N\ 46 1907.
Donderdag 18 April.
9491" jaargang.
24 FEUILLITON
GOESGHE
Öo uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woenadac- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Pr-u p&r kwartaal, in broes 0f75f buiten Goes, franco, jt
Afzonderlijke Bommen 5 cent.
isnx&ndiriQ ware adveR^enScSEif vó»©** 2 «iress tsps dees da& dvp
t«ëfii!g&we-
COIKW
Do prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ov
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wonït de prfi«
ileehts tweemaal berekend
Geboorte-, lruweljjkfc- en doodberichten en de daarop eetrekloc^ hdjibecde
dankbetuigingen worden van 110 regel» l,— ber*.keft&.
Bewijsnummers 5 cent
Tolefoonunmiaer 32.
Uitgave vau de Naaml. Venmotsehap „Gfoesche Courant".' Directeur-Hoofdredacteur R. O. Rijkens.
Een staaltje van bijzonder onderwijs
Een onzer lezers zond ons ter inzage
een paar leerboekjes voor de geschiede
nis, geschreven door zekeren L. J. Tie-
deinaDS, hoofd eener parochiale Roomsche
school te Veendam.
Deze heer meent, dat men boekjes over
geschiedenis voor scholen met uitsluitend
Roomsche leerlingen anders mag schrg-
ven dan voor bjjzondere tcholen met
leerlingen van verschillenden godsdienst.
Dit deze boekjes zullen wg een paar
zinsneden hier laten volgen, dan behoeven
we er niet veel meer over te schrjjven,
de lezers kunnen dan zelf hunne conclu
sies trekken dit zjj vooral aanbevolen aan
de antirevolutionnairen, die zich nogal
eens, zooals van meer dingen, het mono
polie van liefde voor het Oranjehuis toe
eigenen.
Over Lodewgk van Nassau schrijvend,
zegt de heer Tiedemans
»Een der fortuinzoekers, die de huur
troepen aanvoerden was Lodewgk,
broer van Oranje. Hg bezat in Neder
land geen voetbreed gronds en had er
geen belangen te verdedigen, doch
aasde op de rijkdommen van kerken
en kloosters. Om deze te verwerven
aarzelde hg niet 't land in een zee van
bloed en tranen te dompelen en do
schoone Nederlanden te vuur en te
zwaard te verwoesten. Doch ai was
's Prinsen broeder beslissend gesla
gen, zich rustig houdeD deed hjj
niet. Herhaalde malen viel hjj met
zjjn woeste benden, in den vreemde
geworven voor Fransch of Duitsch of
Engelsch geld uit Katholieke heilig
dommen, in de Nederlanden. Hg was
de booze geest, die deze gewesten ja
renlang verontrustte, en te vergelijken
met de hand die de plannen uitvoerde,
welke door 't hoofd, Oranje, werden
beraamd".
Over Willem den Zwijger wordt het vol
gende Doorgeschreven
»Twintig jaren lang had Willem van
Oranje 't vuur des opstands van een
deel van de Nederlanders tegen hun
wettigen heer en koning gestookt, en
langzamerhand was onder zjjn leiding
't verzet tegen den vorst verkeerd in
een godsdienstoorlog van de Calvinis
ten tegen de katholieken. Oranje zag
wel, dat hg op den duur met de zgnen
't onderspit zou moeten delven, daarom
deed hjj aan den Franschen koning
den voorslag, ham alle Nederlanden
in handen te zullen spelen, wanneer
bjjzelf in 't onafhankelijk bezit van
Holland, Zeeland en Utrecht zou komen.
Toen Filips dit ter oore kwam, ver
klaarde hg Oranje voor een landver
rader en vogelvrij, en loofde een groote
som geld en brieven van adeldom uit
aan dengene, wien 't gelukken mocht
den prins te dooden of in 's Konings
handen te leveren."
We zeiden hierboven, dat de schrgver
zgn boekjes had ingericht met bet oog
op den godsdienst der leerlingen. Hier
van een paar voorbeelden. Over het wer
ken van Petrus Canisius tegen de her
vorming schijjvend, zegt de heer Tiede-
man in het boekje voor scholen met
enkel Roomsche leerlingen
De geheimzinnige Verdwijning.
(N»ar het Engelsch van Guy Tnorne)..
»Wil je nijj naar de Tierde verdieping
brengen vroeg hjj, .naar de kamer
van Mr. Eustace Charliewood
•Mr. Charliewood, mjjnheer ant
woordde de man. »0, ja, ik herinner
mjj zjjn kamer, nummer 408. Een lange
mjjnheer met een gladgeschoren gezicht."
•Juist", zei Sir William. »Ik heb zoo-
even gehoord, dat hjj hier in het hotel
logeert. Hjj is een oud vriend van mjj,
en ik wiBt niet, dat hg hier was."
De jjzeren deuren gingen dicht, de lift
ging «aar de hoogte en Sir William
kwam met den bediende op de vierde
verdieping aan.
•Langs den corridor, mjjnheer, en dan
de eerste zjjgang rechts," zei de man van
de lift. »Maar misschien is het beter,
als ik even mot n meega."
Hg sehoof het jjzeren hek weg en
haastte zich met Sir William den cor
ridor langs. Zjj draaiden den hoek om
en de man woes op een deur ongeveer
10 meter verder.
•Daar is het mjjnheei," zeide hg. Dat
ie de kamer van Mr. Charliewood".
Even nadat hg die woorden gezegd
had klonk er een geluid als van eene
ontploffing, dat uit de bedoelde kamer
scheen te komen het waB een af
schuwelijke tegenstelling van de deftige
Als oen apostel trok de gelukzalige
Petrus Canisius daartoe door zijn over
heden aangewezen, door do Duitsche
landen, overal de dwaalleer weerleggend,
de afgevallenen vermanend en de ge-
loovigen versterkend. Oostenrjjk, Bo-
hemen, Tyrol, Beieren, Hongarjje, de
Rijnprovinciën, Zwitserland en Polen
waren het tooneel van zgn zegenrgke
werkzaamheden. Honger noch dorst,
koude noch hitte konden hem afschrik
ken, hg trok langs ongebaande wegen,
over bergpaden en afgronden, overal
de ware leer van den gekruisten Heiland
predikend."
En let nu eens op, hoe ditzelfde onder
werp wordt behandeld in het boekje, voor
bijzondere scholen voor een gemengde
bevolking van leerlingen Daar schrjjft
hg in plaats van dwaalleerleer en in
plaats van dwaalleeraarsnieuwgezinden.
Over Vondel schrjjvend, zegt hg id het
boekje voor scholen mot enkel Roomsche
leerlingen
»Op gevorderden leeftijd zag Vondel
de dwalingen van het Protestantisme
in, en opende hg zgn hart voor de
genade Gods hjj keerde in deö schoot
der katholieke kerk weder".
In het andere boekje wordt eenvoudig
vermeld»Op gevorderden leeftjjd werd
Vondel katholiek."
Dat. is nu het onderwgs, om hetwelk
te bevorderen, onze openbare scholen in
verdenking moeten worden gebracht.
Buitenland.
Botha aan het woord.
Te Londen is Maaodag de zoo belang
rijke Koloniale conferentie geopend.
Het is een verslaggever van de West-
minster Gazette gelukt een onderhoud met
Botha te hebben. Die verklaarde den cor
respondent, hoe aangenaam aangedaan hjj
was geweest door de zoo harteljjke ont
vangst zoowel te Londen als te Sout
hampton. Over den toestand in Transvaal
zeide hg, dat deze vol moeiljjkheden was,
maar dat hij goede hoop had voor de
toekomst. Op de vraag hoe de algemeene
geest in Zuid-Afrika op het oogenblik
is, antwoordde de minister dat die zonder
den minsten twijfel vóór de samenwer
king van Hollanders en Engelschen was.
Zg voelen beiden dat dit in het belang
van ieder is. Wat de toekomst van het
economische leven betreft, Botha hoopte
dat de zaken spoedig beter zouden wor
den. Na den oorlog waren er zeer groote
verwachtingen geweest en de mensehen
hadden belangrijke kapitalen in onder
nemingen vastgelegd, nu is er een weinig
reactie gekomen.
De Papieren van Montagnini.
Ruau, de Fransche Minister van Land
bouw heeft te Toulouse een rede ge
houden, waarin hjj zeide dat de publica
tie der papieren van Montagnini het
bestaan heeft bewezen van een partjj,
die in de onrust in het land een middel
hoopte te vinden om de Republiek omver
te werpen. Deze heeft echter niet het
minste gevaar geloopen.
stilte in dit hotel.
De man keerde zich met een doods
bleek gelaat naar Sir William.
»Ga mee," zei hg, zgn beleefdheid
vergetend. >Er is iets gebeurd. Kom,
vlug
Toen zij da kamer binnensnelden, von
den zjj den man van de wereld op het
haardkleedje liggen met een kleinen
blauwen kring, waarin een rood puntje,
in het midden van zgn voorhoold.
De handen bewogen zich nog zwak
jes, maar Eustace Charliewood was niet
meer.
HOOFDSTUK XL
Een oplossing vanphos-
ph orzuurzout.
Sir William Gouldesbrough bleef drie
dagen -in Brighton. Eustace Charlie
wood was twee minuten nadat Gouldes
brough en de bediende zjjn kamer bin
nengekomen waren, overleden.
De zelfmoordenaar had niets gezegd,
en was geheel bewusteloos gebleven van
het oogenblik, dat het schot afgevuurd
was, tot zijn bijna onmiddelljjken dood.
Sir William had alle noodzakelijke
schikkingen getroffen. Hjj had den ouden
Sir Miles Charliewood van Norfolk be
richt gezonden, hg had zgn hulp ver
leend bjj het gerechtelijk onderzoek en
hg was, zooals de couranten zeiden, vol
smart over den dood van zgn ouden en
zeer gewaardeerden vriend.
Drie dagen lang werd de houding van
den beroemden geleerde overal met groote
GOES, 17 April 1907.
Het overzicht van de opbrengst der
Middelen over de maand Maart zegt
het Vaderland, geeft het verbljjdend ver
schijnsel te constateeren, dat het accres
hetwelk in de voorafgaande maanden op
te merken viol, niet alleen bleef aan
houden, maar dermate toenam, dat het
over die maand zelfs meer bedraagt dan
over Januari en Februari te zamen.
Immers terwgl het over het eerste
kwartaal van 1907 f851.460 beliep,
droeg Maart alleen daartoe f440.724
bjj.
Deze onverwachte zeer krachtige toe
name is in hoofdzaak weder veroor
zaakt door een enkele heffing. Doch ter
wgl over Februari een dergeljjk gunstig
verschil te danken was aan de stjjging
der opbrengst ran den Suikeraccjjns, is
de vermeerdering ditmaal niet aan die
belasting te danken (dia nu integendeel,
vergeleken met Maart 1906 een vermin
dering met f27.000 te aanschouwen
geeft,) maar aan de Successierechten,
die met een geweldigen voorsprong op
de opbrengst in Maart van het vorige
jaar, ditmaal niet minder dan f341.591
vooruit gingen.
Daarbjj komt daa verder nog een ver
meerdering van de Directe Belastingen
met f 46,000, van do opbrengst der Pos-
terjjen met f33,000, vac die der Rijks
telegraaf met f 38,000, van de Loodsgel
den met i 24,000, van de Staatsloterij
met f7804, van de Accjjnzen (tezamen)
met f 500 en van de belasting op Gouden
en Zilveren Werken met f1000, terwgl
van de Indirecte Belastingen ook neg de
opbrengst der Zegelrechten aanmerkelijk
steeg (met f46,000), waartegenover wel
iB waar in die afdeeling stond een ver
mindering van de opbrengst der Registra
tie- en der Hypotheekrechten (resp.
f35,000 en f7000), maar waardoor toch
afgezien van de stjjging der Saccessie-
nog een meerdere opbrengst van circa
f 5000 verkregen wordt, zoodat daarmede
verkregen wordt, het totale toenemings-
cjjfer van f 346,000 over de Indirecte
Belastingen tezamen.
Zooals boven reeds is aangestipt, beliep
het accres over het geheele le kwartaal
van 1907 f 851,460, waarvan het leeuwen
aandeel toekomt aan de Directe Belastin
gen (f270,720), terwgl haar op den voet
volgen de Accgnzen (f234,604) en vervol
gens delodirecte Belastingen f f218,656).
Met f83,000 acords komen daarna de
Telegrafen, met f 49,000 de Postergen, en
met f26,500 de Loodsgelden.
Vermindering wezen, over het kwartaal
genomen, alleen de In voorrechten (f24000)
en de Domeinen (f13.000) aan.
Deze zeilde middelen zjjn het ook,
die over Maart als de eenige vermin
derde opbrengstposteu te boeken zgn, en
wel de Invoerrechten ad f 24.000 en de
Domeinen ad f26.000.
De boven aangestipte vermindering van
den Suikeraccijns met f 27.000 werd
goedgemaakt door de stjjging van het
Geslacht met geljjk bedrag. De vermin
dering der opbrengst van dej accgnzen
op Bier en Azijn met f 7000 werd ge-
compenseeid door vermeerdering van die
op den Wjjn met geljjk bedrag. Hat de
bewondering geprezen. Hjj wist niets van
eenig leed of zorgen van Mr. Eustace
Charliewood en hg was diep getroffen
door het verlies van zgn vriend.
*Daar ziet men uit", zeiden eenige
badgasten in Brighton tot elkaar, >dat
wetenschap toch niet zoo'n slechten in
vloed op het hart heeft, als men gewoon
is te zeggen. Hij is misschien de beroemd
ste geloerde van zgn eeuw, on Hj treurt
als een broeder voor zgn vriend, o*n ai^u
van de wereld met goede manieren, maar
zonder eenige noemenswaardige kennis.
Hoe treurig de toestand ook is, heeft hjj
toch gediend om eenige mooie en nobele
trekken aan het licht te brengen van een
man, wiens privé loven tot nutoealtjjd
eenigszins geheimzinnig was gebleven
voor het publiek."
Het gerochteljjk onderzoek duurde kort.
Er waren weinig getuigen. Een of twee
intieme vrienden vaD den overledene
kwamen uit Londen over, dat waren club
vrienden, die verklaarden, dat zij niet
wisten wat hem tot zelfmoord kon be
wogen hebben, ofschoon men wel had op
gemerkt, dat do overledene de laatste
veertien dagen ietwat zwaarmoedig was
S:r William zelf gaf in den loop van
zgn getuigenverhoor als zjjne opinie te
kennen, dat Eustace Charliewood plot
seling was aangegrepen door een van die
onverklaarbare aanvallen van krankzin
nigheid, die soms zoo onverwacht het
menschelijk verstand overvallen.
Zgn idéé werd door den rechter en de
jury overgenomen, en de gewone uit
gaand ten slotte aan accgnzen toch nog
f 5000 meer opbracht dan haar voorgang
ster van 1906, is voor een deel ook te
danken aan de meerdere opbrengst van
bet gedistilleerd (f 3000,/ en het zout
(f 2000).
Do quaestie van Oranje-Nassau's-
Oord is, naar het N* v. d. D, weet mede
te deelen, niet in de doos opgeborgen
met de bekende maatregelen van het
bestunr en de daarop gevolgde collectieve
ontslag-aanvraag van bjj na het geheele
dirigeerend en verplegend personeel.
Den 8n dezer maand heeft het bestuur
van Oranje-Nassau's-Oord een onderhond
gehad met den voorsitter öj den secre
taris van het hoofdbestuur dor Ned. Maat
schappij tot bevordering der Geneeskunst,
en met twee leden van het Ziekenhuis
wezen.
Voorts heeft de afdoelingsrfad van de
afdeeling Wageningen der Ned Maat
schappij tot bevordering der Geneeskunst
de zaak ter hand genomen, nog enkele
personen gehoord en rapport uitgebracht
aan het hoofdbestuur der Maatschappij.
Aan de Regeering is de mogelijk
heid gebleken, dat, in geval van hand
having van de voorgestelde verhooging
van de rechten op wjjn bjj de voorge
stelde wjjziging van het Indisch tarief,
moeiljjkheden zouden rjjzen met het oog
op verhoudingen met het buitenland. Ter
zake moeten onderhandelingen worden
gevoerd. De Minister van Koloniën ziet
zich dus verplicht de voorgestelde ver
hooging voorloopig terug te nemen.
De raming van de opbrengst der voor
gestelde tarief wjjziging moet dientenge
volge met f 100,000 (nameljjk f70,000
voor de gewesten, genoemd in artikel 1
der Tariefwet, benevens in de Wester-
afdeeling van Borneo en f30,000 voor
het overige tolgebied) verminderd worden.
Men schrgft ons uit Ellewouts-
dijk i
Zooals indertjjd in dit blad word ge
meld, is er het vorige jaar door den heer
J. C. van Hattum van Ellewoutsdjjk «ene
belangrgke gift geschonken aan de ver
schillende corporatiën dezer gemeente,
als bljjk van waardeering voor de be
toonde belangstelling tjjdens de ziekte
en bjj het overljjden zjjner ecbtgenoote
van de geheele gemeente ondervonden.
Een gedeelte dezer som is besteed voor
het {plaatsen van een g 'l nksteen in d
wandelkerk en voor het aanschaffen van
een nieuw torenuurwerk. Vooral dit laat
ste is tot groot gerief der inwoners, daar
het nieuwe uurwerk, in groot contrast
met het oude, zeer geregeld loopt en op
vier wjjzerborden den tjjd aangeeft Naar
loopende geruchten is echter slechts voor
bovengenoemden steen en torenuurwerk
gedeelteljjk over de gift beschikt. Jam
mer, dat men nog niet geneigd schijnt,
voor de rest van het geld eene afd. van
het »Gioene Kruis" op te richten, waar
van indertjjd sprake was. Eene dergi'ljjke
vereeniging zou voorzeker wel in den
geest d'.-8 milden gevers en stellig niet
minder als het torenuurwerk en den ge
denksteen eene bljjvendo herinnering aan
den ambachtsheer en zgne overleden
echtgenoote zjjn.
spraak van »tjjdelgke krankzinnigheid"
werd aangenomen.
»Hjj was," had Sir William aan het
slot van zgn verklaring op uiterst gevoe-
ligen to in gezegd, >de beste en trouwste
vriend, dien ik ooit gehad heb. Onze we
gen in 't leven liepen zeer uiteen. Hg bad
geen belangstelling voor en begreep ook
niets van mjjn wetenschappelijk werk. En
ik, aan den anderen kant, nam heel wei
nig deel aan de plichten en amusementen
van het gezelschapsleven, die bet grootste
deel van zjjn leven vulden. Misschie voel
den wjj ons juist om die reden zoo tot el
kaar aangetrokken. Niemand Z3l misschieD
ooit^eten, wat een goed, edelmoedig en
trouw karakter mjjn overleden vriend
had. Ik kan mjj nu niet in. détails van
zjjn privó-leven verdiepen ik kan alleen
zeggen, dat de geheimzinnige gebeurte
nis, die de gezelschapskringen beroofd
heeft van oen hunner sieraden van de
wereld, heeft weggenomen een gentle
man in gedachte en daad, een type van
een man, zooals wjj in het hedendaag-
sche Engeland slecht kunnen missen."
Do jonge Lord Landsend, die met mr
Percy Alemere uit Londen was overge
komen voor hot gerechtelijk onderzoek,
keek zgn vriend met een ietwat cynischon
glimlach aan, terwijl de diepe stem van
Sir William GouldeBbrough to midden
zjjner welsprekendheid, van aandoening
t ilde. Mr. Percy Alomare beantwoordd-
dien glimlach met een blik van verstand
houding.
Beide jonge mannen vonden het heel
jammer, dat Eustace Charliewood zoo plot-
lerseke. Maandagavond vergaderde
do Gemeenteraad onder voorzitterschap
van den burgemeester.
Deze las de mededeeling van Ged. St.
voor, dat de geldleeuing van f3000,
waartoe in de vorige vergadering be
sloten werd, is goedgekeurd, ea hg voeg,de
er bjj, dat de leening onderhands geplaatst
is pari tegen 4% rente.
De heer, fl. Vette, die door een mis
verstand op het kohier van de honden
belasting was gebracht, werd op zgn
verzoek daarvan afgevoerd.
Van den heer A. van Velzen alhier
was een verzoek ingekomen, om aan hem
een aan zjjn erf grenzend stukje gemeen
tegrond te verkoopen, hetwelk door de
omwonenden als een bergplaats van stee-
nen en onreinheden schjjnt beschouwd
te worden. De voorz. deelde mee, dat
adressant voor dien grond, groot 115
c.A. slechts f 18 over bad, terwgl de
eisch was f 50. Het lapje had nu wel
geen waarde voor de gemeente, maar het
kon die misschien wel eens krjjgon bjjv.
om er een huis op te bouwen voegde
de heer Cnpery er bjj, en dan was f50
zeker niet te veel. Besloten werd het
verzoek van do hand te wjjzei.
WegrnB de bovenbedoelde goldlenning
en f 100 voorschot voor het Rjjk, kosten
van het verbranden van een aan miltvunr
gestorven koe, werd de begrooting 1907
met f3100 in ontvang en uitgaaf ver
hoogd.
Nu kwam in behandeling het verzoek
van Ged. St. omtrent een door ben ont
worpen herziening der traktementen van
de burgemeesters, secretarissen en ont
vangers in de provincie.
Ierseke behoort tot de 6e der 10 klas
sen, waarin de gemeenten door Ged. St.
naar de bevolking verdeeld zijn. 't Trak
tement van den burgemeester en den
secretaris, hetwelk thans f930 bedraagt,
is bjj de nieuwe regeling gesteld op
f950f1200. Naar de bevolking onge
veer 4200 zielen, zou het op f 1100 ge
steld kunnen worden maar B. en W.
meenden tot f 1000 te moeten adviseeren.
De voorz., als belanghebbende, had zich,
zoo verklaarde hjj, buiten de discussie
Dhr. Muller was, evenals een paar
andere sprekers, tegen verhooging en
dhr. Wesdorp verzocht Ged. Sf. te wjjzen
op de afneming der bevolking, de schade
door de overstrooming geleden en nog
te ljjden en tegenslag in den oesterbao-
del. De heer Cnpery, weihuuder, beves
tigde dat het ad nes van B. en W. eigen-
ljjk was dat van de wethouders alleen.
Op grond van de overwegmg dat ver-
z< t toch niet helpen zou, besloot de raad
zich bjj het advies neer te leggeD.
Het traktement van den ontvanger,
hetwelk thans f 400 bedraagt, moet vol
gens Ged. Staten worden f 500700.
Voorgesteld werd te adviseeren f550,
hetgeen werd aangonomen.
Het kohier op de honden- en dat op
de 8traatbeUsting werden zonder discussie
vastgesteld, het eerste met een totaal van
f 231, het laatste van f999,20.
Bjj de laatst* rondvraag vroeg de heer
De Schipper of het Juk in de vate aan
de Damstraat, waarom hjj in de vorige
seling waB overleden. Zjj hadden hem
wel mogen ljjden, maar zeker haddetx
zjj nooit de groote edelmoedigheid van
karakter bij hem leeren kennen, die nu
door Sir William Gouldesbrong zoo ge
voel werd voorgedragen en door de aan
wezige verslaggevers nauwkeurig opge-
teekend.
Later in bet hotel had de oude Sir
Miles Charliewood den geleerd* warm de
hand gedrukt.
»Wat ik u hoorde zeggen, mjjnheer,"
zei hjj," deed mjjn hart innig goed. Ik
zou wel willen, dat de oudste brieder
Enstace hier geweest was en u dat had
hooren zeggen. Maar James ie met zg*
regiment in Indie. Eustace kwam nooit
meer bjj ons op Charliewood Hall. Er
waren lang geleden familieaangelegen
heden die een breuk maakten tussohea
hem en zgn familieleden. Daar zal ik nn
maar liever niet meer over spreken,
Sir William. Maar de tjjd heeft alle
wonden, en als ik mjj Enstace nog
herinner als een vrooljjke, gelukkige
jongen te Eton, voor dat wjj, van elkaar
vervreemdden, dan veel ik weer echt
vaderljjk verdriet wat drageljjker hebt
gemaakt. Ik dacht, dat mjjn zoon een
nutteloos en zelfzuchtig leven leidde en
teerde op het gold, dat ik gewoon was
aan zjjn bank te zenden. Het was mjj
werkeljjk een troost te hooren, dat hg
in 't diepst van zjjn hart goed en edel
moedig was."
(Wêrdt vervolgd)