1907 NV 2(1
Donderdag 28 Februari.
94su jaargang.
«OESCHE
C#l!RANT.
Telefoonnnmmer 28. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goescbe Courant". Directeur-Hoofdredacteur R. G. Rijkkms.
De prfl» der gewone adTertentiSn is van 1-5 regels 50 eent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wordt de prjjt
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,— berokead.
Bewijsnummers 5 cent.
Oe uitgave dezer Oourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feestdagen.
Pr|ji per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco, ï525.
Afzonderlijke nommeis 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dagjder
uitgave.
Waar het om gaan moet.
Hoewel nog eenige maanden ons schei
den van het tjjdstip der verkiezingen,
waardoor voorzien moet worden in de
periodiëke aftreding van de helft der
leden van de Provinciale Staten, wordt
nu reeds de aandacht, en niet ten onrechte,
voor die verkiezingen gevraagd.
Alle drie jaar hebben ze plaats deze
verkiezingen, maar vooral dit jaar hebben
ze meer dan gewone beteekenis, wat
vooral zjjn oorzaak vindt in het twee
slachtig karakter onzer Staten-colleges.
Ze zjjn regeër-colleges en kiescolleges.
Regeer-college» met het oog op hun eigen
provincie, waarin zjj velerlei belangen
hebben te bobartigei, en üfcs-colleges
met het oog op de Eerste Kamer, welker
leden zjj hebben te kiezen uit hen, die
daartoe door de wet benoembaar zjjn
verklaard.
Dat door deze tweeslachtigheid de stem
ming onzuiver wordt gemaakt, is reeds
dikwijls betoogd en bet zou een zegen
zjjn als dit •verblgfsel uit vroegere tjjden,
hoe eer hoe beter, verdween.
Het moet niet kunnen voorkomen, dat
mannen, die hoog staan in de achting
hunner gewestgenooten vanwege hun
veelomvattende kennis, niet gekozen wor
den uit hoofde hunner politieke over
tuiging, terwjjl omgekeerd geen nullen,
bjj de gratie vau hun kerkgeloof of
politiek, gesehikt verklaard behoorden t»
worden voor een college, dat hoofdzakelijk
water8chapsbelangen en wat daaarmoe in
verband staat, heeft te behandelen.
Als er in onze staatsinrichting één
vertegenwoordigend lichaam is, dat krach
tens zjjn grondwettelijke taak staan moest
buiten den politiekon partijstrijd, om die
taak 't best overeenkomstig het algemeen
belang en naar behooren te vervullen,
dan zouden het de Previnciale Staten
moeten zjjn. Aan deze toch zijn volgens
art. 184 en 135 der Grondwet opgeira
gen »de regeling en het bestuur van
de huishouding der provincie", de vast
stelling der in het provinciaal belang
noodige verordeningen en bet verleenen
hunner medewerking wanneer de wetten
of dt algemeene maatregelen van bestuur
het verderen", tot de uitvoering daarvan.
Bjj het vervullen dier bjj uitstek ad
ministratieve taak kunnen partjjzucht en
politieke hartstocht slechts schaden het
provinciaal belang en de onparfcjjdigo
uitvoering van 's lands wetten en der
daaruit voortvloeiende bestuursmaatre
gelen, zjjn het meest gebaat, indien tot
leden der Provinciale Staten worden aan-
4 FBïïILIlTOSf.
De geheimzinnige Verdwijning.
(Naar het Engelsch van Guy ThorntJ.
Charliewood ging op een wenk van
zjjn gastheer zitten. Hjj deed dat met
•en zucht, want hij wiet, dat hij opge
roepen was om in het huis van Sir
William Gouldesbrough te komen, om
een of andere geheime opdracht te vol
brengen, die hem niet beviel.
Ja 1 Het was «en hopeloos geval. De
laatste jaren stond deze man onder den
invloed van een wil, sterker dan de
zjjne, een wil, die gesteund werd door
een seherpen, ruBtoloozen geest. Lang
zamerhand was hjj gevangen in het net,
dat Gouldesbreugh voor kem uitspreidde.
En het lokaas was toen en ook later
geweest, geld het eenige, dat Char
liewood van belang vond op deze wereld.
Het verhaal over het langzaam aan
groeien van zjjn dienstbaarheid te
genover dezen man was lang. Hjj had
hem geld geleend, bjj bad een papier
onderteekend, zjjne andere groote schul
den waren door den geleerde betaald,
en na drie jaar was bjj een willoos werk-
tuig gewordeD, met lichaam en ziel de
dienaar van dezen man, die hem, als hij
wilde, kon ruïneeren en zoo aan zijn
gemakkeljjk leventje een einde maken.
Geen levende ziel wist of vermoedde
dat er fcusschen deze twee monschen een
dergeljjke band bestond.
Zelfs de vjjanden van Charliewood
raadden nooit de waarheid, dat hjj een
soort van jakhals was, een spion, die te
gewezen degeljjko, kundige en werkzame
mannen, onverschillig van welke politie
ke richting, wien de bloei ea de wel
vaart van de provincie hunner inwoning
ter harte gaat en die van hare belangen
op de hoogte zjjn.
Maar het feit ligt er nu eenmaal toe
en de kiezer heeft, als hjj straks ter
stembus gaat, er rekening mede te hou
den, dat zjjn statenlid stemrecht heeft
voor de Eerste Kamer.
Zeolang de beide Kamers der Staten-
Generaal ééns geestes zijn in hun meer
derheden, zal er niet licht botsing ont
staan over principieele zaken, maar is
dit niet het geval en is de politieke
constellatie der EerBte Kamer anders dan
die der Tweede, dan komen er botsingen,
zooals nu over het volksleger.
Op dit oogenblik ligt de meeederheid
al is die nog zoo klein dor Tweede
kamer links, en die der Eerste rechts.
Dit iB een fataal iets. Wetten, waarin
beginselen liggen opgesloten ook al
zijn het geen partjjwetten te noemen
leopen op die wjjze steeds gevaar van
te verongelukken op de reis naar het
Staatsblad.
Zoo is dezer dagen door het afstem
men der Oorlogsbegrooting door de
Eerste Kamer een belemmering opge
worpen op den weg, die leidt naar he>
het Volksleger. Daardoor, en niet alleeD
omdat er verschil was over het »bljjvenö
gedeelte" is een ministerieele crisis
uitgebroken.
Wat is nu natuurljjker, dan dat bn
de a. s. verkiezingen voor de Prov. Staten,
de kiezerB eens zeggen, koe zjj kierover
denken
Maar dat durven de clericalen niet
aan, en zjj haasten zich, zie een cle-
ricaal blad in deze streken om andere
verkiezingsleuzen te bedenken. Ze spreken
van soeiale leuzen. Och arme, alsof de
clericalen op Bociaal terrein zooveel op
hun credit-zjjde hebben te boeken 1 Maar,
dit geven wjj toe, het zal hun gemak-
keljjker vallen op dat gebied hun schaap
jes een rad voor de oogen te draaien.
Hier, in de Staal-quaestie (om het nu
maar eens zoo te noemen) gaat dat zoo
gemakkeljjk niet. De feiten zjjn te een
voudig de kleinere man begrjjpt ze. Of
een clerieaal blad hem al zoekt in de
war te brengen met man-maanden" en
ingewikkelde rekensommetjes, hjj weet,
dat de rechterzjjde der Eerste Kamer
een minister naar huis hoeft gestuurd,
die een millioen had bezuinigd op de
Oorlogsbegrooting; hjj weet dat zjjn jon
gens, die uitzicht hadden op een kortoren
doen had wat zijn meester zei, die een
of andere geheime opdracht had uit te
voeren en die op bevel moest komen en
gaan.
Tot nu toe hadden alle diensten, die
Charliewood Sir William bewezen had,
en waarvoor hjj, dat moet gezegd wor
den, uitstekend betaald was, nooit do
grenzen va» de eerlijkheid overschreden,
ofschoon zjj wel dikwjjlB op 't randje
daarvan geweest waren.
Gouldesbrough gebruikte Charliewood
om het een of ander te weten te komen,
om kennia te maken met den een of den
ander, en daaruit zelf zjjn gevolgtrekkin
gen te maken.
En wat er gebeurde nadat Charliewood
zijn opdracht volvoerd bad, dat wist hij
niet en dat kon hem ook niet schelen.
Van één ding eehter was hjj zeker, dat,
wat ook de motieven van deD geleerde
zjjn mochten en hjj was niet van plan
ze te onderzoeken dat zij niet van
de gewone, misdadige soort waren—ja,
waarschjjnljjk met misdadige bedoelingen
niet te maken hadden.
Alles wat Charliewood zich met bit
terheid en een gevoel van machteloos
heid voorhield, was, dat hij een werktuig
en spion van dezen man geworden wbb,
een navorscher van geheimen, iemand,
die op zjjpaden wandelde.
»Waarom telegrafeerde je mij vroeg
Charliewood op gemelijken toon. >Wat
moet ik voor je doen
Sir William keek zjjn gast snel aan,
en even kwam er eene uitdrukking van
drift op zijn gelaat, maar hjj antwoordde
op welwillenden toon
»Beste Charliewood, wees zoo goed
oefeningstjjd bjj de cavalerie, door het
bedrjjf der clericalen in de Eerste Kamer,
zich hebben verblijd met een dooie mosch,
dat zjj weer langer moeten big ven.
Het is het belang van de kleine luyden
als er een vrjjzinnige meerderheid in de
Eerste Kamer komt, en de kiezer zal ver
standig doen, als hij daartoe meéwerkt,
zijn leiders kalm laat praten en eenvou
dig op zjjn stembiljet de namen der vrjj-
zinnige candidaten zwart maakt.
Onder deze leuze moeten de a. s. ver
kiezingen voor de Prov. Staten worden
gehouden. En de vrjjzinnige kiesvere
nigingen zuilen goed doen doen met ts
zorgen voor brochures, waarin op een
voudige en tegeljjk duideljjke wjjze den
kiezers uiteen gezet wordt, waar het om
gaat.
Buitenland.
Engeland en Transvaal.
De gewezen Zuid-Afrikaansche Repu
bliek, Transvaal, trekt na langen tijd
eens weer de aandacht. De liberale re
geering in Engeland maakte zich gereed
het land etDe constitutie en een parle
ment te schenken, met groote mate van
zelfbestuur. Deze regeering had geen
reden om den Boeren ©en kwaad hart
toe te dragen. Integendeel een der rede
nen, die aan de liberalen de overwinning
hebben bezorgd bij de verkiezingen, was,
dat vele Engeischen in bun gemoed zeer
ontevreden waren over den oorlog om de
wjjze, waarop bjj werd gevoerd.
In zekeren zin kan men zegged, dat
de liberale regeering aan de Boeren har*
opkomst dankt. De conservatieven echter
en huDne bondgenooten, de unionisten,
bleven wat zjj warei vóór den oorlog.
Zij vonden, dat het niet te pas kwam,
aan de TranBvalers parlementaire instel
lingen te schenken. De unionistische bla
den waarschuwden, dat men de Boeren
geen oogenblik kon vertrouwen zij zou
den van de eerste de beste gelegenheid
gebruik maken, om opnieuw tegen En
geland in verzet te komen. En wat zou
er worden van de Engelsche industrie,
van de diamantlords, van de Randmag-
naten Later beschuldigde een unionis
tisch blad de rogeering bijna van land
verraad. Zjj had de kiesdistricten in
Transvaal zoo ingericht, heette het, dat
daardoor de overwinning der Boerenzaak
werd voorbereid.
Men kent thans de uitslag vau die
verkiezingen. Het is een zeer gunstig ver-
Bchjjnsel", dat ze, hoewel de hartstochten
zoo in beweging waren gebracht, zoo
rustig zijn afgeloopen er zjjn geen onge
regeldheden voorgekomen. De Engelsche
regeering kan daaruit leeren, dat de
Transvalers van hun recht een gepast
gebruik weten te maken.
En het ministerie, aan welks hoofd
thans de groote Botha staat, bestaat voor
het grootste deel uit mannen met bekend*
zoo'n toon niet aan te slaan. Wij zjjn
nu al Ie lang geassociëerd, om nu nog
op die wijze tot mij te spreken. Jjj was
er mee geholpen om sommige dingen
voor mg te doen, en mij was bet veel
waard, dat jjj die dingen deedt. Dat is
de geheele zaak. Laten wjj nu vriend
schappelijk met elkbar omgaan, zooals
tot nu toe bet geval was."
Charliewood haalde rjjn schouders op.
>Je weet heel goed, Gouldesbrough,"
zei bjj, »dat ik aan je ben overgeleverd
en alles doen moet wat je mjj in redelijk
heid vraagt. Maar ik ben niet van plan
op het oogenblik op dien kant vau de
kwostie verder in te gaan, als jg er geen
lust in hebt. Waaromkreeg ik het tele
gram
»Wel," zeide Sir William, terwjjl bjj
den ander een sigaar presenteerde, of
schoon bij zelf niet rookte, er is iemand,
in wien ik zeer veel belang stel. Ik ken
hem niet perso* nljjfe, ofschoon ik wel het
een en ander van hem weet, en ik wil
alles weten wat er van hem te weten valt."
»Ik veronderstel," antwoordde Charlie
wood, »dat het je niet moeilijk zal vallen
alles te weten te komen, wat je wilt."
Hjj zei dat met iets spottende in zijn
toon.
»0, natuurlijk niet," antwoordde Sir
William»maar in dit geval zou ik willen,
dat je hem eerst leerde kenneü. Jij kunt
dat gemakkelijk als je wiltje hebt
zeker wel wederzjjd8che kennissen. Als
je hem leert kennen, maak je dan zoo
aangenaam mogelijk tegenover hem
en niemand heeft daar zooveel slag van
als jjj zelf, beste jongen. Wordt zoo moge
gel jjk zjjn intiemste vriend, en laat mjj
namen, eens de voorgangers iD den strjjd
tegen Engeland, thans geroepen om aan
hun volk een vredig bestaan te schenktn
onder de Engelsche vlag en zjjn en wel
stand te bevorderen.
Polen en Ruthenen.
Men beleeft in Oostenrijk-Hongarge
weer moeilijkheden. Dat is niets bgzon-
ders htt zou iets bjjzonders zjjn, als er
geen moeiljjkheden bestonden in de oude
monarchie. Maar de quaestie, die nu ge
rezen is, heeft iets nieuws. In Galicië,
waar de Polen de meerderheid vormen,
ligt de stad Lena berg met eene univer
siteit. In Galicië, wonen ook de Ruthenen
en aan de universiteit zjjn een groot aan -
tal van dezen als student ingeschreven
Nu willen deze jongelieden liefst in hunne
landstaal worden toegesproken. Zjj vin
den dat zjj evenveel recht hebben als de
Polen in wier taal zjj worden onderwezeB.
Het is dezelfde eisch dien de Polen elders
stellen. Maar in Galicië zjjn deze de baas
en zjj beweren dat als de Ruthenen niet
tevreden zjjn met het gebruik van bet
Poolsch aan de universiteiten teKrakan
en te Lemberg, zjj zelve maar eene hooge-
school moeten stichten.
Daarom en omdat zij over 't geheel
zich als mishandeld en achteraf gezet
beschouwen, zjjn de Rutheensche stu
denten woest geworden en in opstand
gekomen. Zij hebben teer onbehoorljjke
dingen gedaan. Zij drongen het akademie-
gebouw binnen en vernielden wat voor
vernieling vatbaar was, ook kunstwerken.
Zij mishandelden de heeren, die zich tegen
hen verzetten en de zeer gehate secre
taris der universiteit, dr. Winiarz, werd
zwaar gewond door een stokslag op het
hoofd.
Het eerste gevolg van die buitensporig
heden was dat de akademie werd gesloten.
Er werden niet minder dan 79 Rutheen
sche studenten, onder wie waarschijnlijk
onscbuldigen zjjn, gevangen genomen.
Dat is r*eds erg genoeg, maar de straf
wordt verzwaard door de wjjze waarop
zjj wordt toegepast. De arme jongelieden
zitten in ware kerkerholen, vuile, onge
zonde hokken, die overvol zijn. Natuurlijk
hebben zjj geprotesteerd en de hulp in
geroepen van den minister van justitie.
Maar de minister zegt dat hij er niets
aan doen kan zoolang het onderzoek niet
geheel is afgeloopen.
En nu hebben de opgesloten studenten
een kras besluit genomen om de aandacht
te vestigen op hunnen deerniswaardigen
toestand. Zjj hebben besloten te hongeren.
Zij willen liever van honger sterven dan
nog langer zoo gevangen worden gehou
den. Zij weigeren de gevangeniskost en
dringen aan op hunne vrjjlating.
Dat beBluit, dat bloedige ernst schjjnt
fce zijn, want de jongelui vasten tot nu
toe met groote volharding, heeft natuur-
ljjk groote beweging verwekt onder de
Ruthenen. Het gaat niet aan de gevan
genen te laten ontkomen. De Rutheen
sche bevolking zal het niet dulden en
wat zou men zeggen van de Oostenrijk-
8che regeering als zij zooiets toeliet
zooveel mogelijk te weten komen omtrent
zijn gewoonten. Je moet in dat opzicht
geen kosten ontzien en natuurljjk kun
je mjj alles in rekening brengen."
Charliewood keek peinzend naar de
witte \8ch aan zjjn sigaar.
»Hoe heet hg vroeg hjj, zonder zijn
blik op te slaan.
»Hjj heet," zeide Sir William luchtig.
»Rathbone zekere Mr. Gerald Rath-
bone. Hjj is advocaat en heeft kamers
in de Temple. Een jonge maD van om
streeks zeven-en-twintig jaar."
Bg het hooren tan dien naam scheen
Charliewood even te schrikken. Er kwam
een minder aangename glimlach om zijn
lippen.
Gouldesbrough zag het, bloosde even
en bewoog zich onrustig, met het gevoel,
dat, ofschoon deze man zjjn onderge
schikte was, dat er toch nadeelen aan
waren verbonden hem te gebruiken en dat
bij bom kon grieven als hij dat wilde.
Dadelijk toen Sir William den naam
noemde van den persoon, wiens hande
lingen hg wenschte bespionneerd te zien,
kende Charliewood do reden. Dadelijk
begreep hij waarom Sir William Goul
desbrough zooveel belangstelde in Mr.
Gerald Rathbone, den advocaat.
De beroemde geleerde, die zoo lang
ongevoelig was gebleven voor de aan-
trekkeljjkheden van de andere sekse, en
voor den hartstocht der liefde, bad zich
eenige maanden geleden verloofd.
Welgesteld, gedistingeerd, knap en aan
trekkelijk in zjjn manieren als hjj was,
waren er niet weinig damss, die gaarne
lief en leed met hem gedeeld hadden.
Zooals menig aüder ongetrouwd man in
Deze jonge Ruthenen zij'n niet naar de
universiteit te Lemberg vertrokken om
tot hongerkunstenaars te warden opgeleid.
De toestand is onhoudbasr.
Volgens de laatste berichten heb
ben de autoriteiten de gevangenen vrij
gelaten tegen vrjj hoogen borgtocht. De
quaestie zelf is daarmede echter de we
reld niet uit.
GOES, 27 Febr. 1907.
Bij Kod. besluit is benoemd tot
directeur van het Post- en Telegraafkan
toor te Krabbendijke, dhr. A. Koops,
commies-titulair der Postergen en Te
legrafie.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken brengt ter kennis van belangheb
benden, dat op 1 Mei 1907 bg de Rijks
kweekscholen voor onderwijzers te Nij
megen, Haarlem, Middelburg, Deventer,
Groningen en Maastricht en bij de Rjjks-
kweekschool voor onderwijzeressen te
Apeldoorn 20 kweekelingen kunnen wor
den geplaatst.
Voor bjjzonderheden zie St.-Ct. no. 48.
De erfgenamen van wijlen mr. dr,
J. fl. Fransen van de Putte, daarmede
voldoende aan het verlangen van den
overledene, hebben aan den Staat der
Nederlanden, ter plaatsing in het Rijks
museum te Amsterdam, geschonken, bet
levensgroot portret in olieverf van wijlen
zjjn vader, Zijne Excellentie J. D. Fransen
van de Putte, oud-Minister van Koloniën
en oud-lid van de Eerste en Tweede Ka
mer der Staten-Generaal, welk portret is
geschilderd door Leon Bonnat.
Voor dit geschenk is de dank der Re
geering betuigd aan genoemde erfgena
men. Stct
Door den Directeur-generaal der
Staatsspoorwegen is een eervolle vermel
ding toegekend aan B. H. Van Londen,
ploegbaas van de ploeg VlissingenGoes,
wegens betoonde activiteit.
Gisteravond had in de restauratie
zaal der Sociëteit V. O. V. alhier eene
algemeene vergadering plaats van de leden
der vereeniging »De Ambachtsschool" te
Goes. De voorzitter, dhr. Ch. C. Coomans,
opende haar o. a. met de mededeeling,
dat dhr. Van Vlissingen zich heeft bereid
verklaard als secretaris te fungeeren in
plaats van dhr. Van Lis, die vertrokken
is en aan wien de voorzitter een woord
van dank wijdde en de hoop uitsprak,
dat het hem iü zijn nieuwe standplaats
moge welgaan.
Vervolgens deed de penningmeester,
dhr. I. D. Fransen van de Putte, rekening
over 1906. Nadat de bescheiden waren
nagezien door ahrn. Van der Meulen en
Joustra, werd zij onder dankbetuiging
aan den penningmeester, goedgekeurd in
ontvang op f 11286,015, in uitgaaf op
f 10772,885 en dus sluitende met een batig
saldo van f 513,63.
Uit het door den secretaris uitgebrucht
verslag over 1906 bleek, dat de Vereeni
ging zich in big venden welstand mag
verheugen. De gebouwen ondergingen
deze begeerlijke positie, was de geleerde
in vele salons min of meer vervolgd.
Onlangs echter had men die vervolging
gestaakt. Begeerige moeders en trouw
lustige dochters schenen tot de overtui
ging gekomen te zjjn, dat het een citadel
was, die zjj niet konden veroveren. Daar
om was men zes maanden geledeD niet
weinig verbaasd te hooren, dat Sir Wil
liam verloofd was met Miss Marjorie
Poole, de eenige dochter van de oude
Lady Poole, van Curzon Street.
Marjorie Poolo was de dochter van een
ODvermogenden baron, die eenige jaren
geledon gestorven was, waarna de titel
oveiging op een neef. Lady Poole bleef
achter met een buis in Curzon Street
en een voldoend inkomen, om eenvoudig
rond te komen, maar dat was ook alles.
En onder alle vrouwen, die in gezelsclfhp
kwamen om een echtgenoot voor hun doch
ters te zoeken, evenals een visscber hen
gelt naar forellen, wss do weduwe een
der moest in 'toog vallenden.
Men zei, dat zij naar Sir William had
gehengeld met een onvermoeiden jjver
die eindelijk met succes was bekroond.
Zachtzinniger menschen en hoofdzakelijk
zjj, die Miss Poole kendeD, zeiden, dat
het meisje zich nooit tot een dergel jjk
plan van haar moeder zou hebben kun
nen leenen, ten zjj zjj den man, met wien
zjj verloofd was, opreebt lief had. Er was
eerst veel over deze verloving gepraat
en men bad voorspellingen gedaan, voor
spellingen, die op baar beurt weer waren
uitgestorven, en die de laatste weken door
zekere gebeurtenissen weer waren her
leefd.
(Wordt vervolgd.J