigen stem. Zg klonk dof en gedemd, evenals de stem van een mechaniek. »Wat is er? Wat is er? Wat wil je mg trachten te vertellen, omtrent den armen Gerald Rathbone?" En toen, alsof het begrepen had, dat Megbie iets zeide, maar het zgn woorden niet kon hooren, stond de geest van Eustace Charliewood daar handenwrin gend met gebaren, die onuitsprekelijk meelijwekkend en pijnlijk waren om aan te zien. Nederland's positie is door zgn ligging juist zeer gevaarlgk. Groot is de kans, dat bg een oorlog tusschen twe© groote mogendheden, Nederland er bg betrokken wordt er met deze mogelijkheid behoort Nederland rekening te houden. Een leger is dus noodig, maar zoodra een reorganisatie ter sprake komt, komen zeer vele meenigsverschillen aan het licht. Dit heeft men bemerkt aan de quaes- Staal. Toch was minister Staal niet bezig plotseling het leger uit het moeras te helpen, doch bij bad slechts een pasje gedaan in de goede richting. In de Tweede Kamer werden allerlei bezwaren ingebracht, bezwaren van lager orde, doch in de Eerste Kamer werd de zaak principieelor behandeld en met een stemming van bjjna zuiver rechts tegen links werd der eerste kleine her vorming verworpen, Uit alles big kt dat de rechterpar- tgen meer geneigd zgn inzake de leger-quaestie te bljjven bg den ouden toestand, terwijl daarentegen de linker zijde een verlangen heeft ge too üd naar het bewandelen van nieuwe banen. Wel wordt er van rechts beweerd, dat men even ver wil gaan als de linkerzjjde, en even hervormingsgezind is inzake de legerquaeBtie, doch deze bewering beves tigen zij niet door hun handelingen. Bij de behandeling der oorlogsbegroo- in de E irste Kamer had eeD lid der rechter zijde betoogd, dat van een Nederlander, die in het leger komt, iets anders, een sol daat zal gemaakt moeten worden. Hieruit bljjkt, dat deze heer veel ge voelt voor het ouderwetsebe leger. Spr. betoogde, dat in elk geval tucht noodig is. Niot behoeft elke Nederlander, die in het leger komt, geheel vervormd te worden, maar tucht is noodig, een leger, ook esn volksleger, zonder tucht is onmogelijk. De tucht is noodig en een opvoediüg in die richting van het geheele volk is noodig. Spr. haalde aan als voorbeeld van gebrek aan tucht, de landweer die zich voor een groot deel aanstelde als kwa jongens, wat het gevolg was van ver keerde opvoeding. Een opvoeding, die tucht inprent en ook het lichai m stevig en gezond maakt, is noodig om de vorming van een krach tig volksleger mogeljjk te maken. In het program der vrijzinnig-demo craten eiBcht men lichaamsontwikkeling voor de jeugd. Wel hebben sommigen bezwaren, dot men kinderen van arbeiders, die reeds op fabrieken werken, zou verplichten tot lichaamsoefeningen, doch spr. acht dat niet een plicht opgelegd aan die arbeiders kindoren, doch een recht, dat hun toe komt en dat den algemeenen gezondheids toestand zal verbeteren. Men zou op deze wgze b.v. de tuber culose bestrijden aan haar bron. Spr. spoorde aan inzake de legerquaestie zich niet te laten beheerschen door vrees voor oproer. Megbie sprong op. Hg kwam nader. »0, wees bedaard 1 bedaard 1" zeide hg. Terwjjl bg sprak, viel de sigaretten koker, dien hij tot op dat oogenblik koortsachtig in zgn warme hand gedrukt hield, op den grond. Met een gerinkel viel de koker op de vuurplaat dat was tenminste een alledaagsch geluid Het volgend oogenblik was de wanke lende, wanhopige geest verdwenen. De kamer was weer precies zoo als te voren stil, warm en schitterend ver licht. De droom was voorbjj. En DoDald Megbie stond verstomd en wezenloos bjj den haard, terwjjl een reusachtige en jjskoude hand langs zgn hart scheen te kruipen en het met stevige, koude vingers vasthield. Donald Megbie bleef even doodstil staan. Toen knielde hjj neer en bad vurig om hulp en voorlichting. Op zulke oogenblikken komen mannen er toe om te bidden. Veel kalmer stond hg weer op, en ging naar een van de vensters, die het uitzicht hadden op de Theems. Hij trok het zware, groene gordjjn weg en zag, dat onmiddellijk een helder, kleurloos licht de kamer binnenstroomde Het begon nog niet to dageD, maar hot was dat geheimzinnige uur, waarop do dag zich] begint aan te kondigen. De rivier zag er uit als een loodkleurige stroom gesmolton tinde bladerlooze boomen van de haven maakten in het zwakke licht den indruk van fijn-uitge sneden ijzerwerk. Londen sliep nog. De schrgver voelde zich heel kalm en bedaard, toen hg zich van het venster Men kan toch niet, met de mogelijkheid van een oproer rekenend, steeds een gewa pende macht op de been houden, en zoo doende steeds leven in een^staat van gewa- penden vrede der Nederlanders onderling. Met een aansporing belang te big ven Stellen in de legerquaestie en alle krachten in te spannen om bg do a.s. verkiezingen de Eerste Kamer om te krijgen, waardoor legerhervorming mogeljjk zal zjjn, be sloot spreker. Ook deze spreker werd zeer toegejuicht. De rede van den heer Eoodhuijzen. Daarna was het woord aan den heer A. Roodhugzen, lid der Tweede Kamer. Deze spreker gaf een overzicht van het ontstaan van het ministerie, na de verkiezingen van 1907. De rechterzjjde gaf na het omverwer pen van het ministerieKuyper door de verkiezingen, aan de Koningin in over weging, aan den heer Borgesius de op dracht te geven een ministerie te vormen. De rechterpartg begon toen met te verklaren, dat de heer Borgesius hierin toch niet zou slagen en toen bg wèl slaagde begon men rechts te zeggen, dat hg niet had mogen slagen, omdat hij geen meerderheid had. Het zal bg de tegenwoordige- partij verhouding wel onmogeljjk zgn, een meerderheid te" krijgen, behalve dan een coalitie-meerderheid, zooals b. v. die van Rome-Dordt. In deze coalitie heeft dan de Rcomsch-Katholieke partjj de meerderheid. Niet dat spr. een haat had tegen de Roomsch-Katholieken, dat kon hij Diet als liberaal, wiens geesteljjke voorvader is Thorbccke, die den Roomsch- Katholieken de vrjjheid gaf, niettegen staande het verzet van anti-revolutionnai- ren en christelgk-historischen (applaus). Spr. wenschte voornameljjk de drie belangrijkste punten van het Regeerings- program te bespreken. Het blanco-artikel vooral heeft van de rechterzjjde veel verzet uitgelokt. Toch is het blanco-artikel een juiste grens ge weest tusschen de partgen en een bind middel tusschen de verschillende groepen der linkerzjjde. Ten opzichte van het leger heeft de Regeering ook een apart program. De vooruitstrevenden wenschen een leger, een goed leger, maar geen leger dat een aparte kaste is. Het leger moet zgn een deel van het volk. Wat betreft de financieele politiek der huidige regeering, deze wjj kt ook sterk af van die der vorige regeering. Deze wilde een tariefwet, teneinde geld te krjjgen om in de sociale nooden te voor zien. Alleen door invoering van een ta riefwet zou dit mogelijk zgn, en Talma, die hier morgen komt om tegengift toe te dienen op hetgeen heden gezegd wordt, zei spr. (gelach) had zelf in een debat gezegd, geen tariefwet te willen, wanneer dit niet noodig was met het oog op de invoering van sociale wetten. Toen echter reeds was er in de Kamer een man, die de plannen had ontworpen om zonder tariefwet in de sociale nooden te voorzien. En deze man was de eerste afkeerde en zgn slaapkamer opzocht. Het vuur was bijna uit, maar bg zag den zilveren sigarettenkoker op de plaat liggen en raapte hem op. Hg ging naar bed met den koker onder zgn kussen, en toen droomde hij. Hjj zag Gerald Rathbone in een hoogst gevaarlijken toestand. De omstandigheden waren niet duideljjk omBchreveD welk gevaar het was, kwam hij niet te weten. Maar Megbie wist, dat Rathbone zjjne gedachten aan hem overbracht, terwjjl hij sliep Rathbone leefde ergens. Hjj was gerangen in vjjandelgke handen, hg deed zgn best in contact te komen met de her senen Tan iemand, dien bij kende en die hem kon helpen. De journalist Sliep maar een paar uur. Toen stond bjj lichamelijk verfrischt en van een onwankelbare overtuiging be zield, op. De gebeurtenissen van den vorigen avond waren duideljjk. Geen toeval of verbeelding had het visioen en den droom in het leven geroepen, de dood onschuldig ljjkende sigarettenkoker, die daar op tafel lag, en die op zoo vreemde wgze in zijn bezit was gekomeD, was de spil waarom alle vreemde gebeurtenissen zich draaiden. Het kleine zilveren ding was omgeven door een ondoordringbare geheimzinnig heid. En in het heldere daglicht-, toen al het pbantastische en bovenaardsche uit zijn gedachten verbannen was, wist Megbie heel goed, tot wi^n zgn gedachten zich richtten, op welke merkwaardige en on doorgrondelijke persoonlijkheid zjjn ver schrikkelijke vermoedens zich vestigden. Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1907 | | pagina 1