Dinsdag 7 Mei.
IV. 54 1907.
94slc jaargang.
Toesche
Oe Qitgave dozer Oourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, in Goe3 f 0,75, buiten Goes, franco, f
Afzonderljjke nommeis 5 cent.
Srazendirag van advertentiën vóos3 ssre*! op d«Bi dsag dep
uitgave.
coiiran
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de pi'jji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk-s- en doodberichten en de daarop betrekking bobbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewjjsnummers|5 cent.
Uitgave van de Naarnl. Vennootschap „Uoesche Courant". - Directeur-Hoofdredacteur E. G. Rijkens.
Telefoonnummer 22.
Vuilafvoer ten plattelande.
Wjj hebben nog altijd melding te
maken van het »Rapport betreffende vuil
afvoer ten plattelande", uitgegeven van
wege het Nederlandsch Congres voor
Openbare Gozondheidsregeling een rap
port, waaruit in de eerste plaats veel te
loeren valt voor de plattelandsgemeenten,
maar waarmee ook de stad Goes, met
hot oog op het verwijderen van het vuil
door particulieren, haar voordeel kun
doen.
Waar de bevolking niet genoeg grond
tot z'n beschikking heeft om daarop voort
durend de afvalstoffen onschadelijk te
verwerken, is men gedwongen hierin op
andere wjjze te voorzien, n.l. door deze
stoffen voortdurend te verwijderen.
Dit is nu niet alleen het geval in de
steden, maar ook op verreweg het grootste
deel van het platteland, nl. daar waar
de bevolking is opgehoopt in meer of
minder dicht gebouwde zg. kommen der
dorpeü. Volstrekt niet ieder huis heeft
ten plattelande een erf, groot genoeg om
de afvalstoffen van de bewoners zonder
schade te kunnen bergen, vooral ge
woonlijk niet die huizen, die door de
armere klassen der bevolking moeten
worden betrokken.
Welke Bchrikbarendo toestanden in dit
opzicht in odb land, helaas, meer regel
dan uitzondering zijn, blijkt ten duide
lijkste, wanneer men de verslagen der
gezondheidscommissies nagaat.
In alle deelen van ons land vindt men
wel dorpen, waarin de huizen als 't waie
zjjn ingesloten door een gordel van vuil
op het meestal zeer kleine erf worden
mesthoopen aangelegd, waarop alles wordt
neergeworpen wat men kwjjt wil zjjn; het
uitsiepelende vocht wordt vermengd met
regen-, spoel- en menagewater langs een
goot of wat eenmaal een goot geweest
is geleid naar oen achter de erven
loopende sloot, die meestal verstopt is,
ten minste zelden behoorljjk ververscht
wordt, of wel het moet wegens elk gemis
van afwatering langzaam in den grond
wegzakken. Alle afval bljjft voortdurend
in de onmiddelijke omgeving van de wo
ning liggen rotten, terwijl hoogstens een
paar keer per jaar de mesthoop wordt
verwjjderd om direct voor een nieuwen
plaats te maken. In dien verontreinigden
bodem bevindt zich ook het middel voor
watervoorziening een gestapelde put,
soms alleen een vat of slecht geconstru
eerde regenbak. Het is dan ook regel, dat
het water van dergeljjke putl en of regen
bakken sterk verontreinigd is en dien
tengevolge veel ammonia en salpeterig-
zuur bevat.
Omtrent de wjjze, waarop ook ten
plattelande in dit opzicht verbetering
kan worden bereikt, worden dan eenige
algemeene aanwjjzingen gegeven.
Dat dergeljjke toestanden verbetering
behoeven, big kt ten duideljjkste, wanneer
we een blik slaan in de sterftestatistiek
van de laatste jaren. Terwjjl vroeger al
gemeen de sterfte in de steden grooter
was dan op het platteland, is dat in de
laatste jaren, nu drinkwatervoorziening
en vuilafvoer in de steden beter verzorgd
32 FEUILL1X0N.
De geheimzinnige Verdwijning.
(Naar het Engelsch van Gny Thorne).
>0 ja, Sir William, dat kan iemand
dikwijls het grootste genoegen bezorgen.
En mag ik u nu vragen vergeef een
oud man zijn ongeduld mag ik u nu
vragen of u geheel geslaagd is? Toen
ik er u den laatBten keer over sprak,
bracht de samenstelling van liet spectrum
een moeiljjkheid mee."
»Dat heb ik nu geheel overwonnen,
Lord Malvin."
Lord Malvin beefde van opgewonden
heid. N
>Dan is dus de serie van experimenten
compleet ?'J
»Geheel. En nog meer dan dat, ik heb
het niet éen- of tweemaal gedaan, maar
vele malen en het is preci.es zoo uitge
komen als ik vermoedde. Het is nu een
voldongen, onbetwistbaar feit, mjjnheer
Lord Malvin wendde zich tot Sir
Harold Olivier en Megbie.
»Heerent', zei hjj met dttideljjke stem,
die echter trilde van aandoening, »do
geschiedenis van Int leven is veranderd.
Wjj staan nu allen in andere betrekking
tot elkaar, tot onze vrienden en kennis
sen en tot de wereld".
Donald wist, dat er een verandering
in zjjn letterkundigen loopbaan op han
den wal. Lord Malvin zou zooiets nooit
worden, juist omgekeerd gewoiden.
Het blijkt, dat gedurende de laatste 30
jaren in Nederland de sterfte in de steden
veel sterker is gedaald dan op het plat
teland een verschijnsel, dat zich met
groote regelmatigheid overal herhaalt.
Het lijdt geen t wjj fel» of voor een be-
langrjjk deel is het een gevolg van de
verbeterde hygiënische toestanden in de
steden, terwijl die op het platteland na
genoeg dezelfde zjjn gebleven.
Voorop staat de eisch, dat in elk go-
val de gemeente zich moet belasten met
de verwjjdericg van hot vuil. Men kan
niet volstaan met eenvoudig to verbie
den bet vuil neer te werpen, waar het
voor do gezondheid schadeljjk kan zjjn
de menBChen moeten hun vuil toch kwjjt
en hebben geen ruimte om aan dien
eisch te voldoen. Dus moet de gemeente
zich met die verwijdering belasten eD
niet haar taak overdragen aan don ©en
of anderen particulier Zoo ergens, dan
is hier eigen beheer der gemeente noo-
digparticulieren laten zich niet leiden
door de eischen van de gezondheidsleer,
maar door die van hun beurs, welke
twee niet zelden met elkaar in botsing
komen. De gemeente moet voor dit doel
overgaan tot het instellen van een rei
nigingsdienst, overal waar op andere
wjjze bodemvervuiling niet is te voor
komen. Dit komt voor talrjjke gemeenten,
waarin moerdere kommen zijn gelegen,
hierop neer, dat die dienst over al dio
kommen moet werken. Het openbaar ge
zondheidsbelang eischt onvermijdelijk het
daarvoor noodige bedrag beschikbaar te
stellendat dit bedrag niet onover
komelijk groot behoeft te zijn, hopen we
in het volgende nog nader aan te toonen.
Men beginne met bij verordening te
verbieden vuil (in den ruimsten zin ge
nomen) neer te werpen, te bewaren of
te vervoeren anders dan op voor de ge
zondheid onschadelijke wjjze. Daarnaast
worde een gemeentelijke verzameldienst
ingericht, zoodat ieder, die niet voldoen
kan aan den juist genoemden eisch, reedvS
daardoor verplicht is zjjn vuil aan dien
verzameldienst af te geven. De verzamel
dienst moet zoo zjjn ingericht, dat alles
verwjjderd wordt, wat aanleiding kan
geven tot bodem- en daardoor tot water
en luchtverontreiniging.
De toestand der privaten op het platte
land wordt zeer afgekeurd. Op vele
plaatsen bestaan deze nuttige inrichtingen
zelfs in het geheel niet.
Het verdient ten platteland© aanbe
veling z.g. vrjj Btaande privaten toe te
laten, of zelfs den bouw er van aan te
moedigen, vooral bjj woningen, waarin
weinig of geen schuurruimte aanwezig
is. Het heeft onmiskenbare voordeelen
een toch ook in het gunstigste geval
steeds eenigszins onsmakelgke inrichting
geheel uit huis te bannen, die wel op
wegen tegen de bezwaren (gebruik bij
slecht weer, ziekte en derg., waarvoor
gemakkelijk tjjdeljjk hulp te vinden is).
Eisch is echter natuurlijk, dat ook een
vrjj staand privaat goed is ingericht
Een goed ingericht privaat behoort
geen directe gemeenschap te hebben met
woon- en slaapvertrekken of winkels,
moet voldoende ruimte bevatten,-gebouwd
gezegd hebben als hg er niet abaoluut
van overtuigd was. Er hing iets geweldig
belangrijks in de lucht. Maar wat was
dat De journalist had or nog in 't minst
geen idêe van.
Hjj keek vol belangstelling naar het
scherpe, schjjnheilige gelaat van den uit
vinder, merkte de lichte glimlach van
triomf op die om zjjn lippen speelde en
zag hoe zjjn oogen schitterden, als wer
den zg van binnen belicht. Megbie had
veel menschen in allerlei landen ontmoet.
Hjj stond bekend als iemand, die zeer
veel menschen kennis bezat en terwijl hjj
Sir William Gouldesbrough scherp aan
keek, drongen zich twee gedachton aan
hem op. De eeno was ongeveei do vol
gende
»Je bent zeker een van de scherp
zinnigste en merkwaardigste menscben
van je tjjd je staat op een toppunt van
roem zooals-slechts één man na vele ge
slachten bereikttoch zou ik niet graag jo
macht hebben en in je schoenen staan. En
bovendien drong zich aan het snel analy-
seerende brein van den schrjjver de vraag
op of de schittering van die oogen wel
geheel natuurlijk wel volkomen gezond
was".
Deze gedachten gingen als een bliksem
straal door Megbie's brein, waarop hjj
begon te spreken.
»Nu Lord Malvin ons al zoo veel verteld
heeft, Sir William", zei hjj, »wilt u ori9
zeker wel meer zeggen U weet zeker, dat
de geheele wereld met ongeduld op uw
aankondiging zit te wachten".
>De wereld zal het heel spoedig weten,
zijn van stevige, dichte wanden, voorzien
van een goed sluitende deur en van een
behoorljjk middel tot luchtverversching.
Do uitloop mag niet anders geschieden
dun in oen ton, beerput of riool, al naar
gelang van plaatselijke omstandigheden.
Het zul zeker bacl wat voeten in de
aarde hebben voor tot de plattelandsbe
volking het besef zal zjjn doordrongen,
dut ook de uitwerpselen van het vee een
bron zijn van bodemvervuiling, die in de
bebouwde kommen niet kan worden ge
duld. Immers van een groot doel dier
bevolking is het bodrjjf gebonden aan
het verzamelen van mest, de menschen
zjjn zoo gewoon tusschen mesthoopen te
wonen en zelfs te slapen, dat het de
grootste moeite zal kosten hen er van te
overtuigen, dat dio gewoonte in strijd is
mot de wetten der gezondheidsleer. Toch
zal ook hier op den duur blijken, dat
voorlichting van het publiek, aandrang
van openbare besturen en dergl. veel
goeds kan bewerken.
Als men maar eerst de menschen er van
heeft overtuigd, dat het zeer goed anders
kan, als ze maar eerst hebben ondervonden
do voordeelen van een reine omgeving
zoowel in lichameijjk als zedeljjk opzicht
zullen zo niet terug verlangen naar den
tjjd, waarin de mesthoopen lagen tot vlak
aan hun ramen en deuren.
De conclusies waartoe het rapport komt
zjjn de volgende
In de eerste plaats moet op de begroo
ting een post voor dit doel wordt n uit
getrokken. Dit is niet alleen een eiseh van
de hygiëne, maar ook van de wet. Immers,
de Woningwet schrgft voor in art. 3i, dat
voorschriften moeten worden vastgesteld
betreffende de verwijdering van rook,
water en vuil (het laatste in den ruimsten
zin gonomen). Waar wjj meenen te hebben
aangetoond, dat zonder ingrijpen van
gemeentewege onmogeljjk aan dit voor
schrift kan worden voldaan, meenen wij
niet te ver te gaan als we het aanbrengen
van dezen begrootingspost een eisch dei-
wet noemen. Het ware echter te wonsehen,
dat de wet uitdrukkeljjk voorschreef, dat
evenais bv. voor do brandweer op ds
gemeentebogrootingen een post voor den
vuilafvoer moest voorkomen.
In de tweede plaats dient overleg te
worden gepleegd met een deskundige,
om to beslissen welk stelsel van reinigiog
voor de betrokken gemeente het meest
geschikt is en hoe dat moet worden uit
gevoerd. Tevens wordt aan dien deskun
dige opgedragen zoo noodig het
maken van een plan van een riooleering,
waar bjj in 't bjj zonder moet worden na
gegaan, waar mon het rioolvoeht zal loo-
zen en of dit zonder bijzondere maatre
gelen zonder gevaar kan geschieden.
In de derde plaats moeten de noodige
verordeningen wordon ontworpen en vast
gesteld.
Wanneer eerst de gemeentebestuien
dezen weg volgen en bovendien maatre
gelen nemen voor een goede drinkwater
voorziening zooals in het desbetreffende
rapport zijn aangegeven, twjjfelen we
niet, of het onnatuurljjke feit, dat we
thans kunnen waarnemen, nl. dat het
gezonder wonen is in de steden dan in
de vrjje natuur, zal ophouden te bestaan.
Mr. Megbie", antwoordde Gouldesbrough
ongewekt. »Ovor veertien dagen ongeveer
zal ik invitaties zenden aan eeüige onzer
voornaamste mannen om getuige te zjjn
bij het resultaat van mijn experimenten in
mijn laboratorium. Ik hoop, dat ik het
genoegen zal hebben u daar ook te zien.
Maar als u het weDScht, dan wil ik nu
gaarne een klein denkbeeld van het werk
geven. Omdat het publiek heJpng schjjnt
te stellen in wat ik doe en or :iit scit.
uitgelekt te zjjn, ben ik er zeer op gesteld,
dat zjj meer te weten komen. En natuurljjk
is er niemand tot wien ik het liever zou
zeggen dan tot u".
Megbie boog. Hjj was hevig opgewon
den. Collega's die geen tiende deel van
zijn inkomen maakten en geen vierde
deel van zijn begaafdheden bezaten, waren
gewoon te zeggen, dat zijn ooren grooter
werden, als hjj in tegenwoordigheid was
van een beroemdheid. Dat was natuur
ljjk nonsensmaar de journalist was
een en al belangstelling, zooals alleen
iemand zijn kan, wanneer het geheim
van den dag hem voor ieder ander zal
worden bekend gemaakt.
Gouldesbrough boog voor Lord Mal
vin.
»Ik wil mii een half uurtje met Mr.
Megbie afzonderen om hem het een en
ander te vertellen" zoi hjj. Intusschen
wilt u misschien zoo vriendeljjk zjjn Sir
Harold Olivier mjjn plannen in ruwe
trekken mee te deelen En als ik 't
goed begrjjp dan is deze avond in ze
keren zin aangewezen om uw vrienden
van het een en ander op de hoogte te
Buitenland.
De groot-grondbezitters en de
steenkolenprijzen.
In het Pruisisch Huis van Afgevaar
digden is een interpellatie gehouden over
de prjjzon van het steenkolensyndicaat.
Er is echter niet zoozeer gesproken
over de hooge steenkoolprijzen, als wel
over het gebrek aan landarbeiders, dat
ontstaat doordien de steenkoolmijnen zoo
veel arbeidors van het platteland tot zich
trekken. En die loop van arbeiders heeft
meer zijn oorzaak in do hooge loonen en de
herhaalde loonsvorhoogingen door de
mijndirecties aan haar arbeiders bewilligd.
En de directies zouden niet zulke
hooge loonen kunnen geven, wanneer zij
de steenkoolprijzen niet zoo hoog konden
houden. Aldus is ongeveer de redeneering
der groot-grondbezitters. Het bleek bjj
het debat over de interpellatie, dat het
die heoren absoluut niet schelen kon, of
het Steenkoolsyndicaat door het kunst
matig hooghouden van de prijzen de
ngverheid en de burger jj ten zeerste
benadeelt"Tanneer de loonen der mijn
arbeiders maar niet zóó hoog worden,
dat er op het platteland gebrek aan dag-
looners voor de grondbezitters komt.
De afgevaardigde voor Essen, een der
vertegenwoordigers van de mijnbezitters
in den Landdag, verontschuldigde zich
over de loonsvorhoogingen, welke de mjjn-
directies aan haar arbeiders hadden moe
ten toestaan.
Die loonsvorhoogingen waren niets an
ders dan een soort van tegemoetkoming
bij de stjjging van de prijzen der levens
middelen en van alle andere artikelen,
ten gevolge van de hooge invoerrechten,
zei de afgevaardigde.
Intusschen bljjft hot steenkoolsyndicaat
zjjn hooge prijzen handhaven.
Een bjj den Rijksdag ingediend ont
werp tot wjjziging der Mgn wet, heeft ten
doel om het monopolie van het syndicaat
eenigszins te beperken.
Daartoe wordt voorgesteld om de ex
ploitatie der thans nog niet ontgonnen
steenkoollagen te reserveeren voor den
Staat.
De aanslag te Parijs.
De jonge Rus, die den lsten Mei te
Parjjs revolverschoten loste op militai
ren, haefl; bij het verhoor medegedeeld,
dat hjj niet op de soldaten, doch op de
officieren wilde schieten. Eenige omstan
ders verklaarden echter dat hij op de sol
daten geschoten heeft.
Men acht het vreemd, dat deze jonge
ling, Law geheeten, die zich nooit met
eenige politiek inliet, en die nooit in
het bezit was van eenig vuurwapen,
plotseling een revolver voor den dag
kon halen.
Men gelooft dan ook, dat hij de re
volver gekregen heeft van iemand die
naast hem zat en die hem tot de daad
zou hebben aangezet. Deze persoon was
na het gebeurde plotseling verdwenen
en men zoekt hem thans jjverig.
Wat Law betreft, deze bljjkt zoo toe
getakeld door het publiek, dat hjj eenige
brengen, in dat opzicht verlaat ik mjj
geheel op u*
Hij wandelde met den journalist weg,
de beide anderen in druk gesprek achter
latend.
Waar zullen wjj heengaan, Mr. Meg
bie zei hij, toen zg in een groote
kamer kwamen met antieke tapjjten be
hangen.
Aan hot eind van die gang is een
kloine oranjerie,' antwoordde Megbie
j>Daar kunnen wjj volkomen onge-
stooid eenige oogen blikken spreken.
Bovendien kunnen wjj daar rooken, en
ik weet, dat u evenals ik, een echte
rooker zjjt."
i-Heel goed," antwoordde Gouldes
brough, on zij liepen samen weg.
Iedereen zag hen gaan. Dames knikten
en fluisterden, heeren wierpen elkaar veel-
beterkende blikken toe. Men begreep er
alles van. Sir William was van plan aan
Donald Megbie te vertellen.
Onder het souper zou iedereen het te
weten komen en de »Eastminster Gazette"
zou morgenavond alle bij zonderheden
weten.
Altjjd wordt Megbie bjj zulke gelegen
heden gekozen. Dat is Megbie de jour-
naliBt, die met zjjn artikelen allerlei
buitengewone dingen den volke verkon
digt. De alom tegenwoordige Donald heeft
hem te pakken nu zullen wjj spoedig
alle détails weton. Deze en dergeljjke
opmerkingen werden gemaakt, terwjjl de
beide mannen de kamers doorwandelden.
Toen gebeurde er iets, dat den volgen
den dag op visites druk besproken werd.
weken noodig zal hebben om weer te
herstellen.
Do nationalistische pers doet natuur
ljjk haar best om zooveel mogeljjk on
rustbarende berichten te verspreiden,
ten einde het publiek te doen gelooven
dat de toestand gevaarljjk is, en dat de
regeering niet in staat is het gevaar te
bezweren.
Zoo moldt de lntransigeant dat een
heel regiment koloniale soldaten in de
kazerne van de Rue du Chateau d'eau
moest worden opgesloten wegens dienst
weigering.
Duitsche Koloniën.
De Duitsche Minister van Financiën,
Von Rheinbaben, heeft aan de begroo-
tingscommis8ie uit den Duitschen Rjjks-
dag een staat van uitgaven voor de
koloniën overgelegd. Daaruit bljjkt, dat
de landen die onder Duitsche bescherming
staan, tot 31 Dec. 1906 aan het Rijk
gekost hebben Oost-Afrika 91 millioen,
Kameroen, 25 i/g, Togo 4, Zuid-West-
Afrika 94, het vasteland van Nieuw-
Guinea 7, de eilanden 21/1, Samoa 14,
Kiautsjau 102 millioen. Dat is bjj elkaar
voor allo koloniën 227.863.000 Mark.
Voor de Karolinen-, de Marianne-en de
Palau-eilanden heeft Duitschland aan
SpaDje indertjjd 20 millioen betaald.
De onderdrukking van den opstand in
Zuid-West-Afrika heeft 640 millioen ge
kost, die van den opstand in Oost-Afrika
31/9 millioen. In het geheel kostten de
koloniën aan Duitschlaad dus reeds 890
millioen Mark, waartegenover nog geen
inkomsten van eenige beteekenis staan
GOES, 6 Mei 3907.
Voor de vaceerende betrekking van
Agent van Politie der 3e klaBse alhier,
hebben zich 41 sollicitanten aangemeld.
Op den vrjjzinnigen partjjdag, op
20 Mei a.s. hier te houden, zal, behalve
de reeds aangekondigde sprekers, nog
optreden de heer A. Roodhuyzen met
bet onderwerp >Ons ministerie."
In de St. Ct. no. 104 is opgenomen
een overzicht van het bevolkingscijfer
van iedere gemeente in de provincie
ZeelaDd op Jan. 1907.
Goes telde toen 7.402, Middelburg
19.183.
De bevolking der provincie beBtond
uit 113.145 mannen, 115.202 vrouwen
of 228.347 perBonen.
Bljjkens den staat van de schade,
door den stormvloed van 12 Maart 1906
aan polders of waterschappen in Zeeland
veroorzaakt, hebben de kosten van herstel
en voorzieningen f 2 244 657 bedragen.
Als kantoren waar de Nederlandsch©
pasmunt, mits voor niet minder dan vjjf-
tig gulden voor de zilveren en tien gul
den voor de nikkelen en bronzen, kan
worden ingewisseld tegen rijksdaalders,
guldens en halve guldens, zjjn aange
wezen de Nederland8che Bank te Am
sterdam, de kantoren der betaalmeesters
en de volgende kantoren der directe
belastingen, invoerrechten en accijnzen
Sir William en Mr. Megbie kwamen
in een deel van de kamer, waar Lady
Poole en haar dochter Marjorie met ge
neraal Mayne van het Ministerie van
Oorlog stonden te praten. Lady Poole
zag den geleerde.
>0, William 1" zei ze voor iedereen
duideljjk hoorbaar, en precies op dezelfde
manier als in de dagen, toon Sir William
en Marjorie verloofd waren, ben je hier
om van je triomfen te gesieten Iedereen
spreekt over je en iedereen vraagt aan
Marjorie of zjj weet, wat je ditmaal hebt
uitgevonden.
Megbie, die Lady Poole en haar doch
ter beiden kende, maar op dit belangrjjk
oogenblik geen gesprok met haar wenschte
te beginnen, glimlachte tegen de oude
dame en haar dochter en bleef wat afge
zonderd staan.
Gouldesbrough drukte Lady Poole de
hand en boog zich daarover heen, terwjjl
hjj haar iets toefluisterde. En weer wier
pen de gasten elkaar blikken van ver
standhouding toe en fluisterden met elkaar
toen zij zagen, hoe het gelaat van do oude
dame met een blos van genoegen werd
overdekt. En nog eens deden zg dat, toen
zjj zagon, hoe Marjorie Poole haar -ex-
verloofde de hand drukte, hoe haar mooie
oogen schitterden en haar trotsche lippen
woorden van vriendschap on gelukwen-
schiDg fluisterden.
Het antwoord van Gouldesbrough op
de woorden van Marjorie, was het vol
gende.
(Wordt vervolgd).
